Wa Mambu Mpeve Kezola Kutuba
“Kana beno kwenda nzila yai to nzila ya nkaka, beno ta wa ndinga na nima na beno ke tuba nde: ‘Nzila yo yai, beno landa yo.’”—YEZAYA 30:21.
1, 2. Inki mutindu Yehowa vandaka kusolula na bantu na bantangu yonso ya melutaka?
KISANGA ya Porto Rico kele kisika ya bo metulaka masini ya kuluta nene mpi ya kuluta ngolo na inza ya mvimba yina kele na antenne bonso dilonga ya nene sambu na kuyamba bansangu ya bima yina kele na zulu. Na nsungi ya bamvula mingi, bantu ya siansi vandaka kuyindula nde bo tabaka bansangu yina takatuka na bigangwa yina kezingaka na bisika yankaka kansi na ntoto ve, na nzila ya masini yina ya nene. Kansi bo mebakaka ve ata nsangu mosi ya mutindu yina. Kansi, kima ya kuyituka kele nde kele ti bansangu ya pwelele yina kekatukaka na kisika bantu kevandaka ve, yina konso muntu na kati na beto lenda kuzwa na konso ntangu yina, kukonda kusadila bamasini ya ngolo-ngolo. Bansangu yai kekatukaka na Nto mosi ya kuluta nene yina meluta nkutu konso bima yina bigangwa keyindulaka nde yo kezingaka na bisika yankaka kansi na ntoto ve. Nani kele Nto ya bansangu ya mutindu yina, mpi banani ke na kuzwa yo? Bansangu yango ketuba nki?
2 Biblia kele ti masolo mingi ya kemonisaka nde bantangu yankaka, bansangu yina vandaka kukatuka na Nzambi vandaka kuwakana na ndinga ya ngolo na makutu ya bantu. Ntangu yankaka, bigangwa ya kimpeve yina vandaka kusala bonso binati-nsangu ya Nzambi, vandaka kuzabisa bansangu yai. (Kuyantika 22:11, 15; Zakaria 4:4, 5; Luka 1:26-28) Mbala tatu, bantu kuwaka ndinga ya Yehowa yandi mosi. (Matayo 3:17; 17:5; Yoane 12:28, 29) Nzambi kutubaka mpi na nzila ya bantu yina vandaka baprofete, mingi na kati na bo kusonikaka mambu yina mpeve na yandi kusongaka bo na kutuba. Bubu yai, beto kele na Biblia, ya kele ti masolo yina yonso, yika mpi malongi ya Yezu ti ya balongoki na yandi. (Baebreo 1:1, 2) Ya kyeleka, Yehowa vandaka kupesa bansangu na bigangwa na yandi bantu.
3. Lukanu ya bansangu ya Nzambi kele nki, mpi yo kelomba nde beto sala nki?
3 Bansangu yai yonso ya bo sonikaka na nsadisa ya mpeve ya Nzambi mpi yina kukatukaka na Nzambi ketubaka ve mambu mingi na yina metala inza ti bima yina kele na kati na yo. Yo ketulaka dikebi na mambu ya kuluta mfunu, yina kele ti bupusi na luzingu na beto sesepi ti na luzingu ya bilumbu kekwisa. (Nkunga 19:7-11; 1 Timoteo 4:8) Yehowa kesadilaka yo sambu na kuzabisa luzolo na yandi mpi sambu na kusonga beto lutwadisu na yandi. Yo kele mutindu bangogo ya profete Yezaya yai ke na kulungana: “Kana beno kwenda nzila yai to nzila ya nkaka, beno ta wa ndinga na nima na beno ke tuba nde: ‘Nzila yo yai, beno landa yo.’” (Yezaya 30:21) Yehowa kelombaka beto ve na ngolo na kuwa “ndinga” na yandi. Yo ketala kaka beto mosi na kulanda lutwadisu ya Nzambi mpi kutambula na nzila na yandi. Yo yina Masonuku kelongisila beto na kuwa bansangu yina Yehowa kutubaka. Na mukanda ya Kusonga, bangogo ya kesyamisa beto na ‘kuwa mambu ya Mpeve ketuba’ kele mbala nsambwadi.—Kusonga 2:7, 11, 17, 29; 3:6, 13, 22.
