Bitambi ya Ntete na Kutambula ti Nzambi
“Beno kwenda penepene na Nzambi, ebuna yandi ta kwisa penepene na beno.”—YAKOBO 4:8.
1, 2. Sambu na inki nge lenda tuba nde kusadila Yehowa kele dibaku mosi ya nene?
YANDI monaka mpasi bamvula mingi na boloko. Na nima, mfumu ya insi bingaka yandi na kumonana na ntwala na yandi. Ntama mingi ve, muntu ya boloko yai kumaka kusala ti mfumu mosi ya kuluta bamfumu ya bansi yonso ya ntangu yina. Bo pesaka yandi mukumba ya nene ti lukumu ya kuluta. Muntu ya boloko yai ya vandaka ntete makulu ya kukanga bansinga ya bibende, kumaka kutambula ti mfumu! Zina na yandi Yozefi.—Kuyantika 41:14, 39-43; Nkunga 105:17, 18.
2 Bubu yai, bantu kele ti dibaku ya kusadila ntotila mosi ya beto lenda tesa ve ata fyoti ti Farao ya Ezipte. Mfumu ya Kuluta Nene na zulu ti na ntoto. Yandi kelomba beto yonso na kusadila yandi. Kusadila Yehowa, Nzambi nkwa-ngolo, ti kukuma banduku na yandi: yai dibaku mosi ya kuyitukisa mpenza! Bikalulu yai yonso: ngolo, kiyeka, nkembo, lukumu, kitoko, ti kyese, Masonuku kepesa yau na Yehowa. (Ezekiele 1:26-28; Kusonga 4:1-3) Bisalu na yandi yonso kele ya kufuluka na zola. (1 Yoane 4:8) Yandi lenda kusa ve. (Kutanga 23:19) Yandi mpi kepesaka ve nsoni na bayina kebikalaka ya kwikama na yandi. (Nkunga 18:25) Kana beto landa bansiku na yandi ya lunungu, beto tazinga na kyese ntangu yai, mpi mvula na mvula na bilumbu kekwisa. (Yoane 17:3) Na ntoto ke ti mfumu mosi ve ya lenda pesa beto lusakumunu ti mabaku ya nene ya mutindu yai.
3. Inki kutambula ya Noa ti Nzambi ya kyeleka ketendula?
3 Na ntangu ya ntama, Noa silaka na kusala luzolo ti lukanu ya Nzambi na luzingu na yandi. Biblia ketuba nde: “Noa vandaka muntu ya mbote, yandi kaka muntu ya Nzambi ndimaka na ntangu yina. Yandi vandaka kuwakana [to, “kutambula,” NW] ti Nzambi na luzingu na yandi.” (Kuyantika 6:9, 10) Beto kezaba nde Noa tambulaka ve ti Nzambi mutindu bantu ketambulaka na makulu. Mpamba ve, Biblia ketuba nde “muntu mosi ve me monaka Nzambi.” (Yoane 1:18) Kansi, kutambula ya Noa ti Nzambi ketendula nde yandi salaka mambu ya Nzambi songaka yandi na kusala. Na luzingu na yandi, Noa kudipesaka na kusala luzolo ya Yehowa, yau yina yandi salaka kinduku mosi ya ngolo ti Nzambi Nkwa Ngolo Yonso. Bubu yai, bantu mingi ‘ketambulaka ti Nzambi,’ bonso Noa. Sambu bau kelandaka malongi ti ndongisila ya Yehowa. Inki mutindu muntu keyantikaka luzingu ya mutindu yina?
