“Vangu Na Mono Kesalaka Mpasi Ve ye Kizitu Na Mono Kele Kilo Ve”
“Beno Baka vangu na mono na zulu na beno mpi beno longuka na mono.”—MATAYO 11:29, NW.
KUYOBILA masa ya madidi na nsuka ya kilumbu ya mwini ya ngolo, to mpimpa mosi ya nda ya mpongi na nima ya nzyetolo mosi ya nda ti kulemba—oh, kupema ya inki mutindu! Yau kele mutindu mosi kana kizitu metululama to masumu mpi bankulula ya bansiku melolulama. (Bingana 25:25; Bisalu 3:19) Kupema yina kekatukaka na baeksperiansi ya kesepelisaka ya mutindu yina kevutulaka beto ngolo, mpi beto kekumaka kikesa na kukwenda na ntwala.
2 Bantu yonso yina kekudiwaka kenata kilo ya nene mpi ya kulemba lenda kukwisa na Yezu, sambu yandi kusilaka bau kima yai—kupema. Kansi na kuzwa kupema ya kele ti mfunu mingi, kele ti kima mosi ya muntu fwete kutula luzolo na kusala. Yezu kutubaka nde: “Beno baka vangu na mono na zulu na beno mpi beno longuka na mono, . . . ye beno tazwa kupema sambu na myoyo na beno.” (Matayo 11:29, NW) Vangu yai kele inki? Inki mutindu yau kenataka kupema?
Vangu ya Kesalaka Mpasi Ve
3 Sambu bau vandaka kuzinga na kimvuka ya bantu ya vandaka kusala bilanga, Yezu ti bawi na yandi vandaka kubakisa vangu mbotembote. Ntetentete, vangu kele kipesi ya dibaya mosi ya nda yina, na bansongi na yau na lweka ya nsi, kele ti bisika zole ya mabulu ya lenda kulunga na bankingu ya bambisi zole yina kebenda, mingimingi bangombe, sambu na kukangisa yau na kubenda kibundudilu, pusupusu to kizitu ya nkaka yonso. (1 Samuele 6:7) Bavangu ya bantu mpi vandaka kusadilama. Yau kuvandaka bitini ya banti ya bau vandaka kukangisa bizitu na ndambu yonso zole mpi kunata yau na zulu ya mapeka. Na nsadisa na yau, bansadi ya bilanga vandaka kukuka na kunata bizitu ya kuluta kilo. (Yeremia 27:2; 28:10, 13) Sambu yau kewakana ti bizitu mpi kisalu, vangu kesadilamaka mbala mingi na Biblia sambu na kufwanisa luyalu mpi kiyeka.—Kulonga 28:48; 1 Bantotila 12:4; Bisalu 15:10.
4 Ebuna, vangu yina ya Yezu kubingaka bayina vandaka kukwisa na yandi sambu na kupema nde bau kunata kele inki? Yibuka nde yandi kutubaka nde: “Beno baka vangu na mono na zulu na beno mpi beno longuka na mono.” (Matayo 11:29, NW) Muntu ya kelonguka kele longoki. Ebuna, kubaka vangu ya Yezu ketendula kukuma longoki na yandi. (Filipi 4:3) Ata mpila yina, mambu yai kelomba ve kuvanda kaka ti mbakisa ya malongi na yandi. Yau kelomba bisalu yina kewakana ti yau—kusala kisalu ya yandi kusalaka mpi kuzinga mutindu ya yandi kuzingaka. (1 Korinto 11:1; 1 Piere 2:21) Yau kelombaka kulemfuka na luzolo yonso na kiyeka na yandi ti na bayina ya yandi kepesaka kiyeka. (Efezo 5:21; Baebreo 13:17) Yau kelomba kukuma Mukristu ya kudipesa, ya kubotama, na kundimaka mabaku yonso ti mikumba ya kekwisaka ti kudipesa ya mutindu yina. Yai kele vangu ya Yezu kupesaka na bayina yonso kekwisa na yandi sambu na ndembikilu mpi kupema. Keti nge kele na luzolo ya kundima yau?—Yoane 8:31, 32.