4. Keti yo kele mayele na kukinga nde na bilumbu na beto Nzambi kusolula na beto mbala mosi tuka zulu?
4 Bubu yai, Yehowa ketubaka na beto ve mbala mosi tuka na zulu. Ata na ntangu ya ntama, bansangu yai ya kuyitukisa vandaka kusalama ve mbala na mbala, ntangu yankaka yo vandaka kusalama na nima ya bamvu-nkama mingi. Kana beto tala mambu yonso yina melutaka, beto tamona nde mbala mingi, Yehowa kesolulaka ve ti bantu na yandi na kusolulaka ti bo mbala mosi, yandi kesadilaka mitindu yankaka. Yo kesalama mpidina sambu na bilumbu na beto. Bika beto tadila mitindu tatu yina Yehowa kesadilaka sambu na kusolula ti beto bubu yai.
“Bo sonikaka Mukanda ya Nzambi na Ngolo na yandi”
5. Inki kele kima ya ntete yina Yehowa kesadilaka sambu na kusolula ti bantu na yandi bubu yai, mpi nki mutindu beto lenda bakila yo mambote?
5 Kima ya ntetentete ya masolo ya Nzambi ti bantu kele Biblia. Nzambi muntu kusonikisaka yo na ngolo na yandi, mpi mambu yonso yina kele na kati lenda vanda mfunu sambu na beto. (2 Timoteo 3:16) Biblia kele na bambandu mingi ya bantu ya kyeleka yina kusadilaka luzolo na bo mosi sambu na kubaka lukanu kana bo tawila ndinga ya Yehowa to ve. Bambandu yina keyibusa beto sambu na nki yo kele mfunu na kuwa mambu yina mpeve ya Nzambi ketuba. (1 Korinto 10:11) Biblia mpi kele ti mayele yina ketadila mambu ya luzingu, yo kepesaka beto bandongisila bantangu beto mekutana ti mambu yina kelomba nde beto baka badesizio na luzingu. Yo kele bonso nde Nzambi kele na nima na beto, yandi ketuba na makutu na beto bangogo yai: “Nzila yo yai, beno landa yo.”
6. Sambu na nki Biblia meluta mikanda yankaka yonso?
6 Sambu na kuwa mambu yina mpeve ketuba na balutiti ya Biblia, beto fwete tangaka yo mbala na mbala. Biblia kele kaka ve mukanda ya bo mesonikaka kitoko, mukanda ya bantu yonso, ya bantu mingi kele na yo bubu yai. Bo sonikaka Biblia na ngolo ya Nzambi mpi yo kele na bangindu ya Nzambi. Baebreo 4:12 (NW) ketuba nde: “Ndinga ya Nzambi kele ya moyo mpi ya ngolo; yo kele na makasi kuluta konso mbele ya makasi zole mpi yo kekotaka tii na kukabisa moyo ti mpeve, mpi binkoso ti butomfu ya mikwa na yo, mpi yo kele ti ngolo ya kuswasisa mabanza ti bangindu ya ntima.” Kana beto ketanga Biblia, mambu yina kele na kati takota na mabanza na beto yina kele na ntima bonso mbele, ebuna yo tasonga kiteso luzingu na beto kewakana na luzolo ya Nzambi.
7. Sambu na nki kutanga Biblia kele mfunu mingi, mpi bo kesyamisa beto na kusala yo mbala ikwa?
7 “Mabanza ti bangindu ya ntima” lenda baluka mutindu ntangu keluta mpi sambu na mambu ya beto kekutana na yo na luzingu, yo vanda ya mbote to ya mpasi. Kana beto kelonguka ve ntangu yonso Ndinga ya Nzambi, bangindu na beto, mawi na beto tavanda dyaka ve ya kuwakana ti minsiku ya Nzambi. Yo yina, Biblia kelongisila beto nde: “Beno meka mambu yina ya beno ke salaka, beno tala yo mbote-mbote na kuzaba kana beno ke zingaka na lukwikilu.” (2 Korinto 13:5) Kana beto kezola kulanda kuwa mambu yina mpeve ketuba, beto fwete lemfuka na ndongisila ya kutanga Ndinga ya Nzambi konso kilumbu.—Nkunga 1:2.
