Keba na Mitambu ya Dyabulu!

‘Tina mutambu ya Dyabulu.’​—2 TIM. 2:26.

INKI MVUTU NGE TAPESA?

Kana nge kevandaka ti kikalulu ya kutuba mambu ya mbi sambu na bankaka, nki nge fwete sala?

Inki malongi beto lenda longukaka na mbandu ya Pilate mpi Piere na yina metala bupusi mpi boma ya bantu?

Inki mutindu nge lenda buya kudiyangisa kuluta ndilu sambu na masumu ya nge mesalaka na ntama?

1, 2. Na disolo yai, beto tatubila nki mitambu ya Dyabulu?

DYABULU kesosaka kukanga bansadi ya Yehowa. Lukanu na yandi kevandaka ve ntangu yonso ya kufwa bo, bonso muzombi kefwaka bambisi. Kansi, lukanu ya Dyabulu kele ya kukanga muntu ya moyo mpi kupusa yandi na kusala luzolo na yandi.​—Tanga 2 Timoteo 2:24-26.

² Sambu na kukanga mbisi ya moyo, muzombi lenda sadila mutambu. Yandi lenda sala na mpila nde bambisi kubasika na kisika ya pwelele sambu yandi kanga bo na luswe. To yandi lenda sadila mutambu ya kumbumbana sambu na kukanga mbisi na kintulumukina. Dyabulu kesadilaka mpi mitambu ya mutindu yai sambu na kukanga bansadi ya Nzambi ya moyo. Kana beto kezola nde Satana kukanga beto ve, beto fwete kengila mpi kutula dikebi na bidimbu ya lukebisu yina tasadisa beto na kuzaba nde mitambu ya Satana kele na nzyunga na beto. Disolo yai tatubila mutindu beto lenda kuditanina na mitambu tatu yina Dyabulu kenungaka na kukanga bansadi ya Nzambi. Mitambu yango kele (1) kutuba kukonda kuyindula, (2) boma mpi bupusi ya bantu, mpi (3) kudiyangisa kuluta ndilu sambu na masumu yina nge mesalaka na ntama. Disolo yina kelanda tatubila mitambu zole yankaka ya Satana.

FWA TIYA YINA KUTUBA KUKONDA KUYINDULA KEBASISAKA

3, 4. Inki lenda salama kana beto keyala ve ludimi na beto? Pesa mbandu.

³ Sambu na kubasisa bambisi na kisika ya kubumbana, muzombi lenda tula kitini mosi ya nseke tiya sambu na kukanga bambisi yina kesosa kutina. Na mutindu ya kifwani, Dyabulu lenda sosa kupedisa tiya na kati ya dibundu ya Bukristu. Kana yandi menunga, bampangi yankaka lenda yambula dibundu yina kele kisika ya lutaninu mpi yandi lenda kanga bo. Inki mambu beto lenda sala ya lenda monisa nde beto kepesa Dyabulu maboko kukonda kuzaba, mpi na mutindu yina kukangama na mutambu na yandi?

⁴ Longoki Yakobo fwanisaka ludimi ti tiya. (Tanga Yakobo 3:6-8.) Kana beto yala ve ludimi na beto, to mutindu na beto ya kutuba, beto lenda pedisa tiya na kati ya dibundu. Inki mutindu? Tadila mbandu yai: Na lukutakanu mosi ya dibundu, bo mepesa luzayisu nde mpangi-nkento mosi mekuma mupasudi-nzila ya ntangu yonso. Na nima ya lukutakanu, bampangi-bankento zole ketubila luzayisu yina. Mosi mesepela mpi kezola nde mupasudi-nzila kulungisa mbote kisalu na yandi. Mpangi yankaka ketuba nde yandi mekuma mupasudi-nzila sambu na kubaka lukumu na kati ya dibundu. Na kati ya bansamuni yai zole, nge tazola kuvanda nduku ya nani? Yo ke mpasi ve na kumona mpangi yina kesosa kutula tiya na dibundu na kutuba na yandi.

