Landa Kaka na ‘Kutula Ntima nde Nge Taguluka’!

“Mpu ya beto fweti lwata kele kuguluka yina ya beto ke tulaka ntima nde beto ta guluka.”​—1 TESALONIKA 5:8.

1. Inki mutindu ‘kutula ntima na luguluku’ kesadisaka beto na kukanga ntima?

KIVUVU ya kuguluka lenda sadisa muntu na kuvanda kaka kikesa ata na ntwala ya mambu ya kuluta mpasi. Muntu yina mebaluka na maswa, kansi yandi kelela na zulu ya masa na nsadisa ya kima ya mupepe yina kelundaka bantu na luzingu na zulu ya masa lenda kanga ntima ntangu ya nda na zulu ya masa kana yandi kezaba nde ntama mingi ve bo kekwisa kusadisa yandi. Mutindu mosi mpi, bamvula mingi meluta, kivuvu ya ‘luguluku ya Mfumu Nzambi’ mepesaka babakala ti bankento mingi ya lukwikilu kikesa na ntangu ya mpasi, mpi kivuvu yai kekusaka ve. (Kubasika 14:13; Nkunga 3:8; Roma 5:5; 9:33) Ntumwa Polo kufwanisaka ‘kutula ntima na luguluku’ ti “mpu,” ya kele na kati ya binwaninu ya kimpeve ya Mukristu. (1 Tesalonika 5:8; Efezo 6:17) Ya kyeleka, ntima ya beto metulaka nde Nzambi tagulusa beto ketaninaka mabanza na beto, ebuna yo kesadisaka beto na kukonda kuwa boma ata na kati ya mpasi, kimbeni, mpi mimekamu.

2. Na nki mutindu ‘kutula ntima na luguluku” kele fondasio ya lusambu ya kyeleka?

² Mukanda mosi (The International Standard Bible Encyclopedia) ketuba mutindu yai sambu na bantu yina vandaka kuzinga penepene na Bakristu ya mvu-nkama ya ntete, “mimpani vandaka ve na kivuvu sambu na yina metala luzingu ya kekwisa.” (Efezo 2:12; 1 Tesalonika 4:13) Kansi, ‘kutula ntima na luguluku’ kele kima mosi ya mfunu mingi sambu na lusambu ya kyeleka. Inki mutindu? Ntetentete, luguluku ya bansadi ya Yehowa mesimbamaka na zina na yandi mosi. Muyimbi-bankunga Asafi kusambaka nde: “Nzambi, Ngulusi na beto, sadisa beto sambu na lukumu na nge mosi; gulusa beto, lolula beto sambu na lukumu ya zina na nge.” (Nkunga 79:9; Ezekiele 20:9) Dyaka, kukwikila na balusakumunu yina Yehowa mesilaka na bantu kele mfunu sambu na kuwakana mbote ti yandi. Polo kemonisa yo mutindu yai: “Kana muntu ke na lukwikilu ve, yandi lenda pesa Nzambi kiese ve. Sambu konso muntu yina ke kwisaka na Nzambi yandi fweti kwikila nde Nzambi kele, mpi nde Nzambi ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi.” (Baebreo 11:6) Polo kutendulaka dyaka nde kikuma ya ntete yina Yezu kwisilaka na ntoto vandaka luguluku ya bantu yina tabalula ntima. Yandi tubaka nde: “Mambu mosi ya kieleka ya beto fweti tula ntima ti ya beto fweti ndima mpenza, yo yai: Yesu Kristo kwisaka na nsi-ntoto sambu na kugulusa bantu ya masumu.” (1 Timoteo 1:15) Ebuna ntumwa Piere kubingaka luguluku nde ‘mambu yina lukwikilu na beto ke zolaka kubaka.’ (1 Piere 1:9) Yo kemonana pwelele nde yo kele mbote na kutula ntima na luguluku. Kansi, luguluku kele kibeni nki? Mpi yo kelombaka kusala nki sambu na kubaka yo?

Luguluku ketendula nki?