8. Inki bangogo ya ntumwa Polo kesadisa beto na kuditala beto mosi na yina metala kutanga Biblia?
8 Ngindu mosi ya mfunu ya bo keyibusa bantu yina ketangaka Biblia ketuba nde: Bakaka ntangu ya kufwana sambu na kubakisa mbote mambu ya nge ketanga! Na ntangu beto kesala kikesa sambu na kuzitisa ndongisila ya kutanga Biblia konso kilumbu, beto sosaka ve na kukwenda ntinuntinu sambu na kumanisa bakapu mingi kukonda kubakisa mbote mambu yina beto ketanga. Ata kutanga Biblia mbala na mbala kele mfunu mingi, lukanu na beto fwete vanda ve kaka ya kulanda mbote manaka; beto fwete vanda na mpusa ya kyeleka ya kulonguka mambu yina metala Yehowa ti balukanu na yandi. Na yau, beto lenda sadila bangogo yai ya ntumwa Polo sambu na kuditala beto mosi. Ntangu yandi sonikilaka bampangi na yandi Bakristu, yandi tubaka nde: “Mono ke fukama na meso ya Tata Nzambi sambu na kusamba yandi. . . . Mono ke lombaka yandi nde Kristo kuvanda na ntima na beno sambu na lukwikilu na beno, mpi nde kuzola na beno kusimba beno na ntima mutindu misisa ke simbaka nti, to mutindu fondasio ke simbaka nzo. Mono ke lombaka mpi nde, beno ti bantu ya Nzambi yonso, beno kumona mpila ya kuzaba nde kuzola ya Kristo ke zolaka beno kele ya nene ti ya kukonda nsuka. Bantu lenda zaba kuzola na yandi mpenza-mpenza ve, kansi mono ke lombaka yandi nde beno kuzaba yo, ebuna mpidina beno ta vanda na kinzambi mpenza.”—Efezo 3:14, 16-19.
9. Inki mutindu beto lenda kuna mpi kukumisa ngolo mpusa na beto ya kulonguka mambu mingi na Yehowa?
9 Ya kyeleka, bantu yankaka kezolaka ve kutanga, kansi bankaka kezolaka kutanga mingi. Kansi, ata ntima na beto kuvandaka nki mutindu, beto lenda yedisa mpi kukumisa ngolo mpusa na beto ya kulonguka mambu mingi na Yehowa. Ntumwa Piere kutendulaka nde beto fwete vandaka na mpusa ya nzayilu ya Biblia, mpi yandi tubaka nde mpusa ya mutindu yina bo fwete yedisa yo. Yandi sonikaka nde: “Beno vanda bonso bana me butuka sesepi yai; Beno vanda na nzala ya kunwa mabele ya mpembe ti ya kimpeve, ebuna beno ta kula, beno ta guluka ntangu beno ke nwa yo.” (1 Piere 2:2) Kana beto kezola ‘kuvanda na nzala’ ya kulonguka Biblia, yo kelomba nde beto kudiyala mbote mpenza. Kaka mutindu beto lenda yedisa nzala ya kuzola madya mosi ya mpa na nima ya kumeka yo mbala mingi, mutindu beto kebakila kutanga ti kulonguka Biblia lenda sadisa beto na kuyantika kusala yo kana beto kuditambika na kulanda kusala yo mbala na mbala.
“Madya na ntangu ya mbote”
10. Banani kele kimvuka ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele,” mpi nki mutindu Yehowa kesadila bo bubu yai?
10 Nzila yankaka ya Yehowa kesadilaka sambu na kutuba ti beto bubu yai kele yina Yezu tubilaka na Matayo 24:45-47. Na kisika yina, yandi tubilaka dibundu ya Bakristu ya kupakulama na kimpeve, yina kele “mpika ya kwikama mpi ya mayele ya bo meponaka sambu na kupesa “madya [ya kimpeve] na ntangu ya mbote.” (NW) Bantu yina kele na kimvuka yai kele “bantu ya kisalu” ya Yezu. Bo yonso, ti “kibuka ya nene” (NW) ya “mameme ya nkaka” kebakaka kikesa ti lutwadisu. (Kusonga 7:9; Yoane 10:16) Madya yai ya mingi ya kekuma na ntangu ya mbote kekwisaka na mikanda, bonso Nzozulu ya Nkengi, Réveillez-vous!, ti mikanda yankaka. Madya ya kimpeve kekwisaka dyaka na badiskure ti bansonga yina bo kesalaka na balukutakanu ya distrike, ya nzyunga, ti na balukutakanu ya dibundu.
