1-3. (a) Sambu na nki Yozue kele mbandu ya mbote na yina me tala kusala nsola ya mbote na luzingu? (b) Inki beto fwete vila ve ntangu beto ke baka balukanu?

‘KUSOLA’ kele ngogo mosi ya mfunu mpenza. Bansola yina beto ke salaka ke vandaka mfunu mpi yo ke sadisaka beto na kuzaba nzila yina beto ta landa na luzingu na beto. Mu mbandu: Yindula nde muntu mosi ke tambula na nzila mpi na mbala mosi yandi me kuma na panda-nzila. Inki nzila yandi ta landa? Kana yandi me zaba mbote-mbote kisika yina yandi ke kwenda, yandi ta pona nzila yina ta nata yandi pene-pene ti kisika yina yandi ke kwenda; kansi kana yandi pona nzila ya nkaka yo ta nata yandi ntama ti kisika yina yandi ke kwenda.

² Biblia kele ti bambandu ya bantu mingi yina kutanaka ti diambu ya mutindu mosi. Mu mbandu, yo lombaka nde Kaini kusola na kuyala makasi na yandi to kubika nde yo pusa yandi na kusala mambu ya mbi. (Kuy. 4:6, 7) Yo lombaka mpi nde Yozue kusola na kusadila Nzambi ya kieleka to kusambila banzambi ya luvunu. (Yoz. 24:15) Lukanu ya Yozue vandaka ya kubikala pene-pene ya Yehowa, yo yina yandi ponaka nzila yina zolaka kusadisa yandi na kusala mpidina. Kansi Kaini vandaka ve ti lukanu yina, yo yina yandi solaka nzila yina kabulaka yandi ti Yehowa.

³ Bantangu ya nkaka, yo ke lombaka nde beto baka balukanu ya mfunu sambu na kubikala na nzila ya mbote. Beto fwete vila ve kisika yina beto ke kwenda to lukanu na beto, disongidila kupesa Yehowa lukumu na mambu yonso ya beto ke sala mpi kubuya konso kima yina lenda kabula beto ti yandi. (Tanga Baebreo 3:12.) Na disolo yai mpi yina ke landa, beto ta tadila mambu nsambwadi yina beto fwete keba na mpila nde ata kima mosi ve kukabula beto ti Yehowa.

KISALU

4. Sambu na nki kisalu kele mfunu?

⁴ Bakristu fwete lungisa bampusa na bo mosi mpi ya mabuta na bo. Biblia ke tuba nde konso muntu yina ke zola ve kulungisa bampusa ya dibuta na yandi, kele mbi kuluta muntu yina kele ve Mukristu. (2 Bate. 3:10; 1 Tim. 5:8) Ya kieleka, kisalu kele diambu mosi ya mfunu na luzingu, kansi kana nge keba ve, yo lenda kabula nge ti Yehowa. Inki mutindu?

5. Inki nge fwete tadila na ntwala ya kundima kisalu mosi buna?

⁵ Yindula nde nge ke sosa kisalu. Kana kuzwa kisalu kele mpasi na insi yina nge ke zinga, nge lenda bwa na mutambu ya kundima konso kisalu yina me monana. Kansi nki beto lenda tuba kana kisalu yina ke wakana ve ti minsiku ya Biblia? To kana manaka ya kisalu yina ta lomba nge ntangu mingi na mpila nde nge ta vanda ve ti ntangu mingi na dibundu to yo ta kabula nge ti dibuta na nge? Keti nge ta ndima kisalu yina sambu nge ke yindula nde yo kele mbote na kuvanda ti kisalu ya mbi na kisika ya kukonda kisalu? Kuvila ve nde, kana nge sala nsola ya mbi yo lenda kabula nge ti Yehowa. (Baeb. 2:1) Yo vanda nge ke sosa kisalu to ke zola kusoba kisalu na nge, nki mutindu nge lenda baka lukanu ya mayele?

6, 7. (a) Inki balukanu muntu lenda baka na yina me tala kisalu ya kinsuni? (b) Inki lukanu ta sadisa nge na kukwenda pene-pene na Yehowa, mpi sambu na nki?

⁶ Mutindu beto tubilaka yo na luyantiku, kuvila ve kisika yina nge ke kwenda. Kudiyula nde: ‘Mono ke zola nde kisalu to mambu yina mono ta sala na makwisa kunata mono na wapi?’ Kana nge ke baka kisalu ya kinsuni bonso kima yina ta sadisa nge mpi dibuta na nge sambu nge landa kusadila Yehowa, yandi ta sakumuna bikesa na nge. (Mat. 6:33) Yehowa me zaba mutindu ya kusadisa nge ntangu nge me vidisa kisalu na kintulumukina to me kutana ti bampasi ya mbongo. (Yez. 59:1) Yandi “me zaba mutindu ya kukatula bantu ya ke kangamaka na Nzambi na mumekamu.”​—2 Pie. 2:9.

⁷ Kansi, nki beto lenda tuba kana lukanu na nge kele ya kukuma ti kimvwama? Ziku, nge lenda nunga. Kansi zaba nde, yo kele kigonsa na kusala kisalu kaka sambu na kukuma mvwama. (Tanga 1 Timoteo 6:9, 10.) Kana kimvwama mpi kisalu kele mambu ya kuluta mfunu na luzingu na nge, yo ta kabula nge ti Yehowa.