3. Luguluku ya nki mutindu bansadi ya Yehowa ya ntangu ya ntama kubakaka?

³ Na Masonuku ya Kiebreo, mbala mingi “luguluku” ketendulaka kukatula na kigonsa to kukatula muntu na mpasi ya bo kemonisa yandi to na lufwa ya nku, ya kukonda kukana. Mu mbandu, ntangu Davidi kubingaka Yehowa nde: ‘Muntu ke gulusaka na bambeni,’ yandi tubaka nde: “Nzambi, nge kele ditadi, kisika ya mono ke bumbanaka. Nge kele dibaya yina ke taninaka. . . . Nge kele ngulusi na mono; nge ke taninaka mono, nge ke botulaka mono na maboko ya bantu ya nku. Mfumu Nzambi, ntangu mono ke lomba nge na kwisa kusadisa mono, nge ke gulusaka mono na maboko ya bambeni. Lukumu na nge, Mfumu Nzambi!” (2 Samuele 22:2-4) Davidi kuzabaka nde Yehowa kewaka na ntangu bansadi na Yandi ya kwikama kedilaka sambu yandi sadisa bo.​—Nkunga 31:22, 23; 145:19.

4. Inki kivuvu ya luzingu ya bilumbu kekwisa bansadi ya Yehowa ya ntwala ya ntangu ya Bakristu vandaka na yo?

⁴ Bansadi ya Yehowa ya ntwala ntangu ya Bakristu vandaka mpi na kivuvu ya luzingu na bilumbu kekwisa. (Yobi 14:13-15; Yezaya 25:8; Daniele 12:13) Ya kyeleka, balusilu mingi ya kugulusa yina kele na Masonuku ya Kiebreo vandaka bambikudulu yina vandaka kumonisa luguluku ya nene, yina tanata na luzingu ya kukonda nsuka. (Yezaya 49:6, 8; Bisalu 13:47; 2 Korinto 6:2) Na bilumbu ya Yezu, Bayuda mingi vandaka kutula kivuvu na luzingu ya kukonda nsuka, kansi bo ndimaka ve nde Yezu kele nsabi ya kulungana ya kivuvu na bo. Yezu zabisaka bamfumu ya mabundu ya ntangu na yandi nde: “Beno ke longukaka Mukanda ya Nzambi, sambu beno ke banzaka nde beno ta zwa moyo ya mvula na mvula na yo; kisi yo ke tubaka kitemwe sambu na mono!”​—Yoane 5:39.

5. Luguluku kezola kutendula kibeni nki?

⁵ Nzambi kusongaka ntendula yonso ya luguluku na nsadisa ya Yezu. Yo ketendula kukatuka na kiyeka ya masumu, kuzenga ngwisana yonso ti mabundu ya luvunu, kubasika na inza yai ya Satana ketwadisa, kukonda kuvanda na boma ya bantu, ata nkutu boma ya lufwa. (Yoane 17:16; Roma 8:2; Kolosai 1:13; Kusonga 18:2, 4) Nsukansuka, sambu na bansadi ya kwikama ya Nzambi, luguluku na Nzambi ketendula kaka ve kukatuka na munyokudi mpi na mpasi kansi yo kele mpi okazio ya kubaka luzingu ya kukonda nsuka. (Yoane 6:40; 17:3) Yezu kulongaka nde sambu na “kibuka ya fyoti,” luguluku ketendula nde bo tafutumuka mpi bo takwenda kuzinga na zulu sambu na kuyala kumosi ti Kristu na Kimfumu na yandi. (Luka 12:32) Sambu na bantu yonso ya mebikala, luguluku ketendula kuvutuka na luzingu ya kukuka mpi kuzinga na kinduku ti Nzambi, kinduku yina Adami ti Eva vandaka na yo na kilanga ya Edeni na ntwala nde bo sumuka. (Bisalu 3:21; Efezo 1:10) Lukanu ya ntetentete yina Nzambi vandaka na yo sambu na bantu vandaka nde bo zinga mvula na mvula na paladisu. (Kuyantika 1:28; Marko 10:30) Kansi, nki mutindu Nzambi tavutula luzingu ya mutindu yina?

Nkudulu kele fondasio ya luguluku

6, 7. Inki kisika Yezu kele na yo na luguluku na beto?

