Yehowa “Ke Talaka” mpi Kezabaka Mambu Yonso
“[Yehowa] ke talaka bantu yonso, yandi zaba mpi mambu yonso ya bo ke salaka.”—NK. 11:4.
1. Beto kesepelaka kupusana na bantu ya nki mutindu?
INKI mutindu nge kekudiwaka sambu na bantu yina ketudilaka nge dikebi ya masonga? Bo kepesaka nge ngindu na masonga yonso ntangu nge kelombaka bo yo. Ntangu nge kevandaka ti mfunu ya lusadisu, bo kepesaka nge yo na zola yonso. Ntangu nge kevandaka ti mfunu ya ndongisila, bo kepesaka nge yo ti luzolo. (Nk. 141:5; Gal. 6:1) Keti nge kesepelaka ve na kupusana penepene ya bantu ya mutindu yina? Ya kyeleka, Yehowa ti Mwana na yandi kele bantu ya mutindu yina. Nkutu, dikebi yina bo ketudilaka nge meluta mpenza dikebi yina konso muntu lenda tudila nge, mpi bo kevandaka ti bikuma ya kukonda bwimi; bo kezolaka kusadisa nge na ‘kubaka moyo ya kieleka.’—1 Tim. 6:19; Kus. 3:19.
2. Tii na nki kiteso Yehowa ketudilaka bansadi na yandi dikebi?
2 Muyimbi-bankunga Davidi kumonisaka dikebi ya mudindu yina Yehowa ketudilaka beto ntangu yandi tubaka nde: “[Yehowa] ke talaka bantu yonso, yandi zaba mpi mambu yonso ya bo ke salaka.” (Nk. 11:4) Ee, Nzambi ketalaka beto kaka ve, kansi yandi kezabaka mambu yonso ya beto kesalaka. Davidi kusonikaka mpi nde: “Nge zaba ntima na mono, nge kwisaka kutala mono na mpimpa. . . . Nge monaka mono ve ata na ngindu ya mbi.” (Nk. 17:3) Yo ke pwelele nde, Davidi kuzabaka dikebi ya mudindu yina Yehowa vandaka kutudila yandi. Yandi zabaka nde yandi tapesa Yehowa ntima mpasi mpi tasepedisa Yehowa ve kana yandi yedisa bangindu to ntima ya mbi. Keti Yehowa kevandaka muntu ya kyeleka sambu na nge bonso yandi vandaka sambu na Davidi?
Yehowa Ketalaka Ntima
3. Inki mutindu Yehowa kemonisaka bukatikati na yina metala bifu na beto?
3 Yehowa ketulaka ntetentete dikebi na kimuntu ya kati, disongidila ntima na beto. (Nk. 19:15; 26:2) Na zola yonso, yandi ketulaka ve dikebi yonso na bifu ya fyoti-fyoti. Mu mbandu, ntangu Sara, nkento ya Abrahami, kutaka luvunu na wanzyo yina kubakaka nitu ya kimuntu, yo fwete vanda nde wanzyo kumonaka nde yandi vandaka na boma mpi kuwaka nsoni, yo yina yandi nganinaka yandi na mawete. (Kuy. 18:12-15) Ntangu Yobi, tata ya mabuta, kutubaka nde ‘yandi salaka mbi ve, Nzambi me pesa yandi mpasi ya mpamba,’ Yehowa kubuyaka ve na kusakumuna Yobi sambu yandi zabaka nde Satana kupesaka yandi mpasi mingi. (Yobi 32:2; 42:12) Mutindu mosi, Yehowa kuwilaka ve mufwidi ya Sarepta makasi na mutindu yandi tubilaka profete Elia kukonda boma. Nzambi kubakisaka nde yandi vandaka na mawa mingi na mutindu mwana na yandi mosi kaka kufwaka.—1 Bant. 17:8-24.
4, 5. Inki mutindu Yehowa kumonisaka ntima ya mbote na mutindu yandi salaka mambu na Abimeleki?
4 Sambu Yehowa kezabaka ntima ya muntu, yandi ketulaka mpi dikebi ata na bantu yina kele ve Bakristu. Beto tadila mutindu yandi salaka mambu na Abimeleki, mfumu ya bwala Gerare ya Filistia. Sambu Abimeleki kuzabaka ve nde Sara kuvandaka nkento ya Abrahami, yandi bakaka Sara sambu na kukumisa yandi nkento na yandi. Kansi, na ntwala nde Abimeleki kuvukisa nitu ti Sara, Yehowa kuzabisaka yandi na ndosi nde: “E, nge zabaka nde Sara ke na bakala ve. Mono muntu zolaka ve nde nge sala masumu na meso na mono, yo yina mono pesaka nge nzila ve na kusimba yandi. Ntangu yai, vutula nkento yai na bakala na yandi. Bakala na yandi kele profete, yandi ta samba mono sambu na nge, mpidina nge ta fwa ve.”—Kuy. 20:1-7.