8, 9. Inki bangiufula bibuti fwete kudiyula na yina me tala nkadilu na bo na kisalu ya kinsuni? Tendula.

⁸ Kana nge kele kibuti, kuvila ve nde mbandu na nge kele ti bupusi na bana na nge. Inki mambu bo ke monaka ya ke vandaka na mfunu mingi na luzingu na nge? Kisalu na nge? To bangwisana na nge ti Yehowa? Kana bo ke mona nde kiyeka, lukumu mpi kimvwama kele na kisika ya ntete na luzingu na nge, keti nge ke yindula nde bana na nge ta sala nsola ya mbi ya kiteso mosi ntangu bo ta yela? Keti bo ta pesaka nge diaka ve luzitu yina me fwana na kibuti? Toko mosi ya Mukristu tubaka nde: “Kana mu yindula diaka, tata na mono kumisaka kisalu na yandi diambu ya kuluta mfunu na luzingu na yandi. Na luyantiku, yo vandaka kumonana bonso nde yandi vandaka kusala ngolo sambu yandi vandaka kuzola nde dibuta na beto kuvanda ti bima ya kuluta mbote. Yandi vandaka kuzola nde beto vanda ti luzingu ya mbote. Kansi na bamvula ya me katuka kuluta, kima mosi sobaka. Yandi kumaka kusala konso ntangu mpi sumbaka bima mingi ya ntalu kuluta yina dibuta vandaka na yo mfunu. Inki mbutu yo basisaka? Beto me zabanaka bonso dibuta yina kele ti mbongo mingi na kisika ya kuzabana bonso dibuta yina ke siamisaka ba nkaka na kusadila Yehowa. Mono zolaka kuvanda na kiese kana tata na mono salaka ngolo sambu na kusadisa dibuta na beto na kimpeve, na kisika ya kusosa mbongo mingi.”

⁹ Bibuti, beno kabwana ve ti Yehowa na kudiyangisaka mingi sambu na kisalu yina beno ta sala. Beno vanda mbandu ya mbote sambu na bana na beno. Beno monisa bo nde beno ke kwikilaka mpenza nde, kuvanda ti bangwisana ya mbote ti Yehowa kele mfunu mingi kuluta mbongo mpi bima ya nkaka.​—Mat. 5:3.

10. Inki mambu toko mosi lenda tadila na ntwala ya kusola kisalu yina yandi ta sala?

¹⁰ Kana nge kele toko mpi ke yindula sambu na kisalu yina nge ta sala ntangu nge ta kuma mbuta, nki mutindu nge lenda sala nsola ya mayele? Mutindu beto tubilaka yo, nsola na nge ta tadila mutindu nge ke zola kutwadisa luzingu na nge. Kana nge ke yindula kubaka formasio sambu na kisalu mosi buna, keti yo ta sadisa nge na kutula kisalu ya Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na nge to yo ta kabula nge ti Yehowa? (2 Tim. 4:10) Keti lukanu na nge kele ya kulanda bantu ya nsi-ntoto yina ke vandaka na kiese kaka kana bo kele ti mbongo mingi? To keti nge ta tudila Yehowa ntima bonso Davidi? Yandi sonikaka nde: ‘Mono vandaka leki mpi mono me kuma mbuta; kansi mono me monaka ntete ve Mfumu Nzambi kubuya muntu ya mbote to bana na yandi kulomba madia.’ (Nk. 37:25) Yo kele bonso kusola nzila yina nge ta landa; nzila mosi lenda nata na luzingu ya mbote mpenza kansi nzila ya nkaka lenda kabula nge ti Yehowa. (Tanga Bingana 10:22; Malashi 3:10.) Nge ta sola nki nzila?a

BANSAKA YA KULUTISILA NTANGU

11. Biblia ke ndimaka nki na yina me tala bansaka ya kulutisila ntangu, kansi nki beto fwete vila ve?

¹¹ Biblia ke tubaka ve nde yo kele mbi na kusakana; kansi yo ke tubaka mpi ve nde kusala bansaka ya kulutisila ntangu kele kubebisa ntangu. Polo sonikilaka Timoteo nde: “Ngalasisi ya nitu kele mfunu na mambu fioti.” (1 Tim. 4:8) Nkutu, Biblia ke tubaka nde yo kele ti ‘ntangu ya kuseka’ mpi “ntangu ya kukina.” (Lo. 3:4; 4:6) Kansi, kana nge keba ve bansaka ya kulutisila ntangu lenda kabula nge ti Yehowa. Inki mutindu? Kana nge pona bansaka ya mutindu ya mbi to kana nge ke lutisila yo ntangu mingi.

12. Inki mambu nge fwete tadila na yina me tala mutindu ya bansaka yina nge ke pona?

¹² Ya ntete, beto tadila mutindu ya bansaka yina beto fwete pona. Yo ke kieleka nde, kele ti bansaka ya mitindu ya mbote. Kansi, ntembe kele ve nde bansaka mingi yina ke salama na nsi-ntoto ke siamisaka mambu yina Nzambi ke mengaka, mu mbandu mubulu, bisalu ya bampeve ya mbi, mpi kuvukisa nitu na mutindu ya mbi. Yo yina, nge fwete tadila mutindu ya kupema mpi ya bansaka yina nge ke pona. Kudiyula nde: Yo kele ti nki bupusi na luzingu na mono? Keti yo ke siamisa mono na kuzola mubulu, mpeve ya kutesana ti ba nkaka, to na kuzola mingi insi na mono? (Bing. 3:31) Keti yo ke lomba nde mono basisa mbongo mingi? Keti yo lenda budisaka bantu ya nkaka dibaku? (Bar. 14:21) Mono ke salaka yo ti bantu ya nki mutindu? (Bing. 13:20) Keti yo ke pusa mono na kusala mambu ya mbi?​—Yak. 1:14, 15.

