Inki Mutindu Beto Lenda Nunga Banzala ya Mbi?

1. Beto yonso ke nwanaka ti nki?

KETI nge me waka dezia nzala ya ngolo ya kusala kima mosi ya mbi? Kana mpidina, kutuba ve nde nge ke kutana ti kima mosi ya mpasi kuluta bantu yonso. Biblia ke tuba nde : “Ata mpukumuna mosi ve me kwisilaka beno yina bantu ya nkaka me kutanaka na yo ve.” (1 Bak. 10:13)a Yo ke tendula nde konso nzala ya mbi yina nge ke nwana ti yo, bantu ya nkaka mpi ke nwana ti yo. Nge kele ve nge mosi mpi Yehowa lenda sadisa nge na kununga.

2. Inki banzala ya mbi yina bampangi Bakristu ya nkaka mpi balongoki ya nkaka ya Biblia ke nwanaka ti yo? (Tala mpi bifwanisu.)

² Biblia ke tubaka mpi nde: “konso muntu ke mekamaka kana yandi ke bika nde nzala na yandi mosi kubenda yandi mpi kupukumuna yandi.” (Yak. 1:14) Mambu yina ke meka muntu mosi lenda vanda ve kiteso mosi ti yina ke meka muntu ya nkaka. Mu mbandu, mpangi-bakala mosi lenda wa nzala ya kusala pite ti nkento, kansi ya nkaka lenda wa nzala ya kusala yo ti bakala ya nkaka. Mutindu mosi mpi, mpangi-nkento mosi lenda wa nzala ya kusala pite ti bakala, kansi ya nkaka lenda wa nzala ya kusala yo ti nkento ya nkaka. Bampangi yina me yambulaka kutala pornografi lenda wa nzala ya ngolo ya kutala yo diaka. Bampangi yina me yambulaka kusadila bima yina ke lawusaka to kunwa malafu mingi lenda wa mpi nzala ya ngolo ya kuvutukila yo. Yai kele mwa banzala ya mbi yina bampangi Bakristu ya nkaka mpi balongoki ya nkaka ya Biblia ke nwanaka ti yo. Bantangu ya nkaka, beto yonso ke waka bonso ntumwa Polo yina sonikaka nde: “Ntangu mono ke zola kusala mambu ya mbote, mambu ya mbi kele na mono.”​—Bar. 7:21.

3. Inki muntu lenda yindula kana yandi ke nwana ti nzala mosi ya mbi yina ke mana ve?

³ Kana nge ke landa kunwana ti nzala mosi ya mbi yina ke mana ve, nge lenda yindula nde nge ta kuka ve ata fioti kutelemina yo. Nge lenda yindula mpi nde Yehowa ke sepela ve ti nge kaka sambu nge kele ti nzala mosi ya mbi mpi yandi ta pesa nge ve luzingu ya mvula na mvula. Kansi kuvila ve nde bangindu yai kele ve ya masonga. Na disolo yai, beto ta tadila bangiufula zole yina ke monisa sambu na nki beto ke tuba mutindu yina: (1) Nani ke zolaka nde nge yindula nde nge ta kuka ve kutelemina banzala ya mbi mpi nde Yehowa ke sepelaka ve ti nge sambu nge kele ti banzala ya mbi? (2) Inki mutindu nge lenda nunga banzala ya mbi?

MAMBU YINA “MUNTU YA MBI” KE ZOLA NDE BETO YINDULA

4. (a) Sambu na nki Satana ke zolaka nde beto yindula nde beto kele ve ti ngolo ya kutelemina banzala ya mbi? (b) Sambu na nki beto ke ndimaka kibeni nde beto kele ti ngolo ya kunwanisa banzala ya mbi?

⁴ Satana ke zolaka nde beto yindula nde beto kele ve ti ngolo mpi nde beto ta kuka ve kutelemina banzala ya mbi. Yezu monisaka mambu yai pwelele ntangu yandi longaka balongoki na yandi na kusamba nde: “Kubika ve nde beto bwa na mpukumuna, kansi gulusa beto na maboko ya muntu ya mbi.” (Mat. 6:13) Satana ke tubaka nde bantu ta kuka ve kulemfukila Yehowa kana bo ke kutana ti mpukumuna ya kusala mambu ya mbi. (Yobi 2:4, 5) Sambu na nki Satana ke yindulaka mutindu yai? Satana kele muntu ya ntete yina bikaka nde banzala ya mbi kuyala yandi mpi yandi lemfukilaka ve Yehowa. Ya kieleka, Satana ke yindulaka nde beto kele bonso yandi mpi nde beto ta yambula kusadila Yehowa kana beto me kutana ti mpukumuna ya kusala mambu ya mbi. Nkutu yandi vandaka kuyindula nde yandi lenda pusa Mwana ya kukuka ya Nzambi na kusala mambu ya mbi! (Mat. 4:8, 9) Kansi yindula fioti: Keti beto kele mpenza ve ti ngolo ya kunwanisa banzala ya mbi? Beto kele ti yo! Beto ke ndimaka mambu yai ya ntumwa Polo sonikaka nde: “Na mambu yonso, mono kele ti ngolo na nzila ya muntu yina ke pesaka mono ngolo.”​—Bafil. 4:13.

