Inki Kele Bansiku Kumi ya Nzambi?

Mvutu ya Biblia

Bansiku kumi kele bansiku yina Nzambi pesaka bantu ya dikanda ya Izraele na ntangu ya ntama. Bo ke bingaka mpi bansiku yango nde Bandinga Kumi, yo kele mbalula ya ngogo mosi-mosi ya bangogo yai ya Kiebreo ʽaseʹreth had·deva·rimʹ. Bangogo yina kele mbala tatu na kati ya mikanda yina bo ke bingaka Pentateuque (to Torah) disongidila, mikanda tanu ya ntete ya Biblia. (Kubasika 34:28; Kulonga 4:13; 10:4) Bangogo ya Kiegreki yina bo ke sadilaka sambu na kutubila yo kele deʹka (kumi) loʹgous (bandinga); ngogo “Décalogue” me katuka na kimvuka ya bangogo yina zole.

Nzambi sonikaka Bansiku Kumi na matadi zole ya kipalapapa. Na nima, yandi pesaka yo na profete Moize na ngumba ya Sinai. (Kubasika 24:12-18) Lisiti ya bansiku yango yonso kumi kele na mukanda ya Kubasika 20:1-17 mpi ya Kulonga 5:6-21.

• Lisiti ya Bansiku Kumi

• Sambu na nki Balisiti ya Bansiku Kumi kele mingi?

• Sambu na nki Nzambi pesaka Bansiku Kumi?

• Keti Bakristu fwete zitisa Bansiku Kumi?

• Keti Bansiku Kumi kele kaka mfunu tii bubu yai?

• Minsiku ya Kuwakana ya Mpa ya me katuka na Bansiku Kumi

Lisiti ya Bansiku Kumi

1. Sambila kaka Yehowa Nzambi.​—Kubasika 20:3.

2. Kusambila ve biteki.​—Kubasika 20:4-6.

3. Kusadila ve zina ya Nzambi na mutindu ya mbi.​—Kubasika 20:7.

4. Zitisa kisabatu.​—Kubasika 20:8-11.

5. Kumisa bibuti na nge.​—Kubasika 20:12.

6. Kufwa ve muntu.​—Kubasika 20:13.

7. Kusala ve bizumba.​—Kubasika 20:14.

8. Kuyiba ve.​—Kubasika 20:15.

9. Kutuba ve mambu ya luvunu ntangu nge ke ta kimbangi.​—Kubasika 20:16.

10. Kuyuma ve ntima.​—Kubasika 20:17.

Sambu na nki Balisiti ya Bansiku Kumi Kele Mingi?

Biblia ke tangaka ve bansiku yango na ndonga mosi buna. Bantu ke vandaka ti bangindu ya kuswaswana na yina me tala ndonga yina bansiku yango fwete vanda. Ndonga yina yo kele na lisiti yina kele awa na zulu kele ndonga yina bantu mingi ke zaba. Kansi, bantu ya nkaka ke tulaka yo na ndonga ya nkaka. Luswaswanu ke vandaka mingi sambu na nsiku ya ntete, ya zole mpi ya kumi.a

Sambu na nki Nzambi pesaka Bansiku Kumi?

Bansiku kumi vandaka na kati ya Nsiku ya Moize. Nsiku yango vandaka ti bansiku ya nkaka 600 mpi yo vandaka kuwakana to ngwakana na kati ya Nzambi ti dikanda ya Izraele ya ntangu ya ntama. (Kubasika 34:27) Nzambi songaka bantu ya Izraele nde kana bo ke zitisa Nsiku ya Moize, mambu na bo yonso ta nunga. (Kulonga 28:1-14) Kansi, lukanu ya ntete yina Nzambi pesaka bo Nsiku yina vandaka ya kusadisa bo na kuvanda ya kuyilama sambu na kukwisa ya Mesia ya lusilu, to Kristu.​—Bagalatia 3:24.

Keti Bakristu fwete zitisa Bansiku Kumi?

Ve. Nzambi pesaka Nsiku na yandi na bantu ya Izraele ya ntangu ya ntama, yo vanda bansiku Kumi. (Kulonga 5:2, 3; Nkunga 147:19, 20) Bakristu fwete zitisa ve nsiku yina sambu bantu yonso, yo vanda bayina vandaka Bayuda, bo ‘katulaka bo na Nsiku.’ (Baroma 7:6)b “Nsiku ya Kristu” bakaka kisika ya Nsiku ya Moize. Nsiku ya Kristu ke vandaka ti mambu yonso yina Yezu songaka balongoki na yandi na kusala.​—Bagalatia 6:2; Matayo 28:19, 20.

Keti Bansiku Kumi kele kaka mfunu tii bubu yai?

Ee. Bansiku yina Kumi ke monisaka dibanza ya Nzambi. Yo yina, kulonguka yo lenda vanda mfunu sambu na beto. (2 Timoteo 3:16, 17) Yo me simbama na minsiku yina beto lenda tudila ntima mpi ya ta manaka ve ngala. (Nkunga 111:7, 8) Ya kieleka, mingi na kati ya minsiku yango kele na kisina ya malongi yina bantu mingi ke bingaka Kuwakana ya Mpa.​—Tala “Minsiku ya Kuwakana ya Mpa ya me katuka na Bansiku Kumi.”

Yezu longaka nde Nsiku ya Moize ya mvimba, yo vanda Bansiku Kumi, me katukaka na bansiku zole ya nene. Yandi tubaka nde: “Nge fwete zola Yehowa Nzambi na nge na ntima na nge ya mvimba, na moyo na nge ya mvimba, mpi na mabanza na nge yonso.’ Yai nsiku ya kuluta nene mpi ya ntete. Ya zole, ya me fwanana ti yo, yo yai: ‘Nge fwete zola nkweno na nge bonso nge mosi.’” (Matayo 22:34-40) Yo yina ata Bakristu fwete zitisa ve Nsiku ya Moize, bo fwete zola Nzambi mpi bantu yina ke zingaka ti bo.​—Yoane 13:34; 1 Yoane 4:20, 21.

Minsiku ya Kuwakana ya Mpa ya me katuka na Bansiku Kumi