13, 14. Inki nge fwete tadila na yina me tala kiteso ya ntangu yina nge fwete lutisa na bansaka?

¹³ Diaka, nge fwete tadila kiteso ya ntangu yina nge ke lutisaka na bansaka. Kudiyula nde: ‘Keti mono ke lutisaka ntangu mingi na bansaka na mpila nde mono ke vandaka ti ntangu fioti sambu na kisalu ya kusamuna mpi balukutakanu?’ Kana nge lutisa ntangu mingi na bansaka, nge ta mona nde yo ta natila nge ve kikesa ya mingi mutindu nge ke yindula. Nkutu, bantu yina ke vandaka ti bukati-kati na yina me tala bansaka ke vandaka na kiese ya mingi kuluta. Sambu na nki? Sambu bo ke zabaka nde bo ke tulaka dikebi ntete-ntete na “mambu ya kuluta mfunu,” mpidina bo ke vandaka ti kimpwanza ya kusala bansaka.​—Tanga Bafilipi 1:10, 11.

¹⁴ Ata kulutisa ntangu mingi na bansaka lenda pesa kiese mingi, kulanda nzila yina lenda kabula nge ti Yehowa. Mpangi-nkento mosi ya bamvula 20, na zina ya Kim, kutanaka ti diambu yina. Yandi ke tuba nde: “Mono vandaka kukwenda na bafeti konso kilumbu ya Kitanu, ya Mposo mpi ya Lumingu. Kansi ntangu yai, mono ke mona nde kele ti mambu mingi ya mfunu ya mono fwete sala. Mu mbandu, sambu mono kele mupasudi-nzila, mono ke telamaka na 6:00 sambu na kukwenda na kisalu ya bilanga, yo yina mono lenda bikala ve na feti tii na ngunga ya ntete to ya zole. Mono me zaba nde, bafeti yina yonso kele mbi ve kansi yo lenda katula mono dikebi ya mingi mpenza. Bonso mambu yonso ya nkaka, yo fwete vanda na kisika na yo.”

15. Inki mutindu bibuti lenda sadisa bana na bo kusepela na bansaka?

¹⁵ Bibuti kele ti mukumba ya kulungisa bampusa ya kinsuni, ya kimpeve mpi ya mawi ya bo mosi mpi ya bana na bo. Bampusa yango ke tadila mpi bansaka ya kulutisila ntangu. Kana nge kele kibuti, kuyindula ve nde bansaka yonso kele ya mbi. Kansi nge fwete keba, mitindu ya nkaka ya bansaka kele mbi. (1 Bak. 5:6) Kana nge kele ti mabanza ya mbote, nge lenda bakisa bansaka yina lenda sadisa dibuta na nge na kulutisa bantangu ya mbote.b Mpidina, nge ti bana na nge ta pona nzila yina ta nata beno pene-pene na Yehowa.

BANGWISANA YA DIBUTA

16, 17. Bibuti mingi me kutanaka ti nki diambu ya mpasi, mpi nki mutindu beto me zaba nde Yehowa ke bakisaka mpasi na bo?

¹⁶ Bangwisana yina ke vandaka na kati ya kibuti ti mwana na yandi ke vandaka ngolo mpenza. Nkutu, Yehowa ke tuba nde yandi ke zolaka bansadi na yandi mutindu mama ke zolaka mwana na yandi. (Yez. 49:15) Yo yina, beto ke waka mawa ntangu muntu mosi ya dibuta me yambula kusadila Yehowa. Mpangi-nkento mosi yina bo basisaka mwana na yandi ya nkento na dibundu tubaka nde: “Mono lembaka nitu. Mono kudiyulaka, ‘Sambu na nki yandi yambulaka Yehowa?’ Mono kudipesaka foti mpi kudimonaka bonso nde mono salaka kifu.”

¹⁷ Yehowa ke bakisa mpasi na nge. Yandi mosi waka “mawa” na ntima ntangu muntu ya ntete yina yandi gangaka kolamaka, mpi na nima ntangu bantu mingi yina zingaka na ntwala ya Mvula ya Ngolo kolamaka. (Kuy. 6:5, 6) Bantu yina me kutanaka ntete ve ti diambu ya mutindu yina lenda bakisa ve mpasi yina yo ke nataka. Kansi, yo ta vanda kigonsa na kubika nde nkadilu ya mbi ya muntu mosi ya dibuta yina bo basikaka na dibundu kukabula nge ti Yehowa. Inki mutindu beto lenda nunga mpasi yina beto ke waka ntangu muntu mosi ya dibuta me yambula Yehowa?