5. Sambu na kufwa tiya ya kutuba kukonda kuyindula, inki beto fwete sala?

⁵ Inki beto lenda sala sambu na kufwa tiya yina kutuba kukonda kuyindula kebasisaka? Yezu tubaka nde: ‘Munoko ke tubaka mambu yina me fuluka na ntima.’ (Mat. 12:34) Yo yina, dyambu ya ntete kele kutadila mbote-mbote ntima na beto. Keti beto kebuyaka mabanza ya mbi yina kepusaka muntu na kutuba mambi sambu na bankaka? Mu mbandu, ntangu beto mewa nde mpangi-bakala mosi kezola kubaka mukumba mosi na dibundu, keti beto kemonaka nde mpangi yango kezola kusepedisa Yehowa, to keti beto keyindulaka nde yandi kesosa kaka mambote na yandi mosi? Kana mbala mingi beto kele ti bangindu ya mbi sambu na bampangi, beto fwete vila ve nde Dyabulu tubaka mutindu mosi sambu na Yobi, nsadi ya kwikama ya Nzambi. (Yobi 1:9-11) Na kisika ya kuvanda ti bangindu ya mbi sambu na bampangi, beto fwete tadila kikuma yina beto keyindula mutindu yina. Keti beto kele mpenza ti bikuma ya mbote ya kutuba mambu ya mbi sambu na bo? To keti ntima na beto kele dyaka ve ti zola mutindu yo kemonana mingi na bilumbu yai ya nsuka?​—2 Tim. 3:1-4.

6, 7. (a) Inki bikuma lenda pusa beto na kutuba mambu ya mbi sambu na bankaka? (b) Inki beto fwete sala kana bo mefinga beto?

⁶ Beto tadila bikuma yankaka yina lenda pusa beto na kutuba mambu ya mbi sambu na bankaka. Kikuma mosi lenda vanda nde beto kezola nde bantu kumona mambu yina beto kesala. Nkutu, beto lenda yantika kumona nde beto meluta bankaka. To beto lenda yantika kupesa bikuma sambu beto mesala ve dyambu mosi yina yo lombaka nde beto sala. Yo vanda lulendo, kimpala to kukonda kuditudila ntima kepusa beto na kutuba mambu ya mbi sambu na bankaka, nkadilu yina kebasisaka mbutu ya mbi.

⁷ Beto lenda yindula nde beto kele ti bikuma ya mbote ya kutuba mambu ya mbi sambu na mpangi mosi. Mbala yankaka yandi tubilaka beto to sadilaka beto dyambu ya mbi. Kana yo kele mpidina, kuvutula mbela keyidikaka ve mambu. Kusala mpidina kele kaka kuyika mafuta na tiya mpi kulungisa luzolo ya Dyabulu kansi ya Nzambi ve. (2 Tim. 2:26) Na dyambu yai, yo tavanda mbote na kulanda mbandu ya Yezu. Ntangu bo vandaka kufinga yandi, ’yandi vutulaka mafingu ve.’ Kansi, yandi vandaka ‘kudipesa na Nzambi yina ke sambisaka bantu na lunungu.’ (1 Pie. 2:21-23) Yezu vandaka ti kivuvu nde Yehowa tayidika mambu na mutindu yandi kezodila mpi na ntangu yina yandi mezola. Beto mpi fwete vanda ti kivuvu ya mutindu mosi. Kana beto ketuba mambu yina kesyamisa, beto tatanina bumosi mpi ngemba na kati ya dibundu.​—Tanga Efezo 4:1-3.

TINA LUSWE YA BOMA MPI YA BUPUSI YA BANTU

8, 9. Sambu na nki Pilate zengilaka Yezu nkanu ya lufwa?

⁸ Mbisi yina mekangama na mutambu kevandaka dyaka ve ti kimpwanza ya kukwenda kisika yina yo mezola. Mutindu mosi, kana muntu mebwa na mutambu ya boma mpi ya bupusi ya bantu, yo kele bonso nde yandi kebikaka nde bankaka kutwadisa luzingu na yandi. (Tanga Bingana 29:25.) Bika beto tadila mbandu ya bantu zole yina waka boma mpi salaka mambu sambu bantu yankaka pusaka bo. Na nima beto tatadila malongi yina beto lenda baka na mbandu na bo.

