Sosaka Mambu ya Mbote na Bantu Yonso — Watchtower MIKANDA YA KE NA INTERNET

Sosaka Mambu ya Mbote na Bantu Yonso

‘Nzambi na mono, yindula mono sambu na mambu ya mbote.’—NEHEMIA 13:31.

1. Inki mutindu Yehowa kesalaka ti bumbote na bantu yonso?

NA NIMA ya bilumbu mingi ya matuti mpi ya madidi, kana ntangu mebasika, yo kenataka nsoba mosi ya mbote. Bantu kekudiwaka mbote mpi kesepilaka mingi. Mutindu mosi, na nima ya nsungi mosi ya nda ya mwini ya ngolo mpi ya kukonda mvula, kilumbu mvula kenokaka yo kenataka madidi mpi kyese. Ngangi na beto ya zola, Yehowa, ya metulaka mupepe na ntoto, mepesaka beto dikabu yai ya kitoko ya mwini mpi mvula. Yezu kubendaka dikebi ya bantu na kikalulu ya kukaba ya Nzambi ntangu yandi longaka nde: “Beno zola bambeni na beno, samba Nzambi sambu na bantu yina ke monisaka beno mpasi. Mpidina beno ta vanda mpenza bana ya Tata na beno yina kele na zulu. Sambu yandi ke basisaka ntangu na yandi na zulu sambu na bantu ya mbi ti na bantu ya mbote, yandi ke nokisaka mvula na yandi na bantu yina ke salaka mambu ya mbote ti na bayina ke salaka mambu ya mbi.” (Matayo 5:43-45) Ee, Yehowa kesalaka ti bumbote na bantu yonso. Bansadi na yandi fwete sala ngolo sambu na kulanda mbandu na yandi na kusosaka mambu ya mbote na bantu yankaka.

2. (a) Sambu na nki kikuma Yehowa kesalaka mambu ti bumbote? (b) Inki Yehowa kemonaka ya beto kesalaka sambu na bumbote na yandi?

² Inki kikuma kepusaka Yehowa na kusala mambu ti bumbote? Banda Adami mesalaka disumu, Yehowa meyambulaka ve na kusosa mambu ya mbote na bantu. (Nkunga 130:3, 4) Lukanu na yandi kele ya kuvutula bantu ya bulemfu na luzingu na Paladisu. (Efezo 1:9, 10) Bumbote na yandi mepesaka beto kivuvu ya kukatuka na kimpika ya masumu mpi ya kukonda kukuka na nzila ya Nkuna yina yandi silaka. (Kuyantika 3:15; Roma 5:12, 15) Kundima nkudulu kepesaka beto nzila ya kuvutukila kimuntu ya kukuka. Ntangu yai Yehowa ke na kutala konso muntu na kati na beto sambu na kumona mambu ya beto kesala sambu na kikalulu na yandi ya kukaba ya yandi mesongaka beto. (1 Yoane 3:16) Yandi kemonaka konso kima ya beto kesalaka sambu na kusonga ntonda na beto na bumbote na yandi. Ntumwa Polo kusonikaka nde: “Nzambi kele ve ya kukonda lunungu sambu yandi kuvila kisalu na beno mpi zola ya beno monisaka sambu na zina na yandi.”—Baebreo 6:10, NW.

3. Inki ngyufula mefwana nde beto tadila yo?

³ Ebuna, inki mutindu beto lenda landa mbandu ya Yehowa na kusosa mambu ya mbote na bantu yankaka? Bika beto pesa mvutu na ngyufula yai na kutadilaka mambu iya ya luzingu: (1) kisalu ya Bukristu, (2) dibuta, (3) dibundu, mpi (4) bangwisana na beto ti bantu yankaka.

Na Kisalu ya Kusamuna mpi ya Kukumisa Bantu Balongoki

4. Inki mutindu kuvukana na kisalu ya Bukristu kele kidimbu ya kemonisaka nde beto kesosaka mambu ya mbote na bantu yankaka?

