Mambu Yina Yo Kelombaka Mpenza Sambu na Kuvanda na Kyese

YEHOWA, ‘Nzambi ya kyese,’ mpi Yezu Kristu, “Mfumu ya kiese ti Mfumu ya bamfumu yonso,” mezaba mbote mambu yina kele mfunu sambu na kuvanda na kyese. (1 Timoteo 1:11; 6:15) Yo yina, yo keyitukisa beto ve na kuzaba nde beto tazwa nsapi ya kenataka na kyese na Ndinga ya Nzambi, Biblia.​—Kusonga 1:3; 22:7.

Na Disolo na yandi na zulu ya Ngumba ya mezabanaka mingi, Yezu kutendulaka mambu yina kele mfunu sambu na kuvanda na kyese. Yandi tubaka nde: “Kiese na bantu” yina (1) kezabaka na ntima na bo nde bo kele bansukami na kimpeve, (2) kedilaka, (3) kele pima, (4) kewaka nzala ya kusala mambu yina Nzambi kezolaka, (5) kewilaka bantu yankaka mawa, (6) kele ntima-mpembe, (7) kekotisaka ngemba na kati ya bantu, (8) ya bantu yankaka kemonisaka mpasi sambu bo kesalaka mambu yina Nzambi kezolaka, mpi (9) ya bo kefingaka mpi kemonisaka mpasi sambu na yandi.​—Matayo 5:3-11.a

Keti Mambu ya Yezu Kutubaka Kele ya Kyeleka?

Yo kele mfunu na kupesa mwa ntendula sambu na kumonisa kyeleka ya mambu yankaka yina Yezu kutubaka. Nani tabuya nde muntu yina kele pima, yina kewilaka bantu yankaka mawa, yina kekotisaka ngemba na kati ya bantu mpi yina kesalaka mambu ti ntima ya mpembe tavanda na kyese mingi kuluta muntu ya makasi, ya kezolaka kuswana, ya kewilaka ve bantu yankaka mawa?

Beto lenda kudiyula kana nki mutindu bantu yina kewaka nzala ya kusala mambu yina Nzambi kezolaka to bayina kedilaka lenda vanda na kyese. Bantu ya mutindu yai kevandaka ti mabanza ya bukatikati sambu na mambu ya keluta na inza. Bo ‘kemonaka mpasi mpi kedilaka sambu na mambu yonso ya nsoni yina keluta’ na bilumbu na beto. (Ezekiele 9:4) Mambu yai kepesaka bo ve kyese. Kansi, ntangu bo kelongukaka nde Nzambi kele ti lukanu ya kutula mambu ya mbote na ntoto mpi ya kusala mambote na bantu ya kenyokwama, bo kekumaka na kyese ya kukonda ndilu.​—Yezaya 11:4.

Zola ya lunungu kesalaka mpi nde bantu kudila sambu mbala mingi bo kekukaka ve na kusala mambu ya mbote. Yo yina, bo kezabaka na ntima na bo nde bo kele bansukami na kimpeve. Bantu ya mutindu yai kevandaka na luzolo ya kusosa lutwadisu ya Nzambi sambu bo kebakisaka nde kaka yandi muntu lenda sadisa bantu na kununga bifu na bo.​—Bingana 16:3, 9; 20:24.

Bantu yina kedilaka, yina kewaka nzala ya kusala mambu yina Nzambi kezolaka, mpi yina kezabaka na ntima na bo nde bo kele bansukami na kimpeve kezabaka mfunu ya kuvanda ti kuwakana ya mbote ti Ngangi. Kuwakana ya mbote ti bantu kepesaka kyese, kansi kuwakana ya mbote ti Nzambi kepesaka kyese ya kuluta. Ya kyeleka, bantu yina kezolaka mpenza mambu ya mbote, yina kevandaka na luzolo ya kundima lutwadisu ya Nzambi, lenda vanda mpenza na kyese.

Mbala yankaka nge lenda mona mpasi na kundima nde muntu ya bo kemonisa mpasi mpi ya bo kefinga lenda vanda na kyese. Kansi, yo fwete vanda ya kyeleka, sambu Yezu yandi mosi kutubaka yo. Kana yo kele mpidina, inki mutindu beto fwete bakisa bangogo yai ya Yezu?

Keti Muntu Lenda Vanda na Kyese Kana Bo Kemonisa Yandi Mpasi?

Yezu kutubaka ve nde mafingu mpi bampasi kepesaka kyese. Yandi tubaka nde: “Kiese na bantu yina ya bantu ya nkaka ke monisaka mpasi sambu bo ke salaka mambu yina ya Nzambi ke zolaka, . . . kana bo ke fingaka beno, kana bo ke monisaka beno mpasi, . . . sambu beno kele balonguki na mono.” (Matayo 5:10, 11) Na kutuba ya mbote, muntu kevandaka na kyese kaka kana bo kefinga yandi sambu yandi kele longoki ya Kristu mpi sambu yandi kewakanisaka luzingu na yandi ti minsiku ya lunungu yina Yezu kulongaka.