⁶ Luguluku ya mvula na mvula tasalama kaka na nsadisa ya nkudulu ya kimenga ya Kristu. Sambu na nki? Biblia kepesa mvutu nde ntangu Adami kusumukaka, yandi “tekaka” luzingu na yandi mosi ti ya bana yonso yina zolaka kubutuka na nima, yo yina yo vandaka kulomba nde muntu mosi kufuta nkudulu sambu bantu kuvanda dyaka na kivuvu ya kyeleka. (Roma 5:14, 15; 7:14) Bambisi yina bo vandaka kupesa bimenga na ntangu ya Nsiku ya Moize vandaka kifwani yina vandaka kusonga nde Nzambi zolaka kupesa nkudulu sambu na bantu yonso. (Baebreo 10:1-10; 1 Yoane 2:2) Yezu vandaka muntu yina kupesaka kimenga ya kulungisaka bifwani yina yonso ya bambikudulu. Na ntwala ya lubutuku ya Yezu, wanzyo ya Yehowa kuzabisaka nde: “Yandi muntu ta katula bantu na masumu na bo.”​—Matayo 1:21; Baebreo 2:10.

⁷ Yezu kubutukaka na mutindu mosi ya kuyituka na mwense Maria, ebuna sambu yandi vandaka Mwana ya Nzambi, lufwa ya Adami kusimbaka yandi ve. Dyambu yai ti luzingu na yandi ya kwikama mpi ya kukuka, pesaka luzingu na yandi valere yina kuvandaka mfunu sambu na kusumba bantu na kimpika ya masumu mpi na lufwa. (Yoane 8:36; 1 Korinto 15:22) Yezu zolaka kufwa ve sambu na masumu mutindu bantu yankaka yonso kefwaka. Yandi kwisaka awa na ntoto ti lukanu ya “kupesa moyo na yandi bonso [nkudulu, NW] ya kukatula bantu mingi na kimpika ya masumu.” (Matayo 20:28) Sambu yandi salaka mpidina, Yezu yina mefutumukaka mpi ya mevandaka na kiti ya kimfumu kele penepene na kupesa luguluku na bantu yonso yina kelungisa mambu yina Nzambi kelombaka.​—Kusonga 12:10.

Inki mambu yo kelombaka kusala sambu na kuguluka?

8, 9. (a) Inki mvutu yina metala luguluku Yezu pesaka na ngyufula ya mwana-bakala mosi ya mvwama yina vandaka mfumu? (b) Inki mutindu Yezu kusadilaka okazio yai sambu na kulonga balongoki na yandi?

⁸ Kilumbu mosi, mfumu mosi ya leke ya Izraele kuyulaka Yezu nde: “Nki mono fweti sala sambu na kubaka moyo ya mvula na mvula?” (Marko 10:17) Ziku ngyufula na yandi vandaka kumonisa bangindu yina Bayuda vandaka na yo na ntangu yina, nde Nzambi kelombaka bantu kusala mwa bisalu ya mbote mpi nde kana bo sala bisalu yango mwa mingi, pana muntu lenda baka luguluku ya Nzambi. Kansi kukangama na Nzambi mutindu yina lenda katuka na bangindu ya bwimi ya muntu. Bisalu ya mutindu yina vandaka kupesa ve kivuvu ya kyeleka ya luguluku, sambu ata muntu mosi ve zolaka kukuka na kulungisa mpenza bansiku ya Nzambi.

⁹ Sambu na kupesa mvutu na ngyufula ya muntu yina, Yezu yibusaka yandi kaka nde yandi fwete lemfuka na bansiku ya Nzambi. Mfumu yina ya leke kusukininaka ve na kuzabisa Yezu nde yandi kezitisaka yo banda na bumwana na yandi. Mvutu na yandi kupusaka Yezu na kuzola yandi. Yezu songaka yandi nde: “Kima mosi me konda nge. Kwenda kuteka bima na nge yonso, nge pesa mbongo na bansukami, ebuna nge ta vanda na kimvwama na zulu. Na nima, kwisa kulanda mono.” Kansi, mwana-bakala yina vutukaka ti mawa na ntima, “sambu yandi vandaka na kimvwama mingi.” Na nima, Yezu kuzabisaka balongoki na yandi nde kukangama ngolo na bima ya inza kekangaka nzila na kubaka luguluku. Yandi yikaka nde ata muntu mosi ve lenda baka luguluku na ngolo na yandi mosi. Kansi Yezu landaka na kundimisa bo nde: “Mambu yina ya bantu ke monaka mpasi na kusala, Nzambi ke monaka mpasi ve na kusala yo, sambu yandi lunga sala mambu yonso.” (Marko 10:18-27; Luka 18:18-23) Inki mutindu bantu lenda baka luguluku?