18. Sambu na nki bibuti fwete kudipesa foti ve kana mwana na bo me yambula kusadila Yehowa?

¹⁸ Kudipesa foti ve sambu na mambu yina me salama. Yehowa me pesaka bantu yonso nsola ya kusala, mpi konso muntu ya dibuta yina me kudipesaka na Nzambi mpi me bakaka mbotika fwete “nata kilo na yandi mosi,” mpi kupona kana yandi ta sadila Yehowa to ve. (Bag. 6:5) Yehowa ke bakisaka nde muntu yina me sala disumu muntu ta vutula munoko sambu na nsola na yandi, kansi nge ve. (Ezek. 18:20) Diaka, kupesa ve bantu ya nkaka foti. Zitisa ngidika yina Yehowa ke sadilaka sambu na kupesa bansadi na yandi disipline. Telamina Diabulu kansi ve bangungudi yina ke taninaka dibundu.​—1 Pie. 5:8, 9.

19, 20. (a) Bibuti ya mwana yina bo me basisa na dibundu lenda sala nki sambu na kununga mpasi na bo? (b) Bibuti ya mutindu yina ke kwikilaka nki?

¹⁹ Kana nge pona kuwila Yehowa makasi sambu na mambu yina me kumina mwana na nge, nge ta kabwana ti yandi. Ya kieleka, muntu ya dibuta yina nge ke zolaka mingi fwete mona nde lukanu na nge kele ya kuzola Yehowa mingi kuluta dibuta na nge. Yo yina, sambu na kununga mpasi yina, sala bikesa sambu na kuvanda ti bangwisana ya ngolo ti Yehowa. Kudikabula ve ti bampangi Bakristu ya kwikama. (Bing. 18:1) Zabisa Yehowa mawi na nge na kisambu. (Nk. 62:8, 9) Kusosa ve bikuma ya kutelamina ntuma ya Yehowa, mu mbandu na kusolulaka ti muntu ya dibuta yina bo basisaka na dibundu na nzila ya telefone to ya Internet. (1 Bak. 5:11) Kudipesa mingi na kisalu ya Yehowa. (1 Bak. 15:58) Mpangi-nkento yina beto tubilaka na zulu tubaka nde: “Mono me zaba nde mono fwete sala mingi na kisalu ya Yehowa mpi kuvanda ti kimpeve ya ngolo na mpila nde ntangu mwana na mono ta vutukila diaka Yehowa, mono ta vanda ti makuki ya kusadisa yandi.”

²⁰ Biblia ke tubaka nde, zola “ke kwikilaka mambu yonso.” (1 Bak. 13:4, 7) Yo kele mbi ve na kukwikila nde muntu yina nge ke zolaka ta vutukila Yehowa. Konso mvula, bantu mingi yina bo me basisaka na dibundu ke baka lukanu ya kubalula ntima mpi ya kuvutuka na organizasio ya Yehowa. Yehowa ke landaka ve kuwila bo makasi na nima ya kubalula ntima. Kansi, yandi ke vandaka ya kuyilama sambu na kulolula bo.​—Nk. 86:5.

SALA BANSOLA YA MAYELE

21, 22. Inki kele lukanu na nge na yina me tala kusadila kimpwanza na nge ya kupona?

²¹ Yehowa me pesaka bantu yonso kimpwanza ya kupona. (Tanga Kulonga 30:19, 20.) Kansi kimpwanza yina ke nataka mukumba mosi ya nene, disongidila kusala bansola ya mayele. Konso Mukristu fwete kudiyula nde: ‘Keti mono ke salaka bansola yina ke sadisaka mono na kubikala na nzila ya mbote? Keti mono me bikaka nde kisalu, bansaka ya kulutisila ntangu, to bangwisana ya dibuta kukabula mono ti Yehowa?’

²² Zola yina Yehowa ke vandaka ti yo sambu na bantu na yandi ke manaka ve ata fioti. Kupona bansola ya mbi kele kima mosi kaka yina lenda kabula beto ti Yehowa. (Bar. 8:38, 39) Kansi, beto fwete bika ve ata fioti nde diambu ya mutindu yina kukumina beto! Baka lukanu ya kubika ve ata kima mosi kukabula nge ti Yehowa. Disolo yina ke landa ta tubila mambu iya yina beto fwete monisila lukanu yina.

1, 2. (a) Inki “mayele” Satana ke sadilaka? (b) Inki ta sadisa beto na kukwenda pene-pene na Nzambi?

YEHOWA NZAMBI gangaka bantu ti mpusa ya kukwenda pene-pene na yandi. Kansi, Satana ke zolaka nde beto yindula nde beto kele ve na mfunu ya Yehowa bonso yandi. Satana ke pusaka bantu na kundima luvunu yina tuka yandi kusaka Eva na kilanga ya Edeni. (Kuy. 3:4-6) Mpi banda ntangu yina, bantu mingi ke yindulaka nde bantu ke vandaka ve na mfunu ya Nzambi.

² Diambu ya kiese kele nde, beto kele ve na mfunu ya kubwa na mutambu ya Satana. “Sambu beto me zaba mayele na yandi.” (2 Bak. 2:11) Satana ke sosaka kukabula beto ti Yehowa na kupusaka beto na kusala bansola ya mbi. Kansi mutindu disolo yina me luta monisaka yo, beto lenda sala bansola ya mbote na yina me tala kisalu, bansaka ya kulutisila ntangu, mpi bangwisana ya dibuta. Disolo yai ta monisa mutindu kubika nde ba apareyi ya mpa, mavimpi, mbongo mpi lulendo kuvanda na kisika na yo, lenda sadisa beto na ‘kukwenda pene-pene na Nzambi.’​—Yak. 4:8.

