Tanina “Nsinga ya Bo Me Sala na Bansinga Tatu” na Makwela
“Nsinga ya bo me sala na bansinga tatu kele mpasi na kuzengana.”—LO. 4:12.
1. Nani vukisaka bankwelani ya ntete na makwela?
NA NIMA ya kuganga banti mpi bambisi, Yehowa Nzambi kugangaka bakala ya ntete, Adami. Na nima, yandi ladisaka Adami mpongi ya ngolo mpi kubakaka mpanzi ya Adami sambu na kusadila yandi nsadisi mosi ya kukuka. Ntangu yandi monaka nkento na yandi, Adami kutubaka nde: “Yandi me katuka na mikwa na mono ti na misuni na mono.” (Kuy. 1:27; 2:18, 21-23) Yehowa kusepelaka na lugangu ya nkento ya ntete, mpi yandi vukisaka bankwelani ya ntete na makwela mpi kusakumunaka bo.—Kuy. 1:28; 2:24.
2. Inki mutindu Satana kukotisaka mavwanga na makwela ya Adami ti Eva?
2 Kansi ntangu fyoti na nima, ngidika ya makwela yina Nzambi kusalaka kubebaka. Inki mutindu? Kigangwa ya kimpeve mosi ya mbi, yina Biblia kebingaka Satana, kukusaka Eva na kudya mbuma ya nti mosi mpamba yina Nzambi kubuyisaka bo. Ntangu fyoti na nima, Adami kulandaka nkento na yandi na kukolama na nswa yina Nzambi kele na yo ya kuyala mpi na lutwadisu na yandi ya mbote. (Kuy. 3:1-7) Ntangu Yehowa kuyulaka bankwelani nki bo salaka, yo monanaka pwelele nde bangwisana na bo ya makwela kubebaka. Adami kupesaka foti na nkento na yandi nde: “Nkento yai ya nge pesaka mono, yandi muntu pesaka mono mbuma na kudia, yo yina mono diaka yo.”—Kuy. 3:11-13.
3. Inki dibanza ya mbi Bayuda yankaka vandaka kusyamisa?
3 Na nima ya bamvu-nkama yina kulandaka, Satana mesadilaka bametode mingi ya kubumbana sambu na kukotisa mavwanga na kati ya makwela. Mu mbandu, bantangu yankaka yandi kesadilaka bamfumu ya mabundu sambu na kusyamisa dibanza mosi ya kewakana ve ti Masonuku na yina metala makwela. Bamfumu yankaka ya mabundu ya Bayuda vandaka kuvweza bansiku ya Nzambi na kupesaka babakala nswa ya kufwa makwela sambu na mambu ya kukonda mfunu, mu mbandu kulutisa mungwa na madya. Kansi, Yezu kutubaka nde: “Konso muntu yina ta bikisa nkento na yandi kana nkento yina me sala pite ve, ebuna muntu yina kukwela nkento ya nkaka, muntu yango me sala pite.”—Mat. 19:9.
4. Inki mutindu ngidika ya makwela ke na kubeba bubu yai?
4 Satana kelanda kaka na kusala yonso sambu na kubebisa bangwisana ya makwela. Makwela ya babakala to bankento yina kevukisaka nitu bo na bo, babakala ti bankento ya kezinga kumosi kukonda kukwelana na ntwala ya leta, mpi kufwa makwela kukonda mpasi kemonisa nde Satana ke na kununga na dyambu yina. (Tanga Baebreo 13:4.) Beto Bakristu, nki beto lenda sala sambu na kubwa ve na bupusi yina ya mbi ya metala makwela ya kemonana mingi bubu yai? Bika beto tadila mwa mambu yina fwete monana na makwela mosi ya kyese mpi ya mbote.
Tula Yehowa na Makwela
5. Bangogo “nsinga ya bo me sala na bansinga tatu” ketendula nki na makwela?
5 Sambu makwela kununga, bankwelani fwete tula Yehowa na makwela na bo. Ndinga na yandi ketuba nde: “Nsinga ya bo me sala na bansinga tatu kele mpasi na kuzengana.” (Lo. 4:12) “Nsinga ya bo me sala na bansinga tatu” kele kutuba mosi ya kifwani. Ntangu bo kesadilaka kutuba yai na makwela, yo ketendulaka nde bakala ti nkento, yina kele bansinga zole ya ntete, fwete kangama ti nsinga ya kuluta mfunu, Yehowa Nzambi. Kuvanda kumosi ti Nzambi kepesaka bankwelani ngolo ya kimpeve ya kunwana ti makambu, mpi yo kele mwaye ya kuluta mfunu ya kuzwa kyese ya mingi na makwela.
