Beto Mekatuka na Mutambu ya Muntu ya Kekangaka Bandeke

“[Yehowa] takatula nge na mutambu ya muntu ya kekangaka bandeke.”​—NKUNGA 91:3, NW.

1. Nani kele “muntu ya kekangaka bandeke,” mpi sambu na nki yandi kele kigonsa?

BAKRISTU ya kyeleka yonso kenwanaka ti muzombi mosi ya kele ti mayele ya mbi mpi ya meluta mayele ya bantu. Nkunga 91:3 (NW) kebinga yandi nde “muntu ya kekangaka bandeke.” Nani mbeni yango? Banda nimero ya Yuni 1, 1883 (ya Kingelesi), zulunalu yai memonisaka nde mbeni yango kele Satana Dyabulu. Mbeni yai ya ngolo kesadilaka na kikesa yonso mayele ya kubumbana sambu na kukusa mpi kukanga bansadi ya Yehowa na mutambu, mutindu muntu ya kekangaka bandeke kesosaka kukanga ndeke.

2. Sambu na nki Biblia kefwanisa Satana ti muntu ya kekangaka bandeke?

² Na ntangu ya ntama, bo vandaka kukanga bandeke sambu na bankunga na bo ya kitoko, sambu na mansala na bo ya mikubu mingi, sambu na kudya mpi kupesa bimenga. Kansi, bandeke kevandaka mayele. Bo kemonaka bigonsa kukonda mpasi mpi yo kevandaka mpasi na kukanga bo. Yo yina na ntangu ya ntama, muntu yina vandaka kukanga bandeke vandaka kulonguka ntete na dikebi yonso mutindu bandeke yina yandi kezola kukanga kesalaka mambu mpi bikalulu na bo. Na nima, yandi vandaka kusadila bametode ya kubumbana sambu na kukanga bo. Ntangu Biblia kefwanisa Satana ti muntu ya kekangaka bandeke, yo kesadisa beto na kuzaba bametode na yandi. Dyabulu kelongukaka konso muntu na kati na beto. Yandi kemonaka bikalulu mpi kimuntu na beto, mpi ketulaka mitambu ya kubumbana sambu na kusosa kukanga beto ya moyo. (2 Timoteo 2:26) Kana Satana kukanga beto, beto tafwa na kimpeve mpi yo lenda sala nde beto fwa kimakulu. Yo yina, sambu na kuditanina, beto fwete zaba bametode ya “muntu ya kekangaka bandeke.”

3, 4. Inki ntangu bametode ya Satana kefwananaka ti ya ntambu? Ti ya kobra?

³ Muyimbi-bankunga mpi kusadilaka kutuba ya kifwani sambu na kufwanisa bametode ya Satana ti ya mwana-ntambu to ya kobra. (Nkunga 91:13) Bonso ntambu, bantangu yankaka Satana kenwanisaka bansadi ya Yehowa na mutindu ya pwelele na nzila ya mbangika to ya bansiku ya kesosaka kubuyisa kisalu na bo. (Nkunga 94:20) Bametode yai ya mefwanana ti yina ntambu kesadilaka lenda bwisa bankaka. Kansi, mbala mingi mitambu yai ya pwelele kevandaka ti bupusi ya mbote, sambu yo kesalaka nde bansadi ya Nzambi kukuma na bumosi. Ebuna, inki beto lenda tuba sambu na mitambu ya kubumbana ya Satana yina mefwanana ti ya kobra?

⁴ Sambu na kukusa bantu mpi kusosa na kufwa bo, Dyabulu kesadilaka mayele na yandi ya meluta ya bantu mpi ya mefwanana ti ya nyoka ya ndikila yina kele na kisika mosi ya kubumbana. Na mutindu yai, yandi menungaka na kubebisa mabanza ya bansadi yankaka ya Nzambi mpi yandi mekusaka bo na kusala luzolo na yandi, na kisika ya kusala luzolo ya Yehowa. Ebuna yo menatilaka bo malanda ya mbi. Dyambu ya kyese kele nde beto mezaba mayele ya Satana. (2 Korinto 2:11) Ntangu yai, bika beto tadila mitambu iya yina lenda nata lufwa ya “muntu ya kekangaka bandeke” kesadilaka.