5 Kupema na kunangula vangu—keti yau kele ve bima zole ya kekwelanaka ve? Kyeleka yau kekwelanaka, sambu Yezu kutubaka nde vangu na mono “kesalaka mpasi ve.” Ntendula ya bangogo yai kele pepele, kyese mpi kitoko. (Matayo 11:30; Luka 5:39; Roma 2:4; 1 Piere 2:3) Bonso nketi ya nti, mbala ya nkaka Yezu kusalaka bibundudilu ti bavangu, yandi lungaka kuzaba inki mutindu kuyidika vangu ya lendaka kusadisa mbotembote na bisalu ya mingi. Yandi lendaka kuyika kitini ya lele to ya kwire. Bavangu mingi kesalamaka mutindu yina sambu na kukulula ve mpusu ya nkingu. Mutindu mosi mpi, vangu ya kifwani ya Yezu kepesa beto “kesalaka mpasi ve.” Ata nkutu kuvanda longoki na yandi kelombaka bantuma ti mikumba, yau kele mpasi ve mpi yau kenyokulaka ve, kansi yau kepemisaka. Ata bansiku ya Tata na yandi ya mazulu, Yehowa, yau mpi kele kilo ve.—Kulonga 30:11; 1 Yoane 5:3.
6 Kele mpi ti kima ya nkaka yina kekumisaka vangu ya Yezu yina ya “kesalaka mpasi ve,” to yina ya kele mpasi ve na kunata. Ntangu yandi tubaka nde: “Beno baka vangu na mono na zulu na beno,” yau lenda kuvanda nde yandi vandaka kutubila kima mosi na kati ya bima zole. Kana na mabanza na yandi kuvandaka vangu yina kekangisaka bambisi zole sambu na kubenda kumosi kizitu mosi, na yau, yandi vandaka kubinga beto na kukota na nsi ya vangu mosi ti yandi. Lusakumunu ya inki mutindu yau lungaka kuvanda—na kumona Yezu na lweka na beto, kebenda kilo na beto kumosi ti beto! Na ndambu ya nkaka, kana na mabanza ya Yezu kuvandaka vangu ya nti ya bansadi ya bilanga kesadilaka, ebuna, yandi vandaka kumonisa beto mutindu ya kukumisa bizitu yonso ya beto fwete kunangula kukonda kilo to mpasi ve na kunata. Yau kuvanda na mutindu yai to yina, vangu na yandi kele nto ya kupema sambu yandi kesyamisa beto nde: “Sambu mono kele muntu ya pima, muntu ya ntima ya mbote.”
7 Ebuna, inki beto fwete kusala kana beto kemona nde kizitu ya makambu ya luzingu ya beto kele na kunata kele na kulutana mpi nde mayindu kele na kukotila beto na kiteso ya kuluta? Bankaka lenda kuyindula na kifu nde, vangu ya kuvanda balongoki ya Yezu Kristu kele na mpasi mpi malombo mingi, ata kima kenata kilo na zulu na bau kele mayindu ya luzingu ya lumbu na lumbu. Bantu mingi na mvwandilu yina kebikisaka kukwenda na balukutakanu ya Bakristu, to bau keyambulaka kusamuna, na kuyindulaka nde mbala ya nkaka bau tazwa ndambu ya mambote. Kansi, yau kele kifu ya nene.
8 Beto kendima nde vangu ya Yezu kepesaka “kesalaka mpasi ve.” Kana beto kutulaka yau mbote ve, yau lenda kulwadisa dipeka. Na ntangu yina, beto fwete kutadila mbotembote vangu ya kele na mapeka na beto. Kana, sambu na kikuma mosi to ya nkaka, vangu kele ya kupasuka, to yau kefwana mbote ve, kusadila yau talombila beto kaka ngolo ya mingi mpamba ve, yau tasala beto mpi mpasi. Na bangogo ya nkaka, kana bisalu ya teokrasi mebanda kukumina beto bonso kizitu, beto fwete sosa kuzaba kana beto kelungisa yau na mutindu ya mbote. Inki kepusa beto na kusalaka yonso ya beto kesala? Keti beto kekudibongisaka mbotembote kana beto kekwenda na balukutakanu? Keti beto kekudibongisaka na kinsuni mpi na kimpeve kana beto kekwenda kusamuna? Keti beto kevandaka ti ngwisani ya mbote ti bankaka na kati ya dibundu? Ye, na zulu ya mambu yonso, ngwisani na beto ti Yehowa mpi Mwana na yandi, Yezu Kristu, kele inki mutindu?
