Bampasi Yina Ke Kuminaka Bana Kana Bibuti na Bo Me Fwa Makwela

Bankwelani ya nkaka yina ke kukaka ve kuwakana ke tubaka nde yo kele mbote nde bibuti kufwa makwela na kisika nde bana na bo kubanda kumona bo, bo ke swana ntangu yonso. Mambu ya ke salama ke monisa inki?

• Inki bampasi ke kuminaka bana kana bibuti na bo me fwa makwela?

• Keti mwana na mono ta vanda na kiese mingi kana mono me fwa makwela?

• Inki mono fwete zaba na yina me tala kusansa bana ti nkwelani na mono ya ntama?

• Inki kele kima ya mbote ya kusala?

Inki bampasi ke kuminaka bana kana bibuti na bo me fwa makwela?

Bansosa ke monisa nde kana bibuti me fwa makwela, bana ke kutanaka ti bampasi ya ngolo. Bana yina bibuti na bo me fwa makwela lenda:

• kuma kuwa makasi mingi, kukuma ti basusi mingi mpi kudiyangisa na mabanza

• kuma ti bikalulu ya mbi yina lenda natila bo to bantu ya nkaka bampasi

• kuma kumona mpasi na nzo-nkanda to kuyambula nzo-nkanda

• kuma kubela-bela mingi

Katula yo, bana mingi ke kudipesaka foti: bo ke yindulaka nde bo bantu me sala nde bibuti na bo kufwa makwela, to nde bo lendaka kusala yonso sambu bibuti na bo kufwa ve makwela.

Bana yina bibuti na bo me fwaka makwela lenda landa kuniokwama tii na kimbuta na bo. Kana bo me kuma bambuta, bo lenda yantika kumona nde bo kele ve mfunu mpi yo lenda vanda mpasi nde bo tudila bantu ya nkaka ntima. Bo mpi na ture na bo, bo lenda yindula nde bo fwete fwa makwela kana bo ke kutana ti bampasi na makwela na bo.

Kuvila ve: Ata bantu ya nkaka ke yindulaka nde kufwa makwela ta vanda mbote sambu na bana, bansosa yina bantu me salaka na diambu yai ke monisa nde yo kele ve mutindu yina. Muntu mosi ya mayele ya ke longukaka bikalulu ya bana (Psychologue)a na zina ya Penelope Leach me sonikaka nde: “Kana bibuti me fwa makwela, yo ke pesaka bana mawa ya mingi.”

Munsiku ya Biblia: “Beno sosa kaka ve mambote na beno mosi, kansi mpi mambote ya bantu ya nkaka.”—Bafilipi 2:4.

Keti mwana na mono ta vanda na kiese mingi kana mono me fwa makwela?

Bantu ya nkaka ta tuba nde ee. Kansi kuvila ve nde mbala mingi, mutindu bibuti ke kudiwaka lenda vanda ve kiteso mosi ti mutindu bana ke kudiwaka. Bakala to nkento yina ke zola kufwa makwela ke sosaka nde luzingu na yandi kusoba. Kansi bana ke zolaka kaka kuzinga mutindu bo ke zinga, bo ke zolaka nde tata ti mama kuzinga nzo mosi.

Na nima ya kutadila mambu mingi ya kufwa makwela, tala mambu yina bantu yina sonikaka mukanda mosi (The Unexpected Legacy of Divorce) sonikaka: “Mambu yai kele kibeni ya masonga: bana me tuba ve nde bo ke kumaka na kiese mingi. Kansi bo me tuba na masonga yonso nde: ‘Kilumbu yina bibuti na mono fwaka makwela, luzingu na mono sukaka.’” Bantu yina sonikaka mukanda yango yikaka diaka nde, bana ke monaka nde nsi-ntoto “ke taninaka bo ve mpi yo me kuma kigonsa sambu na bo sambu bo lenda tula diaka ve ntima na kinduku ya ngolo yina ke vukisaka bo ti bantu zole yina bo me kangamaka ti bo ngolo.”

Kuvila ve: Yo ke vandaka mpasi nde bana kukuma na kiese mingi kana bibuti na bo me fwa makwela.

Munsiku ya Biblia: “Mabanza ya ke niokwama ke katulaka ngolo ya muntu.”—Bingana 17:22.

Inki mono fwete zaba na yina me tala kusansa bana ti nkwelani na mono ya ntama?

Bibuti ya nkaka ya me fwaka makwela ke salaka yonso sambu konso muntu kusansa bana kaka bonso nde bo kele kaka bankwelani. Kansi, kusansa bana mutindu yai kele mpasi. Bansosa me monisaka nde mbala mingi, bakala mpi nkento yina me fwaka makwela:

• ke lutisaka ve ntangu mingi ti bana na bo

• ke longaka ve bana na bo mambu ya mutindu mosi

• ke bikaka nde bana na bo kusala mambu yina bo me zola sambu bibuti bo mosi ke kudipesaka foti to sambu bo kele ya kulemba

Mwana yina tata ti mama na yandi me fwaka makwela lenda mpi kukuma kumona nde yo kele ve mfunu nde yandi wila bibuti na yandi. Mutindu bibuti na yandi me zitisaka ve lukanu yina bo bakaka ya kuvanda bankwelani mpi ya kuditudilana ntima, mbala ya nkaka mwana lenda kuditubila nde: ‘Mono ke mona ve sambu na nki mono fwete wa mambu ya bo ke tuba.’

Kuvila ve: Sambu na bibuti yina me fwaka makwela, mbala mingi kusansa bana ke vandaka mpasi. Kansi luzingu ya bana ke kumaka diaka mpasi mingi.

Munsiku ya Biblia: “Beno pesa ve bana na beno makasi, sambu bo lemba nitu ve.”—Bakolosai 3:21.

Inki kele kima ya mbote ya kusala?

Kusosa kuzinga mutindu ya nkaka na nima ya kufwa makwela ke lombaka ntangu mingi. Mukanda mosi (The Case for Marriage) ke tuba nde: “Bantu yina me kwelaka fwete yindula ve nde kana bo ke kutana ti bampasi na makwela, yo ke tendula nde makwela na bo ta bika kubonga ve. Makwela ya bantu mingi yina vandaka na mavwanga me kumaka makwela ya kiese na nima ya ntangu.” Mbala mingi, bana ke yelaka mbote kana bibuti na bo me fwa ve makwela.

Kansi, yo ke tendula ve nde bakala ti nkento lenda fwa ve makwela ata fioti. Biblia ke pesaka bantu nzila ya kufwa makwela kaka kana pite me salama. (Matayo 19:9) Kansi, Biblia ke tuba mpi nde “muntu ya mayele ke tadilaka konso kitambi na yandi.” (Bingana 14:15) Yo yina, kana bankwelani ke zola kufwa makwela, bo fwete tadila mambu yonso, yo vanda bampasi yina ta kumina bana na bo.

Ya kieleka, yo ke tendula ve nde bankwelani fwete sala ve ata kima sambu na kuyidika mambu. Biblia ke pesaka bandongisila ya mbote kibeni sambu na kusadisa babakala mpi bankento na kukuma ti bikalulu yina kele mfunu sambu na kukanga ntima mpi kuvanda na kiese na makwela. Yo kele ve kima ya kuyituka sambu Yehowa, Munkwa ya Biblia, yandi muntu me salaka nde bakala ti nkento kukwelana.—Matayo 19:4-6.

Munsiku ya Biblia: “Mono, Yehowa, mono kele Nzambi na nge, Muntu yina ke longa nge sambu na mambote na nge mosi.”—Yezaya 48:17.