⁹ Ponse Pilate, Guvernere ya Roma zabaka nde Yezu salaka mbi ve mpi yo kemonana nde Pilate zolaka ve kusala yandi mbi. Nkutu, Pilate tubaka nde Yezu salaka ‘kima ve yina lombaka nde bo fwa yandi.’ Ata mpidina, Pilate zengilaka yandi nkanu ya lufwa. Sambu na nki? Sambu kibuka ya bantu pusaka yandi na kusala mpidina. (Luka 23:15, 21-25) Sambu na kupusa Pilate na kusala mambu yina bo zolaka, kibuka yango bokaka ngolo nde: “Kana nge bikisa muntu yai, nge kele nduku ya [Kaisali] ve.” (Yoa. 19:12) Ziku, Pilate waka boma nde kana yandi yambula Kristu, yandi tavidisa kiyeka na yandi to nkutu bo tafwa yandi. Yo yina, yandi bwaka na bupusi ya bantu yina mpi salaka luzolo ya Dyabulu.

10. Sambu na nki Piere kutubaka nde yandi zabaka Kristu ve?

¹⁰ Ntumwa Piere vandaka nduku ya ngolo ya Yezu. Yandi zabisaka bantu pwelele nde Yezu kele Mesia. (Mat. 16:16) Piere bikalaka ya kwikama ntangu balongoki yankaka bakisaka ve ntendula ya mambu yina Yezu tubaka mpi bo yambulaka yandi. (Yoa. 6:66-69) Mpi ntangu bambeni kwisaka kukanga Yezu, Piere basisaka mbele sambu na kutanina Mfumu na yandi. (Yoa. 18:10, 11) Kansi na nima, Piere waka bantu boma mpi tubaka nde yandi mezaba Yezu Kristu ve. Na ntangu ya fyoti mpenza, ntumwa yai bwaka na mutambu ya boma ya bantu mpi vidisaka kikesa na yandi ya kusala mambu ya mbote mpi ya kukangama na Yezu.​—Mat. 26:74, 75.

11. Bantu yankaka lenda pusa beto na kusala nki?

¹¹ Sambu beto kele Bakristu, beto fwete telamina bantu yina kepusa beto na kusala mambu yina kesepedisaka ve Nzambi. Bamfumu ya kisalu to bantu yankaka lenda pusa beto na kukusa mpi kusala pite to bizumba. Kana nge kele leke, bana ya nzo-nkanda lenda pusa nge na kuyiba na ekzame, kutala pornografi, kunwa makaya, kusadila bima yina kelausaka, kulauka malafu, to kusala pite. Yo yina, nki lenda sadisa beto na kutina mutambu ya boma mpi ya kusala ve mambu yina Yehowa kemengaka?

12. Inki malongi beto lenda baka na mbandu ya Pilate mpi ya Piere?

¹² Beto tadila malongi yina beto lenda baka na mbandu ya Pilate mpi Piere. Pilate zabaka mpenza ve Kristu. Ata mpidina, yandi zabaka nde Yezu salaka mbi ve mpi kuvandaka ve bonso bantu yonso. Kansi, Pilate kondaka kudikulumusa mpi vandaka kuzola ve Nzambi ya kyeleka. Yo yina, yandi bwaka na mutambu ya Dyabulu kukonda mpasi. Piere vandaka ti nzayilu ya sikisiki mpi zola sambu na Nzambi. Kansi, na bantangu yankaka yandi vandaka lulendo, waka bantu boma, mpi bwaka na mutambu ya bupusi ya bantu. Na ntwala nde bo kanga Yezu, Piere tubaka ti lulendo yonso nde: “Ata kana bantu yonso ya nkaka kubula dibaku, mono ta bula ve dibaku.” (Mar. 14:29, NW) Piere lendaka kuyilama mbote-mbote sambu na kununga kumekama yina kana yandi tulaka ntima na Nzambi bonso muyimbi-bankunga yina yimbaka nde: ‘Yehowa kele na lueka na mono, mono ta wa boma ve; nki muntu lenda sala mono?’ (Nk. 118:6) Na mpimpa ya nsuka ya luzingu na yandi na ntoto, Yezu bakaka Piere ti bantumwa zole yankaka mpi bo kwendaka na kilanga ya Getsemane. Kansi na kisika ya kukengila, Piere ti banduku na yandi lalaka mpongi. Yezu telemisaka bo na mpongi mpi tubaka nde: ‘Beno landa kukengila. Beno samba Nzambi sambu beno bwa ve na mpukumuna.’ (Mar. 14:38) Kansi Piere lalaka dyaka mpi na nima yandi bwaka na mutambu ya kuwa bantu boma.

