INTERVIEW | RACQUEL HALL
Muyuda Mosi ya Nkento Ke Tubila Mambu ya Pusaka Yandi na Kutadila Diaka Malongi ya Dibundu na Bo
Mama ya Racquel Hall kele muntu ya Israël yina vandaka kusambila na dibundu ya Bayuda. Papa na yandi kele muntu ya Autriche yina kumaka kusambila na dibundu na Bayuda. Bibuti ya mama na yandi vandaka kusambila na dibundu ya Sioni mpi na 1948 bo kwendaka kuzinga na Israël dati yina insi yai bakaka dipanda (indépendance). Disolo yai ya Telama! kele ti bangiufula yina ta sadisa beto na kuzaba mambu ya pusaka Racquel na kutadila diaka mbote-mbote malongi ya dibundu na bo.
Tela beto mambu ya luzingu na nge.
Mono butukaka na États-Unis na 1979. Ntangu mono lungisaka bamvula tatu, bibuti na mono fwaka makwela. Mama vandaka kusansa mono na kulanda malongi ya dibundu ya Bayuda. Na nima yandi tindaka mono na yeshivas, banzo-nkanda ya Bayuda. Ntangu mono lungisaka bamvula nsambwadi, beto kwendaka kuzinga mvula mosi na Israël mpi kuna mono kotaka na nzo-nkanda mosi na kibboutz. Bantu ya ke zingaka kuna ke salaka bilanga. Na nima, mono ti mama beto kwendaka kuzinga na Mexique.
Kuna mono landaka kusala mambu ya dibundu ya Bayuda ata kisika yango vandaka ve ti eglize to sinagoga ya Bayuda. Na Kisabatu, mono vandaka kupedisa babuzi, kutanga Torah mpi sambu na kusamba mono vandaka kusadila siddour, mukanda ya bisambu. Na nzo-nkanda, mbala mingi mono vandaka kusonga bana ya klase na beto nde dibundu na mono vandaka dibundu ya kieleka. Tii pana mono tangaka ntete ve Biblia yina bo ke bingaka Kuwakana ya Mpa (Nouveau Testament) yina ke tubilaka mingi kisalu mpi malongi ya Yezu Kristu. Nkutu mama buyisaka mono na kutanga yo sambu malongi na yo kubebisa mono ve.
Sambu na nki nge bakaka lukanu ya kutanga Kuwakana ya Mpa?
Ntangu mono lungisaka bamvula 17, mono vutukaka na États-Unis sambu na kumanisa nzo-nkanda. Kuna, mono zabanaka ti muntu mosi yina vandaka Mukristu. Yandi songaka mono nde luzingu na mono lenda vanda ve mfunu kana mono ke kwikila ve na Yezu.
Mono songaka yandi nde: “Bantu yina ke kwikilaka na Yezu me vilaka nzila.”
Yandi yulaka mono nde: “Keti nge me tangaka dezia Kuwakana ya Mpa?”
Mono songaka yandi nde: “Ve.”
Yandi tubaka nde: “Yo kele mpenza mbote ve na kundima kima mosi ya nge me zaba ve.”
Mambu yina yandi tubaka pesaka mono mpasi mingi sambu banda ntama mono ke monaka nde yo kele kibeni buzoba kana muntu ke pesa bangindu na kima yina yandi me zaba ve. Yo pesaka mono dilongi. Yo yina mono bakaka Biblia na yandi mpi mono yantikaka kutanga na kitini Kuwakana ya Mpa.
Inki mutindu nge kudiwaka ntangu nge tangaka mambu yina?
Mono yitukaka mingi ntangu mono zabaka nde bantu ya sonikaka Biblia vandaka Bayuda. Diaka sambu mono vandaka kutanga yo mbala na mbala, yo sadisaka mono kibeni na kubakisa nde Yezu vandaka muntu ya mbote, Muyuda mosi ya kudikulumusa yina vandaka kuzola kusadisa bantu kansi ve muntu yina vandaka kusosa kubaka mambote na bantu ya nkaka. Mono kwendaka nkutu na biblioteke sambu na kudefa mikanda ya ke tubilaka yandi. Kansi ata mukanda mosi ve ndimisaka mono nde yandi vandaka Mesia. Nkutu mikanda ya nkaka vandaka kutuba nde yandi kele Nzambi. Mono monaka yo kisaka-saka. Mono kuditubilaka nde: Ebuna kana Yezu kele Nzambi, yandi vandaka kusamba nani? Keti yandi vandaka kudisambila? Diaka Yezu fwaka. Kansi Biblia ke tubaka nde: ‘Nzambi ke fwaka ve.’a
Inki mutindu nge zwaka bamvutu na bangiufula yango?