9 Kana nde beto mendima na ntima yonso vangu ya Yezu kepesa beto mpi melonguka na kunata yau mbotembote, kele ti kikuma mosi ve sambu yau kumonana bonso kizitu ya lenda kunatama ve. Na kutuba ya mbote, kana beto lenda kuyindula dyambu yango—Yezu na nsi ya vangu mosi ti beto—yau kele ve mpasi na kuyindula nani kenata kibeni kizitu yina yonso. Yau meswaswana ve ti mwana yina kemeka kutambula na kido ya pusupusu, na kuyindulaka nde yandi muntu kepusa yau na ntwala, kansi, kisi kele bibuti bantu kele na kusala yau. Bonso Tata ya zola, Yehowa Nzambi kuzaba bandilu na beto ti kulemba na beto, mpi yandi kelungisaka bansatu na beto na nsadisa ya Yezu Kristu. Polo kutubaka nde: “Nzambi na beto ta pesa beno bima yonso ya beno ke na yo mfunu, bonso kele kimvwama na yandi ya nene yina ya yandi ke na yo na Yesu Kristo.”—Filipi 4:19; fwanisa ti Yezaya 65:24.
10 Bakristu ya kudipesa mingi mekumaka kundima yau na nsadisa ya mambu ya bau kemona na luzingu na bau mosi. Mu mbandu, Jenny, kemona nde kuvanda mupasudi-nzila nsadisi konso ngonda mpi kusala kisalu ya kinsuni ya ngolo ya ntangu yonso, ketulaka yandi na mayindu mingi. Kansi yandi kemona nde kisalu ya mupasudi-nzila kesadisa yandi na kuvanda na bukatikati. Na kusadisaka bantu na kulonguka Biblia mpi na kumonaka bau kesala bansoba na luzingu na bau sambu na kuzwa kundimama ya Yehowa—yai kele kima ya kenatilaka yandi kyese ya mingi na luzingu na yandi ya kufuluka ti kisalu. Yandi kendimaka na ntima yonso bangogo ya Bingana yina ketuba nde: “Mambote ya Mfumu Nzambi kaka ke kumisaka muntu mvwama; ngolo ya muntu ke yikaka yandi kima ve.”—Bingana 10:22.
Kizitu ya Kukonda Kilo
11Na kuyika na zulu ya lusilu ya vangu ya “kesalaka mpasi ve,” Yezu kendimisa beto nde: “Kizitu na mono kele kilo ve.” Vangu ya “kesalaka mpasi ve” mekumisa ntete kisalu ya kukonda mpasi; kana kizitu mpi kele kilo ve, ebuna kisalu kekuma kyese kibeni. Kansi na kutubaka buna, inki Yezu kuvandaka na yau na mabanza?
12 Yindula inki nsadi ya bilanga tasala kana yandi kezola nde bambisi kubika kisalu ya kubundula bilanga, sambu na kubanda kisalu ya kubenda pusupusu. Yandi takatula ntete kibundudilu ye na nima yandi kukangisa pusupusu. Yau tavanda buzoba sambu na yandi na kukangisa na mbala mosi kibundudilu ti pusupusu. Mutindu mosi, Yezu vandaka ve kusonga bantu na kutula kilo na yandi na zulu ya yina ya bau vandaka kunata ntete. Yandi kusongaka balongoki na yandi nde: “Mpika mosi ve lenda sadila bamfumu zole.” (Luka 16:13) Yau yina, Yezu vandaka kupesa bantu nsola. Keti bau talanda kunata kilo ya nene ya bau vandaka na yau, to bau tatulula yau, mpi kubaka yina ya Yezu vandaka kupesa? Yezu kupesaka bau nsyamisa ya zola nde: “Kizitu na mono kele kilo ve.”