⁴ Na mvutu yina yandi pesaka balongoki na yandi na bangyufula yina bo yulaka yandi sambu na ntendula ya kingana ya bambuma ya mbote ti ya bambuma ya mbi, Yezu kutendulaka nde: “Bilanga kele nsi-ntoto ya mvimba.” Beto bantu ya kele balongoki ya Kristu bubu yai, beto kendimaka kyeleka yai ntangu beto kesalaka kisalu na beto ya kusamuna. (Matayo 13:36-38; 28:19, 20) Kisalu na beto ya bilanga ketendulaka mpi kuta kimbangi ya lukwikilu na beto na meso ya bantu yonso. Mutindu Bambangi ya Yehowa mezabanaka mbotembote ntangu yai sambu na kisalu na bo ya kulonga nzo na nzo mpi na babalabala, kemonisaka nde beto kesalaka na kikesa yonso sambu na kusosa bantu yonso yina mefwana na kuyamba nsangu ya Kimfumu. Ya kyeleka, Yezu kupesaka ntuma yai: “Kana beno kuma na bwala ya nene to ya fioti, beno sosa muntu yina lenda yamba beno.”—Matayo 10:11; Bisalu 17:17; 20:20.

5, 6. Sambu na nki beto kelandaka kaka na kukwenda kutala bantu mbala mingi na banzo na bo?

⁵ Ntangu beto kekwendaka kutala bantu kukonda kuzabisa bo na ntwala, beto ketalaka mutindu bo keyambaka nsangu na beto. Bantangu yankaka beto kemonaka nde muntu mosi ya dibuta mosi tandima na kuwa beto, kansi muntu yankaka na kati ya dibuta yina lenda buya nde “Yo kesepidisa beto ve,” mpi masolo na beto kezenganaka pana. Beto kewaka mpasi mingi mpenza na ntima ntangu kimbeni to kukonda kusepela ya muntu mosi mepusa muntu yankaka na kubuya! Ebuna, inki beto lenda sala sambu na kulanda kaka na kusosa mambu ya mbote yina ke na bantu yonso?

⁶ Kuvutuka na kutala dyaka dibuta yina ntangu beto kesamuna na ndambu yina lenda pesa beto okazio ya kusolula mbala mosi ti muntu yina kubuyaka kuwa beto na mbala ya ntete. Kuyibuka mambu yina kusalamaka na ntangu yina lenda sadisa beto na kudibongisa mbote. Mbala yankaka muntu yina kubuyaka na kuwa beto kuvandaka ti bikuma ya mbote ya kusala yo, sambu yandi vandaka kuyindula nde yandi fwete buyisa muntu yina kundimaka na kuwa nsangu ya Kimfumu. Mbala yankaka, kima kupusaka yandi na kubuya kuvandaka bansangu ya luvunu yina bantu kekusilaka beto. Kansi dyambu yina lenda kangisa beto ve nzila ya kulanda kaka na kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu na nzo yina, mpi kusosa na kukatula bangindu yina ya mbi na mayele yonso. Beto kevandaka na mpusa ya kusadisa bantu yonso na kubaka nzayilu ya sikisiki ya Nzambi. Ziku na nima, Yehowa tabenda muntu yina na yandi.—Yoane 6:44; 1 Timoteo 2:4.

7. Inki lenda sadisa beto na kuvanda na bangindu ya mbote ntangu beto mekwenda kutala bantu?

⁷ Bantuma yina Yezu kupesaka balongoki na yandi kutubilaka mpi kimbeni yina takatuka na dibuta. Keti yandi tubaka ve nde: “Mono kwisaka kukabula mwana-bakala na tata na yandi, mwana-nkento na mama na yandi, mwana-nkento na bukilo na yandi ya nkento”? Yezu kuyikaka nde: “Bambeni ya konso muntu ta vanda bantu yina kele na fami na yandi mosi.” (Matayo 10:35, 36) Ata mpidina, mambu mpi bikalulu ya bantu kesobaka. Maladi ya kintulumukina, lufwa ya mpangi mosi, bisumbula, basusi, mpi mambu mingi yankaka lenda nata bantu yankaka na kundima nsangu na beto. Kana beto kele ti bangindu ya mbi, nde bantu yina beto kelonga tabuya kaka na kuwa beto, keti pana beto kesosa mpenza mambu ya mbote yina kele na ntima na bo? Sambu na nki ve kuvutukila bantu yina na kyese yonso kilumbu yankaka? Bo lenda yamba beto mutindu yankaka. Mbala mingi, yo kevandaka ve kaka mambu ya beto ketubaka kansi mutindu beto ketubilaka yo kima kesalaka nde bangindu ya muntu kusoba. Kisambu ya kikesa na Yehowa na ntwala ya kuyantika kusamuna tasadisa beto mpenza sambu na kuvanda na bangindu ya mbote mpi na kusamuna nsangu ya Kimfumu na mutindu mosi yina tasepidisa bantu yonso.—Kolosai 4:6; 1 Tesalonika 5:17.