6, 7. (a) Inki Bakristu lenda sala sambu na kuzikisa nde Nzambi kele na makwela na bo? (b) Inki mpangi-nkento mosi kezolaka mingi na bakala na yandi?
6 Kansi, bankwelani lenda sala nki sambu na kuzikisa nde makwela na bo kele bonso nsinga yina ya bo mesala na bansinga tatu? Muyimbi-bankunga Davidi kuyimbaka nde: “Nzambi na mono, mono ke zolaka mingi kusala mambu ya nge zola! Malongi na nge kele na ntima na mono.” (Nk. 40:9) Mutindu mosi mpi, zola na beto sambu na Nzambi kepusaka beto na kusadila yandi na ntima ya mvimba. Yo yina, bankwelani fwete yedisa bangwisana ya ngolo ti Yehowa mpi kumona kyese na kusala luzolo na yandi. Konso nkwelani fwete sala ngolo sambu na kusadisa nkwelani na yandi na kukumisa ngolo zola na yandi sambu na Nzambi.—Bing. 27:17.
7 Kana beto kele mpenza na minsiku ya Nzambi na ntima na beto, beto tamonisaka bikalulu bonso lukwikilu, kivuvu, ti zola, mpi yo tasadisa beto na kukumisa ngolo bangwisana ya makwela. (1 Kor. 13:13) Mpangi-nkento mosi na zina ya Sandra, yina mekwelaka bamvula 50, ketuba nde: “Mambu yina mu kezolaka mingi kuluta na bakala na munu kele lutwadisu ti bandongisila ya kimpeve yina yandi kepesaka munu, mpi mutindu yandi kezolaka Yehowa mingi kuluta munu.” Babakala, keti bankento na beno lenda tuba mambu ya mutindu yai sambu na beno?
8. Inki kele mfunu sambu na kuzwa lufutu ya mbote na makwela?
8 Bankwelani, keti beno ketulaka mambu ya kimpeve ti mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete na luzingu na beno? Dyaka, keti konso muntu na kati na beno ketadilaka mpenza nkwelani na yandi bonso mpangi yina beno kesadilaka Yehowa kumosi? (Kuy. 2:24) Ntotila ya mayele Salomo kusonikaka nde: “Kuvanda bantu zole kuluta mbote kansi kuvanda muntu mosi kele mbote ve, sambu bantu zole lenda sala kisalu ya kuluta mbote.” (Lo. 4:9) Ya kyeleka, bakala ti nkento fwete sala ngolo sambu na kuzwa lufutu ya mbote yina kekatukaka na mutindu Nzambi kesakumunaka bangwisana ya zola yina kezingaka ntangu yonso.
9. (a) Inki mukumba babakala kele na yo? (b) Na kutadila Kolosai 3:19, nki mutindu bakala fwete sadila nkento na yandi mambu?
9 Kima mosi ya lenda monisa nde Nzambi kele to ve na makwela mosi kele kikesa yina bakala ti nkento kesalaka sambu na kuzinga na kuwakana ti minsiku na yandi. Babakala kele ti mukumba ya kulungisa bampusa ya kinsuni ti ya kimpeve ya mabuta na bo. (1 Tim. 5:8) Biblia kesyamisa bo mpi na kutadila mawi ya bankento na bo. Na Kolosai 3:19, beto ketanga nde: “Beno babakala, beno zola bankento na beno, beno wila bo makasi ve.” Muntu mosi ya mayele kutendulaka nde bangogo ‘kuwila bo makasi’ ketendula “kutubila bo bangogo ya mbi, mpi kubuya kupesa bo zola, dikebi, bima, lutaninu ti lusadisu yina bo kele na yo mfunu.” Ya kyeleka, bikalulu ya mutindu yai tavanda mbote ve na makwela ya Bakristu. Bakala yina kesadilaka kiyeka na yandi na mutindu mosi ya zola kepusaka nkento na yandi na kulemfuka na yandi na zola yonso.