Boma ya Bantu

5. Sambu na nki mutambu ya ‘boma ya bantu’ kenungaka mingi?

⁵ “Muntu ya kekangaka bandeke” kezabaka mpusa ya bantu kevandaka na yo nde bankaka kundima bo. Bakristu ketulaka dikebi na mabanza ti na mawi ya bantu yina kezingaka penepene ti bo. Sambu Satana mezaba dyambu yai, yandi kesosaka kusadila na mutindu ya mbi mpusa yina Bakristu kevandaka na yo nde bantu kundima bo. Mu mbandu, yandi mesadilaka ‘boma ya bantu’ sambu na kubwisa bansadi yankaka ya Nzambi. (Bingana 29:25) Kana boma ya bantu kupusa bansadi ya Nzambi na kuvukana ti bantu yankaka sambu na kusala mambu yina Yehowa kebuyisaka to na kukonda kusala mambu yina Ndinga ya Nzambi kelonga bo na kusala, pana bo mebwa na mutambu ya “muntu ya kekangaka bandeke.”​—Ezekiele 33:8; Yakobo 4:17.

6. Inki mbandu kemonisa mutindu leke mosi lenda bwa na mutambu ya “muntu ya kekangaka bandeke”?

⁶ Mu mbandu, leke mosi lenda bwa na bupusi ya banduku ya nzo-nkanda mpi kunwa makaya. Mbala yankaka ntangu yandi kwendaka na nzo-nkanda kilumbu yina, yandi vandaka ve ata fyoti ti ngindu ya kunwa makaya. Kansi, ntangu fyoti na nima yandi mesala kima yina kele mbi sambu na mavimpi na yandi mpi ya kesepedisaka ve Nzambi. (2 Korinto 7:1) Inki mutindu yandi mebwa na mutambu yina? Ziku yandi vandaka ti banduku ya mbi mpi vandaka kuwa boma nde bo tabuya yandi. Baleke, beno bika ve nde “muntu ya kekangaka bandeke” kukusa mpi kukanga beno na mutambu! Sambu Satana kukanga beno ve ya moyo, beno keba na kundima kufwa minsiku ya Nzambi ata na mambu ya fyoti. Beno landa lukebisu ya Biblia ya kubuya banduku ya mbi.​—1 Korinto 15:33.

7. Inki mutindu Satana lenda pusa bibuti yankaka na kuvidisa bukatikati na bo ya kimpeve?

⁷ Bibuti ya mayele ketulaka dikebi mpenza na mukumba yina Biblia kepesa bo ya kulungisa bampusa ya kinsuni ya mabuta na bo. (1 Timoteo 5:8) Kansi, lukanu ya Satana kele ya kupusa Bakristu na kuvidisa bukatikati na bo na dyambu yai. Mbala yankaka bo mekumaka ti kikalulu ya kukonda balukutakanu sambu bo kebwaka na bupusi ya bamfumu na bo yina kelombaka nde bo sala bangunga mingi na nima ya kisalu. Bo lenda wa boma na kulomba konzie sambu na kukwenda na bitini yonso ya lukutakanu ya distrike sambu na kusambila Yehowa kumosi ti bampangi na bo. Sambu na kuditanina na mutambu yai, beto fwete “tula ntima” na Yehowa. (Bingana 3:5, 6) Dyaka, kuyibuka nde beto yonso kele bantu ya nzo ya Yehowa mpi nde yandi mekudipesaka mukumba ya kukeba beto tasadisa beto na kutanina bukatikati na beto. Bibuti, keti beno kekwikilaka nde Yehowa takeba beno ti mabuta na beno na mutindu mosi to yankaka kana beno kesala luzolo na yandi? To, keti Satana takanga beno ya moyo mpi tasadila boma ya bantu sambu na kupusa beno na kusala luzolo na yandi? Beto kebondila beno na kutadila bangyufula yai na kisambu.

