Keti Nge Ke Taninaka Mbote ‘Kitaninu na Nge ya Nene ya Lukwikilu’?

1-2. (a) Mutindu Baefezo 6:16 ke monisa yo, sambu na nki beto fwete vanda ti “kitaninu ya nene ya lukwikilu”? (b) Inki bangiufula beto ta tadila?

KETI nge kele ti “kitaninu ya nene ya lukwikilu”? (Tanga Baefezo 6:16.) Ntembe kele ve nde nge kele ti yo. Mutindu kitaninu ya nene ke taninaka nitu, lukwikilu ke taninaka beto na mambu ya nsi-ntoto yai mu mbandu; mansoni, mubulu mpi mambu ya nkaka yina ke fwaka minsiku ya Nzambi.

² Sambu beto ke zinga na “bilumbu ya nsuka,” bantu ta landa kumeka lukwikilu na beto. (2 Tim. 3:1) Inki mutindu nge lenda tala mbote kitaninu na nge ya lukwikilu sambu na kuzaba kana yo kele ngolo? Inki nge fwete sala sambu lukwikilu na nge kulanda kaka kuvanda ngolo? Beto ta baka bamvutu na bangiufula yai.

TALAKA MBOTE-MBOTE KITANINU NA NGE

3. Inki basoda vandaka kusala binwaninu na bo mpi sambu na nki?

³ Na ntangu ya ntama, mbala mingi basoda vandaka ti bitaninu yina vandaka ti mpusu ya mbisi mpi bitini na yo ya nkaka vandaka ya kibende. Bo vandaka kutula mafuta na bitaninu na bo sambu na kutanina mpusu ya mbisi mpi kutanina bitini na yo ya kibende sambu yo bwa ve matadi. Kana soda mosi me mona nde kinwaninu na yandi me beba, yandi vandaka kuyidika yo nswalu sambu yandi vanda ntangu yonso ya kuyilama na bitumba. Inki mutindu mbandu yai ke tadila lukwikilu na beto?

4. Sambu na nki nge fwete talaka mbote-mbote kitaninu na nge ya lukwikilu mpi nki mutindu nge fwete sala yo?

⁴ Bonso basoda ya ntangu ya ntama, nge fwete talaka mbote-mbote mpi kutanina kitaninu na nge ya lukwikilu sambu nge vanda ntangu yonso ya kuyilama na bitumba. Beto ke nwanaka bitumba ya kimpeve ti bambeni na beto mpi bampeve ya mbi. (Baef. 6:10-12) Ata muntu mosi ve lenda tanina kitaninu na nge ya lukwikilu na kisika na nge. Inki mutindu nge lenda zaba nde lukwikilu na nge ta vanda ngolo kana nge me kutana ti mumekamu? Ya ntete, nge fwete samba Nzambi sambu yandi sadisa nge. Na nima, nge fwete sadila Ndinga ya Nzambi sambu yo sadisa nge na kudimona mutindu Nzambi ke monaka nge. (Baeb. 4:12) Biblia ke tuba nde: “Tula ntima na nge ya mvimba na Yehowa, mpi kutula ve ntima na mayele na nge mosi ya kubakisa mambu.” (Bing. 3:5, 6) Na kutadila verse yai, yindula diambu mosi yina kuminaka nge mpi nki nge salaka? Mu mbandu, keti nge vandaka na mpasi ya mbongo? Keti nge yibukaka lusilu ya Yehowa yina kele na Baebreo 13:5 ya ke tuba nde: “Mono ta bikisa nge ve ata fioti mpi mono ta yambula nge ve ata fioti”? Keti lusilu yina ndimisaka nge nde Yehowa ta sadisa nge? Kana mpidina, yo ke monisa nde nge ke taninaka mbote kitaninu na nge ya lukwikilu.

5. Inki nge lenda mona kana nge tala mbote-mbote lukwikilu na nge?

⁵ Nge lenda yituka na mambu yina nge ta mona kana nge tala mbote-mbote lukwikilu na nge. Nge lenda mona mwa bifu yina nge vandaka kuzaba ve. Mu mbandu, nge lenda bakisa nde basusi ya ngolo, mambu ya luvunu mpi kulemba nitu me lembisa lukwikilu na nge. Kana mambu yai me kuminaka nge, nki mutindu nge lenda tanina lukwikilu na nge na bigonsa ya nkaka?