Dyambu yai kemonana na mambu yina kukuminaka Bakristu ya ntete. Bantu ya Sanedreni, tribinale ya nene ya Bayuda, “bingaka . . . bantumwa, bo bulaka bo, ebuna bo songaka bo nde: ‘Beno longa diaka ve na zina ya Yesu.’” Bantumwa kusalaka inki? “Bantumwa katukaka na Kimvuka ya Bayuda na kiese yonso, sambu Nzambi monaka nde bo me fwana na kumona nsoni sambu na zina ya Yesu. Konso kilumbu, na Nzo-Nzambi ti na banzo ya bantu, bo vandaka kulonga kaka ti kuzabisa Nsangu ya Mbote ya Yesu Mesia.”​—Bisalu 5:40-42; 13:50-52.

Ntumwa Piere kesadisa beto na kubakisa dyaka kuwakana yina kele na kati ya kufinga mpi kyese. Yandi sonikaka nde: “Beno ke na kiese kana bo ke finga beno sambu beno kele bakristo, sambu Mpeve ya lukumu ya Nzambi ke zingaka na beno.” (1 Piere 4:14) Ya kyeleka, kana Mukristu kemona mpasi sambu yandi kesala mambu ya mbote, ata mpasi ya mutindu yina kele mbi, yandi kevandaka na kyese sambu yandi kezabaka nde yandi kebaka mpeve santu ya Nzambi. Inki kuwakana kele na kati ya mpeve ya Nzambi ti kyese?

Mambu ya Kimuntu to Mbuma ya Mpeve?

Nzambi kepesaka mpeve santu na yandi kaka na bantu yina kelemfukaka na yandi bonso mfumu. (Bisalu 5:32) Yehowa kepesaka ve mpeve na yandi na bantu yina kesalaka ‘mambu ya kimuntu.’ Mambu yango kele “pite, bamambu ya nsoni, bamambu ya poto-poto, kusamba banzambi ya biteki, ti kusadila kindoki. Bo ke kumaka bambeni na kati na bo, bo ke nwanaka bo na bo, bo ke vandaka na kimpala, bo ke waka makasi, bo ke tulaka ntembe. Bo ke kabanaka, bo ke buyanaka bo na bo; bo ke tulaka meso na bima ya ngani, bo ke nwaka ngolo, bo ke kwendaka na bafete yina ya bantu ke salaka mambu ya kisakasaka, bo ke salaka mpi mambu ya nkaka ya mbi.” (Galatia 5:19-21) Ya kyeleka, ‘mambu ya kimuntu’ kemonana mingi kibeni na inza ya bubu yai. Kansi, bayina kesalaka mambu yai kevandaka ve na kyese ya kyeleka mpi ya ntangu mingi. Kusala mambu yai kebebisaka kuwakana ya mbote ya beto kevandaka na yo ti bafami mpi banduku. Dyaka, Ndinga ya Nzambi ketuba nde bantu yina “ke salaka mambu ya mutindu yina, bo ta vanda bantu ya Kimfumu ya Nzambi ve.”

Kansi, Nzambi kepesaka mpeve na yandi na bantu yina kekunaka “mbuma ya mpeve.” Bikalulu ya mbuma yai kele “zola, kyese, ngemba, ntima ya nda, mambote, bumbote, lukwikilu, mawete, kudiyala.” (Galatia 5:22, 23, NW) Ntangu beto kemonisaka bikalulu yai, beto kesalaka mambu yina kesadisaka beto na kuvanda ti bangwisana ya ngemba ti bankaka mpi ti Nzambi. Yo yina kima kepesaka kyese ya kyeleka. (Tala lupangu.) Kima ya kuluta mfunu kele nde kana beto kemonisa zola, mambote, bumbote, mpi bikalulu yankaka ya bunzambi, beto tasepedisa Yehowa mpi beto tavanda ti kivuvu ya kyese ya kuzinga mvula na mvula na inza ya mpa ya lunungu ya Nzambi.