Nzayilu ya Sikisiki: Kima ya Kuluta Mfunu
4. Inki mutindu Yehowa kelongaka bantu na yandi?
4 Sambu na kutambula ti Yehowa, ntete beto fwete zaba yandi. Profete Yezaya tubaka na ntwala nde: “Na bilumbu ke kwisa ngumba yina kele [nzo ya Mfumu Nzambi] ta kuma ngumba mosi ya nda mpenza, yo ta luta bangumba yonso na nda. Bantu mingi ta kwisa kufuluka kuna, bo ta tuba nde: ‘Beto tombuka na ngumba ya Mfumu Nzambi, beto kwenda na nzo ya Nzambi ya Yakobi. Yandi muntu ta longa beto mambu ya yandi zola nde beto sala; beto mpi ta landa mambu ya yandi ta songa beto na kusala.’ Sambu malongi ya Mfumu Nzambi ke katukaka na bwala Yeruzalemi; kuna na ngumba ya Sioni ya yandi kele, yandi ke tubaka na bantu na yandi.” (Yezaya 2:2, 3) Ee, beto fwete tula ntima nde Yehowa talonga bantu yina yonso kesosa kutambula na nzila na yandi. Yehowa mepesaka beto Ndinga na yandi, Biblia, mpi yandi kesadisaka beto na kubakisa yau. Nzila mosi ya yandi kesadilaka kele “mpika ya kwikama mpi ya mayele.” (Matayo 24:45-47, NW) Yehowa kesadilaka “mpika ya kwikama” sambu na kupesa beto malongi ya kimpeve na kati ya mikanda ya ketendulaka Biblia, na nzila ya balukutakanu ya Bukristu, ti kulonguka Biblia ya ofele na banzo. Lusadisu yankaka ya Nzambi kepesaka beto na kubakisa Ndinga na yandi kele mpeve santu.—1 Korinto 2:10-16.
5. Sambu na inki kyeleka ya Masonuku kele kima ya kuluta ntalu?
5 Kyeleka ya Biblia kele kima ya kuluta ntalu, ata beto kefutilaka yau mbongo ve. Ntangu beto kelongukaka Ndinga ya Nzambi, beto kezabaka Nzambi mbote: zina na yandi, kimuntu na yandi, lukanu na yandi, ti mutindu yandi kesalaka ti bantu. Beto kebakisaka bangyufula ya kepesaka bantu mpasi na luzingu: Sambu na inki beto kele awa? Sambu na inki Nzambi mendimaka nde bantu kumona mpasi? Inki tasalama na bilumbu kekwisa? Sambu na inki beto kenunaka mpi kefwaka? Keti luzingu kele na nima ya lufwa? Dyaka, beto kelongukaka mambu ya Nzambi kezola nde beto sala, disongidila, mutindu ya beto fwete tambula sambu na kupesa yandi kyese. Beto kelongukaka nde mambu ya yandi kelombaka kele mpasi ve mpi yau kepesaka beto mambote mingi kana beto mezitisa yau na luzingu na beto. Kana Nzambi kelongaka beto ve, nga beto mezabaka ve mambu yai yonso.
6. Inki nzila beto kelandaka kana beto mezaba nzayilu ya sikisiki ya Biblia?
6 Kyeleka ya Biblia kele na ngolo. Yau kepusaka beto na kusoba luzingu na beto. (Baebreo 4:12) Ntangu beto zabaka ntete ve nzayilu ya Masonuku, beto vandaka tambula na “kulanda luzingu ya mbi ya nsi-ntoto yai.” (Efezo 2:2) Kansi, nzayilu ya kyeleka ya Ndinga ya Nzambi mepasulaka nzila ya mpa na ntwala na beto, sambu beto ‘tambula na mutindu ya melunga na ntwala ya Yehowa sambu na kupesa yandi kyese mbotembote.’ (Kolosai 1:10, NW) Yau kele kyese mingi na kutula kitambi ya ntete na nzila yai sambu na kutambula ti Yehowa, Muntu ya kuluta lukumu na zulu ti na ntoto!—Luka 11:28.
Bitambi Zole ya Mfunu: Kudipesa na Nzambi ti Mbotika
7. Kana beto melonguka Ndinga ya Nzambi, inki beto kebakisaka pwelele na yina metala lutwadisu ya bantu?
7 Ntangu nzayilu na beto ya Nzambi kekumaka mingi, beto kebandaka kutadila mambu yonso ya bantu kesalaka ti luzingu na beto na nsemo ya Ndinga ya Nzambi. Kyeleka yai ya profete Yeremia kutubaka tuka ntama kebandaka kumonana pwelele. Yandi sonikaka nde: “Mfumu Nzambi, mono zaba nde ke na muntu ve lenda sola nzila na yandi mosi, ke na muntu ve lenda songa nzila na makulu na yandi ntangu yandi [ke] tambula.” (Yeremia 10:23) Beto yonso ya mebingama bantu, beto kele ti mfunu ya lutwadisu ya Nzambi.