5. Inki mutindu beto me zaba nde Yehowa ke ndimaka kibeni nde beto lenda telemina banzala ya mbi?

⁵ Kansi Yehowa kele ve bonso Satana. Yandi ke ndimaka kibeni nde beto lenda telemina banzala ya mbi. Inki mutindu beto me zaba yo? Sambu Yehowa tubaka nde kimvuka mosi ya nene ya bantu ta landa kusadila yandi na mutindu ya mbote mpi ta guluka na mpasi ya nene. Yindula mambu yina yo ke tendula. Yehowa ke kusaka ve mpi yandi ke tuba nde kimvuka mosi ya nene ya bantu ta kota na Paladisu mpi bantu ya kimvuka yango “me yobisaka bamvwela na bo mpi bo me kumisaka yo mpembe na menga ya Mwana-Dimeme,” disongidila nde bo ke vandaka bunkete na meso ya Yehowa. (Kus. 7:9, 13, 14) Ya kieleka, Yehowa ke yindulaka ve nde beto ta kuka ve kutelemina banzala ya mbi.

6-7. Satana ke zolaka nde beto yindula diaka nki?

⁶ Satana ke zolaka mpi nde beto yindula nde Yehowa ke sepelaka ve ti beto mpi nde yandi ta pesa beto ve luzingu ya mvula na mvula kaka sambu beto kele ti banzala ya mbi. Kansi yindula fioti: Sambu na nki Satana ke zolaka nde beto yindula mutindu yai? Sambu Satana muntu ke vandaka ve ti kivuvu mpi Yehowa me zengilaka yandi nkanu ya lufwa. (Kuy. 3:15; Kus. 20:10) Ntembe kele ve nde Satana ke wilaka beto kikenene sambu beto kele ti dibaku ya kuzinga mvula na mvula. Yo yina yandi ke salaka yonso sambu na kupusa beto na kuyindula nde beto kele bonso yandi mpi beto kele ve ti kivuvu ata fioti. Kansi beto kele ve bonso yandi. Nkutu Biblia ke ndimisa beto nde Yehowa ke zolaka kusadisa beto kansi ve kusambisa beto. Yandi ‘ke zolaka ve nde ata muntu mosi kufwa, kansi yandi ke zolaka nde bantu yonso kubalula ntima.’​—2 Pie. 3:9.

⁷ Ya kieleka, kana beto ke yindula nde beto kele ve ti ngolo ya kutelemina banzala ya mbi mpi nde Yehowa ke sepela ve ti beto to nde beto kele ve ti kivuvu, pana beto ke yindula mutindu Satana ke zola nde beto yindula. Kana beto me bakisa diambu yai, yo ta sadisa beto na kutelemina Satana.​—1 Pie. 5:8, 9.

MAMBU YINA BETO LENDA YINDULA SAMBU BETO KELE BANTU YA KUKONDA KUKUKA

8. Katula kusala mambu ya mbi, disumu ke tendulaka mpi nki na Biblia? (Nkunga 51:5) (Tala mpi “Ntendula ya Bangogo.”)

⁸ Katula Satana, kele ti kima ya nkaka yina lenda sala nde beto yindula nde beto kele ve ti ngolo ya kunwanisa banzala ya mbi mpi nde Yehowa ke sepela ve ti beto to nde beto kele ve ti kivuvu ata fioti. Inki kele kima yango? Yo kele disumu yina beto me bakaka na Adami ti Eva, bibuti na beto ya ntete.b​—Yobi 14:4; tanga Nkunga 51:5.

9-10. (a) Inki mutindu Adami ti Eva kudiwaka na nima ya kusala disumu? (Tala mpi kifwanisu.) (b) Inki mutindu beto ke kudiwaka sambu beto ke butukaka ti disumu?

