“Mfumu, Longa Beto Mutindu Beto Fweti Samba Nzambi”

“Mulonguki na yandi mosi tubilaka yandi nde: ‘Mfumu, longa beto mutindu beto fweti samba Nzambi.’”​—LUKA 11:1.

1. Sambu na nki longoki mosi ya Yezu kulombaka Yezu na kulonga bo mutindu ya kusamba?

NA DIBAKU mosi na mvu 32 ya T.B., longoki mosi ya Yezu vandaka kutala mutindu Yandi vandaka kusamba. Yandi vandaka kuwa ve mambu yina Yezu vandaka kutubila Tata na yandi, sambu yo fwete vanda nde Yezu vandaka kusamba na nsi ya ntima. Kansi, ntangu Yezu kumanisaka na kusamba, longoki yango kutubilaka yandi nde: “Mfumu, longa beto mutindu beto fweti samba Nzambi.” (Luka 11:1) Inki kupusaka yandi na kulomba dyambu yai? Bayuda kuvandaka ti kikalulu ya kusamba mbala na mbala na luzingu na bo mpi na lusambu na bo. Masonuku ya Kiebreo kele ti bisambu mingi na mukanda ya Bankunga mpi na bisika yankaka. Yo yina yo kemonana nde longoki yina vandaka kulomba ve nde bo longa yandi kima mosi ya yandi vandaka kuzaba ve to ya yandi mesalaka ntete ve. Ntembe kele ve nde yandi vandaka kuzaba bisambu ya zuluzulu yina bamfumu ya lusambu ya Bayuda vandaka kusala. Kansi ntangu yandi monaka Yezu kesamba, yo fwete vanda nde yandi monaka luswaswanu ya nene kibeni na kati ya bisambu ya kudisikisa ya barabi ti kisambu yina Yezu kusalaka.​—Matayo 6:5-8.

2. (a) Inki kemonisa nde Yezu kulombaka beto ve na kuvutukila kisambu ya mbandu na ntu? (b) Sambu na nki beto kesosa kuzaba mutindu ya kusamba?

² Kiteso ya bangonda 18 na ntwala, ntangu yandi salaka Disolo na yandi na zulu ya Ngumba, Yezu kupesaka balongoki na yandi mbandu yina bo fwete landaka sambu na kusala bisambu na bo. (Matayo 6:9-13) Yo fwete vanda nde longoki yango kuvandaka ve kilumbu yina, yo yina Yezu kuvutukilaka na zola yonso bangindu ya mfunu ya yandi tubilaka na kisambu yina ya mbandu. Kima ya kebenda dikebi kele nde Yezu kuvutukilaka ve ngogo mosimosi ya yandi tubilaka na kisambu yina ya ntete. Dyambu yai kemonisa nde yandi longaka ve kisambu ya bantu fwete vutukilaka mbala na mbala na ntu. (Luka 11:1-4) Bonso longoki yina ya zina mezabana ve, beto mpi kezola nde bo longa beto mutindu ya kusamba na mpila nde bisambu na beto kusadisa beto na kukwenda penepene ti Yehowa. Yo yina, bika beto tadila kisambu yango ya mbandu na mudindu, mutindu ntumwa Matayo kusonikaka yo. Yo ketubila mambu nsambwadi ya muntu lenda lomba. Na kati ya mambu yango, tatu ketadila balukanu ya Nzambi, ebuna iya ketadila bampusa na beto ya kinsuni ti ya kimpeve. Na disolo yai beto tatubila mambu tatu ya ntete yina kele na kisambu yango.

Tata Mosi ya Zola

3, 4. Kubinga Yehowa nde “Tata na beto” ketendulaka inki?

³ Banda na luyantiku, Yezu kumonisaka nde bisambu na beto fwete monisa nde beto kele ti ngwisana mosi ya ngolo mpi ya luzitu ti Yehowa. Sambu na kutubila mpenza mambote ya balongoki na yandi ya kuvandaka penepene ti yandi na zulu ya ngumba kubakaka, Yezu kusongaka bo na kubinga Yehowa nde “Tata na beto kele na zulu.” (Matayo 6:9) Muntu mosi ya mayele ketuba nde, ata Yezu vandaka kutuba na Kiebreo to na Kiarameye yina bantu yonso vandaka kubakisa, ngogo “Tata” ya yandi sadilaka kele ti ntendula ya mutindu mosi ti bangogo yina kemonisa zola ya ngolo ya mwana, ‘ngogo ya mwana fyoti.’ Kubinga Yehowa nde “Tata na beto” kemonisa ngwisana ya ngolo mpi ya kutudila yandi ntima yina beto kele na yo ti yandi.

