Yehowa Kezolaka Lunungu

“Mono, Yehowa, mono kezolaka lunungu.”​—YEZAYA 61:8, NW.

1, 2. (a) Bangogo “lunungu” mpi “kukonda lunungu” ketendula inki? (b) Biblia ketuba nki sambu na yina metala Yehowa ti kikalulu na yandi ya lunungu?

LUNUNGU ketendula ‘kikalulu ya kukonda kuponapona, kusala mambu na ndonga mpi na kuwakana ti bikalulu ya mbote.’ Kukonda lunungu ketendula kukonda kusala mambu na ndonga, kuvanda ti kikalulu ya kuponapona, kuvanda muntu ya mbi mpi kusala bantu yankaka mbi kukonda kikuma.

² Kiteso ya bamvula 3 500 meluta, Moize kusonikaka mutindu yai sambu na Yehowa, Mfumu ya Luyalanganu: “Banzila na yandi yonso kele ya lunungu. Nzambi ya kwikama, na yandi kukonda lunungu kele ve.” (Kulonga 32:4, NW) Bamvu-nkama kuluta nsambwadi na nima, Nzambi kupesaka Yezaya mpeve sambu na kusonika nde: “Mono, Yehowa, mono kezolaka lunungu.” (Yezaya 61:8, NW) Na mvu-nkama ya ntete, Polo kutubaka nde: “[Keti] Nzambi ke salaka mambu ya mbote ve? Ikele ve!” (Roma 9:14) Mpi kaka na nsungi yina, Piere kutubaka nde: “Nzambi ke zolaka bantu yonso mutindu mosi. Na konso dikanda ya bantu yandi ke ndimaka bantu yina ke zitisaka yandi ti ke salaka mambu ya mbote.” (Bisalu 10:34, 35) Ya kyeleka, “Yehowa kezolaka lunungu.”​—Nkunga 37:28, NW; Malashi 3:6.

Kukonda Lunungu Kekuma Mingi

3. Inki mutindu kukonda lunungu kuyantikaka na ntoto?

³ Lunungu kemonana ve mingi bubu yai. Bantu lenda sadila beto mambu ya kukonda lunungu bisika yonso: na kisika ya kisalu, na nzo-nkanda, na bangwisana na beto ti bamfumu ya leta, na mitindu yankaka, mpi ata na kati ya dibuta. Ya kyeleka, mambu ya kukonda lunungu meyantika ve bubu yai. Yo yantikaka na luzingu ya bantu ntangu kigangwa ya kimpeve yina kukolamaka na Nzambi mpi ya kukumaka Satana Dyabulu kupusaka bibuti na beto ya ntete na kukolama na Nzambi mpi na kufwa nsiku na yandi. Ee, Adami, Eva, ti Satana kufwaka minsiku ya lunungu na ntangu bo sadilaka na mutindu ya mbi dikabu ya kitoko yina Yehowa kupesaka bo ya kupona bo mosi. Mambu ya mbi ya bo salaka menatilaka bantu yonso bampasi mingi ti lufwa.​—Kuyantika 3:1-6; Roma 5:12; Baebreo 2:14.

4. Tuka nki ntangu kukonda lunungu mekumaka kumonana na luzingu ya bantu?

⁴ Kiteso ya bamvula 6 000 meluta, banda kukolama na Edeni, kukonda lunungu mekumaka kumonana mpenza na luzingu ya bantu. Yo fwete vanda mpidina sambu Satana muntu kele nzambi ya nsi-ntoto yai. (2 Korinto 4:4) Yandi kele muntu ya luvunu, tata ya luvunu, muntu ya kefwaka bantu mpi mbeni ya Yehowa. (Yoane 8:44) Yandi kesalaka ntangu yonso mambu ya kukonda lunungu. Mu mbandu, ntangu Nzambi kumonaka na ntwala ya mvula ya nene ya bilumbu ya Noa nde “na bisika yonso ya nsi-ntoto bantu vandaka kusala mambu ya mbi mingi, ntangu yonso bo vandaka kaka na bangindu ya mbi na ntima na bo,” yo vandaka na kiteso mosi buna sambu na bupusi ya mbi ya Satana. (Kuyantika 6:5) Tii na ntangu ya Yezu, mambu kusobaka ve. Yezu kutubaka nde: ‘Konso kilumbu ke nataka mpasi,’ na yo, disongidila nde makambu na yo ya mpasi, bonso kukonda lunungu. (Matayo 6:34) Yo yina Biblia ketuba nde: “Tii ntangu yai bima yonso ya Nzambi salaka ke dila ngolo, yo ke mona mpasi.”​—Roma 8:22.