10. Inki nkadilu bankento-Bakristu fwete monisa?
10 Bankento yina kele Bakristu ya kesosaka kutula Yehowa na makwela na bo fwete zinga mpi na kuwakana ti minsiku ya Nzambi. Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Beno bankento, beno lemfuka na babakala na beno, mutindu beno ke lemfukaka na Mfumu Yesu; sambu bakala kele mfumu ya nkento na yandi, mutindu Kristo kele mfumu ya Dibundu.” (Ef. 5:22, 23) Satana kukusaka Eva, na kutaka luvunu nde kuzinga kukonda lutwadisu ya Nzambi kenataka kyese ya kimakulu. Yo ke pwelele nde, mpeve ya dipanda kemonana ntangu yai na makwela mingi. Kansi, sambu na bankento yina ketinaka Nzambi boma, kulemfuka na babakala na bo ya zola kele mbote. Bo keyibukaka nde Yehowa kusalaka Eva sambu na ‘kusadisa’ bakala na yandi, mpi yo kele pwelele nde Nzambi ketadilaka lusadisu yina bonso kisika ya lukumu. (Kuy. 2:18) Nkento-Mukristu yina kesalaka na luzolo yonso na kuwakana ti ngidika yai kele mpenza “lukumu” sambu na bakala na yandi.—Bing. 12:4.
11. Inki mpangi-bakala mosi kutubaka ya kusadisaka makwela na yandi?
11 Mutindu yankaka yina bankwelani fwete tula Nzambi na makwela na bo kele ya kulonguka Ndinga ya Nzambi kumosi. Gerald, yina mesalaka bamvula 55 na makwela mosi ya kyese, ketuba nde: “Kima ya kuluta mfunu ya ketomisaka makwela kele kutanga mpi kulonguka Biblia kumosi.” Yandi keyika nde, “Kusala mambu kumosi, mingimingi mambu ya kimpeve, kekumisaka ngolo bangwisana ya bankwelani mpi bangwisana na bo ti Yehowa.” Kulonguka Biblia kumosi kesadisaka dibuta na kuyibuka minsiku ya Yehowa, kukumisa kimpeve ngolo, mpi kulanda kuyela.
12, 13. (a) Sambu na nki kusamba kumosi kele mfunu mingi sambu na bankwelani? (b) Inki mambu yankaka ya kimpeve kekumisaka ngolo bangwisana ya makwela?
12 Bankwelani ya kyese kesambaka mpi kumosi. Ntangu bakala ketubilaka na kisambu “bampasi yonso ya ntima” mpi mambu ya sikisiki ya metala makwela na bo, yo kekumisaka ngolo bangwisana ya makwela. (Nk. 62:9) Mu mbandu, na nima ya kusamba kumosi sambu na kulomba lutwadisu na Nkwa-Ngolo Yonso, yo tavanda pete na kuvila konso mavwanga yina kubasikaka na kati na nge ti nkwelani na nge. (Mat. 6:14, 15) Na kuwakana ti kisambu, yo tavanda mbote nde konso nkwelani kubaka lukanu ya kusadisa nkwelani na yandi mpi ‘kana muntu mosi na kati na bo ke na mambu na muntu ya nkaka,’ yandi landa ‘kukanga ntima mpi kulolula.’ (Kol. 3:13) Kuvila ve nde kisambu kemonisaka nde beto ketula ntima na Nzambi. Ntotila Davidi kutubaka nde: “Bantu yonso ti bima yonso ya nge salaka ke tulaka ntima na nge.” (Nk. 145:15) Ntangu beto ketulaka ntima na Nzambi mpi kesambaka yandi, beto kevandaka ve ti basusi mingi sambu beto mezaba nde yandi kekudibanzaka sambu na beto.—1 Pie. 5:7.
13 Mutindu yankaka yina bankwelani ketulaka Yehowa na makwela kele ya kukwendaka na balukutakanu ya dibundu mpi na kusamunaka kumosi. Na balukutakanu, bankwelani kelongukaka mutindu ya kunwana ti “mayele” ya mbi yina Satana kesadilaka sambu na kukabula mabuta. (Ef. 6:11) Bakala ti nkento yina kesamunaka mbala na mbala kumosi kelongukaka na ‘kuvanda ngolo, bonso bantu yina lenda bwa ve.’—1 Kor. 15:58.