⁴ Ntangu beto ketubaka nde “Tata na beto,” beto kendimaka mpi nde beto kele na kati ya dibuta mosi ya nene ya babakala ti bankento yina kendimaka nde Yehowa Muntu kepesaka bo luzingu. (Yezaya 64:8; Bisalu 17:24, 28) Nzambi kebakaka Bakristu yina mebutukaka na mpeve nde bo kele “bana” na Yandi, mpi bo lenda “kubinga” na ndinga ya ngolo nde “Aba, Tata!” (Roma 8:14, 15, Luwawanu yampa) Bantu mingi mpenza mekumaka banduku na bo ya kwikama. Bantu yango mepesaka luzingu na bo na Yehowa mpi bo memonisaka kudipesa yango na mbotika ya masa. “Mameme ya nkaka” yai yonso lenda kwenda mpi penepene ti Yehowa na zina ya Yezu mpi kubinga Yandi nde “Tata na beto.” (Yoane 10:16; 14:6) Beto lenda kwenda mbala na mbala penepene ti Tata na beto ya zulu na nsadisa ya kisambu sambu na kukembila yandi, kupesa yandi mersi sambu na mambote yina yandi kesadilaka beto, mpi kupesa yandi kilo na beto, ti kivuvu nde yandi tasadisa beto.​—Filipi 4:6, 7; 1 Piere 5:6, 7.

Kuzola Zina ya Yehowa

5. Kisambu ya mbandu keyantika ti nki bangogo mpi sambu na nki yo mefwana mpenza?

⁵ Kisambu ya mbandu ketula mbala mosi mambu ya kuluta mfunu na luyantiku ya kisambu. Yo ketuba nde: “Zina na nge ya santu kuvanda ya lukumu.” (Matayo 6:9) Ya kyeleka, kusantisa zina ya Yehowa fwete vanda susi na beto ya ntete sambu beto kezolaka yandi mpi beto keyinaka mpenza kumona mambu yonso yina mefingisaka zina na yandi. Kukolama ya Satana mpi mutindu yandi pusaka bankwelani ya ntete na kukolama na Yehowa Nzambi kufingisaka zina na Yandi sambu yo tulaka ntembe na mutindu ya Nzambi vandaka kuyala inza ya mvimba. (Kuyantika 3:1-6) Dyaka, banda na ntangu yina tii bubu yai, zina ya Yehowa kefingamaka sambu na bisalu ya nsoni ti malongi ya bantu yina ketubaka nde bo kelongaka mambu na yandi.

6. Inki beto tasala ve kana beto kesamba nde zina ya Yehowa kuvanda ya lukumu?

⁶ Kusamba sambu na kulomba nde zina ya Yehowa kuvanda ya lukumu kemonisaka pozisio na beto na ntembe yina metala kimfumu ya inza ya mvimba. Yo kemonisaka nde beto kekotilaka mpenza nswa ya Yehowa kele na yo ya kuyala inza ya mvimba. Yehowa kezolaka nde bigangwa ya mayele yina kelemfukilaka kimfumu na yandi na luzolo yonso mpi na kyese kuzinga na inza sambu bo kezolaka yandi mpi bo kezolaka mambu yonso yina kemonisaka zina na yandi. (1 Bansangu 29:10-13; Nkunga 8:1; 148:13) Zola ya beto kele na yo sambu na zina ya Yehowa tasadisa beto na kukonda kusala konso kima yina lenda fingisa zina yina ya santu. (Ezekiele 36:20, 21; Roma 2:21-24) Sambu kima kesimbaka ngemba ya inza ti ya bantu kele lukumu ya zina ya Yehowa mpi kulemfukila Kimfumu na yandi na zola yonso, ntangu beto kesambaka nde “zina na nge ya santu kuvanda ya lukumu,” beto kemonisaka nde beto ketulaka ntima nde Yehowa talungisa lukanu na yandi sambu na kupesa zina na yandi lukumu.​—Ezekiele 38:23.