11. Inki mutindu beto kemonisaka nde beto kendima mambu yina mpeve ketuba na nsadisa ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele”?
11 Bansangu yina “mpika ya kwikama mpi ya mayele” kepesaka kele sambu na kukumisa lukwikilu na beto ngolo mpi kukumisa beto mayele. (Baebreo 5:14) Bandongisila yango lenda tubila mambu mingi ya mutindu na mutindu na mpila nde konso muntu kusadila yo na luzingu na yandi mosi. Mbala na mbala, beto kebakaka mpi bandongisila yina ketubilaka mambu ya sikisiki yina ketadila mutindu na beto ya kuzinga. Inki mutindu beto fwete tadila mambu yango kana beto kewa mpenza mambu yina mpeve ketuba na nzila ya kimvuka ya mpika? Ntumwa Polo kepesa mvutu nde: “Beno lemfuka na bambuta na beno ya Dibundu, beno wila bo mpi.” (Baebreo 13:17) Ya kyeleka, bantu yonso yina kele na kati ya kimvuka yai kele bantu ya kukonda kukuka. Kansi, Yehowa kesepelaka na kusadila bansadi na yandi, ata bo kele ya kukonda kukuka, sambu na kutwadisa beto na ntangu yai ya nsuka.
Lutwadisu ya kansansa na beto
12, 13. (a) Inki kima dyaka Yehowa kesadilaka sambu na kutwadisa beto? (b) Inki bupusi ya mbote kansansa lenda vanda na yo ata na bantu yina kele ve na nzayilu ya sikisiki ya Ndinga ya Nzambi?
12 Yehowa mepesaka beto nto yankaka ya kutwadisa beto, kansansa na beto. Yandi salaka muntu ti mayele ya kuzaba mambu ya mbote ti ya mbi. Yo kele kitini ya kimuntu na beto. Na mukanda na yandi na bantu ya Roma, ntumwa Polo kutendulaka nde: “Bantu yina kele Bayuda ve, bo zaba Bansiku ya Moize ve; kansi, kana bo ke salaka na luzolo na bo mosi mambu yina ya Bansiku ke tubaka, bo ke kuditulaka bansiku sambu na bo mosi, ata bo zaba Bansiku ya Moize ve. Mpidina, bo ke songaka nde, mambu yina ya Bansiku ke tubaka, bo me sonikaka yo na ntima na bo. Ntima na bo mpi ke songaka nde mambu yina kele ya kieleka. Diaka, mbala ya nkaka mabanza na bo ke pesaka bo raison, kansi mbala ya nkaka yo ke pesaka bo raison ve.”—Roma 2:14, 15.
13 Bantu mingi yina mezaba ve Yehowa lenda yindula mpi kusala mambu ya kewakana na minsiku ya Nzambi na yina metala mambu ya mbote ti ya mbi na kiteso ya kufwana. Yo kele bonso nde bo kewaka ndinga mosi ya fyoti na kati na bo ketwadisa bo na nzila ya mbote. Kana mambu yai kesalamaka na bantu yina kele ve na nzayilu ya sikisiki ya Ndinga ya Nzambi, nki mutindu mpenza ndinga yina ketubaka na kati fwete tuba na Bakristu ya kyeleka! Ya kyeleka, kansansa ya Mukristu yina nzayilu ya sikisiki ya Ndinga ya Nzambi mekumisaka dyaka mbote mingi mpi yina kesalaka na kuwakana ti mpeve santu ya Yehowa lenda pesa yandi lutwadisu mosi ya mbote.—Roma 9:1.