8. (a) Inki kepusaka bantu na kudipesa na Nzambi? (b) Kudipesa ya Mukristu kele inki?
8 Ntangu beto kebakisaka dyambu yai ya mfunu, beto kesosaka lutwadisu ya Yehowa. Ebuna, zola ya beto kele na yau sambu na Nzambi kepusaka beto na kudipesa na yandi. Kudipesa na Nzambi kele kusala kisambu. Na kisambu yina, nge kesila na meso na yandi nde, luzingu na nge nge mepesa yau na kusadila yandi ti na kutambula na kwikama yonso na nzila na yandi. Beto kekudipesaka na kulanda mbandu ya Yezu. Yandi kudipesaka na Yehowa ti lusilu ya ngolo ya kusala luzolo ya Nzambi.—Baebreo 10:7.
9. Sambu na inki bantu kepesaka luzingu na bau na Yehowa?
9 Yehowa Nzambi kepusaka muntu ve na kingolongolo na kudipesa na yandi. (Fwanisa ti 2 Korinto 9:7.) Dyaka, Nzambi kezolaka ve nde muntu kudipesa na yandi sambu na kyese to boma mosi ya kintulumukina. Na ntwala ya kubaka mbotika, muntu fwete vanda ntete longoki, mpi yau kelombaka kusala ngolo sambu na kuzwa nzayilu. (Matayo 28:19, 20) Polo lombaka na bayina vandaka mebakaka dezia mbotika na ‘kudipesa bo mosi na Nzambi bonso makabu ya menga, makabu ya kufwa ve kansi ya moyo, sambu na kusadila yandi ti [ngangu mpi sambu na] kupesa yandi kiese.’ (Roma 12:1) Beto kesadilaka mpi ngangu na beto sambu na kudipesa na Yehowa Nzambi. Kana beto melonguka imene, mpi beto meyindula mbotembote, ebuna, na luzolo na beto mosi mpi na kyese yonso, beto kepesaka luzingu na beto na Nzambi.—Nkunga 110:3.
10. Inki kuwakana kele na kati ya kitambi ya kudipesa ti ya mbotika?
10 Kana beto mesolula ti Nzambi na kinsweki imene, beto mesila nde beto tatambulaka na banzila na yandi, beto kesalaka kitambi ya melanda. Beto kebakaka mbotika na masa, sambu na kusonga na meso ya bantu yonso nde beto mekudipesa na Nzambi. Mbotika kele kuzabisa bantu yonso nde beto silaka na kusala luzolo ya Nzambi. Muntu ya kupesaka beto mbandu yina kele Yezu. Na ntwala ya kuyantika kisalu na yandi na ntoto, Yoane pesaka yandi ntete mbotika. (Matayo 3:13-17) Na nima, Yezu tindaka balandi na yandi na kukitula bantu balongoki ti kupesa bau mbotika. Yau yina, kudipesa ti mbotika kele bitambi ya mfunu ya muntu fwete tula sambu na kutambula ti Yehowa.
11, 12. (a) Inki mutindu beto lenda fwanisa kilumbu ya mbotika ti kilumbu ya makwela? (b) Inki mutindu kinduku na beto ti Yehowa mefwanana ti kinduku ya bakala ti nkento na makwela?
11 Kukuma longoki ya Yezu ya kudipesa mpi ya kubotama, beto lenda tesa yau ti makwela. Na bansi mingi, nge fwete sala bitambi mingi na ntwala ya kilumbu ya makwela. Muntu kekutanaka na nkento, bo zabana, na nima bo zolana. Na nima bo kekumaka bafianse. Kilumbu ya makwela ke kilumbu ya bo kesongaka bantu yonso nde bo kevandaka ti dikambu. Bo keyantikaka luzingu ya nkento ti bakala kilumbu yina. Bantu yonso kezabaka nde makwela meyantika na kati ya bantu yai zole. Dati yina kebikalaka bonso kilumbu ya makwela kubandaka. Mutindu mosi, luzingu ya kudipesa na kutambula ti Yehowa keyantikaka na kilumbu ya mbotika.