5 Ya kyeleka, Yehowa lendaka kusala Abimeleki mbi sambu yandi vandaka nsambidi ya banzambi ya luvunu. Kansi, na dibaku yai Nzambi kumonaka nde muntu yai kusalaka na masonga yonso. Yehowa kumonisaka ntima na yandi ya mbote mpi kuzabisaka mfumu yina nki yandi fwete sala sambu Yehowa kulolula yandi, mpidina yandi “ta fwa ve.” Keti nge tazola ve kusambila Nzambi ya mutindu yai?
6. Na nki mitindu Yezu kulandaka mbandu ya Tata na yandi?
6 Yezu kulandaka mbandu ya Tata na yandi na mutindu mosi ya kukuka, na kutulaka dikebi na mambu ya mbote yina balongoki na yandi kuvandaka na yo mpi na kulolulaka bifu na bo na zola yonso. (Mar. 10:35-45; 14:66-72; Luka 22:31, 32; Yoa. 15:15) Nkadilu ya Yezu kuwakanaka ti mambu yina yandi tubaka na Yoane 3:17 nde: “Nzambi tindaka ve Mwana na yandi awa na nsi-ntoto sambu na kwisa kupesa bantu ndola, kansi sambu na kwisa kugulusa bo.” Ya kyeleka, zola yina Yehowa ti Yezu kele na yo sambu na beto kele ngolo mpi yo kesobaka ve. Yo kemonanaka na mpusa yina bo kele na yo nde beto baka luzingu. (Yobi 14:15) Zola ya mutindu yina ketendula sambu na nki Yehowa ketalaka beto, nki mutindu yandi ketalaka beto, mpi nki yandi kesalaka na mambu yina yandi kemonaka.—Tanga 1 Yoane 4:8, 19.
Nzambi Ketalaka Beto na Disu ya Zola
7. Yehowa ketalaka beto ti nki ngindu?
7 Yo yina, yo kele mbi na kuyindula nde Yehowa kele bonso soda mosi ya kele na zulu ya ketalaka beto sambu na kukanga beto kana beto mesala masumu! Satana muntu ketalaka bantu na disu ya mbi mpi yandi kefundaka bo. (Kus. 12:10) Nkutu, yandi kemonaka bantu ti bikuma ya mbi, ata ntangu bikuma na bo kevandaka ya mbote. (Yobi 1:9-11; 2:4, 5) Muyimbi-bankunga kusonikaka na yina metala Nzambi nde: “Kana nge landaka masumu na beto, nani zolaka kubaka ndola ve?” (Nk. 130:3) Mvutu ya pwelele kele nde, Ata muntu mosi ve! (Lo. 7:20) Kansi, Yehowa ketalaka beto ti disu ya mbote, bonso tata mosi ya zola yina kezolaka kutanina bana na yandi na mambu ya mbi. Mbala mingi, yandi kekebisaka beto sambu na bifu na beto na mpila nde beto mona mpasi ve.—Nk. 103:10-14; Mat. 26:41.
8. Inki mutindu Yehowa kelongaka mpi kepesaka disipline na bansadi na yandi?
8 Zola ya Nzambi kemonanaka na malongi mpi na disipline yina yandi kepesaka beto na Masonuku mpi na madya ya kimpeve yina “mpika ya kwikama mpi ya mayele” kepesaka. (Mat. 24:45, NW; Baeb. 12:5, 6) Yehowa kepesaka beto mpi lusadisu na nzila ya dibundu ya Bukristu mpi ya ‘makabu ya bantu.’ (Ef. 4:8) Kuluta dyaka, Yehowa ketalaka beto sambu na kumona mutindu beto kendimaka malongi yina yandi kepesaka beto bonso Tata, mpi yandi kesadisaka beto dyaka mingi. Nkunga 32:8 ketuba nde: “Mono ta songa nge nzila ya nge fweti landa, mono ta longa nge mambu yonso, mono ta talaka nge.” Yo yina, yo kele mfunu mpenza nde beto widikila Yehowa ntangu yonso! Beto fwete landa na kudikulumusa na meso na yandi mpi kundima nde yandi kele Longi mpi Tata na beto ya zola.—Tanga Matayo 18:4.