10. Inki mambu beto fwete lungisa sambu na kuguluka?

¹⁰ Luguluku kele dikabu ya Nzambi kepesaka, kansi yo kekwisaka ve na mbala mosi. (Roma 6:23) Mwa mambu ya mfunu kele yina konso muntu fwete lungisa sambu na kubaka dikabu yango. Yezu tubaka nde: “Nzambi me lutaka kuzola bantu yonso; yo yina yandi pesaka bo mwana mosi yina kele na yandi, sambu konso muntu yina me ndima yandi na ntima na yandi, yandi kufwa ve, kansi yandi kuvanda na moyo ya mvula na mvula.” Ebuna ntumwa Yoane kuyikaka nde: “Konso muntu yina me ndima Mwana yina na ntima na yandi, yandi ke na moyo ya mvula na mvula; kansi konso muntu ke lemfukilaka Mwana yina ve, yandi ta baka moyo ve.” (Yoane 3:16, 36) Yo kele pwelele nde Nzambi kelombaka lukwikilu ti bulemfu na konso muntu yina ketula kivuvu na kubaka luguluku ya kukonda nsuka. Konso muntu fwete baka desizio yandi mosi ya kundima nkudulu mpi kulanda bitambi ya Yezu.

11. Inki mutindu Yehowa lenda ndima muntu ya kukonda kukuka?

¹¹ Sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, yo kevandaka pete ve na kulemfuka mpi beto lenda kuka ve kulemfuka mpenza na mambu yonso. Yo yina Yehowa kupesaka nkudulu sambu na kufika masumu na beto. Kansi, beto fwete landaka na kusala kikesa ntangu yonso sambu na kuzinga na kuwakana na banzila ya Nzambi. Kaka mutindu Yezu kusongaka mwana-bakala yina, beto fwete zitisa bansiku ya Nzambi. Kana beto kesala mpidina, yo tasala ve kaka nde Nzambi kundima beto, kansi yo tapesa beto mpi kyese mingi, sambu “bansiku na yandi kele mpasi ve beto na kulanda yo”; yo “kebelulaka bampasi.” (1 Yoane 5:3; Bingana 3:1, 8) Kansi, yo ke pete ve na kusimba ngolo kivuvu ya luguluku.

“Baka kikesa ya kunwana sambu na lukwikilu”

12. Inki mutindu kivuvu ya luguluku lenda pesa Mukristu kikesa ya kunwana ti mpukumuna ya kusala mansoni?

¹² Longoki Yude zolaka kusonikila Bakristu ya ntete mambu yina metala ‘luguluku [yina bo vandaka kukinga] bo yonso.’ Kansi, bikalulu ya mbi yina vandaka kuyala na ntangu yina kupusaka yandi na kulongisila bampangi na yandi na ‘kubaka kikesa ya kunwana sambu na lukwikilu.’ Ee, sambu na kuguluka yo kelombaka ve kaka kuvanda na lukwikilu, kukangama na lukwikilu ya kyeleka ya Bakristu, mpi kulemfuka na ntangu mambu yonso ya luzingu kekwendila mbote. Kukangama na beto na Yehowa fwete vanda ngolo sambu na kusadisa beto sambu na kunwana ti mimekamu mpi bupusi ya kusala mansoni. Kansi, mansoni ti bikalulu ya mbi, kukonda kuzitisa kimfumu, kukabwana, ti badute vandaka kubebisa mabanza ya dibundu ya mvu-nkama ya ntete. Sambu na kusadisa bo na kunwana ti mambu ya mbi ya mutindu yina, Yude kulongisilaka bampangi na yandi Bakristu na kuvila ve ata fyoti na ntu na bo lukanu na bo: “Bampangi na mono, beno tula ngolo kaka na kuvanda diaka na lukwikilu mingi ya [kuluta santu]. Beno samba Nzambi na ngolo ya Mpeve-Santu; beno zinga kaka na kuzola yina ya Nzambi ke zolaka beno ntangu beno ke vingila nde Mfumu na beto Yesu Kristo, sambu na mawa na yandi, yandi kupesa beno moyo ya mvula na mvula.” (Yude 3, 4, 8, 19-21) Kivuvu ya kuguluka lenda pesa bo kikesa na kunwana na bo sambu na kubikala bunkete na mabanza.

13. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto mevidisa ve lukanu ya mambote ya Nzambi?

¹³ Yehowa Nzambi kekingaka na kumona bikalulu ya mbote na bantu yina yandi tagulusa. (1 Korinto 6:9, 10) Kansi, kuzitisa bansiku ya Nzambi kezola kutuba ve nde beto kuma bazuzi ya bantu yankaka. Yo kele mukumba na beto ve ya kuzenga sambu na yina metala luzingu ya kukonda nsuka ya bampangi na beto bantu. Kansi, Nzambi muntu tasala yo, mutindu Polo songaka Bagreki na Atene: “Yandi me tulaka kilumbu ya yandi ta songa muntu yina ya yandi solaka na kusambisa bantu yonso kele awa na nsi-ntoto na nzila ya kieleka,” muntu yango kele Yezu Kristu. (Bisalu 17:31; Yoane 5:22) Kana beto kezinga ti lukwikilu na nkudulu ya Yezu mfunu ya kuwa kilumbu ya kusambisa yina ke na kukwisa boma kele ve. (Baebreo 10:38, 39) Kima ya mfunu kele nde beto fwete “ndima ve mambote ya Nzambi ya beto mefwana ve na kubaka [kuwakana ya beto mewakanaka dyaka ti yandi na nsadisa ya nkudulu] mpi na nima beno lungisa ve lukanu na yo.” (2 Korinto 6:1, NW) Dyaka, kana beto kesadisa bantu yankaka na kuguluka, beto kemonisa nde beto mekonda ve lukanu ya mawa yina Nzambi kele na yo. Inki mutindu beto lenda sadisa bo?

Zabisaka bantu yankaka kivuvu ya luguluku

14, 15. Banani Yezu pesaka kisalu ya kulonga nsangu ya mbote ya luguluku?

¹⁴ Ntangu Polo vandaka kuvutukila mambu yina profete Yoele kutubaka, yandi sonikaka nde: “Konso muntu yina tasamba [na zina ya Yehowa, NW], yandi ta guluka.” Na nima, yandi yikaka nde: “Kansi nki mutindu bantu lenda samba Mfumu, kana bo me tulaka yandi ntete ntima ve? Nki mutindu bo lenda tula yandi ntima, kana bo me waka ntete ve nsangu na yandi? Ebuna nki mutindu bo lenda wa nsangu yina, kana muntu me longaka bo yo ntete ve?” Na baverse yina melanda, Polo ketuba nde lukwikilu kekwisaka ve na mbala mosi, kansi, yo kekwisaka na nima ya ‘kuwa ntete nsangu,’ disongidila, “mambu yina ya Kristo tubaka.”​—Roma 10:13, 14, 17; Yoele 2:32.

¹⁵ Nani tanata “mambu yina ya Kristo” na makanda? Yezu pesaka kisalu yina na balongoki na yandi, bayina bo melongaka dezia “nsangu yango.” (Matayo 24:14; 28:19, 20; Yoane 17:20) Kana beto kesala kisalu ya kulonga Kimfumu mpi ya kukumisa bantu balongoki, pana beto kesala kibeni mambu yina ntumwa Polo kusonikaka, ntangu yandi vandaka kuvutukila mambu yina Yezaya kutubaka: “Kiese mingi na kumona [makulu ya kitoko, NW] bantu yina ke kwisaka kunatila beto Nsangu ya mbote!” Ata bantu mingi ve kendima nsangu ya mbote ya beto kenatilaka bo, makulu na beto kele kaka “kitoko” na meso ya Yehowa.​—Roma 10:15; Yezaya 52:7.

16, 17. Tanga mambu zole yina kisalu na beto ya kulonga kelungisaka?