⁹ Beto tala mutindu Adami ti Eva kudiwaka ntangu bo salaka disumu. Na nima ya kusala disumu, bo bumbanaka mpi bo sosaka kufika nitu na bo. Mukanda Étude perspicace des Écritures ke tuba nde: “Disumu salaka nde bo kudiyangisa mingi, bo wa boma, bo kudiwa ve na lutaninu mpi bo wa nsoni.” Yo kele bonso nde Adami ti Eva kangamaka na kati ya nzo mosi yina vandaka kaka ti bashambre iya. Bo lendaka kubasika na shambre mosi mpi kukwenda na shambre ya nkaka, kansi bo lendaka kubasika ve na nzo yango. Mutindu mosi mpi, bo vandaka ve ti kima ya kusala sambu na kukuma diaka bantu ya kukuka to kuvutula kinduku ya mbote ti Yehowa. Yo lombaka kaka nde bo kudiwa mutindu bo kudiwaka na nima ya disumu na bo sambu bo kumaka bantu ya kukonda kukuka.

¹⁰ Ya kieleka, mambu na beto kele ve kibeni kiteso mosi ti ya Adami ti Eva. Adami ti Eva lendaka kubakila ve kimenga ya Yezu mambote. Kansi beto lenda bakila yo mambote. Kimenga ya Yezu ke salaka nde Yehowa kulolula masumu na beto mpi beto vanda ti kinduku ya mbote ti yandi. (1 Bak. 6:11) Ata mpidina, beto ke vandaka kaka bantu ya kukonda kukuka sambu beto me bakaka disumu na Adami ti Eva. Yo yina, yo ke yitukisa beto ve mutindu beto ke kudiyangisaka, beto ke waka boma, beto ke kudiwaka ve na lutaninu mpi beto ke waka nsoni. Nkutu Biblia ke tubaka nde disumu kele ti bupusi ya ngolo na bantu. Yo ke vandaka ti bupusi ya ngolo ‘ata na bantu yina ke salaka ve disumu kiteso mosi ti yina Adami salaka.’ (Bar. 5:14) Kansi, beto fwete yindula ve nde sambu beto ke butukaka ti disumu, beto ta kuka ve ata fioti kusala mambu ya mbote mpi nde beto lenda vanda ve ti kivuvu ata fioti. Inki mutindu beto lenda katula bangindu yina ya mbi?

11. Inki beto fwete sala kana beto ke yindula nde beto kele ve ti ngolo ya kunwanisa banzala ya mbi mpi sambu na nki? (Baroma 6:12)

¹¹ Beto kele bantu ya kukonda kukuka, yo yina bantangu ya nkaka beto lenda yindula nde beto ta kuka ve kutelemina banzala ya mbi. Yo kele bonso nde ndinga mosi na kati na beto ke songa beto nde beto ta kuka ve ata fioti kunwanisa banzala ya mbi. Kansi beto fwete landa yo ve. Sambu na nki? Sambu Biblia ke tubaka nde beto fwete bika ve nde disumu kulanda ‘kuyala beto bonso ntotila.’ (Tanga Baroma 6:12.) Yo ke tendula nde beto lenda baka lukanu ya kuyala banzala ya mbi. (Bag. 5:16) Yehowa ke zabaka nde beto lenda telemina banzala ya mbi, yo yina yandi ke lombaka beto na kutelemina yo. (Kul. 30:11-14; Bar. 6:6; 1 Bate. 4:3) Na kutuba masonga, beto kele ti ngolo ya kunwanisa banzala ya mbi.

12. Inki beto fwete sala kana beto ke yindula nde Yehowa ke sepela ve ti beto kaka sambu beto kele ti banzala ya mbi mpi sambu na nki?

¹² Mutindu mosi mpi, ntangu beto ke yindula nde Yehowa ke sepela ve ti beto kaka sambu beto kele ti banzala ya mbi, beto lenda baka yo bonso ndinga mosi ya kele na kati na beto mpi ya ke songa beto nde Yehowa ke sepelaka ve ti beto. Kansi beto fwete landa yo ve. Sambu na nki? Sambu Biblia ke tubaka nde Yehowa ke zabaka nde beto kele bantu ya kukonda kukuka. (Nk. 103:13, 14) Yandi ke “zabaka mambu yonso ya me tala beto,” yo vanda mutindu disumu ke vandaka ti bupusi na luzingu na beto. (1 Yoa. 3:19, 20) Kana beto ke nwanisa nzala ya kusala mambu ya mbi mpi beto ke sala ve mambu yango, beto ta vanda bunkete na meso ya Yehowa. Inki ke ndimisa beto yo?