9. Inki bifu beto fwete buya, mpi sambu na nki?
9 Kansi, beto fwete bika ve ata fyoti nde lulendo, kukonda lukwikilu, to ‘masumu yina kekusaka,’ kukumisa ntima na beto ngolo. (Baeb. 3:13; Yak. 4:6) Mbala mingi, muntu kekumaka ti bifu yai ntangu yandi meyantika kuyedisa bangindu to bampusa ya mbi. Yandi lenda kuma kubuya nkutu bandongisila ya Masonuku yina mefwana. Kuluta dyaka mbi, yandi lenda kangama ngolo na bikalulu to na banzila na yandi ya mbi yina takumisa yandi mbeni ya Nzambi. Yo tavanda dyambu mosi ya mpasi kibeni! (Bing. 1:22-31) Beto tadila mbandu ya Kaini, mwana ya ntete ya Adami ti Eva.
Yehowa Kemonaka Mambu Yonso mpi Kesalaka na Kuwakana ti Mambu Yango
10. Sambu na nki Yehowa kundimaka ve makabu ya Kaini, mpi nki Kaini kusalaka?
10 Ntangu Kaini ti Abele kunatilaka Yehowa makabu, yandi tulaka dikebi kaka ve na makabu na bo, kansi mpi na bikuma yina kupusaka bo na kupesa yo. Yo yina, Nzambi kundimaka makabu ya Abele sambu na lukwikilu na yandi, kansi yandi buyaka makabu ya Kaini yina kumonisaka nde yandi vandaka na lukwikilu ve. (Kuy. 4:4, 5; Baeb. 11:4) Na kisika ya kubaka dilongi na mambu yina mpi kusoba nkadilu na yandi, Kaini kuwilaka mpangi na yandi makasi ya ngolo mpenza.—Kuy. 4:6.
11. Inki mutindu Kaini kumonisaka nde yandi vandaka ti ntima ya mbi, mpi nki dilongi beto kebaka?
11 Yehowa kumonaka nde nkadilu ya Kaini kuvandaka mbi kibeni, yo yina Yehowa kutubilaka Kaini na mawete yonso nde kana yandi sala mbote, yandi tavanda na kyese. Kansi, Kaini kuwaka ve ndongisila ya Ngangi na yandi mpi yandi fwaka mpangi na yandi. Ntima ya mbi ya Kaini kumonanaka dyaka na mutindu ya kukonda luzitu yina yandi pesaka mvutu na ngyufula yina Nzambi kuyulaka yandi nde: “Wapi leki na nge Abele?” Kaini kutubaka nde: “Mono zaba ve. Keti mono muntu ke talaka yandi?” (Kuy. 4:7-9) Ntima kele luvunu mingi mpenza, tii na kiteso ya kubuya ndongisila ya mbote ya Nzambi! (Yer. 17:9) Yo yina, bika nde masolo ya mutindu yai kulonga beto mpi beto sukinina ve na kubuya bangindu to bampusa ya mbi. (Tanga Yakobo 1:14, 15.) Kana muntu mepesa beto bandongisila ya Masonuku, bika nde beto monisa ntonda sambu na yo mpi beto tadila yo bonso nzikisa ya kemonisa zola ya Yehowa.
Ata Disumu Mosi Ve Lenda Bikala ya Kubumbana
12. Inki mutindu Yehowa kesungikaka mambi?
12 Bantu yankaka lenda yindula nde kana muntu memona bo ve ntangu bo mesala masumu, kima mosi ve lenda kumina bo. (Nk. 19:13) Na kutuba ya mbote, ata disumu mosi ve lenda bikala ya kubumbana. “Bima yonso ke monikaka pwelele, ya kukonda kubumbana, na meso na yandi. Mambu yonso ya beto me salaka, beto fweti songa yo kaka na Nzambi.” (Baeb. 4:13) Yehowa kele Zuzi yina ketalaka mabanza na beto ya kati, mpi yandi kesungikaka mambi na mutindu yina kemonisaka lunungu na yandi ya kukuka. Yandi kele ‘Nzambi mosi ke zolaka bantu ti kuwila bo mawa; ke waka makasi nswalu ve kansi yina ke songaka kaka mambote na yandi. Yandi ke salaka mambu yonso ya yandi ke tubaka.’ Kansi, na bantu yina kebalula ve ntima, yandi “ke vilaka ve na kupesa ndola” ntangu bantu ‘kesalaka masumu na luzolo’ na bo to kemonisaka nkadilu mosi ya mbi. (Kub. 34:6, 7; Baeb. 10:26) Dyambu yai kumonanaka na mutindu Yehowa kusalaka mambu na Akani mpi na Ananiasi ti Safira.
