Kansansa: Kizitu to Kimvwama?
‘KANSANSA na mono keyangisa mono!’ Mbala mingi, beto yonso kelutaka kuwa mpasi ya kansansa. Mawi ya mutindu yina lenda kwisa sambu na kulemba ya mabanza, to sambu na mpasi ya nene. Kansansa ya kutungisama lenda buta kunyokwama ya mabanza to kudiwa ya kubela mpenza.
Na mboninu ya mutindu yai, keti beto lenda tuba ve nde kansansa kele kizitu? Bankaka lenda tuba nde yau kele mpidina. Bantu ya mayele ya ntama vandaka tuba mbala mingi nde kansansa kele kingangu ya kubutukila. Bamingi vandaka kumona nde yau kele lutwadisu ya Nzambi yandi mosi. Na yau, bau vandaka binga kansansa nde “Nzambi na kati ya muntu,” “kimuntu na beto ya kubutukila,” to nkutu nde “ndinga ya Nzambi.”
Kansi na bamvula yai, bantu mingi mekumaka kutuba nde kansansa kele kingangu ya muntu kezwaka—mbuma ya bupusi ya bibuti ti ya bantu yonso. Mu mbandu, ba pisikologe yankaka ketubaka nde mwana kelongukaka kubuya bikalulu ya mbi ntetentete sambu na kubanga ndola. Bau kemonaka nde kima ya beto kebinga kansansa kele kaka kundima bantoma ti balukwikilu ya bibuti na beto. Bankaka kemonisaka kiyeka ya kimvuka ya bantu yonso kele na yau sambu na kubalula bantoma ti minsiku. Bankaka kemonaka mpasi ya kansansa bonso bitumba na kati ya mambu ya beto kezola kusala ti mambu ya bantu yankaka ketuma beto na kusala!
Na kukonda kuwakana ti bantendula yai yonso, mbala mingi bantu kekolamaka na bibuti, na mabuta, ti na kimvuka yonso ya bantu, sambu kansansa na bau ketindaka bau na kusala buna. Nkutu bankaka mendimaka kutambika luzingu na bau, kaka sambu na kansansa na bau! Mpi, ata luswaswanu ya nene kele na mboninu ya bantu kisika na kisika na inza, mambu bonso kufwa bantu, kuyiba, kusala bizumba, kukusa, mpi kubala mwana ya familia, ketadilamaka bisika yonso bonso mambu ya mbi. Keti yau kepesa nzikisa ve nde muntu kebutukaka ti kansansa?
Biblia Ketuba Inki Sambu na Kansansa?
Muntu ya kuzaba mambu yai mbotembote kele Yehowa Nzambi. Sambu, “[Mfumu Nzambi] muntu salaka beto, [“beto kudisalaka ve,” NW].” (Nkunga 100:3) Yandi zaba lutungu na beto yonso. Ndinga ya Nzambi, Biblia, ketendula nde muntu salamaka na “kifwani” ya Nzambi. (Kuyantika 1:26, NW) Muntu gangamaka ti ngindu ya kuzaba mambu ya mbote mpi ya mbi; kubanda na luyantiku, kansansa vandaka kibeni na kati ya muntu.—Fwanisa ti Kuyantika 2:16, 17.
Ntumwa Polo kendima mambu yai na mukanda na yandi na bantu ya Roma, ntangu yandi ketuba nde: “Bantu yina kele Bayuda ve, bo zaba Bansiku ya Moize ve; kansi, kana bo ke salaka na luzolo na bo mosi mambu yina ya Bansiku ke tubaka, bo ke kuditulaka bansiku sambu na bo mosi . . . Mpidina, bo ke songaka nde, mambu yina ya Bansiku ke tubaka, bo me sonikaka yo na ntima na bo. Ntima na bo mpi ke songaka nde mambu yina kele ya kieleka. Dyaka, mbala ya nkaka mabanza [“kansansa,” NW] na bo ke pesaka bo raison, kansi mbala ya nkaka yo ke pesaka bo raison ve.” (Roma 2:14, 15) Simba nde bamingi yina yelaka ve na kati ya Nsiku yina ya Nzambi pesaka na Bayuda, landaka mambu ya nkaka ya minsiku ya Nzambi, na bupusi ya bantu ve, kansi “na luzolo na bo mosi”!
Na yau, kansansa kele kizitu ve ata fyoti, kansi dikabu ya Nzambi, kimvwama. Ya kyeleka, yau lenda pesa beto mpasi. Kansi, kana beto lunda yau mbote, yau lenda pesa beto kyese ya mingi mpi ngemba ya ntima. Yau lenda twadisa beto, tanina beto, mpi kupusa beto na kisalu. Mukanda mosi (The Interpreter’s Bible) ketendula nde: “Muntu lenda bumba mbote mavimpi na yandi ya mabanza ti ya mawi, na kusalaka ngolo sambu kuwakana kuvanda na kati ya mambu ya yandi kesala ti yina ya yandi kemona nde yandi fwete sala.” Inki mutindu muntu lenda wakanisa yau? Keti mpila kele ya kulembisa mpi kulonga kansansa na beto? Bangyufula yai, beto tatadila yau na disolo ya kelanda.