Kimfumu ya Beto Kelombaka

7, 8. (a) Kimfumu ya Yezu kulongaka beto na kusamba kele inki? (b) Inki mukanda ya Daniele mpi ya Kusonga kelonga beto sambu na yina metala Kimfumu yango?

⁷ Dyambu ya zole yina kele na kisambu ya mbandu ketuba nde: “Kimfumu na nge kwisa.” (Matayo 6:10) Dyambu yai kewakana mpenza ti yina ya ntete. Kima ya Yehowa tasadila sambu na kusantisa zina na yandi ya santu kele Kimfumu ya Mesia, Kimfumu na yandi ya zulu, ya yandi mepesaka na Mwana na yandi, Yezu Kristu, Ntotila ya mefwana ya yandi meponaka. (Nkunga 2:1-9) Mbikudulu ya Daniele ketendula nde Kimfumu ya Mesia kele bonso “ditadi” mosi ya bo katulaka na “ngumba” mosi. (Daniele 2:34, 35, 44, 45) Ngumba yango kele kifwani ya Kimfumu ya Yehowa ya inza ya mvimba, ebuna ditadi ya Kimfumu kele ngidika ya mpa ya Yehowa kubakaka sambu na kuyala inza ya mvimba. Mbikudulu yina kemonisa nde, ditadi ‘kukumaka ngumba ya nene, mpi yo fulukaka ntoto yonso.’ Dyambu yai kesonga nde Kimfumu ya Mesia tamonisa kiyeka ya kuluta nene yina Nzambi kele na yo ya kuyala ntoto.

⁸ Na Kimfumu yango, Kristu tayala ti bantu yankaka 144 000, yina bo ‘katulaka na kati ya bantu’ sambu na kuyala ti yandi bonso bamfumu mpi banganga-Nzambi. (Kusonga 5:9, 10; 14:1-4; 20:6) Daniele kebinga bantu yai nde “basantu ya Muntu ya Kuluta Kuzanguka,” (NW) yina kebaka “ngolo ti lukumu ya bimfumu yonso ya nsi-ntoto” kumosi ti Mfumu na bo Kristu. “Kimfumu na bo ta mana ve, yo ta vanda ya mvula na mvula; bamfumu yonso ta sadilaka bo ti kulemfukila bo.” (Daniele 7:13, 14, 18, 27) Ntendula yai mefwana mpenza sambu na luyalu ya zulu yina ya Kristu kulongaka balongoki na yandi na kulomba na kisambu.

Sambu na Nki Beto Fwete Landa na Kusamba nde Kimfumu Kukwisa?

9. Sambu na nki yo mefwana mpenza nde beto samba nde Kimfumu ya Nzambi kukwisa?

⁹ Na kisambu na yandi ya mbandu, Kristu kulongaka beto na kusamba nde Kimfumu ya Nzambi kukwisa. Kulungana ya mbikudulu ya Biblia kemonisa nde Kimfumu ya Mesia yantikaka kuyala na zulu na mvu 1914.a Yo yina, keti yo mefwana nde beto landa na kusamba nde Kimfumu yango ‘kukwisa’? Ee, yo mefwana mpenza. Sambu na mbikudulu ya Daniele, ditadi, yina kele kifwani ya Kimfumu ya Mesia, kenwana ti kiteki ya nene, yina kele kifwani ya baluyalu ya politiki ya bantu. Ditadi takwisa kubwila kiteki yango, yo tabwisa yo mpi yo takumisa yo putulu. Mbikudulu ya Daniele ketuba nde, Kimfumu yina ‘bantotila yankaka tabedisa yo ve, kansi yo tafwa bantotila yonso ebuna yo tayalaka tii kuna.’​—Daniele 2:44.