13. Inki mutindu bangindu ya mbi kupusaka Akani na kusala mambu ya mbi?
13 Akani kukolamaka mpenza na ntuma yina Nzambi kupesaka. Yandi bakaka bima ntangu bo nungaka bwala Yeriko mpi yandi bumbaka yo na nzo na yandi, ziku ti lusadisu ya dibuta na yandi. Ntangu masumu na yandi kuzabanaka, Akani kundimaka nde yandi salaka masumu ya nene, sambu yandi tubaka nde: “Mono muntu me sala masumu na Mfumu Nzambi.” (Yoz. 7:20) Bonso Kaini, Akani kuyedisaka ntima ya mbi. Na kutadila mambu yina Akani kusalaka, bwimi kuvandaka kima ya ntetentete yina kupusaka mpi kukusaka yandi. Na kutuba ya mbote, sambu bima ya bwala Yeriko kuvandaka ya Yehowa, Akani kuyibaka Nzambi mpi yo natilaka yandi ti dibuta na yandi lufwa.—Yoz. 7:25.
14, 15. Sambu na nki yo fwanaka nde Ananiasi ti Safira kubaka ndola ya Nzambi, mpi nki dilongi beto kebaka?
14 Ananiasi, ti nkento na yandi Safira, kuvandaka na dibundu ya ntete ya Bukristu na Yeruzalemi. Na nima ya Pantekoti 33 T.B., yo lombaka nde bampangi ya dibundu kuvukisa mbongo sambu na kulungisa bampusa ya kinsuni ya Bakristu ya mpa yina kukatukaka na bansi ya ntama mpi ya kuvandaka ntete na Yeruzalemi. Yo vandaka makabu ya luzolo ya mbote. Ananiasi kutekaka ndambu ya ntoto mpi kupesaka mwa ndambu ya mbongo na makabu. Nkento na yandi mpi kuzabaka mambu yango. Kansi, Ananiasi kutubaka nde yandi pesaka mbongo yonso. Ntembe kele ve nde bankwelani yai kuzolaka nde bampangi ya dibundu kupesa bo lukumu ya sipesiali. Kansi, bo kusaka. Na mutindu mosi ya kuyituka, Yehowa kumonisaka luvunu yina na ntumwa Piere, yina kusongaka Ananiasi kifu na yandi. Na mbala mosi, Ananiasi kubwaka mpi kufwaka. Ntangu fyoti na nima, Safira mpi kufwaka.—Bis. 5:1-11.
15 Ananiasi ti Safira kusalaka ve kifu yina na mbala mosi. Bo kanaka na kusala yo mpi kutaka luvunu sambu na kukusa bantumwa. Kuluta dyaka mbi, bo ‘tubaka luvunu na mpeve santu mpi na Nzambi.’ Mutindu Yehowa kusalaka mambu kemonisa pwelele nde yandi kevandaka ya kuyilama sambu na kutanina dibundu na bantu ya luvunu. Ya kyeleka, “yo kele mambu mosi ya boma kana muntu me bwa na maboko ya Nzambi ya moyo.”—Baeb. 10:31.
Bikala ya Kwikama Ntangu Yonso
16. (a) Inki mutindu Satana kesosa kukusa bantu ya Nzambi? (b) Inki bametode Satana kesadila sambu na kukusa bantu na teritware na beno?
16 Satana ke na kusala yonso yina yandi lenda sambu na kukusa beto mpi kusala nde Yehowa kubuya beto. (Kus. 12:12, 17) Bangindu ya mbi ya Satana kemonanaka pwelele na nsi-ntoto ya mefuluka ti mansoni mpi mubulu. Bubu yai, bantu lenda tala kukonda mpasi bifwanisu ya kesongaka bantu yina kele kinkonga na baordinatere to na ba apareyi yankaka. Bika nde beto bwa ve ata fyoti na mitambu ya Satana. Kansi, bika nde mawi na beto kuvanda bonso yina ya muyimbi-bankunga Davidi, yina kusonikaka nde: “Mono ta sala na mpila nde bifu na mono kuvanda mbote. . . . Mono ta zingaka luzingu mosi ya mbote na nzo na mono.”—Nk. 101:2.
17. (a) Sambu na nki Yehowa kebasisaka pwelele masumu ya kubumbana? (b) Inki fwete vanda lukanu na beto?
