Bau ke banani?

Ba Témoins de Jéhovah kebinga nge sambu na kuzaba bau mbotembote. Na ntembe ve, bau ke bantu ve ya konda kuzabakana na nge. Mbalankaka nge ke na bamfinangani to na banduku ya kisalu ya ke na kibuka na bau. Mbalankaka nge memonaka bau ya kutelama na balabala mpi kesonga bazulunalu na bantu ya keluta na nzila. To mpi mbalankaka yau mekumilaka nge na kusolula ti bau na nzo na nge.

Ba Témoins de Jéhovah ke na mfunu na nge. Bau kezodila na kuvanda banduku na nge mpi kezola tendula nge mbotembote kana bau ke banani, inki ke balukwikilu na bau, inki mutindu kimvuka na bau ketambwisamaka mpi inki mutindu bau kekudiwããka na ntima sambu na bamfinangani na bau mpi sambu na ntoto ya mvimba sika bau kezingaka. Yina ke kikuma ya bau sonikaka kamukanda yai sambu na nge.

Na mambu yonso, luswaswanu kele ve, ba Témoins de Jéhovah ke bonso bantu yonso. Bau mpi ke na mitungisi sambu na yina ketadila mpasi na mambu​—⁠ya mbongo, ya kinsuni, mpi na mabanza. Mutindu bau ke bantu ya kulunga ve, to ya kutuntuka ve na mpeve, mpi ya kukonda bifu ve, yau lenda kumila bau na kusala mpi bifu. Kansi bau kesalaka ngolo na kubakila yau mayele, sambu na kusala bansobana ya mfunu na nzila ya kudipesa na kulonguka ya Bible. Bau mekuditambika na Nzambi sambu na kusala luzolo nandi. Yau yina kulungana ya luzolo ya Nzambi mekumaka kisalu ya mfunu mingi na kati ya luzingu na bau. Ikele Ndinga ya Nzambi mpi mpeve santu nandi ketwadisaka luzingu na bau ya mvimba.

Yau ke mfunu sambu na bau kana nde balukwikilu na bau kutungama na zulu ya Bible kansi na bafilozofi ya bantu ve to na malongi ya mabundu ve. Bau ketubaka bonso ntumwa Paulo nde: “Bika nde Nzambi zabana muntu ya kyeleka kansi muntu yonso zabana nkwa luvunu.” (Roma 3:​ 4, Traduction du monde nouveaua) Sambu na yina ketadila malongi ya kelongamaka bonso bakyeleka ya Bible, bau kendimaka na ntima mosi bonso bantu ya bwala Bérée yina Bible ketubila. Kuwa inki mutindu bau salaka ntangu ntumwa Paulo samwinilaka bau nsangu ya mbote: “Bau ndimaka nsangu ya Nzambi na luzolo yonso. Konso kilumbu bau vandaka zikisa mbotembote na Masonuku sambu na kutala kana mambu yina vandaka kyeleka.” (Bisalu 17:11) Ba Témoins de Jéhovah mendima mbalu ya kusadila mayele yina. Malongi yonso ya mabundu fwetele luta na nzikisa yina, sambu yau kepesa nzila na kuzaba kana nde malongi yina ke na kuwakana na Ndinga ya Nzambi to ve. Bau kesalaka mpi mpidyai na malongi na bau mpi ya mabundu yankaka na lusadisu ya Masonuku.

Yina yonso kesonga nde ba Témoins de Jéhovah kekwikilaka na Bible, na kundima yau bonso Ndinga ya Nzambi. Sambu na bau, bamikanda 66 mevukana na masonuku ya santu ya mesonama na ngolo ya mpeve ya Nzambi yempi yau kewakana na nkenda ya nkulu. Na nkufi, Bible mekabwana na bandambu zole, Kuwakana ya Ntama mpi Kuwakana ya Mpa. Ba Témoins kebingaka ndambu ya ntete “Masonuku ya ki-hébreu,” ndambu ya zole “Masonuku ya greke ya bukristu.” Lukwikilu na bau metungama na zulu ya bandambu yina zole; bau kelongukaka yau mutindu yau mesonama, katula kaka bisika yina mesonama na bantubilu ya bingana to na bifwani. Ebuna, ba Témoins kekwikilaka nde bambikudulu mingi melunganaka, nde yankaka ke na kulungana mpi nde yankaka takulungana dyaka.

ZINA NA BAU

Témoins de Jéhovah? Ee, bau mezabana na zina yina. Zina yango kemonisa kikalulu na bau: na ntembe ve bau ke babakala mpi bankento yina ketããka kimbangi sambu na zina ya Jéhovah, sambu na bunzambi nandi mpi sambu na balukanu nandi. Bangogo “Nzambi,” “Mfumu” mpi “Ngangi” (kiteso mosi bonso “prézida,” “ntotila,” “général”) ke biyeka yina lenda pesama sambu na kubinga bantu ya mutindu na mutindu. Kansi ngogo “Jéhovah,” ke zina ya Muntu mosi na kingenga kibeni: Nzambi Nkwa-Ngolo yonso mpi Ngangi ya nza. Ikele yau mukapu yai ya mukanda ya Bankunga 83:18 kemonisa, na Bible ya Crampon (1905) nde: “Bika bau zaba zina na nge, nge mosi kaka, Jéhovah, nge ke Nkwa-Zulu na ntoto ya mvimba!”