13-14. Keti kuvanda ti banzala ya mbi ke tendula nde Yehowa ke sepela ve ti beto? Tendula.

¹³ Biblia ke tubaka nde kusala mambu ya mbi kele ve kiteso mosi ti kuvanda ti nzala ya kusala mambu ya mbi. Beto lenda kudiyala sambu na kusala ve mambu ya mbi, kansi nzala ya kusala mambu ya mbi lenda kwisila beto kaka mpidina. Mu mbandu, bampangi ya nkaka na dibundu ya Korinto vandaka ntete kuvukisa nitu babakala ti babakala mpi bankento ti bankento na ntwala nde bo kuma Bakristu. Polo sonikaka nde: “Bantu ya nkaka na kati na beno vandaka mutindu yina.” Keti yo ke tendula nde Bakristu yina vandaka diaka ve kuwa nzala ya kuvukisa nitu babakala ti babakala mpi bankento ti bankento? Mbala ya nkaka bo vandaka kuwa yo sambu mbala mingi yo ke vandaka mpasi na kuyambula kuvanda ti banzala yina. Kansi Bakristu yina vandaka kudiyala mpi vandaka kubwa ve na banzala yina ya mbi, vandaka kusepedisa Yehowa. Yehowa kumaka kutadila bo bonso bantu yina “bo me yobisaka.” (1 Bak. 6:9-11) Yo lenda vanda mpi mutindu mosi sambu na nge.

¹⁴ Yo vanda nge ke nwana ti konso nzala yina ya mbi, nge lenda telemina yo. Ata nge lenda katula yo ve, nge lenda kudiyala mpi kubuya “kusala mambu yina nitu mpi bangindu na nge ke zola.” (Baef. 2:3) Ebuna, nki lenda sadisa nge na kununga banzala ya mbi?

MUTINDU YA KUNUNGA BANZALA YA MBI

15. Kana beto ke zola kununga banzala ya mbi, sambu na nki beto fwete zaba ntete bisika yina beto kele ngolo ve?

¹⁵ Sambu na kununga banzala ya mbi, nge fwete zaba ntete bisika yina nge kele ve ngolo. Sala keba sambu na kudikusa ve ti “bangindu ya luvunu.” (Yak. 1:22) Mu mbandu, kumeka ve kuditubila nde: ‘Bantu ya nkaka ke nwaka malafu mingi kuluta mono,’ to kupesa bantu ya nkaka foti mpi kutuba nde: ‘Mono zolaka ve kuwa nzala ya kutala pornografi kana nkento na mono vandaka kumonisila mono zola mingi.’ Kana nge ke yindula mpidina, yo ta sala nde nge sala mambu ya mbi kukonda mpasi. Kuyindula ve nde nge kele ti bikuma ya mbote ya kusala mambu ya mbi. Mukumba ya mambu ya nge ke sala kele na ntu na nge mosi.​—Bag. 6:7.

16. Inki nge fwete sala sambu na kusala ve mambu ya mbi?

¹⁶ Katula kuzaba bisika yina nge kele ngolo ve, nge fwete baka mpi lukanu ya kusala ve mambu ya mbi. (1 Bak. 9:26, 27; 1 Bate. 4:4; 1 Pie. 1:15, 16) Sosa kuzaba mambu yina ke mekaka nge mingi mpi ntangu yina yo ke mekaka nge. Yo lenda vanda nde kele ti kima mosi yina ke mekaka nge mingi to ntangu mosi yina nge ke kukaka ve mpenza kutelemina kima yina ke meka nge. Mu mbandu, keti yo ke vandilaka nge mpasi na kutelemina kima mosi yina ke meka nge ntangu nge kele ya kulemba to na mpimpa? Vanda ya kuyilama mpi baka lukanu ya mambu yina nge ta sala ntangu kima yango ta meka nge. Ntangu ya mbote ya kuyilama kele na ntwala nde kima yango kumeka nge.​—Bing. 22:3.

17. Mbandu ya Yozefi ke longa beto nki? (Kuyantika 39:7-9) (Tala mpi bifwanisu.)

¹⁷ Beto tala mambu yina Yozefi salaka ntangu nkento ya Potifare sosaka kubwisa yandi. Yandi buyaka na mbala mosi. (Tanga Kuyantika 39:7-9.) Yo ke longa beto nki? Yozefi zabaka dezia mambu yina yandi fwete sala na ntwala nde nkento ya Potifare kumeka yandi. Mutindu mosi mpi, nge lenda baka lukanu ya kusala mambu ya mbote na ntwala nde kima mosi kumeka nge. Mpidina, kana kima mosi me meka nge, yo ta vandila nge pete na kusala mambu ya mbote sambu nge bakaka dezia na ntwala lukanu ya mambu yina nge fwete sala.