Mpusa ya Kuvanda ti Bima Mingi ya Kinsuni

8. Na nki mutindu Satana kesadilaka mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni?

⁸ Satana kesadilaka mpi mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni sambu na kukanga beto na mutambu na yandi. Mbala mingi, ngidika ya mumbongo ya ntoto yai kesyamisaka bametode ya kuzwa mbongo mingi na ntangu fyoti. Yo lenda kusa nkutu bansadi yankaka ya Nzambi. Bantangu yankaka, bantu lenda longisila Mukristu mosi nde: “Sala ngolo. Kana nge kuma ti mbongo mingi, nge tasala dyaka ngolo ve mpi nge tazinga na kyese. Nge lenda sala nkutu kisalu ya kimupasudi-nzila.” Bangogo ya mutindu yai lenda vanda bangindu ya mbi ya kekatukaka na bampangi yankaka yina kesadilaka kinduku na bo ti bampangi Bakristu sambu na kuzwa mbongo. Yindula na dikebi yonso kima yina kepusaka nge na kusosa kuzwa mbongo mingi. Keti yo kemonisa mabanza ya mvwama ya “zoba” ya kingana ya Yezu?​—Luka 12:16-21.

9. Sambu na nki Bakristu yankaka mebwaka na mutambu ya kuzola bima ya kinsuni?

⁹ Satana ketwadisaka ngidika na yandi ya mbi na mutindu yina kepusaka bantu na kuzola bima. Nsukansuka, mpusa yina lenda bebisa luzingu ya Mukristu, kukangisa nsangu mpi kusala nde nsangu ‘kufwa ka yo mpamba.’ (Marko 4:19) Biblia kesyamisa beto na kusepela na madia ti bilele yina beto kele na yo. (1 Timoteo 6:8) Kansi, bamingi kebwaka na mutambu ya “muntu ya kekangaka bandeke” sambu bo kesadilaka ve ndongisila yai. Keti yo lenda vanda nde lulendo kepusaka bo na kuyindula nde bo fwete landa mutindu mosi buna ya luzingu? Ebuna beto mosi? Keti mpusa na beto ya kuvanda ti bima ya kinsuni kepusa beto na kukonda kutula mambote ya lusambu ya kyeleka na kisika ya ntete? (Agai 1:2-8) Yo ke mawa na kumona nde na bantangu ya mpasi, bampangi yankaka mebebisaka kimpeve na bo sambu na kulanda kuzinga mutindu bo meyikanaka. Mpusa yai ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni kesepedisaka “muntu ya kekangaka bandeke”!

Bansaka ya Mbi ya Kulutisa Ntangu

10. Inki mutindu konso Mukristu fwete kuditadila?

¹⁰ Mayele yankaka ya “muntu ya kekangaka bandeke” kesadilaka kele ya kubebisa mutindu bantu ketadilaka mambu ya mbote ti ya mbi. Nkadilu yina bantu ya Sodomi ti Gomore kuvandaka na yo kemonana mingi bubu yai na bansaka ya kulutisa ntangu. Nkutu bansangu ya bo kepesaka na televizio mpi bazulunalu ketubilaka mingi mubulu mpi mambu ya metala kuvukisa nitu. Mpi bansaka mingi ya bo ketubilaka to kesongaka na bimwangi-nsangu kefwaka mayele ya bantu ya “kuswasisa mambu ya mbote ti mambu ya mbi.” (Baebreo 5:14) Kansi, yibuka mambu yai ya Yehowa kutubaka na nzila ya profete Yezaya: “Mawa na beno! Kima ya mbi beno ke binga yo kima ya mbote, kima ya mbote beno ke binga yo kima ya mbi.” (Yezaya 5:20) Keti “muntu ya kekangaka bandeke” ke na kubebisa malembe-malembe mabanza na beno ti bansaka yai ya mbi? Yo kele mfunu na kuditadila.​—2 Korinto 13:5.