Zina Jéhovah (ba biblistes yankaka kezodilaka mingi “Yahvé” to “Yahweh”; tala Bible de Jérusalem mpi Bible du cardinal Liénart, ba Bibles ya katolika) kemonana mbala 7 000 na kati ya mikanda ya luyantiku ya Masonuku ya ki-hébreu. Ikele na ba Bibles mingi yina bau mekatulaka zina yango na balutiti na yau mpi bau meyingisaka na sika na yau bangogo bonso “Nzambi” to “Mfumu.” Ata mpidina, yau ke mpasi ve na kuzaba to na kusengumuna na ba Bibles yina bisika ya zina ya Jéhovah kele na ki-hébreu. Na mikapu yango bangogo yina bau yingisaka mesonama mbala mingi na bisono ya nene: NZAMBI, MFUMU. Kansi ba Bibles mingi ya bilumbu yai ke na zina ya Jéhovah to ya Yavhé (to Yahweh). Mumbandu, tala inki mutindu Traduction du monde nouveau mebalula mukapu ya Isaya 42:8: “Mono ke Jéhovah, yina ke zina na mono.”

Ba Témoins de Jéhovah kesadilaka mukapu 43 ya mukanda ya Isaya sambu na kunungisa zina yina bau kebingamaka. Na mukapu yina ntoto ya mvimba mefwanisama na nzo-kinzonzi sika wapi banzambi ya makanda metelama na ntwala ya kupona yai: kubuta batemwe na bau sambu na kumonisa “lunungu” na bau, to kuwila ba Témoins de Jéhovah mpi kundima nde kyeleka ke kaka na bau. Ikele na dyambu yina Jéhovah ketuba na dikanda nandi mpidyai nde: “Beno ke batemwe na mono, Jéhovah metuba, yempi nsadi na mono ya mono mesola, sambu beno kuzaba mono mpi beno kukwikila mono, yempi beno kubakisa nde ikele kaka mono. Na ntwala na mono Nzambi yankaka ata mosi kusalamaka ve, na nima na mono yankaka tasalama mpi dyaka ve. Ikele mono, muntu ke Jéhovah, ebuna ngulusi yankaka kele ve kaka mono.”​—Isaya 43:​10, 11, Crampon 1905.

Jéhovah Nzambi vandaka na batemwe na mafunda ya bamvu na ntwala ya kukwisa ya Yezu Kristu. Mukapu 11 ya mukanda na ba Hé­breux ketanga mwa bantu ya lukwikilu, ebuna, na nzila ya kutanga ya ntete ya mukapu ya kelanda (Ebeleo 12:1); nge tatanga mambu yai: “Mpidyai, sambu beto ke na dituti yina ya nene ya batemwe ya mezyunga beto, bika beto losa kizitu yonso ya masumu yina kekanga beto ntangu yonso, yempi beto luta ntina nswalu na mvibudulu na nzila yina mepesama na beto.” Yezu tubaka na ntwala ya Pilato nde: “Mono butukaka sambu na yai, mono mekwisa na nsi sambu na yai: ikele sambu na kutuba kitemwe na kyeleka.” Yezu mebingama “temwe ya kwikama mpi ya kyeleka.” (Yoane 18:37; Nzayikusu 3:14) Tala yina yandi kutubaka na balongoki nandi: “Beno tabaka ngolo ntangu mpeve santu takwisa na beno, ebuna beno tavanda batemwe na mono na Yeruzalem, na Yuda ya mvimba mpi na Samaria, tii na sika ya kuluta ntama na ntoto.”​—Bisalu 1:8.

Tala kikuma ya babakala na bankento mingi (bubu yai bau meluta 4 000 000) ke na kumwangisa nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Jéhovah, ya ketambwisama na Yezu Kristu, na ba nsi kuluta 212 na nza ya mvimba mpi bau mendima nde bau melunga na kubingama na zina ya ba Témoins de Jéhovah.

[Banoti na nsi ya lutiti]

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 3]

Bau kekudipesa na nge mpi bau ke na mfunu na nge

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 3]

Bau mekuditambika na Nzambi sambu na kusala luzolo nandi

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 4]

Bau kekwikilaka nde Bible ke Ndinga ya Nzambi

Zina ya Nzambi kibeni na ki-hébreu

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 5]

Ngwakana kati na zina mpi kinzonzi

[Bangogo sambu na kubenda dikebi ya kele na lutiti 5]

Ba Témoins de Jéhovah meluta 4 000 000 na ba nsi kuluta 212

[Kifwanisu ya kele na lutiti 4]

Zina ya Nzambi na Kiebreo ya ntama