14. Inki mutindu kansansa yina melongamaka na Biblia lenda sadisa beto na kulanda lutwadisu ya mpeve ya Yehowa?
14 Kansansa ya mbote, yina melongamaka na Biblia, lenda yibusa beto nzila yina mpeve ya Nzambi kezola nde beto tambula. Ntangu yankaka, yo lenda vanda nde ata Masonuku ata mpi mikanda yina ketendulaka Biblia ketuba kima ve na yina metala dyambu mosi yina lenda bwila beto. Kansi, kansansa na beto lenda pesa beto lukebisu, yo lenda kebisa beto na kukonda kulanda nzila yina lenda vanda ya mbi. Kana mambu ya mutindu yina mebwila beto, kubuya kuwa mambu yina kansansa na beto kesonga beto na kusala, kezola kutuba kubuya na kuwa mambu yina mpeve ya Yehowa ketuba. Dyaka, kana beto longuka na kuwila kansansa na beto ya Bukristu ya melongamaka, beto lenda baka badesizio ya mayele ata ntangu lutwadisu ya kusonika kele ve ata kisika mosi. Kansi, yo kele mfunu na kuzaba nde, kana munsiku, to nsiku ya Nzambi kele ve, yo tavanda mbote ve na kuzola nde bampangi na beto Bakristu kulanda kaka bangindu na beto na mambu yina kele mpenza mambu ya metala muntu yandi mosi.—Roma 14:1-4; Galatia 6:5.
15, 16. Inki kima lenda sala nde kansansa na beto kusala dyaka mbote ve, mpi nki mutindu beto lenda sala na mpila nde mambu yina kusalama ve?
15 Kansansa ya bunkete, ya melongamaka na Biblia kele dikabu ya mbote yina Nzambi mepesaka beto. (Yakobo 1:17) Kansi, beto fwete tanina dikabu yai na mambu yina lenda bebisa yo kana beto kezola nde yo salaka mbote bonso kima ya ketanina mabanza na beto. Bikalulu ya kisika ya beto kezingaka, bansiku ya bambuta, ti bikalulu yina kewakanaka ve na bansiku ya Nzambi lenda, kana beto landa yo, kusala nde kansansa na beto kuyantika kusala mbi mpi kukuka dyaka ve na kutwadisa beto na nzila ya mbote. Beto lenda kuma kumona mpasi na kuzenga mambu na nzila ya mbote mpi beto lenda kudikusa beto mosi na kukwikilaka nde dyambu mosi ya mbi kele mbote.—Fwanisa ti Yoane 16:2.
16 Kana beto kelanda kubuya balukebisu ya kansansa na beto, ndinga na yo takuma dyaka ve ngolo tii kuna beto takuka dyaka ve na kutuba nde kima yai kele mbote to mbi, to yo tasalaka dyaka ve. Muyimbi-bankunga tubilaka bantu ya mutindu yina ntangu yandi tubaka nde: “Bantu yango ke na mayele ve.” (Nkunga 119:70) Bantu mingi yina kebuyaka kuwa balukebisu ya kansansa na bo kevandaka dyaka ve na mayele ya kuyindula mbote. Minsiku ya Nzambi ketwadisaka dyaka ve luzingu na bo mpi bo kekukaka ve na kubaka badesizio ya mbote. Sambu dyambu ya mutindu yina kukumina beto ve, beto fwete waka mbala mosi mambu yina kansansa na beto ya Bukristu kesonga beto, ata ntangu mambu yango kele ya fyoti mpenza.—Luka 16:10.
Kyese na bantu yina kewaka mpi kelemfukaka
17. Inki mutindu beto tabaka balusakumunu, kana beto kewa ‘ndinga yina ketuba na nima na beto’ mpi kewila kansansa na beto ya kulongama na Biblia?
17 Kana beto mebaka lukanu ya kuwa ‘ndinga yina ketuba na nima na beto,’ mutindu beto kebaka yo na nsadisa ya Masonuku ti ya mpika ya kwikama mpi ya mayele, mpi kana beto kewa bangibusa yina kansansa na beto ya kulongama na Biblia kesonga beto, Yehowa tasakumuna beto ti mpeve na yandi. Mpeve santu tasadisa beto na kukuma mayele sambu na kubaka mpi kubakisa mambu yina Yehowa kesonga beto.
18, 19. Inki mutindu lutwadisu ya Yehowa lenda natila beto mambote na kisalu na beto ya kusamuna mpi na luzingu na beto mosi?