BA APAREYI YA MPA

3. Na nki mitindu ba apareyi ya mpa lenda vanda bisadilu ya mbote to ya mbi?

³ Na nsi-ntoto ya mvimba, bubu yai bantu mingi ke sadila ba apareyi ya mpa yina ke basika. Kana beto ke sadila yo na mutindu ya mbote, yo lenda vanda bisadilu ya mbote. Kansi kana beto ke sadila yo na mutindu ya mbi, yo lenda kabula beto ti Tata na beto ya zulu. Mu mbandu, beto tubila ordinatere. Bampangi ke sadilaka ordinatere sambu na kusonika mpi kubasisa zulunalu yai ya nge ke tanga. Ordinatere lenda sadisa beto na kusolula mpi kusala bansosa, mpi bantangu ya nkaka yo lenda sadisa beto na kulutisa bantangu ya mbote. Kansi, kana beto ke zola yo mingi kuluta, beto lenda lutisa ntangu mingi na kusadilaka yo. Na mayele yonso, ba piblisite ke ndimisaka bantu nde bo fwete vanda ti bima yonso yina ke basika. Toko mosi ya bakala yina vandaka na mpusa ya ngolo ya ordinatere ya maboko, tekaka na kinsweki mosi ya bapiku na yandi sambu na kusumba yo. Yai kibansa mosi ya kukonda mfunu mpenza!

4. Inki mutindu Mukristu mosi nungaka kifu na yandi ya kulutisa ndilu na yina me tala kusadila ordinatere?

⁴ Yo kele nkutu kigonsa na kutambika bangwisana na nge ti Yehowa na kusadilaka na mutindu ya mbi ba apareyi ya mpa to na kulutisaka ndilu na kusadila yo. Toko Mukristu mosi na zina ya Jon ya kele ti bamvula 28 tubaka nde: “Mono me zaba nde Biblia ke tubaka nde beto fwete ‘sadila ntangu mbote kibeni’ sambu na mambu ya kimpeve.a Kansi, sambu na ordinatere, mono me kudikumisaka mbeni na mono mosi.” Mbala mingi Jon ke bikalaka na ntwala ya ordinatere tii na kati-kati ya mpimpa. Yandi ke tuba nde: “Sambu mono vandaka kulemba mingi, yo vandaka mpasi na kuyambula kusosa mambu ya nkaka to kutala bavideo ya nkufi, ata nkutu ya mbi.” Sambu na kununga kifu yina, Jon tulaka programe mosi na ordinatere na mpila nde kana ntangu na yandi ya kulala me lunga, ordinatere kudikanga yo mosi.​—Tanga Baefezo 5:15, 16.

5, 6. (a) Inki bibuti fwete sala sambu na bana na bo? (b) Inki mutindu bibuti lenda zikisa kana bana na bo kele ti banduku ya mbote?

⁵ Bibuti, beno kele ve na mfunu ya kulangidila mambu yonso yina bana na beno ke salaka, kansi beno fwete langidila mutindu yina bo ke sadilaka ordinatere. Beno yambula bo ve na kukota na basite yina ke songaka mansoni, bansaka ya mubulu, bisalu ya bampeve ya mbi, mpi na kusala kinduku ti bantu ya mbi na nzila ya Internet kaka sambu na kupesa bo kisalu na mpila nde bo yangisa beno ve. Kana beno ke sala mpidina, bo lenda tuba nde ‘Sambu tata ti mama ke tudila yo ve dikebi, mambu yina kele mbi ve.’ Bonso bibuti, beno kele ti mukumba ya kutanina bana na beno, yo vanda ya batoko na mambu yonso yina lenda kabula bo ti Yehowa. Ata nkutu bambisi ke taninaka bana na bo na bigonsa. Yindula diambu yina nkoi ya nkento ta sala kana muntu mosi ke zola kukanga bana na yandi!​—Fwanisa ti Ozea 13:8.

⁶ Beno sadisa bana na beno na kusala kinduku ti Bakristu yina kele ti bikalulu ya mbote, yo vanda batoko to bambuta. Mpi beno vila ve nde, bana na beno kele na mfunu nde beno lutisa ntangu kumosi ti bo! Yo yina, sosa ntangu ya kuseka, kusakana mpi kusala kumosi ti bo. Mpidina, yo ta sadisa beno yonso na ‘kukwenda pene-pene na Nzambi.’b

MAVIMPI

7. Sambu na nki beto yonso ke zolaka kuvanda ti mavimpi ya mbote?

⁷ Mbala mingi bantu ke yulaka beto nde: “Inki mutindu?” Sambu bibuti na beto ya ntete pesaka Satana nzila ya kukabula bo ti Yehowa, beto yonso ke belaka. Maladi ke lungisaka lukanu ya Satana, sambu ntangu beto ke belaka, yo ke vandaka mpasi na kusadila Yehowa. Mpi kana beto me fwa, beto lenda sadila yandi diaka ve ata fioti. (Nk. 115:17) Yo yina, beto ke salaka yonso yina beto lenda sala sambu na kuvanda ti mavimpi ya mbote.c Diaka, beto fwete kudiyangisa sambu na mavimpi mpi mambote ya bampangi Bakristu.

8, 9. (a) Inki mutindu beto lenda yambula kudiyangisa kuluta ndilu sambu na mavimpi na beto? (b) Inki kele mambote ya kuvanda kaka na kiese?