Ntangu Bampasi Mebasika
14. Inki mambu lenda sala nde makambu kubasika na makwela?
14 Ya kyeleka, yo lenda vanda nde mambu ya beto metubila awa kele ve ya mpa sambu na nge, kansi sambu na nki ve kusolula yo ti nkwelani na nge? Tala kana kele ti mwa bisika yina nge fwete sala bansoba na makwela na nge. Ata mpidina, Biblia kendima nde ata bantu yina ketulaka Nzambi na makwela na bo ‘tamona mpasi’ na kinsuni na bo. (1 Kor. 7:28) Ata makwela ya bansadi ya kwikama ya Nzambi lenda kutana ti bampasi sambu na kukonda kukuka ya bantu, bupusi ya mbi ya bantu ya nsi-ntoto yai ya kezitisaka ve bansiku, mpi sambu na mitambu ya Satana. (2 Kor. 2:11) Kansi, Yehowa kesadisaka beto na kununga bampasi yina. Ee, beto lenda nunga. Yobi, muntu ya kwikama, kuvidisaka kimvwama na yandi mpi kufwilaka bantu ya kisalu ti bana na yandi. Ata mpidina, Biblia ketuba nde: “Ata bampasi yai yonso bwilaka Yobi, kansi yandi salaka masumu ve na meso ya Nzambi, yandi fingaka yandi ve.”—Yobi 1:13-22.
15. Inki mutindu mpasi lenda pusa bantu na kusala mambu, mpi nki mutindu bankwelani lenda nunga dyambu yango?
15 Kansi, nkento ya Yobi, kutubilaka yandi nde: “Keti nge ke landa kaka luzolo ya Nzambi tii kuna? Sambu na nki nge finga Nzambi ve ebuna nge fwa?” (Yobi 2:9) Ya kyeleka, ntangu makambu to bampasi yankaka kebasikaka, mpasi yina yo kenataka lenda sala nde muntu kusala mambu kukonda kuyindula. Muntu ya mayele kutubaka nde: “Mpasi lenda sala nde muntu ya mayele kusala mambu bonso muntu ya kilau.” (Lo. 7:7, NW) Kana “mpasi” mepusa nkwelani na nge na kutuba ti makasi yonso mambu ya melwadisa nge, meka kuvanda pima. Kana nge mpi kuvutula mvutu ti makasi yonso, yo lenda pusa mosi na kati na beno to beno zole na kutuba dyambu mosi yina takumisa dyaka matata ngolo. (Tanga Nkunga 37:8.) Yo yina, lolula konso ‘kutuba ya kisakasaka’ yina nkwelani na nge lenda tuba ntangu yandi kele na mpasi to ya kulemba.—Yobi 6:3.
16. (a) Nki mutindu bangogo ya Yezu yina kele na Matayo 7:1-5 ketadila makwela? (b) Sambu na nki bukatikati kele mfunu mingi na makwela?
16 Bankwelani fwete tadila mambu na mutindu mosi ya mbote. Nkwelani mosi lenda mona mwa kifu na nkwelani na yandi mpi kuditubila nde, ‘Mu lenda soba kifu yina.’ Na nsadisa ya zola mpi kukanga ntima, nge lenda sadisa nkwelani na nge na kusala bansoba malembemalembe. Kansi, kuvila ve nde Yezu kufwanisaka muntu yina ketadilaka bifu ya fyotifyoti ya muntu yankaka ti muntu mosi ya kemona “mwa-dititi” na disu ya mpangi na yandi, kansi yina kemona ve “nti ya nene” yina kele na disu na yandi mosi. Yandi pesaka beto ndongisila yai: “Beno sambisa ve bantu ya nkaka, mpidina Nzambi ta sambisa beno ve.” (Tanga Matayo 7:1-5.) Yo ketendula ve nde bankwelani fwete sungika ve bifu ya nene. Robert, ya mekwelaka kiteso ya bamvula 40, kutubaka nde: “Kutuba pwelele na masonga yonso, mpi kundima bifu lenda sadisa bankwelani na kusala bansoba na luzingu na bo.” Yo yina, vanda ti bukatikati. Na kisika ya kuyindula na bikalulu ya mbote yina nge tazola kumona na nkwelani na nge, longuka na kusepela na bikalulu ya mbote yina yandi kemonisa ntangu yai.—Lo. 9:9.
17, 18. Ntangu bampasi kekumaka mingi, nki kisika beto lenda baka lusadisu?