8. Inki lenda salama kana Bakristu kesosa mambu ya mbote na bankwelani na bo yina kele ve Bakristu?

⁸ Na mabundu mingi, bantu mingi ya dibuta mosi kesadilaka Yehowa. Mbala mingi kima kunataka bana ya fyoti ya dibuta yina na kusepila mpi kusonga luzitu na bo vandaka kukwamina yina mbuta mosi yina kuvandaka na bangwisana ya mbote na kati ya dibuta mpi na kati ya makwela muntu kusadisaka bana na kubalula ntima. Kuzitisa bandongisila ya ntumwa Piere mesadisaka bankento mingi yina kele Bakristu na kununga babakala na bo “kukonda ngogo.”—1 Piere 3:1, 2, NW.

Na Kati ya Dibuta

9, 10. Inki mutindu Yakobi ti Yozefi kusosaka mambu ya mbote na bantu ya dibuta na bo?

⁹ Bangwisana ya mbote yina kekangisaka bantu ya dibuta mosi kumosi kele dyambu yankaka ya lenda sadisa beto na kusosa mambu ya mbote na bantu yankaka. Beto baka dilongi na mutindu Yakobi vandaka kuzinga ti bana na yandi. Na Kuyantika kapu 37, baverse 3 mpi 4, Biblia kemonisa nde Yakobi vandaka kuzola Yozefi mingi. Bampangi ya Yozefi kukumaka na zwa sambu na mpangi na bo, nkutu bo kaninaka yandi sambu na kufwa yandi. Kansi, tala mutindu Yakobi ti Yozefi kusalaka na nima na luzingu na bo. Bo zole kusosaka mambu ya mbote na bantu ya dibuta na bo.

¹⁰ Ntangu Yozefi vandaka kusala bonso mfumu ya nene yina vandaka kutala madya na ntangu nzala kukotaka na Ezipte, yandi yambaka bampangi na yandi na kyese yonso. Ata yandi songaka bo ve zina na yandi na mbala mosi, yandi yidikaka mambu sambu na kuzikisa kana bo sansamaka mbote mpi yandi pesaka bo madya sambu na kunatila tata na bo yina kukumaka mununu. Ya kyeleka, ata bo monisaka yandi kimbeni, Yozefi kusadilaka bo mambu ya mbote. (Kuyantika 41:53–42:8; 45:23) Mutindu mosi, ntangu yandi vandaka penepene na lufwa, Yakobi kusakumunaka bana na yandi yonso ya babakala. Ata mambu ya mbi ya bo salaka kunataka bo na kuvidisa makabu yankaka, ata mosi ve na kati na bo kukondaka kubaka dikabu na yandi na ntoto yina. (Kuyantika 49:3-28) Yakobi kumonisaka mpenza zola ya ngolo na bana na yandi!

11, 12. (a) Inki mbandu ya kele mbikudulu kemonisa mfunu ya kusosa mambu ya mbote na kati ya dibuta? (b) Inki dilongi beto kebaka na mbandu ya tata yina bo ketubila na kingana ya Yezu ya mwana ya zoba?