10. Sambu na nki beto kevandaka na mpusa nde Kimfumu ya Nzambi kukwisa?

¹⁰ Beto kele na mpusa mpenza ya kumona mutindu Kimfumu ya Nzambi takwisa sambu na kufwa ngidika ya bima ya mbi ya Satana sambu yo tapesa Yehowa nzila ya kusantisa zina na yandi ya santu mpi ya kufwa bantu yonso yina kemengaka kimfumu ya Nzambi. Beto kesambaka na kikesa yonso nde: “Kimfumu na nge kwisa,” mpi beto ketubaka kumosi ti ntumwa Yoane nde: “Yo vanda mpidina! Mfumu Yesu, kwisa!” (Kusonga 22:20) Ee, bika nde Yezu kwisa kusantisa zina ya Yehowa mpi kunungisa Kimfumu na Yandi, na mpila nde bangogo yai ya muyimbi-bankunga kulungana: “Sambu bantu kuzaba nde nge, ya kele na zina Yehowa, nge mpamba kele Muntu ya Kuluta Kuzanguka na zulu ya ntoto yonso.”​—Nkunga 83:18, NW.

“Luzolo na Nge Kusalama”

11, 12. (a) Inki beto kelombaka na ntangu beto kesambaka nde luzolo ya Nzambi “kusalama awa na ntoto bonso na zulu”? (b) Kusamba nde luzolo ya Yehowa kusalama ketendulaka dyaka inki?

¹¹ Na nima, Yezu kulongaka balongoki na yandi na kusamba nde: “Luzolo na nge kusalama awa na ntoto bonso na zulu.” (Matayo 6:10) Inza kusalamaka sambu Yehowa kuzolaka nde yo salama. Bigangwa ya ngolo yina kele na zulu ketuba na ndinga ya ngolo nde: “Nge Mfumu Nzambi na beto, nge me lunga na kubaka lukumu, luzitu ti ngolo. Sambu nge muntu salaka bima yonso; bima yonso ke zingaka, bo ke na moyo kaka sambu na luzolo na nge.” (Kusonga 4:11) Yehowa kele ti lukanu sambu na “bima yonso yina kele na zulu ti awa na nsi-ntoto.” (Efezo 1:8-10) Na ntangu beto kesambaka nde luzolo ya Nzambi kusalama, na kutuba ya mbote, beto kelombaka Yehowa na kulungisa lukanu na yandi. Dyaka, ntangu beto kesambaka mpidina, beto kemonisaka nde beto kevandaka ti mpusa nde luzolo ya Nzambi kusalama na inza ya mvimba.

¹² Kusamba mutindu yai kemonisaka mpi luzolo na beto ya kusala luzolo ya Yehowa na luzingu na beto. Yezu kutubaka nde: “Madia na mono kele yo yai: na kulanda luzolo ya muntu yina tindaka mono ti na kumanisa kisalu yina ya yandi me pesaka mono na kusala.” (Yoane 4:34) Bonso Yezu, beto Bakristu yina mekudipesaka na Nzambi, beto kevandaka na kyese na kusala luzolo ya Nzambi. Zola yina beto kele na yo sambu na Yehowa ti Mwana na yandi kepusaka beto na kuzinga ‘bonso kele luzolo ya Nzambi, kansi na kuzinga ve bonso nzala ya kimuntu ke tinda beto na kusala.’ (1 Piere 4:1, 2; 2 Korinto 5:14, 15) Beto kesalaka kikesa sambu na kukonda kusala mambu yina beto mezaba nde yo kewakana ve ti luzolo ya Yehowa. (1 Tesalonika 4:3-5 ) Na ntangu beto kesumbaka ntangu sambu na kutanga mpi kulonguka Biblia, beto ke ‘mekaka na kuzaba mambu yina ya Yehowa ke zolaka nde beto sala.’ Mosi na kati ya mambu yango kele kudipesa na kisalu ya kusamuna “Nsangu yai ya Mbote ya Kimfumu.” ​—Efezo 5:15-17; Matayo 24:14.