12 Tala mambu yankaka ya mutindu mosi. Na nima ya kilumbu ya makwela, zola ya bakala ti nkento kekumaka mingi mpi keyelaka. Sambu nkento ti bakala kukuma dyaka ya kukangama ngolo, muntu na muntu fwete yambula kikalulu ya kusosa mambote na yandi mosi. Bau fwete sala ngolo na kukumisa kinduku na bau ya makwela ngolo. Ata beto kekwelaka ve ti Nzambi, na nima ya mbotika na beto, beto fwete sala ngolo na kubikala ti kinduku mosi ya ngolo ti Yehowa. Yandi kemonaka mpi kezolaka bikesa ya beto kesalaka na kusala luzolo na yandi, ebuna yandi kekwisaka penepene na beto. Yakobo sonikaka nde: “Beno kwenda penepene na Nzambi, ebuna yandi ta kwisa penepene na beno.”—Yakobo 4:8.
Beto Landa Bitambi ya Yezu
13. Na kutambula ti Nzambi, mbandu ya nani beto fwete landa?
13 Sambu na kutambula ti Yehowa, beto fwete landa mbandu ya Yezu Kristu bikisaka. Ntumwa Piere sonikaka nde: “Nzambi solaka beno sambu na mambu ya mutindu yina, sambu Kristo yandi mosi monaka mpasi sambu na beno, ebuna yandi bikilaka beno mbandu sambu beno landa [“bitambi na yandi mbotembote,” NW].” (1 Piere 2:21) Beto takuka ve na kulanda mbandu ya Yezu kaka mutindu yandi pesaka yau. Sambu, yandi vandaka muntu ya kukuka; beto kele bantu ya kukonda kukuka. Kansi, Yehowa kezola nde beto sala mambu ya kuluta mbote yina beto lenda kuka na kusala. Beto tadila makambu tanu ya luzingu ti kisalu ya Yezu, yina Bakristu ya kudipesa fwete sala ngolo na kulanda.
14. Inki ntangu muntu lenda tuba nde yandi zaba Ndinga ya Nzambi?
14 Yezu vandaka na nzayilu ya sikisiki mpi ya kulunga ya Ndinga ya Nzambi. Ntangu Yezu vandaka kulonga, mbala mingi yandi vandaka tanga Masonuku ya Kiebreo. (Luka 4:4, 8) Yandi mpamba ve, bamfumu ya mabundu ya luvunu ya ntangu yina vandaka tanga mpi Masonuku. (Matayo 22:23, 24) Kansi luswaswanu kuvandaka. Yezu vandaka bakisa ntendula ya Masonuku mpi vandaka sadila yau na luzingu na yandi. Yandi vandaka zaba kaka ve kima ya Nsiku ketuba, kansi yandi vandaka zaba mpi sambu na inki yau ketuba buna. Ntangu beto kelanda mbandu ya Yezu, beto mpi fwete sosa kubakisa Ndinga ya Nzambi, kubakisa inki yau ketuba ye sambu na inki yau ketuba buna. Kana beto kesala buna, beto lenda kuma bansadi ya Nzambi ya yandi kendimaka, bayina “ke zabisaka nsangu ya kieleka mbote-mbote.”—2 Timoteo 2:15.
15. Inki mutindu Yezu pesaka mbandu na kusonga bantu nsangu ya Nzambi?
15 Yezu Kristu songaka bantu yankaka nsangu ya Tata na yandi ya kele na zulu. Yezu bumbaka ve ndinga ya Nzambi ya yandi zabaka sambu na yandi mosi. Ata bambeni na yandi, bo vandaka binga yandi nde “Longi,” sambu yandi vandaka longa nsangu ti balukanu ya Yehowa bisika yonso. (Matayo 12:38) Yezu vandaka longa na meso ya bantu yonso na kibansala ya tempelo, na basinagoga, na bambanza, ti na babwala. (Marko 1:39; Luka 8:1; Yoane 18:20) Yandi vandaka longa ti mawa mpi ti ntima ya mbote. Yandi vandaka monisa zola sambu na bayina yandi vandaka sadisa. (Matayo 4:23) Bayina kelandaka mbandu ya Yezu kezwaka mpi bisika ti mitindu ya kulonga bantu yankaka nsangu ya Yehowa Nzambi ti balukanu na yandi ya kitoko.
