Armagedoni Mvita ya Nzambi Yina Tasukisa Bamvita Yonso

“Kufwa muntu kele mbi kibeni sambu na bo; yo yina, bo kezolaka ve mpi kezabaka ve mfunu ya mvita, yo kele kima mosi yina kele na ndinga na bo ve.”​—BANGOGO YA MUNTU YA NORVEGE FRIDTJOF NANSEN SAMBU NA KUTUBILA BA INUIT, BANTU YA GREELAND, NA MVU 1888.

NANI zolaka ve kuzinga na insi mosi yina bantu vandaka “kuzola ve mpi kuzaba ve mfunu ya mvita”? Nani kevandaka ve na mpusa ya insi yina ata ngogo mvita kele ve sambu bo kezabaka yo ve? Yo lenda vanda mpasi na kukwikila na insi ya mutindu yai, mingimingi kana beto ketula kivuvu nde bantu tanata insi ya mutindu yina.

Kansi, na mbikudulu ya Yezaya, Nzambi yandi mosi kusilaka na kunata insi ya mutindu yina: “Bambele na bo ya bitumba bo ta kumisa yo bansengo, makonga na bo ta kuma bakupukupu. Bantu ta kwenda diaka ve na bitumba, bo ta yilama mpi ve sambu na kunwana bitumba.”​—Yezaya 2:4.

Yo ke pwelele nde, sambu lusilu yai kulungana, yo kelomba nde bansoba ya nene kusalama na nsi-ntoto ya bubu ya kele ti basoda bamilio 20 mpi kiteso ya bamvita 20 ya kesalama ntangu yai. Beto fwete yituka ve, sambu Yehowa, Nzambi nkwa-ngolo yonso, tabaka makambu ya bantu na maboko. Ntangu yina Yehowa tabaka makambu ya bantu na maboko tasuka na dyambu yina Biblia kebingaka nde Armagedoni.​—Kusonga 16:14, 16.

Ata na bamvula ya mekatuka kuluta, bantu mesadilaka ngogo “Armagedoni” sambu na kutubila bitumba ya nikleyere yina tasalama na nsi-ntoto ya mvimba, diksionere mosi kepesa ntendula ya ntetentete ya ngogo yango mutindu yai: “Kisika yina mambote ti mambi tanwana mvita ya nene mpi ya nsuka.” Keti kilumbu kele mambote tanunga mambi, to keti mvita ya mutindu yai kele kaka ndosi?

Beto lenda baka kikesa na kumona nde Biblia ketubila mbala na mbala nsuka ya mambi. Muyimbi-bankunga kutubaka nde: ‘Bantu ya masumu tavila na ntoto yai, bantu ya mbi tavanda diaka ve.’ (Nkunga 104:35) Mukanda ya Bingana ketuba nde: “Bantu ya mbote ti ya kieleka ta zinga na ntoto na beto yai; kansi bantu yonso ya mbi, Nzambi ta katula bo na ntoto; yandi ta tumuna bo mutindu bo ke tumunaka matiti na ntoto.”​—Bingana 2:21, 22.

Biblia kemonisa mpi pwelele nde bantu ya mbi tayambula ve kiyeka na bo kukonda mindondo; yo yina yo kele mfunu nde Nzambi kusala kima mosi sambu na kukatula mambi, ti bamvita. (Nkunga 2:2) Zina yina Biblia kesadila sambu na kutubila mvita yai ya sipesiali, Armagedoni, kele mfunu mingi.

Bamvita ya Ntama Yina Bo Nwanaka Penepene ya Megido

Ngogo “Armagedoni” ketendula “Ngumba ya Megido.” Bwala Megido ya ntama ti Nseke ya Yizrele yina kuvandaka na nzyunga na yo, kele bisika yina bantu vandaka kunwana bamvita ya ngolo tii na kufwa bambeni na bo. Eric H. Cline, muntu ya istware, kusonikaka na mukanda mosi (The Battles of Armageddon) nde: “Na disolo yonso ya luzingu ya bantu, Megido ti Nseke ya Yizrele kuvandaka bisika yina bantu kunwanaka bamvita ya mesobaka mpenza mambu ya luzingu ya bantu yonso ya nsi-ntoto.”