Luzolo ya Yehowa na Zulu

13. Inki mutindu luzolo ya Nzambi vandaka kusalama ntama mpenza na ntwala nde Satana kukolama?

¹³ Luzolo ya Yehowa vandaka kusalama na zulu ntama kibeni na ntwala nde mwana na yandi mosi ya kimpeve kukolama mpi kukuma Satana. Mukanda ya Bingana kemonisa nde Mwana ya ntete ya Nzambi vandaka kusala bonso mayele ya vandaka kutuba bonso muntu. Yo kemonisa nde na nsungi mosi ya nda kibeni yina beto lenda kuka ve na kutesa, Mwana ya Nzambi mosi kaka ya kubutukaka kuvandaka konso ntangu “kiese na meso na yandi,” yandi vandaka na kyese na kusala luzolo ya Tata na yandi. Nsukansuka, yandi kumaka “kapita ya kisalu” ya Yehowa na lugangu ya “bima yonso yina kele na zulu ti yina kele awa na nsi-ntoto, bima yina ke monikaka ti yina ke monikaka ve.” (Bingana 8:22-31; Kolosai 1:15-17) Yehowa kusadilaka Yezu bonso Ndinga na yandi, to Kinati-Ndinga na yandi.​—Yoane 1:1-3.

14. Inki dyambu beto lenda longuka na Nkunga 103 sambu na yina metala mutindu bawanzyo kelungisaka luzolo ya Yehowa na zulu?

¹⁴ Muyimbi-bankunga kemonisa nde kimfumu ya Yehowa meluta lugangu yonso na nene mpi nde bawanzyo mingi, mingi mpenza, kelemfukaka na malongi mpi na bantuma na yandi. Beto ketanga nde: “Mfumu Nzambi me tulaka kiti na yandi ya kimfumu kuna na zulu, yandi ke yalaka bantu yonso ti bima yonso. Beno bawanzio, beno bayina kele ngolo mingi, bayina ke landaka bansiku ya Mfumu Nzambi ti ke waka mambu ya yandi ke tubaka, beno kumisa yandi! Beno basoda ya Mfumu Nzambi kuna na zulu, beno bayina ke salaka mambu ya yandi ke tubaka, beno kumisa yandi! Mbote bantu yonso ti bima yonso ya Nzambi salaka na konso kisika ya bo kele, bo kumisa [kimfumu na] yandi!”​—Nkunga 103:19-22.

15. Kiyeka ya Kimfumu ya Yezu kubakaka kuvandaka ti nki malanda na yina metala kusalama ya luzolo ya Nzambi na zulu?

¹⁵ Na nima ya kukolama na yandi, Satana kuvandaka kaka ti nswa ya kuvanda na zulu, mutindu mukanda ya Yobi kemonisa yo. (Yobi 1:6-12; 2:1-7) Kansi, mukanda ya Kusonga kutubaka na ntwala nde tavanda ti ntangu yina bo takula Satana ti bademo na yandi na zulu. Yo kemonana nde ntangu yango kulungaka ntangu fyoti na nima ya mvu 1914, mvula yina Yezu Kristu kubakaka kiyeka ya Kimfumu. Banda na ntangu yina, bankolami yango kevandaka dyaka ve ti kisika na zulu. Bo mekumaka kuvanda kaka na ntoto. (Kusonga 12:7-12) Makelele ya kuswana kewakanaka dyaka ve na zulu, bandinga mekumaka kubasika kaka sambu na kukumisa “Mwana-dimeme,” Yezu Kristu, mpi kukembila Yehowa na bulemfu yonso. (Kusonga 4:9-11) Ya kyeleka, luzolo ya Yehowa ke na kusalama na zulu.

Luzolo ya Yehowa na Ntoto

16. Inki mutindu kisambu ya mbandu kemonisa nde dilongi ya Kikristu yina metala kivuvu ya bantu kele ya luvunu?

¹⁶ Mabundu ya Kikristu kelongaka nde Nzambi kele ve ti balukanu ya yandi talungisa awa na ntoto. Bo ketubaka nde, bantu ya mbote yonso kekwendaka na zulu. Kansi Yezu kulongaka beto na kusamba nde: “Kimfumu na nge kwisa, luzolo na nge kusalama awa na ntoto bonso na zulu.” (Matayo 6:10) Keti beto lenda tuba ata fyoti nde luzolo ya Yehowa yonso ke na kusalama bubu na ntoto yai ya kufuluka ti mubulu, kukonda lunungu, maladi, mpi lufwa? Ata fyoti ve! Yo yina, beto fwete sambaka na masonga yonso nde luzolo ya Nzambi kusalama na ntoto, na mutindu ya kewakana ti lusilu yina ntumwa Piere kutubilaka nde: “Beto ke vingila nde Nzambi kubasisa zulu ya mpa ti ntoto ya mpa, yina ya yandi silaka beto; kuna bantu yonso ta lemfuka kaka na Nzambi konso ntangu.”​—2 Piere 3:13.