¹¹ Kukanga ntima yina Yehowa kumonisaka na dikanda ya Izraele ya kukonda lukwikilu kesadisa beto na kubakisa mbote mutindu yandi kesosaka mambu ya mbote na bantu na yandi. Yehowa kusadilaka mambu yina kulutaka na dibuta ya profete Ozea sambu na kusonga zola na yandi yina kemanaka ve. Nkento ya Ozea, Gomere, kusalaka pite mbala mingi. Ata mpidina, Yehowa kulombaka Ozea nde: “Kwenda diaka na nkento yina ke na makangu na yandi, ke salaka pite. Zola yandi mutindu mono ke zolaka kaka bantu ya Israele, ata bo ke kwendaka kusamba banzambi ya nkaka, ata bo ke zolaka kupesa makabu ya bambuma ya vinu na biteki.” (Ozea 3:1) Sambu na nki Yehowa kulombaka yandi na kusala mutindu yina? Yehowa kuzabaka nde na kati ya bantu yina kuyambulaka banzila na yandi vandaka ti bantu yina zolaka kubaka mambote ya ntima ya nda na yandi. Ozea kutubaka nde: “Na nima bantu ya Israele ta vutuka diaka na Mfumu Nzambi, Nzambi na bo, ti na ntotila na bo Davidi. Na ntangu yina bo ta zitisa Mfumu Nzambi, bo ta zwa mpi mambote na maboko na yandi.” (Ozea 3:5) Ya kyeleka yai kele mbandu mosi ya mbote ya kulanda kana beto mekutana ti mambu ya mpasi na dibuta. Kana nge landa na kusosa mambu ya mbote na bantu ya dibuta na nge, yo tapesa bo mbandu mosi ya mbote ya ntima ya nda.

¹² Kingana ya Yezu ya mwana ya zoba kesadisa beto na kubakisa mutindu beto lenda sosa mambu ya mbote na kati ya dibuta na beto mosi. Mwana yina ya leke kuvutukaka na nzo na nima ya luzingu na yandi ya buzoba. Tata na yandi kuwilaka yandi mawa. Inki mutindu tata kusalaka na mabokuta ya mwana ya mbuta yina kutinaka ve nzo ata mbala mosi? Tata kutubaka na mwana na yandi ya mbuta nde: “Mwana na mono, nge ke vandaka awa ti mono bilumbu yonso. Bima na mono yonso kele bima na nge.” Na bangogo yai, tata kunganinaka ve mwana na yandi, kansi yandi ndimisaka yandi na zola na yandi. Yandi landaka kutuba nde: “Yo ke mfunu nde beto sala fete, beto sepela, sambu leki na nge yai vandaka bonso muntu ya kufwa, kansi yandi me baka diaka moyo; yandi vilaka, kansi yandi me monika diaka.” Mutindu mosi, beto mpi lenda landa na kusosa mambu ya mbote na bantu yankaka.—Luka 15:11-32.

Na Kati ya Dibundu ya Bukristu

13, 14. Inki kele mutindu mosi ya beto lenda sadila sambu na kumonisa nsiku ya wolo na kati ya dibundu ya Bukristu?

¹³ Beto bantu ya kele Bakristu, beto kevandaka na lukanu ya kusadila nsiku ya wolo ya zola. (Yakobo 2:1-9) Ya kyeleka, beto lenda ndima bantu ya dibundu na beto yina kele ve na bima ya kinsuni kiteso mosi ti beto. Kansi, keti beto kekabisaka “bantu na bimvuka ya kuswaswana” na kulandaka mpusu ya nitu, kisika bo yelaka, to nkutu mabundu ya bo katukaka? Kana mpidina, inki mutindu beto lenda sadila ndongisila ya Yakobo?

¹⁴ Kuyamba na kyese yonso bantu yonso yina kekwisaka na balukutakanu ya Bukristu kemonisaka kikalulu na beto ya kuyamba banzenza. Kana beto mebaka lukanu ya kuyantika kusolula ti bantu ya mpa yina mekwisa na Nzo ya Kimfumu, nsoni ya bo kevandaka na yo na luyantiku mpi kikalulu ya kudiwa nde bo kele bo mosi lenda mana. Bantu mingi ya kekwisaka na mbala ya ntete na balukutakanu ya Bukristu ketubaka nde: “Bantu yonso vandaka kusolula ti munu bonso nduku na bo. Yo monanaka bonso nde bo mezabaka munu dezia. Mu vandaka na kyese mpenza.”