⁸ Kansi, yo kele mfunu na kubuya kudiyangisa kuluta ndilu sambu na mavimpi na beto. Bantu ya nkaka ke lutisaka ntangu mingi na kutubila mambu ya me tala madia, lusansu, mavimpi, mpi bima yina muntu lenda sadila sambu na kutomisa kitoko na yandi kuluta ntangu yina bo ke lutisaka na kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi. Bo lenda kwikila mpenza nde, kusala mpidina kele kusadisa ba nkaka. Ata mpidina, yo me fwana ve na kuteka to kutubila mambu ya me tala mavimpi to bima ya kusadila sambu na kutomisa kitoko na beto, yo vanda na ntwala to na nima ya balukutakanu na Nzo ya Kimfumu mpi na balukutakanu ya nene. Sambu na nki?

⁹ Na balukutakanu, beto ke vukanaka kumosi sambu na kutubila mambu ya kimpeve mpi kuvanda na kiese yina ke katukaka na mpeve santu ya Nzambi. (Bag. 5:22) Na balukutakanu ya mutindu yina, kupesa bandongisila ya me tala mavimpi to bankisi yo vanda bo me yula beto to ve lenda katula dikebi na beto na lukanu ya balukutakanu mpi kuvidisa kiese ya bampangi ya nkaka. (Bar. 14:17) Bika konso muntu na kubaka desizio na yandi mosi na yina me tala mavimpi na yandi. Diaka, ata muntu mosi ve lenda manisa maladi yonso. Ata nkutu minganga ya kuluta mayele ke nunaka, ke belaka, mpi ke fwaka. Diaka, kudiyangisa kuluta ndilu sambu na mavimpi na beto lenda yika ve nda ya luzingu na beto. (Luka 12:25) Kansi, Biblia ke tuba nde: “Ntima ya kiese kele bonso nkisi na kubelula bantu.”​—Bing. 17:22.

10. (a) Sambu na Yehowa, nki bikalulu ke kumisaka muntu kitoko? (b) Inki ntangu beto ta vanda ti mavimpi ya mbote mpenza?

¹⁰ Mutindu mosi, yo kele mbote na kudiyangisa na yina me tala kitoko na beto ya nganda. Kansi, beto fwete sala ve bikesa sambu na kumanisa bidimbu yonso ya kimununu. Bidimbu yina lenda monisa kuyela, lukumu, mpi kimuntu ya kati. Mu mbandu, Biblia ke tubaka nde: ‘Nsuki ya mpembe kele bonso mpu ya kimfumu.’ (Bing. 16:31) Yo kele mutindu yina Yehowa ke tadilaka beto, mpi beto fwete sala bikesa sambu na kuditadila mutindu yandi ke tadilaka beto. (Tanga 1 Piere 3:3, 4.) Yo yina, keti yo kele mbote na kutula mavimpi mpi luzingu na beto na kigonsa na kundima bankisi to operasio mosi ya kigonsa kaka sambu na kutomisa kitoko na beto? Yo vanda beto kele na bamvula ikwa to ti mavimpi ya nki mutindu, nto ya kitoko ya kieleka ke katukaka na ‘kiese yina Yehowa ke pesaka beto.’ (Neh. 8:10) Beto ta vanda ti mavimpi ya kukuka mpi ta kuma diaka kitoko bonso batoko kaka na nsi-ntoto ya mpa. (Yobi 33:25; Yez. 33:24) Kansi bubu yai, beto fwete sala bansola ya mayele mpi kuvanda ti lukwikilu yina ta sadisa beto na kubikala pene-pene na Yehowa. Mpidina, yo ta sadisa beto na kusepela ti luzingu na beto bubu yai mpi kudiyangisa mingi ve sambu na mavimpi na beto.​—1 Tim. 4:8.

MBONGO

11. Inki mutindu mbongo lenda kuma mutambu?

¹¹ Mbongo kele mbi ve, mpi yo kele mbi ve na kusala mumbongo ya masonga. (Lo. 7:12; Luka 19:12, 13) Kansi, kuyedisa “zola ya mbongo” ta kabula beto ti Yehowa. (1 Tim. 6:9, 10) “Basusi ya ngidika yai” mpi kudiyangisa mingi sambu na kuzwa bima ya kuzingila lenda kanga beto na kimpeve. Yo kele mpi mutindu mosi sambu na “kiyeka ya kimvwama ya ke kusaka,” disongidila kukwikila nde mbongo ke pesaka kiese mpi lutaninu. (Mat. 13:22) Yezu monisaka pwelele nde, “ata muntu mosi ve” lenda sadila Nzambi mpi kimvwama.​—Mat. 6:24.

12. Inki mitambu ke kangaka bantu mingi bubu yai na yina me tala mbongo, mpi nki mutindu beto lenda tina yo?

¹² Kana beto ke yindula nde mbongo kele kima ya kuluta mfunu mingi, yo lenda pusa beto na kusala mambu ya mbi. (Bing. 28:20) Balusilu ya kubaka mbongo mingi na mbala mosi mpi kukonda mpasi, me bendaka bampangi ya nkaka na kusumba batike ya loteri to na kudikotisa na mimbongo ya kudefisa mbongo ti lunta ya mingi; nkutu bo me bendaka bampangi ya nkaka na dibundu na mambu yina bo ke salaka. Ba nkaka diaka me kusamaka na balusilu ya kubaka lunta ya mingi kana bo kotisa mbongo na bo na kisalu mosi buna. Kubika ve nde mpusa ya kuzwa mbongo mingi kupusa nge na kundima diambu mosi buna ya lenda sala nde nge kusama mpi nge vidisa mbongo mingi. Sadila luswasukusu. Kuvila ve nde, yo kele mpasi mpenza na kuzwa mbongo mingi na mbala mosi.

