Sterne Arctique Ke Yitukisa

BANTU vandaka kuyindula ntete nde ndeke ya bo ke bingaka sterne arctique ke salaka nzietelo ya bakilometre 35200 sambu na kukwenda mpi kuvutuka katuka na Arctique tii na Antarctique. Kansi, bansosa ya bo me katuka kusala me monisa nde ndeke yai ke salaka nzietelo ya nda kibeni.

Bo kangisaka bima ya fioti yina bo ke bingaka géo-localisateurs na bandeke ya nkaka. Ba-apareyi yai ya ke yitukisa, yina kele na kilo kiteso mosi ti trombone (kima ya bo ke sadilaka sambu na kukanga bapapie) monisaka nde ba sterne ya nkaka salaka nzietelo ya bakilometre kiteso ya 90 000 sambu na kukwenda mpi kuvutuka; ntalu yai kele kitamina ya nda kibeni yina bambisi ya ke tambulaka me salaka. Ndeke mosi salaka nzietelo ya bakilometre kiteso ya 96 000! Sambu na nki bo sobaka bantalu yai?

Ata yo yantika nzietelo na yo na wapi, sterne arctique ke landaka ve nzila ya kusungama. Mutindu kifwanisu ke monisa yo, nzila ya Nzadi-Mungwa ya Atlantique ke vandaka bonso kisono S. Sambu na nki? Sambu yo ke landaka nzila yina mupepe ke kwendaka.

Sterne ke zingaka bamvula kiteso ya 30; na bamvula yina yonso yo lenda sala banzietelo ya bakilometre kuluta 2,4 milio. Kitamina yina me fwanana ti banzietelo tatu to iya ya kukwenda mpi kuvutuka na ngonda! Muntu mosi ya ke salaka bansosa tubaka nde: “Diambu yai ya ka ndeke yina kilo na yo kele kaka bagrame kuluta 100 ke salaka ke yitukisa kibeni.” Diaka, sambu sterne arctique ke lutisaka bansungi ya mvula na ba pôle yonso zole (bansuka yonso zole ya ntoto), yo “ke monaka nsemo ya mwini mingi konso mvula kuluta bigangwa yonso ya nkaka,” mutindu mukanda mosi (Life on Earth: A Natural History) ke tuba.