15. Inki mutindu beto lenda sadisa baleke na kati ya dibundu na kusolula ti bambuta?

¹⁵ Na mabundu mingi, baleke mingi lenda vukana bo na bo na kati to na nganda ya Nzo ya Kimfumu na nsuka ya lukutakanu, sambu na kutina na kuvukana ti bambuta. Inki kima ya mbote beto lenda sala sambu na kumanisa kikalulu yai ya mbi? Kima ya ntete ya bibuti fwete sala kele kulonga bana na bo na nzo, mpi kuyidika bo sambu na balukutakanu. (Bingana 22:6) Bo lenda pesa bana kisalu ya kuyidika mikanda yonso yina bo tasadila na mpila nde bo yonso kuvanda ti mikanda ya bo tavanda na yo mfunu na kunata na balukutakanu. Bibuti fwete syamisa dyaka bana na bo na kusolula ti bampangi yina mekuma minunu mpi yina kele bambefo na Nzo ya Kimfumu. Kuvanda ti dyambu mosi ya mbote ya kutuba na bantu ya mutindu yai lenda sadisa bana na kuvanda na kyese.

16, 17. Inki mutindu bambuta lenda sosa mambu ya mbote na baleke na kati ya dibundu?

¹⁶ Bampangi ya babakala ti ya bankento yina kele bambuta fwete tula dikebi na baleke na kati ya dibundu. (Filipi 2:4) Bo lenda baka lukanu ya kuyantika kusolula ti baleke na mutindu mosi yina kepesa kikesa. Mbala mingi bo ketubilaka mambu ya mfunu na lukutakanu. Bambuta lenda yula baleke kana bo sepelaka na lukutakanu yina mpi kana ke na mambu ya sikisiki ya kusimbaka ntima na bo mpi ya bo lenda sadila. Mutindu baleke kele kitini ya mfunu ya dibundu, bambuta fwete zaba kusyamisa mpi kusikisa bo sambu na bakomantere yonso ya bo kesalaka na lukutakanu to na konso devware yina bo mesala. Mutindu baleke kesala kumosi ti bambuta na kati ya dibundu mpi mutindu bo kelungisa bisalu ya fyoti ya bo kepesa bo na nzo tamonisa kana bo takuka kulungisa mbote mikumba ya kuluta nene na luzingu na bo yina talanda.—Luka 16:10.

¹⁷ Mutindu bo kendimaka mikumba ya fyoti ya bo kepesaka bo, baleke mingi keyedisaka bikalulu mingi ya kimpeve yina kesadisaka bo na kubaka mikumba ya kuluta nene. Kana bo kele ti mambu ya kimpeve ya kusala, yo lenda sadisa bo na kubuya kusala mambu ya mbi. (2 Timoteo 2:22) Mikumba ya mutindu yina kesadisaka na kuzaba kana bo ‘kelungisa mambu’ yina bampangi ya babakala fwete lungisa sambu na kukuma bansadi ya kisalu. (1 Timoteo 3:10, NW) Mutindu bo kevandaka ya kuyilama na kusala badevware mpi kupesa bakomantere na balukutakanu, mpi kikesa na bo na kisalu ya kusamuna, yika mpi dikebi ya bo ketulaka na bantu yonso ya dibundu, kesadisaka bankuluntu na kuzaba kana bo mefwana na kubaka mikumba yankaka.

Beno Sosa Mambu ya Mbote na Bantu Yonso

18. Inki mambu ya mbi bankuluntu fwete buya na ntangu bo kesambisa makambu, mpi sambu na inki?

¹⁸ Bingana 24:23 ketuba nde: “Yo kele mbote ve zuzi na kukotila muntu ya yandi ke sambisa.” Mayele ya zulu kelombaka na bankuluntu na kukonda kukotila muntu mosi na ntangu bo kesambisaka makambu na kati ya dibundu. Yakobo kutubaka nde: “Muntu yina ke na mayele yina ke katukaka na zulu, ntete yandi ke na kinzambi [“kukonda mvindu,” NW]; ebuna yandi kele mpi muntu mosi ya ngemba, ya pima, yandi kele muntu mosi ke lemfukaka na Nzambi; yandi kele muntu ya mbote; ke salaka mambu ya mbote; yandi ke zengaka mambu mutindu yo kele; yandi ke tubaka mambu na masonga.” (Yakobo 3:17) Yo kele pwelele nde, na ntangu bo kesosa mambu ya mbote na bantu yankaka, bankuluntu fwete keba nde bangwisana to mawi na bo kutwadisa bo ve na badesizio yina bo fwete baka. Muyimbi-bankunga Asafi kusonikaka nde: “Nzambi muntu ke sambisa makambu kuna na zulu kisika banzambi ya nkaka me kwisa kutana [“bantu yina kele bonso banzambi,” ketubila bazuzi ya bantu]; yandi ke zenga makambu nde: ‘Beno fweti bikisa kuzenga makambu na nzila ya mbi, beno fweti kotila bantu ya mbi ve.’” (Nkunga 82:1, 2) Yo yina, bankuluntu fwete buya konso dibanza ya kukotila bantu kana makambu ya bo kesambisa ketadila nduku to mpangi mosi ya dibuta. Kusala mutindu yina kesadisaka bo na kutanina bumosi ya dibundu mpi kubika nzila na mpeve ya Yehowa na kusala na kimpwanza yonso.—1 Tesalonika 5:23.