5. Sambu na nki kukonda lunungu kele mingi na ntangu na beto kuluta na ntangu ya ntama?

⁵ Yo yina, mambu ya kukonda lunungu kesalamaka mingi na luzingu ya bantu. Nkutu, ntangu yai yo mekumaka dyaka mbi kuluta. Sambu na inki? Sambu tuka bamvula mingi, ngidika yai ya bima mekuma na ‘bilumbu na yo ya nsuka,’ mpi “mpasi mingi” kemonana mpenza. Biblia kutubaka nde na nsungi ya bilumbu yina ya nsuka, “bantu ta zolaka bantu ya nkaka ve, bo ta zolaka kaka mbongo; bo ta kuditulaka, bo ta vandaka lulendo mingi; bo ta vwenzaka Nzambi, . . . bo ta zabaka kupesa mersi ve; bo ta zitisaka mambu ya Nzambi ve; bo ta vandaka nku mingi, bo ta zingaka kaka na kimbeni, bo ta kumaka songi-songi, bo ta waka makasi nswalu, bo ta zolaka kusala bantu ya nkaka mpasi, bo ta zolaka ve mambu ya mbote; bo ta zolaka kuteka bantu ya nkaka; bo ta vandaka na kifu ya kusala mambu kukonda kuyindula ntete; ntima na bo ta vanda me fuluka na lulendo mingi.” (2 Timoteo 3:1-5) Bikalulu yai ya mbi menataka kukonda lunungu ya mitindu yonso.

6, 7. Inki kukonda lunungu ya mbi kibeni kesalama na ntangu na beto?

⁶ Na bamvula nkama yai ya mekatuka kuluta, kukonda lunungu mesalama na kiteso mosi ya mesalamaka ntete ve na luzingu ya bantu. Kikuma mosi kele nde bamvita mingi ya mefwaka bantu mingi kibeni kusalamaka na bamvula yina. Mu mbandu, bantu yankaka ya istware ketubaka nde kaka na Mvita ya Zole ya Ntoto ya Mvimba, bantu kiteso ya bamilio 50 to 60 kufwaka, mpi mingi na kati na bo kuvandaka ve basoda, kansi babakala, bankento, ti bana yina kusalaka ata mbi ve. Banda mvita yina kumanaka, bamilio ya bantu mingi yankaka mefwaka na bitumba ya mutindu na mutindu yina mesalamaka na nima, mpi bantu mingi yina mefwaka na bitumba yango kuvandaka ve basoda. Satana kesyamisa kukonda lunungu ya mutindu yina sambu yandi kele ti makasi mpenza. Yandi kezaba nde kubika fyoti Yehowa tafwa yandi. Mbikudulu ya Biblia ketuba nde: “Satana me kwisa kukulumuka kuna na beno; yandi me dasuka, sambu yandi me zaba nde ntangu mingi ve me bika na yandi.”​—Kusonga 12:12.

⁷ Bubu yai, bansi ya ntoto ya mvimba ke na kusadila kiteso ya bamiliare funda mosi konso mvula sambu na kusala ti kusumba minduki mpi kufuta basoda. Bamilio ya bantu kele ve ti bima ya mfunu ya luzingu, ebuna yindula mambu ya mbote yina bantu lenda sala kana bo kesadila mbongo yina yonso na mutindu ya mbote. Kiteso ya miliare mosi ya bantu kele ve ti madya ya kufwana, kansi bantu yankaka kele ti bima ya kudya mingi kibeni. Na kutadila kimvuka mosi ya ONU, kiteso ya bamilio tanu ya bana kefwa konso mvula sambu na nzala. Yai kukonda lunungu kibeni! Yindula mpi bana mingi yina mesala ata mbi ve kansi ya bamama na bo kefwa na kukatulaka mavumu. Bantu keyindula nde bana kiteso ya bamilio 40 to 60 kefwa mutindu yina konso mvula! Yai kukonda lunungu ya mbi kibeni!