13. Na nki mpila mutindu yina Yehowa ke tadilaka mbongo me swaswana ti ya bantu ya nsi-ntoto?

¹³ Kana beto ke tula “Kimfumu ti lunungu” ya Yehowa na kisika ya ntete, yandi ta sakumuna kisalu ya ngolo yina beto ke salaka sambu na kuzwa bima ya beto kele na yo mfunu. (Mat. 6:33; Baef. 4:28) Yandi ke zolaka ve nde beto lala na balukutakanu sambu beto salaka kisalu ya ngolo to kudiyangisa sambu na mbongo ntangu beto kele na Nzo ya Kimfumu. Ata mpidina, bantu mingi na nsi-ntoto ke kwikilaka nde kana bo ke kudipesa mingi na kusosa mbongo, bo ta vanda ti mbongo mingi mpi ti luzingu ya mbote na makwisa. Mbala mingi bo ke pusaka bana na bo na kuvanda ti balukanu ya mutindu mosi. Yezu monisaka nde, kuyindula mutindu yina kele kukonda mayele. (Tanga Luka 12:15-21.) Yo ke yibusa beto mbandu ya Gehazi, yina yindulaka nde yandi lendaka kuvanda lukasi mpi kaka na ntangu yina kulanda kuvanda ti bangwisana ya mbote ti Yehowa.​—2 Bant. 5:20-27.

14, 15. Sambu na nki beto fwete tula ve ntima na lutaninu yina mbongo ke nataka? Pesa mbandu.

¹⁴ Bango ya nkaka ya zulu me dindaka na masa mpi me fwaka sambu yo vandaka kusosa kunangula mbisi yina vandaka kilo mingi. Keti diambu ya mutindu mosi lenda kumina mpi Mukristu? Alex, yina kele nkuluntu ke tuba nde: “Mono vandaka kusadila mbongo na mono na dikebi yonso. Kana mono me basisa sabuni mingi ya kuyobisa nsuki (shampoing) mono vandaka kuvutula ndambu na mulangi.” Ata mpidina, Alex bwaka na mutambu ntangu yandi kumaka kusala kisalu ya kusumba bima mingi, kubumba yo mpi kuteka yo na nima; yandi yindulaka nde kana yandi kuma ti mbongo mingi, yandi lendaka kuyambula kisalu na yandi mpi kukuma mupasudi-nzila. Yo yina, yandi longukaka mutindu ya kusumba bima, kuteka yo mpi na nima kusadila mbongo na yandi yonso sambu na kusumba bima ya nkaka yina yandi vandaka na yo mfunu. Yandi sadilaka mbongo yina yandi bumbaka mpi yina yandi defaka na bantu ya nkaka sambu na kusumba bima yina bo tubaka nde yo ta vanda na valere mingi na makwisa. Kansi, kukonda kusukinina bima yina yandi sumbaka vandaka diaka ve na valere. Alex ke tuba diaka nde: “Mono vandaka kusala yonso sambu na kuvutula mbongo na mono. Mono vandaka kuyindula mutindu yai, kana mono vingila mwa fioti, bima yina ta kuma diaka na valere.”

¹⁵ Bangonda mingi lutaka, kansi Alex vandaka kaka kuyindula bima yina yandi sumbaka. Yandi vandaka kukuka diaka ve kutula dikebi na mambu ya kimpeve mpi vidisaka mpongi na yandi. Kansi valere ya bima yina mataka ve ata fioti. Alex vidisaka mbongo na yandi yonso mpi yo lombaka nde yandi kuteka nzo na yandi. Yandi ke tuba nde: “Mono tulaka dibuta na mono na mpasi ya nene.” Kansi yandi bakaka dilongi mosi ya mfunu. Yandi ke yika nde: “Mono me zaba ntangu yai nde, konso muntu yina ke tula ntima na ngidika ya Satana ta lemba nitu mpi ta vanda na mawa.” (Bing. 11:28) Kana beto ke tula ntima na beto na mbongo to na makuki na beto ya kukuma ti mbongo mingi na ngidika yai, yo ke tendula nde beto ke tula kivuvu na beto na Satana, “nzambi ya ngidika yai.” (2 Bak. 4:4; 1 Tim. 6:17) Bubu yai, Alex me kumisaka luzingu na yandi ya kukonda mindondo sambu na kulutisa ntangu mingi na kusamuna “nsangu ya mbote.” Yo me nataka kiese na dibuta na yandi mpi me sadisaka bo na kukwenda pene-pene na Yehowa.​—Tanga Marko 10:29, 30.

LULENDO

16. Inki mutindu lulendo ya mbote me swaswana ti ya mbi?

¹⁶ Kutula lulendo sambu na bima ya mbote lenda vanda mbi ve. Mu mbandu, ntangu yonso beto fwete tula lulendo sambu beto kele Bambangi ya Yehowa. (Yer. 9:24) Kudipesa mwa luzitu ke sadisaka beto na kubaka balukanu ya mayele mpi na kubuya kufwa minsiku ya bikalulu ya mbote. Kansi kana beto ke baka bangindu mpi kiyeka na beto na mbalu mingi, yo lenda kabula beto ti Yehowa.​—Nk. 138:6; Bar. 12:3.

17, 18. (a) Biblia ke tubila nki bambandu ya bantu yina kudikulumusaka mpi ya bayina vandaka lulendo? (b) Inki mutindu mpangi-bakala mosi buyaka nde lulendo kukabula yandi ti Yehowa?

¹⁷ Biblia kele ti bambandu ya bantu yina vandaka lulendo mpi ya bayina monisaka kudikulumusaka. Na kudikulumusa yonso, Ntotila Davidi sosaka lutwadisu ya Yehowa mpi Yehowa sakumunaka yandi. (Nk. 131:1-3) Kansi Yehowa pesaka ndola na Nabukodonozore ti Baltazare, Bantotila ya lulendo. (Dan. 4:30-37; 5:22-30) Bubu yai, beto ke kutanaka ti mambu ya nkaka yina ke tulaka kudikulumusa na beto na kumekama. Ryan, yina kele na bamvula 32 mpi nsadi ya kisalu, katukaka na dibundu yina yandi vandaka mpi kwendaka na dibundu mosi ya mpa. Yandi ke tuba nde: “Mono yindulaka nde, mambu zolaka kusukinina ve sambu nde mono kuma nkuluntu. Kansi, mvula mosi lutaka mpi mono kumaka ve nkuluntu.” Keti Ryan waka makasi mpi yindulaka nde bankuluntu monisilaka yandi ve luzitu? Keti yandi yambulaka kukwenda na balukutakanu mpi kubika nde lulendo kukabula yandi ti Yehowa mpi dibundu na yandi? Inki nge zolaka kusala kana diambu yina kuminaka nge?

¹⁸ Yandi ke yibuka nde: “Mono tangaka masolo yonso yina kele na mikanda na beto ya ke tubilaka kuzaba kuvingila.” (Bing. 13:12) Yandi ke yika nde: “Mono yantikaka kubakisa nde mono vandaka na mfunu ya kulonguka ntima-nda mpi kudikulumusa. Yo lombaka nde mono bika nde Yehowa kulonga mono.” Ryan kumaka kutula dikebi na yandi na kusadila ba nkaka na dibundu mpi na kisalu ya kusamuna, na kisika ya kutula dikebi kaka na yandi mosi. Kukonda kusukinina, yandi kumaka kulonguka Biblia ti balongoki mingi yina vandaka kuyela mbote. Yandi ke tuba na nima nde: “Ntangu mono kumaka nkuluntu na nima ya mvula mosi ti ndambu, yo vandaka na ntangu yina mono vandaka kuvingila ve. Mono yambulaka kudiyangisa sambu na yo, sambu mono vandaka kusepela mingi na kisalu na mono ya kusamuna.”​—Tanga Nkunga 37:3, 4.

BIKALA PENE-PENE NA YEHOWA!

19, 20. (a) Inki mutindu beto lenda zikisa nde ata kima mosi ve ya luzingu na beto ya konso kilumbu ta kabula beto ti Yehowa? (b) Inki bambandu beto lenda fulula, ya bantu yina bikalaka pene-pene na Yehowa?

¹⁹ Mambu nsambwadi yina beto me tubila na disolo yai mpi yina me luta, kele ti kisika na yo na luzingu na beto. Beto ke tulaka lulendo sambu beto kele bansadi ya Yehowa. Dibuta ya kiese mpi mavimpi ya mbote kele na kati ya makabu ya nene yina Yehowa me pesaka beto. Beto ke zabaka nde kisalu ya kinsuni mpi mbongo lenda sadisa beto na kulungisa bampusa na beto. Beto me zaba mpi nde bansaka ya kulutisa ntangu ke pesa beto kikesa mpi nde ba apareyi ya mpa lenda sadisa beto. Kansi, kana beto ke lutisa ndilu na kusadila bima yina yonso mpi ke sadila yo na ntangu ya mbi, to na mutindu yina ke wakana ve ti lusambu na beto, yo lenda kabula beto ti Yehowa.

²⁰ Ya kieleka, lukanu ya Satana kele nde yo salama mutindu yina. Kansi, nge lenda sala ngolo sambu kuditanina mpi kutanina dibuta na nge na kubwa ve na kigonsa yina! (Bing. 22:3) Kwenda pene-pene na Yehowa mpi bikala pene-pene na yandi. Kele ti bambandu mingi na Biblia ya bantu yina salaka mpidina. Enoki mpi Noa tambula ti Nzambi ya kieleka. (Kuy. 5:22; 6:9) Moize “bikalaka ngolo bonso nde yandi vandaka kumona Muntu yina ke monanaka ve.” (Baeb. 11:27) Sambu Yezu vandaka kusala ntangu yonso mambu yina ke sepedisaka Tata na yandi ya zulu, Nzambi vandaka kusadisa yandi ntangu yonso. (Yoa. 8:29) Landa bambandu yina. ‘Vanda ntangu yonso na kiese. Samba ntangu yonso. Pesa matondo sambu na mambu yonso.’ (1 Bate. 5:16-18) Mpi kubika ve ata kima mosi kukabula nge ti Yehowa!