19. Na nki mitindu beto lenda sosa mambu ya mbote na bampangi na beto?

¹⁹ Ntangu beto kesosaka mambu ya mbote na bampangi na beto ya babakala ti ya bankento, beto kemonisaka kikalulu yina Polo kumonisaka ntangu yandi tubilaka dibundu ya Tesalonika. Yandi tubaka nde: “Ebuna, sambu na Mfumu, beto ke tulaka ntima na beno; beto ke tulaka ntima nde beno ke sala mambu yina ya beto songaka beno, mpi nde beno ta salaka yo kaka ntangu yonso.” (2 Tesalonika 3:4) Yo tasadisa beto na kukanga meso na bifu ya bantu yankaka na ntangu beto kesosa mambu ya mbote ya bo kesalaka. Beto tasosaka bisika yina beto lenda sikisa bampangi na beto, mpi kubuya kutonga bo. Polo kusonikaka nde: “Kima ya ntete ya bo ke lombaka, na konso muntu yina me bakaka kiyeka [kele nde muntu yina kuvanda ya kwikama, NW].” (1 Korinto 4:2) Kwikama ya bantu yina kele na mikumba na dibundu kaka ve, kansi ya bampangi na beto yonso ya babakala ti ya bankento kepusaka beto na kuzola bo. Yo kesalaka nde beto kangama ngolo na bo, mpi yo kekumisaka kinduku na beto ya Bukristu ngolo. Beto kekumaka ti bangindu bonso yina Polo kuvandaka na yo na bampangi na bilumbu na yandi. Bo kele bantu ya ‘ke salaka ti beto sambu na Kimfumu ya Nzambi’ mpi ‘bo ke pesaka beto kikesa mingi.’ (Kolosai 4:11) Kana beto kesala mutindu yina, beto kemonisaka mabanza ya Yehowa.

20. Inki mambote bantu yina kesosaka mambu ya mbote na bantu yonso tabaka?

²⁰ Ya kyeleka, beto kevutukilaka kisambu ya Nehemia yai: ‘Nzambi na mono, yindula mono sambu na mambu ya mbote.’ (Nehemia 13:31) Beto kele na kyese mingi kibeni na kuzaba nde Yehowa kesosaka mambu ya mbote ya bantu kesalaka! (1 Bantotila 14:13) Bika beto mpi kusala mutindu mosi na mambu yonso ya beto kesala ti bampangi na beto. Kusala mutindu yina kepesaka beto kivuvu ya kukatuka na masumu mpi ya luzingu ya kukonda nsuka na inza ya mpa ya mekuma penepene ntangu yai.—Nkunga 130:3-8.

Inki Mutindu Nge Tavutula?

• Inki kikuma kepusaka Yehowa na kusala mambu ti bumbote na bantu yonso?

• Inki mutindu beto lenda sosa mambu ya mbote na bantu yankaka

• na kisalu na beto ya kusamuna?

• na dibuta na beto?

• na dibundu na beto?

• na bangwisana na beto yonso?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 13]

Ata bampangi na yandi kuvandaka ti kimbeni sambu na yandi, Yozefi kusosaka mambu na bo ya mbote

[Kifwanisu ya kele na lutiti 14]

Kimbeni kekangisaka beto ve nzila na kumeka kusadisa bantu yonso

[Kifwanisu ya kele na lutiti 15]

Ata bo salaka mambu ya mbi na luzingu na bo ya ntama, ata mwana mosi ve ya Yakobi kukondaka kubaka balusakumunu na yandi

[Kifwanisu ya kele na lutiti 16]

Yamba na kyese yonso bantu yonso na balukutakanu ya Bukristu