¹⁶ Kisalu yai ya beto kesalaka kesadisaka balukanu zole ya mfunu. Ntetentete, beto fwete longa nsangu ya mbote na mpila nde bantu kukumisa zina ya Nzambi mpi bantu yina kezola kuguluka tazaba na nani bo fwete kwenda. Polo kubakisaka dyambu yai ya kisalu yina kelungisaka. Yandi tubaka nde: “Sambu, Mfumu Nzambi songaka beto mutindu yai: ‘Mono tulaka nge na kuvanda bonso mwinda sambu na bantu yina kele Bayuda ve sambu bantu yonso kuguluka tii na nsuka ya ntoto yonso.’” Yo yina, beto bantu kele balongoki ya Kristu, konso muntu na kati na beto fwete zabisaka nsangu ya luguluku na bantu.​—Bisalu 13:47; Yezaya 49:6.

¹⁷ Ya zole, kisalu ya kulonga nsangu ya mbote ketulaka fondasio sambu na kusambisa ya lunungu yina Nzambi tasala. Sambu na yina metala kusambisa yango, Yezu tubaka nde: “Ntangu Mwana-muntu ta kwisa bonso Mfumu ya nene ti bawanzio yonso, yandi ta vanda na zulu ya kiti na yandi ya kimfumu, ebuna bawanzio ta tula bantu yonso ya nsi-ntoto kisika mosi na meso na yandi. Yandi ta kabula bo na makabu zole, mutindu ke salaka muntu yina ke talaka mameme ntangu yandi ke kabulaka mameme na bankombo.” Ata kisalu ya kusambisa ti ya kukabula mameme ti bankombo tasalama “ntangu Mwana-muntu ta kwisa bonso Mfumu ya nene,” bubu yai kisalu ya kulonga kepesa bantu dibaku ya kundima bampangi ya kimpeve ya Kristu mpi kisalu ya bo kesala sambu na luguluku na bo mosi ya mvula na mvula.​—Matayo 25:31-46.

Beno vingila kaka “mambu yina ya beno ke tulaka ntima”

18. Inki mutindu beto lenda landa kaka na ‘kutula ntima na luguluku’ na beto?

¹⁸ Kisalu ya kikesa ya kulonga ya beto kesalaka kele mpi kima ya kesadisaka beto na kulunda kivuvu na beto ngolo. Polo kusonikaka nde: “Beto zola nde konso muntu na kati na beno kutula ngolo tii na nsuka, sambu mambu yina ya beno ke tulaka ntima yo lunga.” (Baebreo 6:11) Yo yina, bika nde konso muntu na kati na beto, kulwata ‘mpu ya ntima ya beto ketulaka nde beto taguluka,’ ebuna yo tasadisa beto na kuvila ve nde “Nzambi solaka beto ve sambu na kusonga beto makasi na yandi, kansi yandi solaka beto sambu Mfumu na beto Yesu Kristo kugulusa beto.” (1 Tesalonika 5:8, 9) Bika beto simba mpi na ntima na beto ndongisila ya Piere yai: “Mabanza na beno fweti vanda ya kuyilama; beno kangula meso, beno tula ntima na beno na makabu yina ya Nzambi ta pesa beno.” (1 Piere 1:13) Bantu yonso yina kesalaka mutindu yina tamona mutindu ‘ntima ya bo ketulaka nde bo taguluka’ talungana mvimba!

19. Inki beto tatubila na disolo yina melanda?

¹⁹ Na ntwala nde mambu yina kusalama, nki mutindu beto fwete tadila ntangu yina mebikala sambu na inza yai? Inki mutindu beto lenda sadila ntangu yango sambu na luguluku ya beto mosi mpi ya bantu yankaka? Beto tatadila bangyufula yai na disolo yina melanda.

Keti Nge Lenda Tendula?

• Sambu na nki beto fwete landa kaka na ‘kutula ntima na luguluku’ na beto?

• Luguluku ketendula nki?

• Inki beto fwete sala sambu na kubaka dikabu ya luguluku?

• Kana beto tala lukanu ya Nzambi, nki kima kisalu na beto ya kulonga kelungisaka?

[Bifwanisu ya kele na lutiti 24]

Luguluku kezola kutendula mambu mingi kuluta kuguluka na lufwa