17. Inki lukanu Yehowa kele na yo sambu na ntoto?

¹⁷ Yehowa kuvandaka ti lukanu na ntangu yandi salaka ntoto. Yandi pesaka profete Yezaya mpeve na yandi sambu yandi sonika nde: “Mfumu Nzambi kele Nzambi ya kieleka; yandi salaka zulu, yandi yidikaka ntoto ti kukumisa yo ngolo; yandi salaka yo ve nde yo kuvanda ya mpamba, kansi yandi yidikaka yo sambu bantu kuzinga muna. Yandi muntu ke tuba nde: ‘Mono kele Mfumu Nzambi, muntu ya nkaka ve.’” (Yezaya 45:18) Nzambi kutulaka bankwelani ya ntete na kilanga yina vandaka paladisu mpi yandi tubilaka bo nde: “Beno buta bana mingi, mpidina bana na beno ta zingaka na bisika yonso na nsi-ntoto ti kuyala yo.” (Kuyantika 1:27, 28; 2:15) Yo kemonana pwelele nde lukanu ya Ngangi kele nde bantu ya kukuka mpi ya lunungu yina kelemfukilaka kimfumu ya Yehowa na kyese yonso kuvanda na ntoto mpi kuzinga mvula na mvula na Paladisu yina Kristu kusilaka.​—Nkunga 37:11, 29; Luka 23:43.

18, 19. (a) Inki fwete salama na ntwala nde luzolo ya Nzambi kulungana na mambu yonso na ntoto? (b) Na disolo yina kelanda, beto tatadila inki mambu yankaka ya Yezu kulongaka na kisambu ya mbandu?

¹⁸ Luzolo ya Yehowa sambu na ntoto lenda lungana ve ata fyoti na mambu yonso na ntangu yai ya ntoto kele ti babakala ti bankento yina kemengaka kimfumu na yandi. Na nsadisa ya bawanzyo ya ngolo yina Kristu tatwadisa, Nzambi ‘tafwa bantu yina ke bebisaka nsi-ntoto!’ Ngidika yonso ya bima ya mbi ya Satana, ti lusambu na yo ya luvunu, politiki na yo ya mbi, mumbungu ya muyibi mpi ya kukonda masonga, mpi basoda yina kefwaka bantu, tafwa kimakulu. (Kusonga 11:18; 18:21; 19:1, 2, 11-18) Yehowa tanungisa kimfumu na yandi mpi tasantisa zina na yandi. Yonso yai kele mambu ya beto kelombaka ntangu beto kesambaka nde: “Tata na beto kele na zulu, zina na nge ya santu kuvanda ya lukumu, Kimfumu na nge kwisa, luzolo na nge kusalama awa na ntoto bonso na zulu.”​—Matayo 6:9, 10.

¹⁹ Kansi, na kisambu na yandi ya mbandu, Yezu kumonisaka nde beto fwete samba mpi sambu na mambu yina metala beto mosi. Na disolo yina melanda, beto tatadila mambu yango ya yandi tubaka nde beto fwete lomba na bisambu na beto.

[Noti na nsi ya lutiti]

Mvutukila

• Sambu na nki yo mefwana mpenza nde beto binga Yehowa nde “Tata na beto”?

• Sambu na nki yo kele mfunu mingi na kusamba nde zina ya Yehowa kusantisama?

• Sambu na nki beto kesambaka nde Kimfumu ya Nzambi kukwisa?

• Inki beto kelombaka ntangu beto kesambaka nde luzolo ya Nzambi kusalama na ntoto bonso na zulu?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 19]

Bisambu ya Yezu kuvandaka mpenza ya kuswaswana ti bisambu ya zuluzulu ya Bafarize

[Kifwanisu ya kele na lutiti 20]

Bakristu kesambaka nde Kimfumu ya Nzambi kukwisa, zina na yandi kusantisama, mpi luzolo na yandi kusalama