8. Inki mutindu lunungu ya kyeleka tasalama na luzingu ya bantu?

⁸ Bamfumu kekuka ve kuyidika makambu ya bantu bubu yai; mpi bikesa yina bantu kesala tatomisa ve mambu ata fyoti. Ndinga ya Nzambi kutubaka nde na ntangu na beto, “bantu ya mbi ti bantu ya luvunu, mbi na bo ta kwisa mingi, sambu bo ta kusaka bantu ya nkaka, bantu ya nkaka mpi ta kusaka bo.” (2 Timoteo 3:13) Kukonda lunungu mekuma mingi kibeni na luzingu na beto ya konso kilumbu na mpila nde bantu lenda manisa yo ve. Kaka Nzambi ya lunungu muntu lenda manisa yo. Kaka yandi muntu lenda fwa Satana, bademo, ti bantu ya mbi.​—Yeremia 10:23, 24.

Yo Ke Mbi Ve na Kudiyangisa

9, 10. Sambu na nki Azafi kulembaka nitu?

⁹ Na ntangu ya ntama, ata bansoniki ya Biblia vandaka kudiyula sambu na nki Nzambi memanisaka ve bampasi ya bantu mpi kunata lunungu ya kyeleka. Beto baka mbandu ya muntu mosi ya ntangu ya ntama. Bangogo ya luyantiku ya Nkunga 73 kemonisa nde Azafi muntu kusonikaka yo. Yo lenda vanda nde yandi vandaka Mulevi mosi ya lukumu mingi yina vandaka kubula miziki na nsungi ya luyalu ya Ntotila Davidi, to yo lenda vanda bantu yina vandaka kubula miziki na nzo ya Azafi yina kuvandaka mfumu mpi tata ya dibuta. Azafi ti bana na yandi kusonikaka bankunga mingi yina bantu vandaka kusadila na lusambu na ntangu yina. Ata mpidina, na nsungi mosi buna na luzingu na yandi, nsoniki ya nkunga yai kulembaka na kimpeve. Yandi monaka kimvwama ya bantu ya mbi, mpi yandi yindulaka nde mbala mingi, bantu yango kuvandaka na kyese na luzingu na bo bonso nde bo vandaka kubaka ve malanda ya bisalu na bo ya mbi.

¹⁰ Beto ketanga nde: “Mono vandaka kimpala mingi na kumona bantu ya mbi ke kudinangula ti kuzinga mbote. Bo ke monaka mpasi ve, bo kele ngolo, nitu na bo kele mbote; mpasi ya ntoto bo ke monaka ve bonso bantu ya nkaka.” (Nkunga 73:2-8) Kansi na nima, nsoniki yai ya Biblia kubakisaka nde kuvanda ti bangindu ya mbi ya mutindu yina kuvandaka mbote ve. (Nkunga 73:15, 16) Yandi mekaka na kusungika mabanza na yandi, kansi yandi vandaka kukuka ve kubakisa sambu na nki yo vandaka kumonana bonso nde bantu ya mbi vandaka kubaka ve ndola sambu na mambu ya mbi ya bo vandaka kusala, mpi nde bantu ya mbote vandaka mbala mingi na mpasi.

11. Muyimbi-bankunga Azafi kubakisaka nki nsukansuka?

¹¹ Nsukansuka muntu yina ya kwikama kubakisaka mambu yina kekinga bantu ya mbi, disongidila nde Yehowa tasungika makambu kimakulu. (Nkunga 73:17-19) Davidi kusonikaka nde: “Tula ntima na Mfumu Nzambi, landa mpi bansiku na yandi; yandi ta pesa nge ngolo na kubaka ntoto, nge ta mona mpi yandi ta kula bantu ya mbi.”​—Nkunga 37:9, 11, 34.

12. (a) Inki kele lukanu ya Yehowa na yina metala mambi mpi kukonda lunungu? (b) Inki mutindu nge kekudiwa na kuzaba nde Yehowa tamanisa kukonda lunungu?

¹² Ya kyeleka, lukanu ya Yehowa kele nde na ntangu yina yandi metulaka, yandi tamanisa mambi na ntoto yai mpi kukonda lunungu yina yo kenataka. Yai kele dyambu mosi yina Bakristu ya kwikama fwete yibukaka mpenza mbala na mbala. Yehowa tafwa bantu yonso yina kesalaka ve luzolo na yandi, mpi yandi tasakumuna bayina kezingaka na kuwakana ti yo. “Yandi ke talaka bantu yonso, yandi zaba mpi mambu yonso ya bo ke salaka. Yandi ke talaka mbote-mbote ata bantu ya mbi ata bantu ya mbote; yandi ke zolaka ve ata fioti bantu yina ke zolaka kusala nku. Yandi ke bwisilaka bantu ya mbi bampasi bonso makala ya tiya, . . . na mupepe ya tiya. Mfumu Nzambi kele muntu ya mbote, yandi ke zolaka mpi mambu ya mbote.”​—Nkunga 11:4-7.