Mutindu Cline kumonisaka yo, mbala mingi bamvita yina bantu vandaka kunwana penepene ya Megido kuvandaka bamvita yina bantu vandaka kunwana ngolo tii na kufwa bambeni na bo. Mbala ya ntete ya bo bedisaka basoda ya Mongol, yina kunungaka na kubaka bansi mingi ya Asia na mvu-nkama ya 13, kuvandaka na nseke yai ya Megido. Basoda ya Angleterre yina kuvandaka na nsi ya lutwadisu ya mfumu ya basoda Edmund Allenby kunungaka basoda ya Turquie na mvita ya ntete ya insi-ntoto ya mvimba penepene ya Megido. Muntu mosi ya istware ya kelongukaka mambu ya bamvita kutubilaka kununga ya Allenby bonso ‘mosi ya bamvita ya kuluta ngolo, na disolo yonso ya luzingu ya bantu, yina kusukininaka ve mpi ya kufwaka bantu mingi mpenza.’

Biblia ketubila mpi bamvita yina bantu kunwanaka penepene ya Megido, ya kufwaka bambeni mingi. Zuzi Baraki kunungaka basoda ya Kanana ya Sisera penepene ya Megido. (Bazuzi 4:14-16; 5:19-21) Gedeoni, ti kibuka ya fyoti ya bantu 300, kunungaka kibuka ya nene ya basoda ya Madiani penepene ya Megido. (Bazuzi 7:19-22) Ntotila Saule ti mwana na yandi Yonatani kufwaka penepene ya Ngumba Gilboa ntangu basoda ya Filistia kunungaka basoda ya Izraele.​—1 Samuele 31:1-7.

Bantu menwanaka bamvita mingi na Megido mpi na banseke yina kele na nzyunga na yo na bamvula kuluta 4 000 ya melutaka sambu yo vandaka bisika ya mbote ya kunwana. Muntu mosi ya istware kutangaka kiteso ya bamvita 34!

Ntembe kele ve nde disolo ya Megido mpi kisika yo kele kewakana ti mpila bo kesadila na mutindu ya kifwani ngogo “Armagedoni.” Ata ngogo yai kemonana kaka mbala mosi na Biblia, mutindu bo ketubila yo na mukanda ya Kusonga kemonisa pwelele nde Armagedoni tavanda mpenza na bupusi na luzingu ya konso muntu na ntoto.

Mutindu Biblia Ketubila Armagedoni

Ata bamvita mingi ya ntama yina bo nwanaka penepene ya Megido kufwaka bambeni mingi, ata mosi ve kukatulaka mambi. Ya kyeleka, ata mvita mosi ve ya mutindu yai mepusaka mambote ti mambi na kunwana. Na kutuba ya mbote, mvita ya mutindu yina fwete katuka na Nzambi. Mutindu Yezu kutubaka kilumbu mosi, “ata muntu mosi ve kele ya mbote kaka Nzambi mpamba.” (Luka 18:19) Dyaka, Biblia ketubila na sikisiki nde Armagedoni kele mvita ya Nzambi.

Na Biblia, mukanda ya Kusonga ketuba nde bo tavukisa “bamfumu ya nene ya ntoto ya mvimba” sambu na “bitumba ya kilumbu ya nene ya Nzambi” Nkwa-Ngolo Yonso. (Kusonga 16:14) Ebuna, mbikudulu yango keyika nde bo vukisaka bo “na kisika yina ya bo ke bingaka na Kiebreo nde: ‘Armagedoni.’”a (Kusonga 16:16) Kapu yankaka ya Kusonga ketendula nde “bantotila ya nsi-ntoto ti basoda na bo,” bo tavukisa bo “sambu na kunwana ti muntu yina me mata na zulu ya mpunda, ti basoda na yandi.” (Kusonga 19:19) Muntu yai ya ketwadisa mpunda kele muntu yankaka ve, kaka Yezu Kristu.​—1 Timoteo 6:14, 15; Kusonga 19:11, 12, 16.

Inki beto lenda tuba sambu na baverse yai? Beto lenda tuba nde Armagedoni kele mvita yina Nzambi tanwana ti bantu ya kukonda bulemfu. Sambu na nki Yehowa ti Mwana na yandi, Yezu Kristu, tanwana mvita ya mutindu yina? Ntetentete, sambu Armagedoni ‘tafwa bantu yina kebebisaka nsi-ntoto.’ (Kusonga 11:18) Dyaka, yo tanata nsi-ntoto ya ngemba, “ntoto ya mpa, yina ya [Nzambi] silaka beto” kisika “bantu yonso ta lemfuka kaka na Nzambi konso ntangu.”​—2 Piere 3:13.

Sambu na Nki Armagedoni Kele Mfunu?