16. Kinduku ya inki mutindu Yezu vandaka na yau ti bantu yankaka yina vandaka kusambila Yehowa?
16 Yezu vandaka na kinduku ya ngolo ti bayina yonso vandaka kusambila Yehowa. Kilumbu mosi Yezu vandaka kelonga bantu. Mama na yandi ti bampangi na yandi ya vandaka kukwikila yandi ve kwisaka sambu na kusolula ti yandi. Biblia ketuba nde: “Muntu mosi tubilaka yandi nde: ‘Tala, mama na nge ti bampangi na nge kele awa na nganda, bo ke zola kutubila nge mambu.’ Yesu vutudilaka yandi nde: ‘Mama na mono nani, bampangi na mono banani?’ Yesu songaka balonguki na yandi na diboko na yandi, yandi nde: ‘Beno tala: Mama na mono ti bampangi na mono bo yai. Konso muntu yina ke salaka mambu yina ya Tata na mono na zulu ke zolaka, yandi yina muntu kele mpangi na mono ya bakala to ya nkento, to mama na mono.’ ” (Matayo 12:47-50) Yau kezo tuba ve nde Yezu buyaka dibuta na yandi, sambu mambu ya yandi salaka na nima kesonga nde yandi buyaka bau ve. (Yoane 19:25-27) Kansi, dyambu yai salamaka na kusonga zola ya Yezu vandaka na yau sambu na bayina vandaka kwikila. Mutindu mosi bubu yai, bayina ketambulaka ti Nzambi kesalaka kinduku ti bansadi yankaka ya Yehowa mpi kezolaka bau mingi mpenza.—1 Piere 4:8.
17. Inki mutindu Yezu vandaka tadila ngindu ya kusala luzolo ya Tata na yandi, ye yau fwete nata beto na kusala inki?
17 Yezu songaka zola na yandi sambu na Tata na yandi ya kele na zulu na kusalaka luzolo ya Nzambi. Yezu lemfukilaka Yehowa na mambu yonso. Yandi tubaka nde: “Madia na mono kele yo yai: na kulanda luzolo ya muntu yina tindaka mono ti na kumanisa kisalu yina ya yandi me pesaka mono na kusala.” (Yoane 4:34) Kristu tubaka mpi nde: “Mono ke salaka mambu yina ke pesaka [Nzambi] kiese.” (Yoane 8:29) Yezu zolaka tata na yandi ya kele na zulu ngolo kibeni, yau yina “yandi kudikulumusaka mpenza, yandi mpi lemfukaka na Nzambi tii kuna ya yandi fwaka” na zulu ya nti ya mpasi. (Filipi 2:8) Yau yina Yehowa mpi sakumunaka Yezu mpi pesaka yandi kimfumu ti lukumu ya kuluta, yina melanda na nima ya yandi mosi Yehowa. (Filipi 2:9-11) Bonso Yezu, beto kemonisaka zola ya beto kele na yau sambu na Nzambi na kulandaka bansiku na yandi ti na kusalaka luzolo na yandi.—1 Yoane 5:3.
18. Inki mutindu Yezu pesaka mbandu na dyambu ya kusamba?
18 Yezu vandaka samba mingi. Na kilumbu ya mbotika na yandi, yandi sambaka. (Luka 3:21) Na ntwala ya kusola bantumwa na yandi 12, yandi sambaka. (Luka 6:12, 13) Yandi longaka balongoki na yandi mutindu ya kusamba. (Luka 11:1-4) Na ntwala ya lufwa na yandi, yandi vukisaka balongoki na yandi, yandi sambaka sambu na bau. (Yoane 17:1-26) Kisambu vandaka kima ya mfunu na luzingu ya Yezu. Na luzingu na beto mpi yau fwete vanda mutindu mosi, sambu beto kele balandi na yandi. Yau kele lukumu ya nene mpenza na kutuba ti Mfumu ya Zulu ti Ntoto na kisambu! Dyaka, Yehowa kepesaka mvutu na bisambu. Yoane sonikaka nde: “Beto ke na kikesa na kutelama na meso ya Nzambi sambu, kana beto ke lomba konso kima bonso kele luzolo na yandi, beto zaba mbote nde yandi ke wila beto. Kana beto zaba nde yandi ke waka mambu yonso ya beto ke lombaka na yandi, beto zaba mpi nde beto ke bakaka mambu yina ya beto ke lombaka yandi.”—1 Yoane 5:14, 15.