Ntoto ya Mpa ya Lunungu

13, 14. Sambu na nki lunungu mpi mambu ya mbote tavanda mpenza na ntoto ya mpa?

¹³ Ntangu yandi tafwa ngidika yai ya kukonda lunungu ya kele na nsi ya lutwadisu ya Satana, Yehowa tayingisa yo ti ntoto mosi ya mpa ya lukumu. Kimfumu ya zulu ya Nzambi, yina Yezu kulongaka balongoki na yandi na kusamba sambu na yo, tayalaka ntoto yango. Mambu ya mbote mpi lunungu tayinga mambi mpi kukonda lunungu, sambu na ntangu yina kisambu yai talungana mpenza: “Kimfumu na nge kwisa, luzolo na nge kusalama awa na ntoto bonso na zulu.”​—Matayo 6:10.

¹⁴ Biblia kesonga beto mutindu ya luyalu yina beto lenda kinga, luyalu yina bantu ya ntima ya mbote kevingila. Na ntangu yina, Nkunga 145:16 talungana mpenza: “Nge [Yehowa] ke pesaka bo bima mingi mutindu kele nzala na bo.” Dyaka, Yezaya 32:1 ketuba nde: “Kilumbu kele ya ntotila mosi [Kristu Yezu na zulu] ta telama yina ta yalaka bantu na [lunungu], bantu na yandi [mimonisi ya Kristu na ntoto] mpi ta sambisaka bantu na nzila ya [lunungu].” Sambu na yina metala Ntotila Yezu Kristu, Yezaya 9:6 ketuba nde: “Kimfumu na yandi ta yela, yo ta kwenda kaka na ntwala; yo ta vandaka kaka na ngemba tii kuna. Yandi ta yinga ntotila Davidi na kiti na yandi ya kimfumu, yandi ta yalaka bantu na nzila ya [lunungu] ti ya kieleka katuka ntangu yai tii kuna. Mfumu Nzambi, . . . na luzolo na yandi, me zenga na kusala mambu yai yonso.” Keti nge mpi tazinga na nsi ya luyalu yina ya lunungu?

15. Inki Yehowa tasala sambu na bantu na ntoto ya mpa?

¹⁵ Na ntoto ya mpa ya Nzambi, beto tavanda dyaka ve ti kikuma ya kutuba mambu yai ya beto ketanga na Longi 4:1 nde: “Mono yindulaka diaka mambu yonso ya mbi ke bwa na ntoto yai. Bantu ya bo ke pesa mpasi bo ke dila, kansi muntu ya kusadisa bo kele ve. Muntu ya kusadisa bo kele ve sambu bantu yina ke pesa bo mpasi kele ngolo mingi.” Ya kyeleka, sambu beto kele ti mabanza ya kukonda kukuka, yo kele mpasi na kuyindula mutindu mambu tavanda kitoko mpenza na ntoto ya mpa ya lunungu. Mambi tavanda dyaka ve, kansi mambu ya mbote tasalamaka konso kilumbu. Yehowa tasungika mambu yonso ya mbi mpi yandi tasala yo na kiteso ya kuluta yina beto keyindulaka. Yo fwanaka mpenza nde Yehowa kupesa ntumwa Piere mpeve na yandi sambu na kusonika nde: “Beto ke vingila nde Nzambi kubasisa zulu ya mpa ti ntoto ya mpa, yina ya yandi silaka beto; kuna bantu yonso ta lemfuka kaka na Nzambi konso ntangu”!​—2 Piere 3:13.