LANDA KUDITADILA MBALA NA MBALA

18. Inki mutindu nge lenda nunga banzala ya mbi? (2 Bakorinto 13:5)

¹⁸ Sambu na kununga banzala ya mbi, nge fwete “landa kudimeka,” disongidila kulanda kuditadila mbala na mbala sambu na kuzaba kana nge ke sala mambu ya mbote. (Tanga 2 Bakorinto 13:5.) Tadila mbala na mbala mambu yina nge ke yindula mpi nge ke sala mpi sala bansoba kana mpila kele. Mu mbandu, ata nge me telemina kima mosi yina vandaka kumeka nge, nge lenda kudiyula nde: ‘Yo bakaka mono bantangu ikwa sambu na kutelemina yo?’ Kana nge teleminaka yo ve nswalu, kuwa ve makasi. Kansi, yindula mambu yina nge lenda sala sambu na mbala ya nima nge telemina yo nswalu na mbala mosi. Kudiyula bangiufula yai: ‘Keti mono lenda sala yonso sambu na kukatula nswalu bangindu ya mbi yina ke kwisila mono na mabanza? Keti mambu yina mono ke talaka, ke tangaka mpi ke widikilaka, ke salaka nde yo kumina mono mpasi na kutelemina kima mosi yina ke meka mono? Keti mono ke katulaka meso na mono na mbala mosi na mambu ya mansoni? Keti mono ke bakisaka nde mambu yina Yehowa ke lombaka mono na kusala ke vandaka ntangu yonso sambu na mambote na mono ata yo ke lomba nde mono sala bikesa sambu na kudiyala?’​—Nk. 101:3.

19. Inki mutindu balukanu ya mbi ya fioti-fioti lenda sala nde yo kumina nge mpasi na kunwanisa banzala ya mbi?

¹⁹ Ntangu nge ke kuditadila, zikisa nde nge ke yindula ve nde nge kele ti bikuma ya mbote ya kusala mambu ya mbi. Biblia ke tuba nde: “Ntima kele luvunu kuluta konso kima ya nkaka mpi yo kele mbi kibeni.” (Yer. 17:9) Yezu tubaka nde “bangindu ya mbi” ke katukaka na ntima. (Mat. 15:19) Mu mbandu, muntu mosi yina me yambulaka kutala pornografi lenda yindula na nima ya bantangu nde yo kele ve mbi na kutala bafoto yina ke telemisaka banzala ya kuvukisa nitu sambu yo ke songa ve bantu kinkonga. To yandi lenda kuditubila nde: ‘Yo kele ve mbi kana mono ke kudimona na mabanza nde mono ke sala mambu ya mbi kansi mono ke sala yo ve kimuntu-kimuntu.’ Na kutuba masonga, ntima ya muntu yina ke kusa yandi mpi yandi ke ‘baka balukanu sambu na banzala ya nitu.’ (Bar. 13:14) Inki nge lenda sala sambu na kuyindula ve mutindu yina? Zaba nde yo kele kigonsa mpi kubaka ve balukanu ya mbi ya fioti-fioti yina lenda sala nde nge baka balukanu ya mbi ya nene, mu mbandu kusala kima mosi ya mbi.c Katula ‘bangindu yonso ya mbi’ yina lenda pusa nge na kuyindula nde nge kele ti bikuma ya mbote ya kusala mambu ya mbi.

20. Beto ke vingila nki na bilumbu ke kwisa mpi nani ke sadisaka beto bubu yai?

²⁰ Mutindu beto me longuka yo, Yehowa lenda sadisa beto na kutelemina banzala ya mbi. Diaka, Kimenga ya Yezu ke salaka nde Yehowa kulolula masumu na beto mpi beto vanda ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na ntoto ya mpa. Beto ta vanda na kiese sambu beto ta sadilaka Yehowa ti mabanza ya bunkete mpi ntima ya bunkete kukonda kunwana ti banzala ya mbi! Kansi bubu yai, beto lenda ndima kibeni nde beto kele ti ngolo ya kunwanisa banzala ya mbi mpi nde Yehowa ke sepelaka ti beto. Yehowa ta sakumuna bikesa na beto mpi beto ta nunga!