11. Inki lukebisu zulunalu yai kupesaka na yina metala bafilme yina kelandanaka na televizio?

¹¹ Kiteso ya bamvula 25 meluta, Nzozulu ya Nkengi kukebisaka na zola yonso bansambidi ya kyeleka ya Nzambi sambu na yina metala bafilme ya ketubilaka disolo mosi kansi ya bo kesongaka na bitini mingi na televizio.a Bo tubaka mutindu yai sambu na yina metala bupusi ya nsi-nsi ya bafilme yango: “Yo ketubilaka kusosa zola sambu na kunungisa bikalulu ya mbi. Beto baka mbandu ya filme yina mosi, leke mosi ya kuvandaka na divumu kusongaka nduku na yandi nde: ‘Mu kezolaka Victor. Yo kesala munu kima ve. . . . Kubuta mwana ti yandi kele kima ya kuluta mfunu sambu na munu!’ Miziki yina vandaka kubula na ndinga ya nsi ntangu yandi vandaka ketuba kumonisaka na bantu nde dyambu ya yandi salaka kuvandaka ve mbi. Nge mpi nge kezolaka Victor. Nge kewila mwana-nkento yina mawa. Nge kendima mambu ya yandi mesala. Muntu mosi ya vandaka kutala mingi bafilme ya mutindu yina kansi ya kumaka kuyindula mbote kutubaka nde: ‘Yo keyitukisa na kumona mutindu nge lenda sosa kunungisa bangindu na nge. Beto mezaba nde mansoni kele mbi. . . . Kansi mu bakisaka nde mu vandaka kundima yo na mabanza.’”

12. Inki mambu kemonisa nde lukebisu ya bo pesaka na yina metala baprograme yankaka ya televizio mefwana ntangu yai?

¹² Banda ntangu ya bo basisaka masolo yina, baprograme ya mutindu yai ya kebebisaka ntima mekumaka mingi. Na bisika mingi, bo kesongaka baprograme yai mpimpa ti mwini. Mbala mingi, babakala, bankento, mpi baleke mingi kedisaka mabanza ti ntima na bo na bansaka ya mutindu yai. Kansi, beto fwete kudikusa ve ti bangindu ya mbi. Yo tavanda mbi na kuyindula nde bansaka ya mbi ya kulutisa ntangu kele mbi mpenza ve kana beto fwanisa yo ti mambu yina bantu kesalaka. Keti Mukristu mosi lenda kudinungisa mpenza na mutindu yandi meponaka kulutisa ntangu na kutalaka bantu yina yandi lenda yindula ve ata fyoti na kubinga bo na nzo na yandi?

13, 14. Inki mutindu bantu yankaka kumonisaka mambote ya bo bakaka na balukebisu sambu na yina metala baprograme ya televizio?

¹³ Bantu mingi kubakaka mambote na ntangu bo sadilaka lukebisu yina ya “mpika ya kwikama mpi ya mayele” kupesaka. (Matayo 24:45-47, NW) Na nima ya kutanga bandongisila yina ya pwelele ya kukatukaka na Biblia, bankaka kusonikaka sambu na kutubila mutindu masolo yango kusadisaka bo.b Nkento mosi kusonikaka nde: “Mu vandaka mpika ya bafilme yina na nsungi ya bamvula 13. Sambu mu vandaka kukwenda na balukutakanu mpi kusamuna bantangu yankaka, mu vandaka kuyindula nde kimpeve na munu kuvandaka ve na kigonsa. Kansi, mu kumaka kundima nkadilu ya bafilme ya nsi-ntoto yai ya kemonisaka nde, kana nkento kemona nde bakala na yandi kenyokula yandi to kezola yandi ve, yandi lenda sala bizumba. Foti kele ya bakala yina yandi mosi. Yo yina, na ntangu mu monaka nde mu lenda sala mpidina, mu salaka bizumba mpi kusumukaka na Yehowa mpi na bakala na munu.” Bo basisaka nkento yai na dibundu. Kansi nsukansuka, yandi fungunaka masumu na yandi, kubalulaka ntima mpi bo vutulaka yandi na dibundu. Masolo yina kukebisaka sambu na bafilme yango kupesaka yandi ngolo ya kubuya kulutisa ntangu na kutalaka mambu yina Yehowa kemengaka.​—Amosi 5:14, 15.