Keti nge kemona nde yo ke mpasi na kuyindula nde Yehowa, ‘Nzambi ya zola,’ tapona Mwana na yandi, “Mfumu ya Ngemba,” sambu na kunwana mvita? (2 Korinto 13:11; Yezaya 9:5) Ntembe kele ve nde kusosa kubakisa bikuma ya kepusa bo na kusala mpidina tamonisa mambu pwelele. Mukanda ya Bankunga ketubila Yezu ya memata na zulu ya mpunda mpi ya kenwana mvita. Sambu na nki yandi kenwana? Muyimbi-bankunga ketuba nde Kristu memata na mpunda ‘sambu na kunwanina mambu ya kieleka ti ya masonga.’ Yandi kenwana mvita sambu yandi kezolaka lunungu mpi kemengaka mambi.​—Nkunga 45:5, 8.

Mutindu mosi, Biblia ketubila mambu yina Yehowa tasala sambu na kukonda lunungu yina yandi kemona na nsi-ntoto ya bubu. Profete Yezaya kusonikaka nde: “MFUMU Nzambi me mona nde masonga kele ve, yandi kele kiese ve ata fioti. Yandi me lwata masonga bonso kinkutu ya bibende, yandi me lwata kugulusa bonso mpu ya bitumba. Ngindu ya kuvutula mbi na mbi, yandi me lwata yo bonso lele; nzala ya kunwanina bantu na yandi, yandi me lwata yo bonso kazaka.”​—Yezaya 59:15, 17.

Ntangu yonso yina bantu ya mbi kele na kiyeka, bantu ya mbote tavandaka ve na ngemba mpi na lutaninu. (Bingana 29:2; Longi 8:9) Ya kyeleka, beto lenda kabula ve mambi ti bantu yina kesalaka yo. Yo yina, ngemba ya kimakulu mpi lunungu takwisa kaka kana bantu ya mbi kukatuka. Salomo kusonikaka nde: “Bampasi yina ya bantu ya mbi ke pesaka bantu ya mbote, bo mosi ta zwa yo.”​—Bingana 21:18.

Sambu Nzambi kele Zuzi, beto lenda ndima nde na mambu yonso, ndola yina bantu ya mbi tabaka tavanda ya lunungu. Abrahami kutubaka nde: “Nge Nzambi muntu ke sambisaka bantu yonso ya nsi-ntoto, nge ta sala mambu na nzila ya mbote.” Na mvutu yina Nzambi kupesaka yandi, Abrahami kubakisaka nde Yehowa kesalaka ntangu yonso mambu na nzila ya mbote! (Kuyantika 18:25) Dyaka, Biblia kendimisa beto nde Yehowa kesepelaka ve kufwa bantu ya mbi; kansi yandi kesalaka yo kaka kana yo kele kima ya nsuka ya kusala.​—Ezekiele 18:32; 2 Piere 3:9.

Zaba nde Armagedoni Kele Mvita ya Kyeleka

Na nki lweka beto tavanda na mvita yai ya tafwa bambeni? Mingi na kati na beto tatuba mbala mosi nde beto kele na lweka ya mambote. Kansi, inki mutindu beto lenda zikisa nde beto kele na lweka yango? Profete Sofonia kelongisila beto nde: “Beno sala mambu yina kele mbote, beno kudikulumusa.” (Sofonia 2:3) Ntumwa Polo kutubaka nde luzolo ya Nzambi kele nde “bantu yonso kuguluka, bo kuzaba mambu ya kieleka.”​—1 Timoteo 2:4.

Kulonguka kyeleka ya metala Yehowa ti lukanu na yandi ya kukatula mambi na ntoto kele kitambi ya ntete sambu na kuguluka. Kusadila lunungu kele kitambi ya zole yina kesalaka nde Nzambi kundima beto mpi yo kenatilaka beto lutaninu.

Kana beto sala bitambi yai ya mfunu, beto lenda vingila ti kyese yonso Armagedoni, mvita yina tasukisa mpenza bamvita na luzingu ya bantu. Ntangu mvita yina tamana, bantu yonso tazola ve mpi tazaba ve mfunu ya mvita. “Bo ta yilama mpi ve sambu na kunwana bitumba.”​—Yezaya 2:4.

[Noti na nsi ya lutiti]

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 3]

Armagedoni kele mutindu yina Nzambi tabaka makambu ya bantu na maboko

[Kifwanisu ya kele na lutiti 4]

Megido

[Kifwanisu ya kele na lutiti 4]

Gedeoni ti bantu na yandi kunungaka mvita ya ngolo penepene ya Megido

[Kifwanisu ya kele na lutiti 5]

Ntangu Armagedoni tamana, bantu yonso tazola ve mpi tazaba ve mfunu ya mvita

[Kifwanisu ya kele na lutiti 6]

Kulonguka kyeleka ya metala Yehowa ti lukanu na yandi kele kitambi ya ntete sambu na kuguluka