13 Na bilumbu ya Yezu, bantu kuvandaka kunwana na kilo ya nene ya katukaka na bamfumu ya nku ya Roma ti na bantwadisi ya lusambu ya kidimbu, ya luvunu. (Matayo 23:23) Na kumekaka kubuya kizitu ya Roma, bantu ya nkaka kuyunsaka na kubaka mambu na maboko na bau mosi. Bau kukotaka na mavanga ya politiki, kaka sambu na kusuka na mbungulu mosi ya mbi. (Bisalu 5:36, 37) Bankaka kubakaka lukanu ya kuyidika mvwandilu na bau na kukotaka ngolo na makambu ya kusosa bimvwama. (Matayo 19:21, 22; Luka 14:18-20) Ntangu Yezu kupesaka bau imvitasio ya kukuma balongoki na yandi sambu bau kupema, bau yonso vandaka ve ya kubongama na kundima yau. Bau vandaka kudyengana mbundu na kubikisa kizitu ya bau vandaka kunata, yina kuvanda nkutu ya kuluta kilo, sambu na kubaka kizitu na yandi. (Luka 9:59-62) Kifu ya ngolo ya inki mutindu!
14 Kana beto kukeba ve, beto lenda kusala kifu ya mutindu mosi bubu yai. Kukuma balongoki ya Yezu kekatulaka beto na kimpika ya kulanda balukanu ti bimvwama ya mutindu mosi, bonso mpila bantu ya inza kesalaka. Ata beto kesala kaka ngolo na kuzwa bima ya luzingu ya mfunu, beto kekumisaka yau ve bima ya ntete na luzingu na beto. Kansi, mayindu ya luzingu mpi mpukumuna ya bima ya kinsuni lenda kuvanda na bupusi ya ngolo na zulu na beto. Kana beto kupesa yau nzila, bampusa ya mutindu yina lenda nkutu kufwa kyeleka ya beto kundimaka na mpusa yonso. (Matayo 13:22) Beto lenda kubanda kubanza kukukisa ntete bampusa yina, na mpila nde mikumba na beto ya Bukristu kukuma bantuma ya kelembisa beto, yina ya beto tazola kusala ntinuntinu mpi zuluzulu sambu yau kumanamana. Yau kele kyeleka nde beto lenda kuzwa ve kupema kana kisalu na beto sambu na Nzambi kesalama na mutindu yina.
15 Yezu kutubaka yau nde luzingu ya kyese kekwisaka ve na kusalaka ngolo na kulungisa luzolo na beto, kansi na kusosaka bima ya kuluta mfunu ya luzingu. Yandi kukebisaka nde: “Beno lenda mona mpasi ve nde nki beto ta dia to nki beto ta nwa sambu na luzingu na beno, beno lenda mona mpasi mpi ve nde nki bilele beno ta lwata na nitu na beno. Keti moyo me luta madia ve na mfunu? Keti nitu me luta bilele ve na mfunu?” Na nima yandi kubendaka dikebi na bandeke ya zulu na kutubaka nde: “Bo ke kunaka ve, bo ke katulaka bima mpi ve na bilanga, bo ke bumbaka yo na nzo ve. Kansi Tata na beno yina kele na zulu ke pesaka bo madia!” Na yina metala bintuntu ya bilanga, yandi kuyikaka nde: “yo ke salaka ve, yo ke kuditungilaka bilele mpi ve. Kansi mono ke tubila beno nde: Ata yandi mosi Salomo, na lukumu na yandi yonso ya kimfumu, yandi lwataka ve bilele ya kitoko bonso kintuntu mosi na kati ya bintuntu yai.”—Matayo 6:25-29.