17 Bubu yai, Yehowa kesadilaka ve kidimbu ya nkumwa sambu na kubasisa masumu ya nene mpi bikalulu ya mbi pwelele, mutindu yandi vandaka kusala bantangu yankaka na ntangu ya ntama. Ata mpidina, yandi kemonaka mambu yonso mpi yandi kemonisaka pwelele masumu yina kevandaka ya kubumbana na ntangu mpi na mutindu yina mefwana. Polo kutubaka nde: “Masumu ya bantu ya nkaka ka monikaka mbote-mbote na ntwala, ata Nzambi me sambisa bo ntete ve. Kansi bantu ya nkaka, masumu na bo ke monikaka kaka na nima.” (1 Tim. 5:24) Zola kele kikuma ya ntetentete ya kepusaka Yehowa na kubasisa mambu ya mbi pwelele. Yandi kezolaka dibundu mpi kezolaka kutanina bunkete na yo. Dyaka, yandi kemonisaka mawa na bantu yina kubwaka na masumu, mpi ya kebalulaka mpenza ntima. (Bing. 28:13) Yo yina, bika beto landa na kusadila Nzambi na ntima mosi ya kukuka mpi kulosa bupusi yonso ya mbi.
Landa na Kuvanda na Ntima Mosi ya Kukuka
18. Inki mutindu Ntotila Davidi kuzolaka nde mwana na yandi kudiwa sambu na Nzambi?
18 Ntotila Davidi kutubaka na mwana na yandi Salomo nde: “Longuka na kuzaba mbote-mbote Nzambi ya mono tata na nge ke sambaka; sadila yandi na ntima mosi ti mabanza mosi. Mfumu Nzambi ke talaka ntima ya bantu, yandi ke zabaka mpi bangindu ya bantu. Kana nge sosa yandi, yandi ta ndima nge; kansi kana nge buya yandi, yandi mpi ta buya nge kimakulu.” (1 Bans. 28:9) Davidi kuzolaka nde mwana na yandi kusuka kaka ve na kukwikila na Nzambi. Yandi zolaka mpi nde Salomo kumonisa ntonda na dikebi ya mudindu yina Yehowa ketudilaka bansadi na yandi. Keti nge kemonisilaka Yehowa ntonda ya mutindu yina?
19, 20. Na kutadila Nkunga 19:8-12, inki kusadisaka Davidi na kupusana penepene na Nzambi, mpi nki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi?
19 Yehowa kuzabaka nde bantu yina kele na mpusa ya kuvanda ti bangwisana ya mbote ti yandi tazola kupusana penepene na yandi mpi nde nzayilu ya bikalulu na yandi ya mbote tasala nde bo kudiwa penepene na yandi. Yo yina, Yehowa kezola nde beto zaba yandi mpi kimuntu na yandi ya kitoko. Inki mutindu beto kesalaka yo? Na ntangu beto kelongukaka Ndinga na yandi mpi kemonaka balusakumunu na yandi na luzingu na beto.—Bing. 10:22; Yoa. 14:9.
20 Keti nge ketangaka Ndinga ya Nzambi konso kilumbu ti ntonda, na kusambaka nde Nzambi kusadisa nge na kusadila mambu ya nge ketanga? Keti nge kemonaka mfunu ya kuzinga na kuwakana ti minsiku ya Biblia? (Tanga Nkunga 19:8-12.) Kana yo kele mutindu yina, lukwikilu mpi zola na nge sambu na Yehowa talanda na kuyela. Ebuna yandi tapusana penepene na nge, mpi na kutuba mosi ya kifwani, yandi tasimba nge na diboko mpi beno tatambula kumosi. (Yez. 42:6; Yak. 4:8) Ya kyeleka, Yehowa tasakumuna nge mpi tatanina nge na kimpeve sambu na kumonisila nge zola na yandi mutindu nge ketambula na nzila ya nkaka ya kenataka na luzingu.—Nk. 91:1, 2; Mat. 7:13, 14.
Inki Mvutu Nge Tapesa?
• Sambu na nki Yehowa ketalaka beto?
• Inki kusalaka nde bantu yankaka kukuma bambeni ya Nzambi?
• Inki mutindu beto lenda monisa nde Yehowa kele muntu ya kyeleka sambu na beto?
• Inki mutindu beto lenda landa na kusadila Nzambi na ntima mosi ya kukuka?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 9]
Inki mutindu Yehowa ketalaka beto bonso tata mosi ya zola?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 10]
Inki dilongi beto kebaka na mbandu ya Ananiasi?
[Kifwanisu ya kele na lutiti 11]
Inki tasadisa beto na kulanda kusadila Yehowa na ntima mosi ya kukuka?