16. Na nki mutindu Nzambi metulaka “zulu ya mpa,” mpi na nki mutindu “ntoto ya mpa” ke na kudibongisa bubu yai?

¹⁶ Ya kyeleka, Nzambi metulaka dezia “zulu ya mpa,” guvernema ya zulu yina Kristu kele ntotila. Kitini ya ntete ya bantu yina tasala “ntoto ya mpa,” kimvuka ya bantu ya lunungu, ke na kuvukisama na bilumbu yai ya nsuka. Bo kele dezia kiteso ya bamilio nsambwadi, na bansi kiteso ya 235 mpi na mabundu kiteso ya 100 000. Bamilio yai ya bantu kelonguka banzila ya mbote mpi ya lunungu ya Yehowa, mpi yo mesalaka nde nsukansuka na ntoto ya mvimba, bo kele na bumosi yina mesimbama na zola ya Bukristu. Bumosi na bo kemonanaka pwelele mpi kezingaka mingi kibeni na luzingu ya bantu. Bumosi yina meluta konso kima yina bantu ya Satana kevandaka na yo. Zola mpi bumosi yina kemonisa na kiteso ya fyoti mambu yina tasalama na ntoto ya mpa ya Nzambi, kisika tayala lunungu mpi mambu ya mbote.​—Yezaya 2:2-4; Yoane 13:34, 35; Kolosai 3:14.

Satana Tanunga Ve

17. Sambu na nki Satana tanunga ve ata fyoti ntangu yandi tasosa nsukansuka kufwa bantu ya Nzambi?

¹⁷ Kubika fyoti, Satana ti balongoki na yandi tanwanisa bansambidi ya Yehowa sambu na kusosa kufwa bo. (Ezekiele 38:14-23) Dyambu yina tavanda kitini ya dyambu ya Yezu kubingaka nde mpasi ya nene “yina me bwaka ntete ve katuka kuna ya Nzambi salaka bima yonso tii bubu yai. Ata mpasi ya nkaka ya mutindu yina ta vanda diaka ve.” (Matayo 24:21) Keti Satana tanunga? Ata fyoti ve. Ndinga ya Nzambi kebwisa beto ntima nde: “[Yehowa kezolaka lunungu, NW] yandi ke vilaka mpi ve bantu yina ke lemfukaka na yandi. Yandi ke kebaka bo ntangu yonso, kansi bana ya bantu ya mbi yandi ta kula bo na ntoto. Bantu ya mbote ta zinga na ngemba na ntoto yina ya Mfumu Nzambi tubaka na kupesa bo; yo ta vanda ya bo tii kuna.”​—Nkunga 37:28, 29.

18. (a) Nzambi tasala nki na ntangu Satana tanwanisa bantu na Yandi? (b) Sambu na nki yo mevanda mbote nde nge tadila dyaka mambu yina Biblia ketuba na yina metala kununga ya lunungu?

¹⁸ Ntangu Satana ti bantu na yandi tasosa kunwanisa bansadi ya Yehowa, yo tavanda kima ya mbi ya nsuka yina Satana tasala na Yehowa ti na bantu na yandi. Yehowa kutubaka na nzila ya Zakaria nde: “Konso muntu yina kesimba beno, yandi ketula musapi na disu na mono.” (Zakaria 2:8, NW) Yo tavanda bonso nde muntu ketula musapi na disu ya Yehowa. Ebuna, Yehowa tafwa bantu yina na mbala mosi. Bansadi ya Yehowa kele bantu yina kezolaka bantu yankaka kuluta, bo kele mpenza na bumosi, na ngemba, mpi bo ke bantu ya kuluta kuzitisa bansiku awa na ntoto. Yo yina, kusosa kunwanisa bo tavanda mpenza dyambu ya kukonda lunungu. Muntu ya nene yina “kezolaka lunungu” tandima yo ve. Sambu Yehowa takotila bansadi na yandi, yo tavanda nsuka ya kimakulu sambu na bambeni ya bantu na yandi, lunungu tanunga, mpi yo tavanda luguluku sambu na bantu yina kesambilaka Nzambi mosi kaka ya kyeleka. Yai mambu ya kuyituka mpi ya kyese mpenza ya kevingila beto na ntwala!​—Bingana 2:21, 22.

Inki Mvutu Nge Tapesa?

• Sambu na nki kukonda lunungu mekuma mingi?

• Inki mutindu Yehowa tamanisa makambu ya kukonda lunungu na ntoto?

• Inki kima mesimba ntima na nge na disolo yai ya metala kununga ya lunungu?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 15]

Mambi kuvandaka mingi na ntwala ya mvula ya ngolo, mpi yo kele mingi na ‘bilumbu ya nsuka’

[Kifwanisu ya kele na lutiti 16]

Na ntoto ya mpa ya Nzambi, lunungu mpi mambu ya mbote tayinga mambi