Kieleka ke tubaka ve mambu mutindu mosi buna na kisika mosi mpi yo soba yo na kisika ya nkaka. Yo yina mono bakaka lukanu ya kuzaba kieleka. Diaka mono dilaka ngolo ntangu mono vandaka kusamba. Mono sambaka Nzambi na masonga mpenza kukonda kusadila mukanda siddour. Kaka ntangu mono manisaka kusamba, bantu bulaka na porte na mono. Bantu yango vandaka Bambangi ya Yehowa zole ya bankento. Bo pesaka mono kamukanda mosi sambu na kulonguka Biblia. Mukanda yai mpi masolo yina mono solulaka ti bo ndimisaka mono nde malongi na bo ke katukaka na Biblia. Mu mbandu, Bambangi ya Yehowa ke kwikilaka ve nde Tata, Mwana mpi mpeve santu ke salaka Nzambi mosi (Nzambi mosi na bapersona tatu) kansi bo ke kwikilaka nde Yezu kele “Mwana ya Nzambi”b mpi “kisina ya bima yonso ya Nzambi salaka.”c
Ntangu fioti na nima mono vutukaka na Mexique mpi kuna mono landaka kulonguka ti Bambangi ya Yehowa mambu yina Biblia tubilaka sambu na Mesia. Mono yitukaka mingi sambu mambu yango ya Biblia tubilaka sambu na Mesia vandaka mingi mpenza! Ata mpidina, mono vandaka kaka ti mwa badute. Mono vandaka kudiyula nde: ‘Keti Yezu mpamba muntu lungisaka mambu yai ya Biblia tubilaka sambu na Mesia?’ ‘Ebuna kana yandi vandaka kaka muntu mosi ya mayele yina salaka mambu bonso nde yandi muntu kele Mesia?’
Ebuna nki ndimisaka nge mpenza?
Bambangi ya Yehowa songaka mono mambu yina Biblia tubilaka yina muntu mosi ve ya luvunu lenda lungisa. Mu mbandu bamvula kuluta 700 na ntwala, profete Mika tubaka nde Mesia ta butuka na Betelemi na Yudea.d Ata muntu mosi ve ke ponaka kisika yina yandi fwete butuka, mpidina ve? Yezaya sonikaka nde bo ta fwa Mesia bonso muntu ya mbi mpi nde bo ta zika yandi ti bamvwama.e Mambu yai yonso ya Biblia tubilaka, lunganaka na Yezu.
Kima ya nsuka ya ndimisaka mono kele ndonga ya ba-nkaka ya Yezu. Biblia tubaka nde Mesia ta butuka na dikanda ya ntotila Davidi.f Bayuda ya ntangu ya ntama vandaka kubumba mbote mikanda ya bandonga ya ba-nkaka. Yo yina kana Yezu butukaka ve na dibuta ya Davidi, bambeni na yandi zolaka kutubila yo pwelele na meso ya bantu! Kansi bo kukaka ve kusala yo sambu Yezu butukaka kibeni na dikanda ya Davidi. Nkutu bimvuka ya bantu vandaka kubinga yandi “Mwana ya Davidi.”g
Na mvula 70 ya ntangu na beto, disongidila bamvula 37 na nima ya lufwa ya Yezu, basoda ya Roma fwaka Yeruzalemi mpi ntembe kele ve nde mikanda ya bandonga ya ba-nkaka vilaka to yo bebaka. Yo yina yo lombaka nde Mesia kubasika na ntwala ya mvula 70 ya ntangu na beto sambu na kuzikisa ndonga ya ba-nkaka na yandi.
Mutindu mambu yango lunganaka pusaka nge na kusala nki?
Na Kulonga 18:18, 19, Nzambi tubaka nde yandi ta basisa profete bonso Moize na Izraele. Nkutu yandi tubaka nde: “Muntu yina ta wa ve mambu na mono yina yandi ta tuba na zina na mono, mono ta lomba yandi na kuvutula munoko.” Ntangu mono longukaka mbote-mbote Biblia ya mvimba, yo ndimisaka mono nde Yezu ya Nazareti vandaka profete yango.
c Kusonga 3:14, Bible en Kituba.
f Yezaya 9:6, 7; Luka 1:30-32. Matayo kapu 1 ke tubila ndonga ya ba-nkaka ya Yezu yina butaka Yozefi mpi Luka kapu 3 ke tubila ndonga ya ba-nkaka ya Yezu yina butaka Maria.