17 Bampasi lenda basika ntangu mambu ya luzingu mesoba. Mu mbandu, bankwelani lenda kutana ti bampasi ntangu bo kele na bana. Nkwelani mosi to mwana lenda bela ngolo kibeni. Bibuti ya menuna lenda vanda na mfunu ya dikebi ya ngolo. Bana ya mekuma bambuta lenda kwenda na bwala ya ntama. Bansoba yankaka lenda katuka na mikumba ya dibundu. Bansoba yai yonso lenda nata bampasi ti basusi na makwela.
18 Kana nge kemona bonso nde nge lenda kanga dyaka ve ntima na mavwanga yina mebasika na makwela na nge, nki nge lenda sala? (Bing. 24:10) Kulemba ve! Kima yina Satana kezolaka kuluta kele nde bansadi ya Nzambi kuyambula lusambu ya bunkete. Nkutu, yandi tavanda na kyese kuluta kana bankwelani kuyambula lusambu ya bunkete. Yo yina, sala yonso yina nge lenda sala sambu makwela na nge kubikala kaka nsinga ya bo mesala na bansinga tatu. Biblia kele ti masolo mingi ya bantu yina kubikalaka ya kwikama ata na ntwala ya bampasi ya ngolo. Mu mbandu, na dibaku mosi, Davidi kusambaka Yehowa nde: “Nzambi, wila mono mawa sambu bantu . . . ke monisa mono mpasi ntangu yonso ti kunwanisa mono.” (Nk. 56:2) Keti “bantu” memonisaka nge dezia mpasi? Yo vanda bampasi ya nge kemona kekatuka na bantu yina kele ntama to na bayina kele penepene na nge, yibuka nde Davidi kuzwaka ngolo ya kukanga ntima, ebuna nge mpi lenda baka ngolo yango. Yandi tubaka nde: “Mono sambaka Mfumu Nzambi, yandi wilaka mono; yandi katulaka mono boma yonso.”—Nk. 34:5.
Balusakumunu Yankaka
19. Na nki mutindu beto lenda kanga nzila na mitambu ya Satana?
19 Na ntangu yai ya nsuka, bankwelani fwete ‘pesana kikesa mpi kusadisana bo na bo.’ (1 Tes. 5:11) Kuvila ve nde Satana kelanda na kutuba nde beto kele ya kwikama na Yehowa sambu na bikuma ya bwimi. Satana tasadila konso mwaye yina, bonso kubebisa bangwisana ya makwela, sambu na kubebisa kwikama na beto na Nzambi. Sambu na kukanga nzila na mitambu ya Satana, beto fwete tula ntima na beto ya mvimba na Yehowa. (Bing. 3:5, 6) Polo kusonikaka nde: “Mono me lunga kusala mambu yonso na ngolo yina ya Kristo ke pesaka mono.”—Filp. 4:13.
20. Kana muntu ketula Yehowa na makwela na yandi, nki balusakumunu yandi lenda baka?
20 Balusakumunu yina kekatukaka na kutula Nzambi na makwela kele mingi. Ntembe kele ve nde dyambu yai memonanaka na makwela ya Joel ti nkento na yandi ya kele ti bamvula 51. Yandi ketuba nde: “Mu kepesaka Yehowa matondo mbala na mbala sambu na nkento na munu mpi kinduku na beto ya kyese. Yandi kele nkwelani ya mefwana na munu.” Inki kesadisaka bo na kutanina bangwisana na bo ya makwela? Yandi ketuba nde: “Beto kesalaka ntangu yonso kikesa sambu na kumonisa ntima ya mbote, kukanga ntima, mpi zola na kati na beto.” Ata muntu mosi ve na kati na beto tasala mambu yai na mutindu ya kukuka na ngidika yai ya bima. Ata mpidina, bika beto sala ngolo sambu na kusadila minsiku ya Biblia mpi kulanda kutula Yehowa na makwela na beto. Kana beto sala mpidina, makwela na beto tavanda bonso “nsinga ya bo me sala na bansinga tatu [yina] kele mpasi na kuzengana.”—Lo. 4:12.
Keti Nge Keyibuka?
• Kutula Yehowa na makwela ketendula nki?
• Inki bankwelani fwete sala ntangu bampasi mebasika?
• Inki mutindu beto kezabaka nde Nzambi kele na makwela?
[Bifwanisu ya kele na lutiti 23]
Kusamba kumosi kesadisaka bankwelani na kununga bampasi