Beto Keponaka na Kuvanda na Kyese

Ntangu Wolfgang mpi Brigitte, bankwelani ya kezingaka na Allemagne, yantikaka kulonguka Biblia na masonga yonso, bo vandaka ti bima mingi ya kinsuni ya bantu keyindulaka nde yo kele mfunu sambu na kuvanda na kyese. Bo vandaka batoko mpi ti mavimpi ya mbote. Bo vandaka kulwata bilele ya ntalu, bo vandaka kuzinga na nzo mosi ya kuyidika mbote na kati, mpi bo vandaka ti kisalu ya mbote kibeni. Bo vandaka kulutisa ntangu na bo mingi na kusosa bima mingi ya kinsuni, kansi yo pesaka bo ve kyese ya kyeleka. Nsukansuka, Wolfgang mpi Brigitte kuponaka nzila mosi ya mfunu mpenza. Bo yantikaka kulutisa ntangu mpi bikesa mingi na kusosa minsiku ya kimpeve mpi bo sosaka mpila ya kukwenda dyaka mingi penepene na Yehowa. Ntama mingi ve, luzingu ya bo ponaka kunataka bo na kusoba bangindu na bo, yo pusaka bo mpi na kuyambula mambu yankaka ya bo vandaka kusala mpi na kukuma bamipasudi-nzila, to bansamuni ya ntangu yonso ya Kimfumu. Bubu yai, bo kesalaka bonso bansadi ya luzolo ya mbote na Betele ya Bambangi ya Yehowa na Allemagne. Dyaka, bo ke na kulonguka ndinga mosi ya Asie sambu na kusadisa banzenza na kulonguka kyeleka yina kele na Ndinga ya Nzambi, Biblia.

Keti bankwelani yai mezwaka kyese ya kyeleka? Wolfgang ketuba nde: “Banda ntangu beto mekudipesaka na kusosa mambu ya kimpeve, beto mekumaka na kyese mingi kuluta, mpi beto mebakaka mambote mingi mpenza. Kusadila Yehowa na ntima ya mvimba mekumisaka mpi makwela na beto ngolo. Makwela na beto kuvandaka na kyese na ntwala, kansi mikumba mpi bampusa na beto vandaka kusala nde beto vanda ti balukanu ya kuswaswana. Kansi ntangu yai, beto kelanda lukanu mosi.”

Inki Yo Kelombaka Sambu na Kuvanda na Kyese?

Na bunkufi: Buya ‘mambu ya kimuntu,’ mpi kuna “mbuma ya mpeve [ya Nzambi].” Sambu na kuvanda na kyese, muntu fwete sala kikesa sambu na kuvanda na kinduku ya ngolo ti Nzambi. Muntu yina kesala kikesa sambu na kulungisa lukanu yai kefwanana ti ntendula ya muntu ya kyese yina Yezu kutubilaka.

Yo yina, kusukisa ve nswalu nde nge lenda kuka ve na kuvanda na kyese. Ya kyeleka, mbala yankaka nge kele ve ti mavimpi ya mbote ntangu yai to nge lenda vanda nkutu ti makambu na makwela na nge. Ziku nge kele dyaka ve na mpila ya kubuta bana, to nge kenwana sambu na kuzwa kisalu mosi ya mbote. Mbala yankaka nge kele dyaka ve na mbongo mingi mutindu nge vandaka na yo ntete. Kansi, kulemba nitu ve; nge kele ve ata ti kikuma mosi ya kuvidisa kivuvu! Luyalu ya Kimfumu ya Nzambi tamanisa makambu yai mpi mingi yankaka. Ya kyeleka, kubika fyoti Yehowa Nzambi talungisa lukanu na yandi yina muyimbi-bankunga kutubaka: “Kimfumu na nge ta manaka ve; nge, nge kele Mfumu tii kuna. . . . Nge ke pesaka bo bima mingi mutindu kele nzala na bo.” (Nkunga 145:13, 16) Mutindu bamilio ya bansadi ya Yehowa na inza ya mvimba lenda ndimisa yo, kuyibuka lusilu yai ya Yehowa ya kepesa kikesa tasadisa nge mpenza na kuvanda na kyese bubu yai. ​—Kusonga 21:3.

[Noti na nsi ya lutiti]

[Lupangu/Kifwanisu ya kele na lutiti 6]

Mambu Yina Yo Kelombaka Sambu na Kuvanda na Kyese

Zola tapusa bantu yankaka na kuzola nge mpi.

Kyese tapesa nge ngolo ya kununga bampasi.

Ngemba tasadisa nge na kuvanda ti bangwisana ya mbote ti bantu yankaka.

Ntima ya nda tasadisa nge na kuvanda kaka na kyese ata na ntangu ya mpasi.

Mambote tabenda bantu penepene na nge.

Bumbote ya nge kemonisila bankaka tapusa bo na kusadisa nge ntangu nge tavanda ti mfunu ya lusadisu.

Lukwikilu tandimisa nge lutwadisu ya zola ya Nzambi.

Mawete tapesa nge ngemba ya ntima, ya mabanza, mpi ya nitu.

Kudiyala ketendula nde nge tasalaka bifu fyoti.

[Bifwanisu ya kele na lutiti 7]

Sambu na kuvanda na kyese, nge fwete lungisa bampusa na nge ya kimpeve