KUDITANINA NA BASUSI YA NGOLO, LUVUNU MPI KULEMBA NITU

6. Pesa bambandu ya basusi ya mbote.

⁶ Basusi ya nkaka kele mbi ve. Mu mbandu, yo kele mbote na kudiyangisa na mutindu beto lenda sepedisa Yehowa mpi Yezu. (1 Bak. 7:32) Kana beto me sala disumu ya nene, beto ke kudiyangisaka sambu na kuvutula kinduku na beto ti Nzambi. (Nk. 38:18) Beto ke kudiyangisaka sambu na kusepedisa nkwelani na beto, kulungisa bampusa ya bantu ya dibuta na beto mpi kusadisa bampangi.—1 Bak. 7:33; 2 Bak. 11:28.

7. Mutindu Bingana 29:25 ke monisa yo, sambu na nki beto fwete wa ve bantu boma?

⁷ Kansi basusi ya ngolo lenda lembisa lukwikilu na beto. Mu mbandu, beto lenda kudiyangisa mingi sambu na madia mpi bilele. (Mat. 6:31, 32) Yo yina sambu na kumanisa basusi yina, beto lenda kuma kusosa bima mingi ya kinsuni. Beto lenda kuma nkutu kuzola mbongo mingi. Kana beto bika nde mambu yai kukumina beto, lukwikilu na beto na Yehowa ta lemba mpi beto ta bebisa kinduku na beto ti yandi. (Mar. 4:19; 1 Tim. 6:10) To beto lenda kuma ti basusi ya nkaka ya ngolo mu mbandu, kudiyangisa mingi sambu na mambu yina bantu ke yindudila beto. Beto lenda wa boma nde bantu kuvweza to bo bangika beto na kisika ya kuwa Yehowa boma. Sambu na kuditanina na kigonsa yai, beto fwete lomba Yehowa na kupesa beto lukwikilu mpi kikesa yina beto kele na yo mfunu sambu na kununga mambu yai. —Tanga Bingana 29:25; Luka 17:5.

8. Inki beto ta sala kana muntu mosi me yantika kusonga beto mambu ya luvunu?

⁸ Satana “tata ya luvunu,” ke sadilaka bantu yina kele na nsi ya kiyeka na yandi sambu na kutuba mambu ya luvunu sambu na Yehowa mpi sambu na bampangi na beto. (Yoa. 8:44) Mu mbandu, Baaposta ke tubaka mambu ya luvunu sambu na dibundu ya Yehowa na Internet, na televizio mpi na nzila ya bima ya nkaka yina ke mwangaka bansangu. Mambu yai yonso ya luvunu kele na kati ya ‘batolo-tolo ya tiya’ ya Satana. (Baef. 6:16) Inki beto ta sala kana muntu mosi me yantika kusonga beto mambu yai ya luvunu? Beto fwete buya kuwa yo! Sambu na nki? Sambu beto kele ti lukwikilu na Yehowa mpi beto ke tudilaka bampangi na beto ntima. Yo yina, beto ke solulaka ve ata fioti ti baaposta. Beto ke sosaka ve kutulana ntembe ti bo sambu na muntu mosi to kima mosi mpi beto ke sosaka ve kuzaba mambu na bo.

9. Kulemba nitu lenda sala nki?

⁹ Kulemba nitu lenda lembisa lukwikilu na beto. Bantangu ya nkaka beto ke lembaka nitu sambu na mambu ya mpasi yina beto ke kutana ti yo. Ya kieleka, beto ta vila ve bampasi yango. Kansi beto fwete yindulaka ve bampasi na beto ntangu yonso. Sambu kana beto ke yindula yo ntangu yonso, beto lenda vila mambu yonso ya mbote yina Yehowa me silaka beto. (Kus. 21:3, 4) Beto lenda lemba kibeni nitu mpi yo lenda sala nde beto yambula kusadila Yehowa. (Bing. 24:10) Beto fwete bika ve nde mambu yai kukumina beto.