19. (a) Inki bikalulu ya Yezu beto fwete landa? (b) Inki mambote beto tabaka na kufimpa luzingu ti kisalu ya Yezu?
19 Beto talonguka mambu mingi mpenza kana beto kefimpa luzingu ti kisalu ya Yezu Kristu na zulu ya ntoto! Beto yindula bikalulu yina yandi monisaka: zola, mawa, bumbote, ngolo, bukatikati, kuyindula mbote, kudikulumusa, kikesa, kukonda bwimi. Kana beto kezaba mambu mingi sambu na Yezu, luzolo na beto ya kukuma balandi na yandi ya kwikama takuma mpi mingi. Nzayilu ya Yezu kenata beto mpi na kukuma dyaka penepene kibeni ya Yehowa. Nani kele kifwani mpenza ya Tata na beto ya zulu, Yezu ve? Yandi zabaka Nzambi mbote mpenza, yau yina yandi tubaka nde: “Muntu yina me mona mono, yandi me mona mpi Tata.”—Yoane 14:9.
Tula Ntima na Nzambi, Yandi Tasadisa Nge
20. Inki mutindu beto lenda zaba kutambula mbotembote ti Yehowa?
20 Ntangu bana kelongukaka na kutambula, bitambi na bau kekinakinaka. Inki mutindu bau kelongukaka kutambula mbotembote? Bau kelembaka ve na kumeka, mpi bau kekwaminaka. Ee, bayina ketambulaka ti Yehowa kesalaka ngolo na kutambula ya kutelama mbotembote mpenza. Yau kelomba mpi kubaka ntangu ti kukwamina. Polo monisaka nde kukwamina kele mfunu ntangu beto ketambula ti Nzambi. Yandi sonikaka nde: “Sambu na kumanisa mambu yai, bampangi, mono zola songa beno nde: Beto longaka beno nki mutindu beno fweti zinga sambu na kupesa Nzambi kiese. Ya kieleka, beno ke zingaka mutindu yina. Kansi ntangu yai, beto ke bondila beno ngolo na zina ya Mfumu Yesu nde: Beno sala diaka ngolo ya kuluta.”—1 Tesalonika 4:1.
21. Kana beto ketambula ti Yehowa, inki mambote beto tabaka?
21 Kana beto mekudipesa mvimba mpenza na Nzambi, yandi tasadisa beto na kulanda kutambula ti yandi. (Yezaya 40:29-31) Na ntoto yai kele ti kima ve ya beto lenda fwanisa ti mambote ya Nzambi kepesaka na bayina ketambulaka na nzila na yandi. Yandi kele ‘Muntu yina kelongaka beto sambu na mambote na beto, muntu ya ke nataka beto na nzila ya beto fweti landa. Kana beto landa bansiku na yandi mbote-mbote, beto ta vanda na ngemba kimakulu, beto ta nunga mpenza; yo ta vanda bonso masa ke luta mingi, yo ke yuma ve.’ (Yezaya 48:17, 18) Kana beto kendima na kutambula ti Nzambi, mpi beto ketambula na kwikama yonso, beto lenda zwa ngemba ya mvula na mvula.
Nge Tavutula Nde Inki?
◻ Sambu na inki kutambula ti Nzambi ya kyeleka kele kima mosi ya lukumu?
◻ Sambu na inki kulonguka, kudipesa ti mbotika kele bitambi ya ntete na kutambula ti Nzambi?
◻ Inki mutindu beto lenda landa bitambi ya Yezu?
◻ Inki mutindu beto kezaba nde Yehowa tasadisa beto kana beto ketambula ti yandi?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 11]
Kulonguka, kudipesa, ti mbotika kele bitambi ya ntete na kutambula ti Nzambi