16 Inki beto lenda kulonguka na bambandu ya petepete yai? Bantu kezaba nde kana muntu kesala ngolo kibeni sambu na kutomisa kimvwama ya luzingu na yandi, yandi kekudidindisaka mpenza na kati ya nsosa ya bima ya inza mpi kizitu yina kele na zulu ya mapeka na yandi kekuma kilo kuluta mingi. Inza kele ya kufuluka ti bantu ya nene yina memonaka malanda ya mpasi ya kutoma ya kisalu na bau, mu mbandu kupanzana ya mabuta, kufwa ya makwela, kufwa ya mavimpi, mpi mambu ya kuluta dyaka. (Luka 9:25; 1 Timoteo 6:9, 10) Albert Einste yina kubakaka prix nobel kutubaka nde: “Bima, kutoma ya kemonikaka na nganda, kuzabana, nkembo—sambu na mono, yai kevandaka ntangu yonso bima ya kukonda mfunu. Mono kekwikila nde luzingu ya kudikulumusa ya kukonda kusosa mindondo kele ya kuluta mbote sambu na muntu yonso.” Ntubilu yai ketubulula dilongi yai ya petepete ya ntumwa Polo: “Vumi ya Nzambi ti matondo ya ntima kele nzila ya luta ya nene.”—1 Timoteo 6:6, NW.
17 Kele ti kima mosi ya mfunu ya beto lenda kulosa ve. Ata yau kuvanda nde “luzingu ya kudikulumusa ya kukonda kusosa mindondo” kele ti mambote mingi, yau mpamba ve kenataka kyese. Kele ti bantu mingi, mutindu na bau ya kuzinga kele ya kudikulumusa sambu na mvwandilu ya luzingu, kansi na kutuba ya mbote, bau kele na kyese ve. Biblia ketuma beto ve na kubuya kuyangalala na bima ya kinsuni, mpi kuzinga luzingu ya kingenga. Beto ketubila mingimingi vumi ya Nzambi kansi matondo ya ntima ve. Kaka kana beto mekwedisa yonso zole, beto lenda kuzwa “nzila ya luta ya nene.” Inki luta? Mwa ntama kaka na mukanda yai mosi, Polo ketubila bayina “ke tula ntima na bo ve na kimvwama ya nsi-ntoto yai, . . . kansi na Nzambi,” nde “bo ta bumba kimvwama ya mbote ti ya ngolo sambu na bilumbu ke kwisa na ntwala, ebuna bo tabaka moyo ya kieleka.”—1 Timoteo 6:17-19.
18 Kupema takwisila beto kana beto melonguka na kukitisa kilo na beto ya nene ya beto kele na kunataka mpi kundima na kunata kizitu ya kukonda kilo ya Yezu kepesa beto. Bantu mingi yina meyidikaka luzingu na bau na mpila nde bau lenda kusala kisalu ya Kimfumu na kiteso ya kuluta mingi, memonaka nzila ya luzingu mosi ya kyese. Ya kyeleka, yau kelombaka lukwikilu mpi kikesa sambu muntu kupusama na mutindu yina, mpi balukakilu lenda kuvanda na nzila. Kansi Biblia keyibusa beto nde: “Muntu yina ke tala mupepe ta kuna kima ve, muntu yina ke tala matuti ta katula kima ve.” (Longi 11:4) Bima mingi kevandaka mpasi ve mutindu beto keyindulaka kana beto kusila na kusala. Yau kemonika nde kima ya mpasi kele kubaka lukanu na kusala yau. Beto lenda kufula na kulemba na kunwanaka to na kufulaka na kutelamanina ngindu yina. Kansi kana beto kubaka mpenza lukanu mpi kundima kunwana, beto tayituka na kumona mambote ya inki mutindu yau tavandila beto. Muyimbi Bankunga kutubaka nde: “Meka mpi zaba nde Yehowa kele mbote, O beno bantu.”—Nkunga 34:8, NW; 1 Piere 1:13.