10. Inki dilongi nge me baka na mukanda yina mpangi-nkento mosi sonikaka?

¹⁰ Beto tadila mutindu mpangi-nkento mosi na États-Unis ke taninaka lukwikilu na yandi ntangu yandi ke sadisaka bakala na yandi yina ke belaka ngolo. Na mukanda yina yandi sonikilaka babiro ya ke twadisaka kisalu na ntoto ya mvimba, yandi sonikaka nde: “Bantangu ya nkaka diambu yai ya mpasi ke yangisaka beto mingi mpi yo ke lembisaka beto kansi kivuvu na beto kele ngolo. Mono ke pesa Yehowa mersi na mambu yonso yina yandi ke salaka sambu na kukumisa lukwikilu na beto ngolo mpi kupesa beto kikesa. Beto ke vandaka kibeni ti mfunu ya bandongisila yina mpi kikesa. Yo ke sadisaka beto na kulanda kusadila Yehowa mpi na kukanga ntima na bampasi yina Satana ke sadilaka sambu na kulembisa beto.” Mambu yina mpangi nkento yai ke tuba ke ndimisa beto nde beto lenda nunga kulemba nitu! Inki mutindu? Tadila bampasi yina nge ke kutana ti yo bonso mbangika yina ke katuka na Satana. Kansi tula ntima nde Yehowa ta pesa nge ngolo mpi monisa ntonda sambu na madia ya kimpeve yina yandi ke pesaka.

11. Inki bangiufula beto fwete kudiyula sambu na kuzaba kana lukwikilu na beto kele ngolo?

¹¹ Keti nge ke monaka nde nge fwete kumisa lukwikilu na nge ngolo? Na mwa bangonda ya me katuka kuluta, keti nge nungaka na kukatula basusi ya ngolo? Keti nge buyaka kuwa to kutula ntembe ti baaposta sambu na mambu ya luvunu yina bo ke tubaka? Keti nge nungaka kulemba nitu? Kana mpidina, lukwikilu na nge kele ngolo. Kansi beto fwete keba sambu Satana kele ti binwaninu ya nkaka, yina yandi ke sadilaka sambu na kunwanisa beto. Beto tadila mosi na kati ya binwaninu yango.

KUDITANINA NA ZOLA YA BIMA YA KINSUNI

12. Zola ya bima ya kinsuni lenda pusa beto na kusala nki?

¹² Zola ya bima ya kinsuni lenda lembisa lukwikilu na beto mpi kupusa beto na kusala ve mingi na kisalu ya Yehowa. Ntumwa Polo tubaka nde: “Muntu mosi ve ya ke salaka kisalu ya kisoda ke kudikotisaka na mambu ya mumbongo ya luzingu, sambu muntu yina bakaka yandi na kisalu ya kisoda kundima yandi.” (2 Tim. 2:4) Ya kieleka, bo vandaka kupesa ve basoda ya Roma nswa ya kusala mumbongo. Inki lenda salama kana soda mosi kuzitisa ve nsiku yai?

13. Sambu na nki soda fwete sala ve mumbongo?

¹³ Yindula diambu yai. Kilumbu mosi na suka, kimvuka mosi ya Basoda ke sala bangalasisi ti bambele na bo sambu na bitumba kansi soda mosi kele ve ti bo. Yandi ke teka madia na zandu. Na nkokila, basoda ke tala mbote binwaninu na bo mpi ke tula bambele na bo ya bitumba makasi. Kansi soda yina vandaka kuteka madia na zandu ke yidika madia yina yandi ta teka na kilumbu ya ke landa. Na suka ya kilumbu yina landaka bambeni kwisaka na kintulumukina. Inki soda ta nwana mbote mpi ta sepedisa mfumu na yandi? Kana nge vandaka pana, nge zolaka kuvanda na lweka ya nani; na lweka ya soda yina yilamaka mbote to na lweka ya soda yina vandaka kuteka madia na zandu?

14. Inki kele diambu ya kuluta mfunu sambu na beto basoda ya Kristu?

¹⁴ Beto kele bonso basoda yina ya mbote. Diambu ya kuluta mfunu sambu na beto kele kusepedisa Bamfumu na beto Yehowa mpi Kristu. Beto ke monaka nde dibaku yai kele mfunu mingi kuluta konso kima yina beto lenda zwa na nsi-ntoto ya Satana. Beto ke salaka yonso sambu na kuvanda ti ntangu mpi ngolo ya kusadila Yehowa mpi ya kutanina mbote kitaninu na beto ya lukwikilu mpi binwaninu ya nkaka yina Nzambi ke pesaka beto.