¹⁴ Mutangi yankaka yina masolo yina kusimbaka ntima na yandi kutubaka nde: “Mu dilaka ntangu mu tangaka masolo yina, sambu mu bakisaka nde ntima na munu kuvandaka dyaka ve ya mvimba na Yehowa. Mu silaka na Nzambi nde mu tavanda dyaka ve mpika ya bafilme yina.” Na nima ya kumonisa ntonda sambu na masolo yina, nkento mosi ya Mukristu kundimaka nde yandi vandaka mpika na yo mpi kusonikaka nde: “Mu vandaka kudiyula . . . kana yo tabebisa ve bangwisana na munu ti Yehowa. Inki mutindu mu lendaka kuvanda nduku na ‘bo’ mpi kuvanda nduku ya Yehowa?” Kana baprograme ya televizio ya mutindu yai kubebisaka ntima ya bantu bamvula 25 meluta, inki bupusi baprograme yango kele ti yo bubu yai? (2 Timoteo 3:13) Beto fwete keba na mutambu ya bansaka ya mbi ya kulutisa ntangu ya mitindu yonso ya Satana kesadilaka, yo vanda bafilme ya ketubilaka disolo mosi kansi ya bo kesongaka na bitini mingi, bansaka ya video ya mubulu, to miziki yina kemonisaka mansoni.

Kukonda Kuwakana

15. Inki mutindu Dyabulu mekangaka bantu yankaka ya moyo?

¹⁵ Satana kesadilaka kukonda kuwakana sambu na kukabula bansadi ya Yehowa. Ata beto kele ti konso mukumba yina, Satana lenda kanga beto na mutambu yai. Dyabulu mekangaka bampangi yankaka ya moyo sambu bo mepesaka nzila nde kukonda kuwakana kubebisa ngemba, bumosi mpi kimvwama ya kitoko ya kimpeve yina Yehowa mepesaka beto.​—Nkunga 133:1-3.

16. Inki mutindu Satana kesosaka kubebisa bumosi na beto na mutindu ya kubumbana?

¹⁶ Na nsungi ya Mvita ya Ntete ya Ntoto ya Mvimba, Satana kusosaka na kufwa kitini ya ntoto ya organizasio ya Yehowa na mutindu ya pwelele. Kansi, yandi nungaka ve. (Kusonga 11:7-13) Banda ntangu yina, yandi kesalaka ngolo na mutindu ya kubumbana sambu na kubebisa bumosi na beto. Ntangu beto kebikaka nde kukonda kuwakana kukabula beto, pana beto kepesaka “muntu ya kekangaka bandeke” nzila ya kukwenda na ntwala. Ebuna, beto lenda kanga mpeve santu nzila sambu yo sala ve na luzingu na beto mpi na dibundu. Kana yo salama, Satana tavanda na kyese sambu konso ntangu yina ngemba mpi bumosi ya dibundu kebebaka, kisalu ya kusamuna kekwendaka ve na ntwala.​—Efezo 4:27, 30-32.

17. Inki lenda sadisa bantu yina kewakana ve sambu na kuyidika makambu na bo?

¹⁷ Inki nge lenda sala kana nge kewakana ve ti mpangi mosi? Ya kyeleka, makambu yonso kevandaka ve mutindu mosi. Kansi, ata bikuma ya kesalaka nde makambu kubasika lenda vanda mingi, kele ve ata ti kikuma mosi ya lenda sala nde beto yidika ve makambu yango. (Matayo 5:23, 24; 18:15-17) Bandongisila yina kele na Ndinga ya Nzambi kele ya kupemama mpi ya kukuka. Kana beto kesadila minsiku ya Biblia, yo tasadisa beto na kuyidika makambu yonso!