“Kupema Sambu na Myoyo na Beno”
19 Ntumwa Polo kuyibusaka balongoki ya mvunkama ya ntete nde: “Beto fweti mona mpasi mingi sambu na kukota na Kimfumu ya Nzambi.” (Bisalu 14:22) Mambu yai kele kyeleka tii bubu yai. Mutindu mvwandilu ya inza kele kaka na kubeba, mpasi na zulu ya bayina mesila na kuzinga luzingu ya lunungu mpi vumi ya Nzambi takuma nkutu ya kuluta ngolo. (2 Timoteo 3:12; Kusonga 13:16, 17) Kansi, mawi na beto kele yina ya Polo ntangu yandi kutubaka nde: “Na mambu yonso, bo ke yangisaka beto, kansi bo ke fwaka beto ve; ntima ke salaka beto mpasi, kansi beto ke tulaka ntima kaka; beto kele na bambeni mingi, kansi Nzambi ke bikisaka beto ve; bo ke monisaka beto mpasi; kansi bo ke fwaka beto ve.” Kikuma kele nde beto ketulaka ntima na Yezu sambu yandi kupesa beto ngolo yina kuluta ngolo ya bantu. (2 Korinto 4:7-9) Na kundimaka vangu ya kilongoki na ntima ya mvimba, beto tasepela na ndungisa ya lusilu ya Yezu yai: “Beno tazwa kupema sambu na myoyo na beno.”—Matayo 11:29, NW.
[Study Questions]
1, 2. (a) Inki mambu ya luzingu kenatilaka nge kupema? (b) Inki beto fwete kusala sambu na kuzwa kupema yina ya Yezu kusilaka?
3. (a) Inki mitindu ya bavangu vandaka kusadilama na ntangu ya Biblia? (b) Inki ntendula ya kifwani kesadilamaka sambu na vangu?
4. Vangu ya Yezu kepesa bantu yina kekwisa na yandi kele kidimbu ya inki?
5. Sambu na inki yau tavanda ve dyambu ya mpasi na kubaka vangu ya Yezu?
6. Inki Yezu vandaka zola kutubila ntangu yandi kutubaka nde: “Beno baka vangu na mono na zulu na beno”?
7, 8. Inki kifu bankaka kesalaka ntangu bau kevandaka na mayindu?
9. Sambu na inki vangu ya Bakristu lenda kuvanda ve kizitu yina ya lenda kunatama ve?
10. Mambu ya luzingu ya muntu yina kebakaka kilongoki na yandi ti dikebi yonso kumonisaka inki?
11, 12. Inki Yezu zolaka kutendula ntangu yandi kutubaka nde: “Kizitu na mono kele kilo ve”?
13. Inki kilo bantu vandaka kunata na bilumbu ya Yezu, ye inki yau kunatilaka bau?
14. Inki mutindu mayindu ya luzingu ti nzala ya bima ya kinsuni lenda kupesa beto kilo?
15. Inki lukebisu Yezu kupesaka na yina metadila nzala ya bima ya kinsuni?
16. Mambu yina mesalamaka kesonga inki na yina metala kulanda bima ya kinsuni?
17. Inki mutindu ya luzingu Biblia kelombila beto?
18. (a) Inki mutindu beto lenda kuzwa kupema ya kyeleka? (b) Inki mutindu beto fwete kutadila bansoba yina ya beto lenda kusala?
19. (a) Mutindu mvwandilu ya inza kefula kaka na kubeba, inki beto fwete kutula na ntu? (b) Ntangu beto kele na nsi ya vangu ya Yezu, beto fwete kundimisama nde inki?
[Caption on page 1]
[Bangyufula]
[Caption on page 1]
Keti Nge Lenda Kutendula?
◻ Vangu yina ya kesalaka mpasi ve ya Yezu kupesaka kele inki?
◻ Inki beto fwete kusala kana beto kemona nde vangu na beto kele na kukuma kizitu?
◻ Inki Yezu kezola kutendula na kutubaka nde: “Kizitu na mono kele kilo ve”?
◻ Inki mutindu beto lenda kundima nde kizitu na beto kele kaka ya kukonda kilo?