18 Mpeve ya Yehowa tapesa beto dyaka kikesa ya kunwana ti mambu ya mpasi ti mayele mpi ti ngolo ya kusala yo. Mutindu yo salamaka na bantumwa, mpeve ya Nzambi lenda pesa beto ngolo na mabanza mpi kusadisa beto na kusala mpi kutuba ntangu yonso na kuwakana ti minsiku ya Biblia. (Matayo 10:18-20; Yoane 14:26; Bisalu 4:5-8, 13, 31; 15:28) Kana beto vukisa mpeve ya Yehowa ti kikesa na beto mosi, beto tanunga na ntangu beto kebaka badesizio ya mfunu na luzingu, yo tapesa beto ngolo ya kulanda na kusadila badesizio yango. Mu mbandu, nge lenda vanda na mpusa ya kusoba luzingu na nge sambu na kuzwa ntangu mingi sambu na mambu ya kimpeve. To yo lenda vanda nde yo kelomba nde nge baka badesizio sambu na kusoba luzingu na nge, bonso kupona muntu ya nge takwela, kutadila mbote kisalu ya bo kezola kupesa nge, to kusumba nzo. Na kifulu ya kutula mawi na beto ya kimuntu na kisika ya ntete na ntwala ya kubaka badesizio, beto fwete wa mambu yina mpeve ya Nzambi ketuba sambu na kima yango mpi kusala mpila yo kesonga beto.
19 Beto keyangalalaka mpenza sambu na bangibusa ya mbote mpi bandongisila yina kekatukaka na bampangi na beto Bakristu, ti na bankuluntu. Kansi, beto fwete kingaka ve ntangu yonso nde bantu yankaka kusonga beto nki beto fwete sala. Kana beto mezaba nzila ya mbote ya kulanda mpi nki mambu beto fwete soba na yina metala mutindu na beto ya kumona makambu ti luzingu na beto sambu na kupesa Nzambi kyese, beto kinga ve na kusala yo. Yezu tubaka nde: “Ntangu yai beno me zaba mambu yina; kana beno sala mpidina, beno ta vanda na kiese.”—Yoane 13:17.
20. Inki balusakumunu bantu yina kewaka ‘ndinga yina ketuba na nima na bo’ tabaka?
20 Yo kele pwelele nde sambu na kuzaba nki mutindu kupesa Nzambi kyese, yo kelomba ve nde Bakristu kuwa ntete ndinga na yandi mpenza tuka na zulu, to bo mona wanzio kukwisa kutala bo. Nzambi mesakumunaka bo na mpila yandi mepesaka bo Ndinga mpi lutwadisu ya zola na nsadisa ya kimvuka ya bapakulami yina kele na ntoto sambu na kutwadisa bo. Kana bo kelanda na dikebi yonso ‘ndinga yina ketuba na nima na bo’ mpi bo kelanda lutwadisu ya kansansa na bo ya kulongama na Biblia, bo tanunga na kusala luzolo ya Nzambi. Ebuna, ntembe kele ve nde bo tamona kulungana ya lusilu ya ntumwa Yoane yina ketuba nde: “Muntu yina ke salaka mambu yina ya Nzambi ke zolaka, yandi ke zingaka mvula na mvula.”—1 Yoane 2:17.
Beto Vutukila na Bunkufi
• Sambu na nki Yehowa kesolulaka ti bigangwa na yandi bantu?
• Inki mutindu manaka ya kutanga Biblia mbala na mbala lenda natila beto mambote?
• Inki mutindu beto fwete tadilaka lutwadisu yina kekatukaka na kimvuka ya mpika?
• Sambu na nki beto fwete buya ve mambu yina kansansa na beto ya kulongama na Biblia kesonga beto?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 24]
Bantu kele ve na mfunu ya bamasini ya ngolo-ngolo sambu na kubaka bansangu ya Nzambi
[Bangogo ya kemonisa kisina ya foto]
Courtesy Arecibo Observatory/David Parker/Science Photo Library
[Kifwanisu ya kele na lutiti 26]
Yehowa ketubilaka beto na nsadisa ya Biblia mpi na nzila ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele”