Landa Mbandu ya Bawanzio ya Mbote

1-2. (a) Na nki mambu beto me swaswana ti bawanzio? (b) Na nki mambu beto me fwanana ti bawanzio?

NTANGU Yehowa bendaka nge na kieleka, yandi kotisaka nge na dibuta na yandi ya nene mpi ya zola ya bansadi na yandi ya kieleka. Dibuta yango kele ti bampangi na beto na ntoto ya mvimba mpi bamilio ya bawanzio. (Dan. 7:9, 10) Ntangu beto ke yindulaka bawanzio, mingi-mingi beto ke yindulaka mutindu bo kele ve kiteso mosi ti beto. Mu mbandu, Yehowa salaka bo bamvula mingi na ntwala nde yandi sala bantu. (Yobi 38:4, 7) Bo kele ngolo mingi kuluta beto. Beto kele bantu ya kukonda kukuka, kansi bawanzio kele ya kukuka, yo yina bo kele santu mingi mpi bo kele bantu ya lunungu kibeni kuluta beto.​—Luka 9:26.

² Kansi, katula mambu yai ya ke salaka nde beto swaswana ti bawanzio, beto me fwanana mpi ti bo na mambu mingi ya nkaka. Mu mbandu, bonso bawanzio, beto lenda landa mbandu ya bikalulu ya kitoko ya Yehowa mpi beto kele ti kimpwanza ya kubaka balukanu. Konso wanzio kele ti zina na yandi, bikalulu na yandi mpi mukumba yina yandi ke lungisaka. Yo kele mpi mutindu mosi ti beto. Bonso bawanzio, beto ke vandaka mpi ti nzala ya kusambila Yehowa.​—1 Pie. 1:12.

3. Mbandu ya bawanzio lenda longa beto nki?

³ Sambu beto me fwanana ti bawanzio na mambu mingi, mbandu na bo ya mbote lenda pesa beto kikesa mpi yo lenda longa beto mambu mingi ya mfunu. Na disolo yai, beto ta longuka mutindu beto lenda landa mbandu ya kudikulumusa ya bawanzio, zola na bo sambu na bantu, kukanga ntima na bo mpi bikesa yina bo ke salaka sambu dibundu kulanda kuvanda bunkete.

BAWANZIO KELE YA KUDIKULUMUSA

4. (a) Inki mutindu bawanzio ke monisaka nde bo kele ya kudikulumusa? (b) Sambu na nki bo ke kudikulumusaka? (Nkunga 89:7)

⁴ Bawanzio ya mbote ke vandaka ya kudikulumusa. Ata bo ke zabaka mambu mingi, ke vandaka ngolo mingi mpi mayele mingi, bo ke lemfukilaka Yehowa. (Nk. 103:20) Ntangu bo ke lungisaka mikumba yina Yehowa ke pesaka bo, bo ke kudisikisaka ve sambu na mambu yina bo ke salaka mpi bo ke sadilaka ve ngolo na bo ya kuyituka sambu na kubenda dikebi ya bantu. Bo ke salaka na kiese yonso mambu yonso yina Yehowa ke lombaka bo ata bantu ke zabaka ve bazina na bo.a (Kuy. 32:24, 29; 2 Bant. 19:35) Bo ke zolaka ve nde bantu kupesa bo lukumu na kisika ya Yehowa. Sambu na nki bo ke kudikulumusaka mingi? Sambu bo ke zolaka Yehowa mpi bo ke zitisaka yandi mingi.​—Tanga Nkunga 89:7.

5. Inki mutindu wanzio mosi monisaka nde yandi vandaka ya kudikulumusa ntangu yandi vutulaka ntumwa Yoane na nzila? (Tala mpi kifwanisu.)

⁵ Beto tadila mbandu mosi ya ke monisa kudikulumusa ya bawanzio. Na mvula 96 ya ntangu na beto, wanzio mosi yina beto me zaba ve zina monisaka ntumwa Yoane mambu ya kuyituka. (Kus. 1:1) Inki ntumwa Yoane salaka ntangu yandi monaka mambu yango? Yandi sosaka kusambila wanzio yina. Kansi na nswalu yonso, wanzio yina songaka yandi nde: “Keba! Kusala yo ve! Mono kele kaka mpika bonso nge mpi bonso bampangi na nge . . . Sambila Nzambi!” (Kus. 19:10) Wanzio yina vandaka kibeni ya kudikulumusa mingi! Yandi zolaka ve kubaka lukumu mpi nkembo. Na mbala mosi, yandi songaka ntumwa Yoane na kusambila Yehowa Nzambi. Yandi yindulaka mpi ve nde yandi kele mfunu mingi kuluta Yoane. Ata yandi sadilaka Yehowa bamvula mingi mpi yandi vandaka ngolo mingi kuluta Yoane, yandi songaka yandi na kudikulumusa yonso nde yandi vandaka mpika bonso yandi. Ata yo lombaka nde wanzio yina kuvutula ntumwa Yoane na nzila, yandi nganinaka yandi ve to yandi salaka yo ve na makasi. Kansi yandi tubilaka yandi na mawete yonso. Ntembe kele ve nde yandi bakisaka nde Yoane fukaminaka yandi sambu mambu yina yandi monaka yitukisaka yandi mingi kibeni.

6. Inki mutindu beto lenda vanda bantu ya kudikulumusa bonso bawanzio?

⁶ Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya kudikulumusa ya bawanzio? Beto fwete kudisikisa mpi ve ntangu beto ke lungisa mikumba na beto to kusosa kubaka lukumu sambu na mambu yina beto ke sala na kisalu ya Yehowa. (1 Bak. 4:7) Diaka, beto fwete yindula ve nde beto me luta bantu ya nkaka sambu beto ke sadilaka Yehowa banda ntama kuluta bo to sambu beto kele ti mikumba yina bo kele ve ti yo. Nkutu, kana beto kele ti mikumba mingi, beto fwete kudimona bonso bantu ya fioti. (Luka 9:48) Bonso bawanzio, beto ke zolaka kusadila bantu ya nkaka. Beto ke zolaka ve kupusa bantu ya nkaka na kuyindula nde beto kele mfunu mingi kuluta bo.

7. Inki mutindu beto lenda monisa nde beto kele ya kudikulumusa ntangu beto ke vutula muntu mosi na nzila to ke pesa yandi bandongisila?

⁷ Beto lenda monisa mpi nde beto kele bantu ya kudikulumusa kana yo ke lomba nde beto vutula muntu mosi na nzila to beto pesa yandi ndongisila, yo vanda muntu yango kele mpangi na beto ya kimpeve to mwana na beto. Bantangu ya nkaka, yo lenda lomba nde beto pesa bandongisila ya pwelele mpi na masonga yonso. Kansi kaka mutindu wanzio yina vutulaka ntumwa Yoane na nzila na mawete yonso, beto fwete sala yonso sambu muntu yina beto ke pesa bandongisila kulemba ve nitu ata beto me pesa yandi bandongisila ya pwelele mpi na masonga yonso. Kana beto ke yindula ve nde beto me luta bantu ya nkaka, beto ta pesa bo bandongisila ya me katuka na Biblia na luzitu yonso mpi beto ta kuditula na kisika na bo.​—Bakol. 4:6.

BAWANZIO KE ZOLAKA BANTU

8. (a) Inki mutindu Luka 15:10 ke monisa nde bawanzio ke zolaka bantu? (b) Inki mutindu bawanzio ke sadisaka beto ntangu beto ke longaka nsangu ya mbote? (Tala mpi kifwanisu.)

⁸ Bawanzio ke tudilaka bantu dikebi mpi bo ke yindulaka ve nde bantu kele ve mfunu. Bo ke zolaka bantu. Bo ke sepelaka kana muntu mosi me balula ntima, disongidila kana muntu mosi yina yambulaka Yehowa me vutukila yandi, to kana muntu mosi me longuka mambu ya Yehowa mpi yandi me sala bansoba na luzingu na yandi sambu na kusadila yandi. (Tanga Luka 15:10.) Bawanzio ke sadisaka beto mpi ntangu beto ke longaka nsangu ya mbote. (Kus. 14:6) Ata bo ke kwisaka ve kimuntu-kimuntu sambu na kulonga bantu, bo lenda twadisa nsamuni mosi na muntu yina ke zola kuzaba Yehowa. Ya kieleka, beto lenda zaba kibeni ve kana bawanzio bantu twadisaka beto na muntu mosi to ve. Sambu Yehowa lenda sadisa bantu yina ke zola kuzaba yandi to yandi lenda twadisa bansadi na yandi na bantu yango na mitindu ya nkaka. Mu mbandu, yandi lenda sadila mpeve santu na yandi. (Bis. 16:6, 7) Kansi yandi ke sadilaka mingi kibeni bawanzio. Yo yina ntangu beto ke longa nsangu ya mbote, beto fwete ndima kibeni nde bawanzio kele pana sambu na kusadisa beto.​—Tala lupangu “Yehowa Pesaka Mvutu na Bisambu na Bo.”b

9. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya bawanzio na yina me tala kuzola bantu?

⁹ Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya bawanzio na yina me tala kuzola bantu? Bonso bawanzio, beto fwete sepela kana beto me wa nde muntu mosi me vutuka na dibundu. Beto fwete sala yonso sambu na kuyamba mpangi yina mpi kundimisa yandi nde beto ke zolaka yandi mpi nde beto kele na kiese mutindu yandi me vutukila Yehowa. (Luka 15:4-7; 2 Bak. 2:6-8) Beto ta landa mpi mbandu ya bawanzio, kana beto ke sala yonso sambu na kulonga nsangu ya mbote. (Lon. 11:6) Diaka, mutindu bawanzio ke sadisaka beto na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote, beto fwete sala mpi yonso sambu na kusadisa bampangi na beto na kisalu yango. Mu mbandu, beto lenda longa nsangu ya mbote ti muntu mosi yina me kuma nsamuni ntama ve. Beto lenda sadisa bampangi ya minunu, bampangi yina kele ti bifu na nitu mpi bampangi ya ke belaka sambu bo mpi bo longa nsangu ya mbote.

10. Mbandu ya mpangi Sara ke longa beto nki?

¹⁰ Ebuna nki beto ta sala kana mambu ya luzingu na beto ke pesa beto ve nzila ya kusala mingi na kisalu ya Yehowa? Beto lenda sosa mitindu ya nkaka ya kusala ti bawanzio na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. Beto tadila mbandu ya mpangi Sarac na Inde. Yandi vandaka mupasudi-nzila banda bamvula 20 ntangu yandi belaka mpi kangamaka kaka na mbeto. Yandi vandaka kudiyangisa mingi kibeni. Kansi mpangi Sara kumaka diaka na kiese sambu bampangi na dibundu na bo sadisaka yandi mingi mpi sambu yandi vandaka kutanga Biblia mbala na mbala. Ya kieleka, yo lombaka nde yandi soba mutindu ya kulonga nsangu ya mbote. Yandi vandaka kukuka ve kutelema na mbeto sambu na kusonika mikanda. Yo yina yandi vandaka kulonga nsangu ya mbote kaka na telefone. Yandi bingaka bantu yina yandi zolaka kuvutukila sambu na kulonga nsangu ya mbote mpi bo songaka yandi bantu ya nkaka yina lendaka kusepela kulonguka Biblia. Inki salamaka? Na nima ya mwa bangonda, mpangi Sara kumaka kulonguka Biblia ti bantu 70! Yandi zolaka ve kukuka kulonguka ti bantu yina yonso, yo yina yandi pesaka bantu ya nkaka na bampangi ya nkaka na dibundu. Bubu yai, mingi na kati na bo me kumaka kukwisa na balukutakanu. Bawanzio ke vandaka na kiese ya kusala ti bampangi yina ke salaka yonso yina bo lenda sala bonso mpangi Sara sambu na kulonga nsangu ya mbote.

BAWANZIO KE KANGAKA NTIMA

11. Inki mutindu bawanzio ke monisaka kibeni kukanga ntima?

¹¹ Bawanzio kele bambandu ya mbote ya kukanga ntima. Bo ke kangaka ntima na mambu ya mbi yina ke salamaka banda bamvula mingi kibeni. Bo monaka mutindu Satana mpi bawanzio mingi ya nkaka teleminaka Yehowa ata bo vandaka ntete kusadila Yehowa ti bo. (Kuy. 3:1; 6:1, 2; Yude 6) Biblia ke tubila disolo ya wanzio mosi yina nwanaka ti demo mosi ya ngolo bilumbu mingi. (Dan. 10:13) Diaka, banda na ntangu ya Adami ti Eva, bawanzio ke monaka mutindu bantu fioti mpamba ke sadilaka Yehowa. Ata mpidina, bawanzio yai ya kwikama ke landaka kusadila Yehowa na kiese mpi ti kikesa yonso. Bo ke zabaka nde na ntangu yina Yehowa me tulaka, yandi ta katula mambu yonso ya mbi.

12. Inki lenda sadisa beto na kukanga ntima?

¹² Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya kukanga ntima ya bawanzio? Bonso bawanzio, beto lenda mona mpi mambu ya mbi yina ke salama, to bantu lenda telemina beto. Kansi bonso bo, beto ke ndimaka nde na ntangu ya me fwana, Yehowa ta katula mambu yonso ya mbi. Yo yina bonso bawanzio, beto “yambula ve kusala mambu ya mbote.” (Bag. 6:9) Diaka, Nzambi ke sila beto nde yandi ta sadisa beto na kukanga ntima. (1 Bak. 10:13) Beto lenda lomba Yehowa mpeve na yandi sambu yo sadisa beto na kuvanda ntima-nda mpi na kiese. (Bag. 5:22; Bakol. 1:11) Ebuna, nki nge lenda sala kana bantu ke telemina nge? Tudila Yehowa ntima ya mvimba mpi kuwa ve boma. Yehowa ta landa kusadisa nge ntangu yonso mpi yandi ta pesa nge ngolo.​—Baeb. 13:6.

BAWANZIO KE TANINAKA BUNKETE YA DIBUNDU

13. Inki mukumba ya mfunu bawanzio ke lungisa na bilumbu yai ya nsuka? (Matayo 13:47-49)

¹³ Yehowa me pesaka bawanzio mukumba mosi ya mfunu ya bo ke lungisaka na bilumbu yai ya nsuka. (Tanga Matayo 13:47-49.) Bantu ya mitindu yonso na ntoto ya mvimba ke sepelaka ti nsangu ya mbote. Bankaka na kati na bo ke salaka bansoba na luzingu na bo sambu na kukuma Bakristu ya kieleka, kansi bankaka ke salaka yo ve. Yehowa me pesaka bawanzio mukumba ya ‘kukabula bantu ya mbi ti bantu ya lunungu.’ Yo ke tendula nde bo kele ti mukumba ya kutanina bunkete ya dibundu. Kansi, yo ke tendula ve nde kana muntu mosi me yambula kuvukana ti Bambangi ya Yehowa sambu na konso kikuma yina, yandi lenda vutuka diaka ve ata fioti na dibundu to nde ata muntu mosi diaka ve ta sala disumu na dibundu ya Yehowa. Kansi beto fwete ndima kibeni nde bawanzio ke salaka ngolo sambu dibundu kulanda kuvanda bunkete.

14-15. Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya kutanina bunkete ya dibundu? (Tala mpi bifwanisu.)

¹⁴ Inki mutindu beto lenda landa mbandu ya bawanzio ya kutanina bunkete ya dibundu? Beto fwete sala yonso sambu na kutanina kinduku na beto ti Yehowa. Beto ta sala yo kana beto ke pona banduku yina ke zolaka yandi mpi kana beto ke tina konso kima yina lenda bebisa kinduku na beto ti yandi. Kana beto ke sala mpidina, beto ta sala nde dibundu kulanda kuvanda bunkete. (Nk. 101:3) Beto lenda sadisa mpi bampangi na beto na kulanda kusadila Yehowa na mutindu ya mbote. Mu mbandu, nki beto fwete sala kana beto me wa nde mpangi mosi me sala disumu ya nene? Zola sambu na mpangi yina ta pusa beto na kulomba yandi na kusonga bankuluntu mambu yina yandi salaka. Kana yandi me songa bo ve, beto fwete sala yo na kisika na yandi. Beto ke zolaka nde konso mpangi yina ke bela na kimpeve kubaka lusadisu nswalu.​—Yak. 5:14, 15.

¹⁵ Diambu ya mawa kele nde, yo lenda lomba nde bo katula na dibundu bantu ya nkaka yina me sala masumu ya nene. Kana yo me salama mutindu yina, beto fwete ‘yambula kuvukana’ ti bo.d (1 Bak. 5:9-13) Yo ke salaka nde dibundu kulanda kuvanda bunkete. Diaka, beto ta monisila bo zola kana beto ke vukana ve ti bo sambu yo lenda sadisa bo na kubakisa nde bo fwete vutukila Yehowa. Kana bo sala mpidina, beto ta sepela mingi kibeni. Yehowa ti bawanzio ta sepela mpi.​—Luka 15:7.

16. Na nki mambu nge ta sepela kulanda mbandu ya bawanzio?

¹⁶ Yo kele kibeni dibaku ya nene mutindu Yehowa ke sadisaka beto na kulonguka mambu ya bawanzio mpi na kusala ti bo! Beto landa bikalulu na bo ya mbote, mu mbandu: kudikulumusa na bo, zola na bo sambu na bantu, mutindu bo ke kangaka ntima mpi mutindu bo ke taninaka bunkete ya dibundu. Kana beto ke landa mbandu ya bawanzio ya mbote, beto mpi ta landa kuvanda na dibuta ya Yehowa mvula na mvula.