18. Sambu na nki kulanda mbandu ya Yehowa tasadisa beto na kuyidika makambu?

¹⁸ Yehowa kevandaka ya kuyilama na kulolula mpi yandi “ke lolulaka” mpenza. (Nkunga 86:5; 130:4) Beto kemonisaka nde beto kele bana yina Yehowa kezolaka na ntangu beto kelandaka mbandu na yandi. (Efezo 5:1) Beto yonso kele bantu ya masumu mpi beto kevandaka mpenza na mfunu ya ndolula na yandi. Yo yina, beto fwete keba kana beto kevandaka ve ti kikalulu ya kulolula bantu yankaka. Beto lenda kuma bonso mpika ya kingana ya Yezu, yina kubuyaka kulolula nduku na yandi yina kuvandaka ti mfuka ya fyoti kibeni kana beto fwanisa yo ti mfuka yina mfumu na yandi kulolulaka yandi. Ntangu bo songaka mfumu mambu yina, yandi tulaka mpika yina kuloluka ve nduku na yandi na boloko. Yezu kusukisaka kingana na bangogo yai: “Tata na mono kele na zulu ta sala beno mutindu mosi mpi, kana muntu kubikila mpangi na yandi ya nkaka mfuka ve na ntima yonso.” (Matayo 18:21-35) Kana beto yindulula kingana yai mpi bambala mingi yina Yehowa melolulaka beto, ntembe kele ve nde yo tasadisa beto na ntangu beto kesosa kuyidika makambu ti mpangi na beto!​—Nkunga 19:15.

Vanda na Lutaninu na “Kisika ya Kinsweki ya Muntu ya Kuluta Kuzanguka”

19, 20. Inki mutindu beto fwete tadila “kisika ya kinsweki” mpi “kivudi” ya Yehowa na bantangu yai ya kigonsa?

¹⁹ Beto kezinga na bantangu ya kigonsa. Kana beto vandaka ve na lutaninu ya zola ya Yehowa, ntembe kele ve nde Satana zolaka kufwa beto yonso. Yo yina, sambu “muntu ya kekangaka bandeke” kukanga beto ve, beto fwete bikala na kisika ya kifwani ya lutaninu, kuzinga “na kisika ya kinsweki ya Muntu ya Kuluta Kuzanguka,” mpi kuzwa “kisika ya kuzinga na kivudi ya Nkwa-Ngolo Yonso.”​—Nkunga 91:1, NW.

²⁰ Bika beto tadilaka ntangu yonso bangibusa mpi balutwadisu ya Yehowa nde yo ketaninaka beto, kansi ve nde yo kele ngolo mingi. Beto yonso kenwana ti muzombi yina kele ti mayele ya meluta ya bantu. Kukonda lusadisu ya zola ya Yehowa, Satana zolaka kukanga beto yonso. (Nkunga 124:7, 8) Yo yina, bika beto samba nde Yehowa kukatula beto na mutambu ya “muntu ya kekangaka bandeke”!​—Matayo 6:13.

[Banoti na nsi ya lutiti]

Keti Nge Keyibuka?

• Sambu na nki “boma ya bantu” kele mutambu ya kefwaka bantu?

• Inki mutindu Dyabulu kesadilaka mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni?

• Inki mutindu Satana mekangaka bantu yankaka na mutambu ya bansakaya mbi ya kulutisa ntangu?

• Inki mutambu

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

Bantu yankaka mekangamaka na mutambu ya “boma ya bantu”

[Kifwanisu ya kele na lutiti 30]

Keti nge kelutisaka ntangu na kutalaka mambu yina Yehowa kemengaka?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Inki nge lenda sala kana nge kewakana ve ti mpangi mosi ya Mukristu?