15. Ntumwa Polo tubaka nki mpi sambu na nki?

¹⁵ Beto fwete keba ntangu yonso. Sambu na nki? Ntumwa Polo tubaka nde: “Bantu yina kele ti lukanu ya ngolo ya kukuma bamvwama” ta ‘vidisa lukwikilu.’ (1 Tim. 6:9, 10) Ngogo ‘kuvidisa’ ke monisa nde beto lenda kuma kutula dikebi mingi na kusosa kuvanda ti bima yina beto kele ve ti mfunu na yo. Beto lenda yedisa “banzala ya buzoba ti ya mbi.” Beto fwete yedisa ve banzala yai na ntima na beto sambu yo kele binwaninu yina Satana ke sadilaka sambu na kubebisa lukwikilu na beto.

16. Disolo ya kele na Marko 10:17-22 ke pusa beto na kuyindula na nki bangiufula?

¹⁶ Mbala ya nkaka beto kele ti mbongo ya me fwana sambu na kusumba bima mingi ya kinsuni. Keti yo ta vanda mbi kana beto sumba bima yina beto ke zola kansi beto kele ve ti mfunu na yo? Ve. Kansi, beto fwete yindula na bangiufula yai: Ata beto kele ti mbongo ya kusumba kima mosi buna, keti beto kele kibeni ti ntangu ya kusadila mpi ya kutanina yo? Diaka, keti beto ta yantika kuzola mingi bima na beto ya kinsuni? Keti kuzola bima ya kinsuni ta pusa beto na kusala bonso mwana-bakala yina buyaka kulanda Yezu sambu na kusala mingi kisalu ya Nzambi? (Tanga Marko 10:17-22.) Yo kele mbote nde beto vanda ti luzingu ya kukonda mindondo mpi kusadila ntangu mpi ngolo na beto sambu na kusala luzolo ya Nzambi.

SIMBA NGOLO KITANINU NA NGE YA LUKWIKILU

17. Inki beto fwete vila ve ata fioti?

¹⁷ Beto fwete vila ve ata fioti nde beto kele na bitumba mpi beto fwete vanda ya kuyilama na kunwana bitumba konso kilumbu. (Kus. 12:17) Bampangi na beto lenda natila beto ve kitaninu na beto ya lukwikilu. Beto mosi fwete nata yo.

18. Sambu na nki na ntangu ya ntama basoda vandaka kusimba ngolo bitaninu na bo?

¹⁸ Na ntangu ya ntama, bo vandaka kupesa soda lukumu kana yandi kele kikesa na bitumba. Kansi yandi vandaka kuwa nsoni kana yandi me vutuka ve ti kitaninu na yandi na nzo. Tacitus muntu ya Roma ya ke longukaka mambu ya ntama sonikaka nde: “Kana soda me vutuka ve ti kitaninu na yandi, bo vandaka kupesa yandi ve lukumu.” Yo yina, basoda vandaka kusala yonso sambu na kusimba ngolo bitaninu na bo.

19. Inki mutindu beto lenda simba ngolo kitaninu na beto ya lukwikilu?

¹⁹ Beto ke simbaka ngolo kitaninu na beto ya lukwikilu kana beto ke kwenda mbala na mbala na balukutakanu mpi ke longa bantu ya nkaka zina ya Nzambi mpi Kimfumu na yandi. (Baeb. 10:23-25) Diaka, beto ke tangaka Ndinga ya Nzambi konso kilumbu mpi ke sambaka yandi sambu yandi sadisa beto na kusadila mambu yina beto ke tanga. (2 Tim. 3:16, 17) Ata kinwaninu mosi ve yina Satana ke sadilaka sambu na kunwanisa beto ta natila beto bampasi yina ta mana ve. (Yez. 54:17) ‘Kitaninu na beto ya nene ya lukwikilu’ ta tanina beto. Beto ta bikala ngolo mpi ta sala dipeka na dipeka ti bampangi na beto. Beto ta nunga bitumba yina beto ke nwanaka konso kilumbu mpi beto ta landa kukumisa lukwikilu ngolo. Diambu ya kuluta mfunu kele nde beto ta vanda na kiese ya kuvanda na lweka ya Yezu ntangu yandi ta nunga bitumba yina yandi ta nwana ti Satana mpi bademo na yandi.—Kus. 17:14; 20:10.