13. Inki mutindu beto lenda telamina bantu yina kepusa beto na kusala mambu ya mbi?

¹³ Mbandu ya Pilate mpi ya Piere lenda longa beto dilongi yankaka ya mfunu: Sambu na kununga bupusi mpi boma ya bantu beto fwete vanda ti nzayilu ya sikisiki, kudikulumusa, kuzola Nzambi mpi kuwa yandi boma kansi bantu ve. Kana lukwikilu na beto mesimbama na nzayilu ya sikisiki, beto tazabisa bantu yankaka balukwikilu na beto na kikesa yonso. Yo tasadisa beto na kutelamina bupusi ya bantu mpi beto tawa bantu boma ve. Ya kyeleka, beto fwete yindula ve nde beto kele ngolo mingi kuluta. Kansi, beto fwete kudikulumusa mpi kubakisa nde beto kele na mfunu ya ngolo ya Nzambi sambu na kununga bupusi ya bantu. Beto fwete samba Yehowa sambu na kulomba mpeve santu na yandi mpi kubika nde zola na beto sambu na yandi kupusa beto na kuzitisa minsiku na yandi mpi na kufingisa ve zina na yandi. Dyaka, beto fwete kudibongisa sambu na bupusi yina beto takutana ti yo na ntwala ya kukutana ti mumekamu. Mu mbandu, beto fwete samba ti bana na beto mpi kusadisa bo na kuzaba mambu yina bo fwete sala kana banduku na bo kemeka kupusa bo na kusala mambu ya mbi.​—2 Kor. 13:7.a

TINA MUTAMBU YA KEFWAKA​—KUDIYANGISA KULUTA NDILU SAMBU NA MASUMU YINA NGE MESALAKA

14. Dyabulu kezolaka nde beto yindula inki sambu na masumu yina beto mesalaka na ntama?

¹⁴ Bantangu yankaka, sambu na kukanga mbisi muzombi lenda kangisa nti to ditadi mosi ya kilo na nsinga mosi na zulu, na nzila yina bambisi kelutaka mingi. Ntangu mbisi tanyata nsinga yango kukonda kuzaba, nti to ditadi yina tabwila yandi mpi tafwa yandi. Kudiyangisa kuluta ndilu sambu na masumu yina nge mesalaka na ntama lenda kuma bonso nti to ditadi ya kilo yina kefwaka. Ntangu beto keyindula masumu yina beto mesalaka na ntama, mbala mingi beto kevandaka ‘ngolo diaka ve mpi kelembaka nitu.’ (Tanga Nkunga 38:4-6, 9.) Satana kezolaka nde beto kwikila nde Yehowa lenda lolula beto ve mpi nde beto mefwana ve na kuzitisa bansiku na yandi.

15, 16. Inki mutindu nge lenda buya kudiyangisa kuluta ndilu sambu na masumu ya nge mesalaka na ntama?

¹⁵ Inki mutindu beto lenda tina mutambu yai ya kefwaka? Kana nge mesalaka disumu mosi ya nene, nge fwete sala yonso sambu na kuvutula bangwisana na nge ti Yehowa ntangu yai. Kwenda na bankuluntu mpi lomba bo lusadisu. (Yak. 5:14-16) Sala yonso yina nge lenda sala sambu na kusungika dyambu yina ya mbi. (2 Kor. 7:11) Kana bo mepesa nge disipline, kulemba nitu ve. Disipline yina kemonisa nde Yehowa kezolaka nge. (Baeb. 12:6) Baka lukanu ya kusala dyaka ve disumu yina mpi mambu yina pusaka nge na kusala disumu yina. Na nima ya kubalula ntima mpi ya kuyambula mambi yina, tula ntima nde Nzambi talolula masumu na nge na nzila ya kimenga ya nkudulu ya Yezu Kristu.​—1 Yoa. 4:9, 14.

¹⁶ Bantu yankaka kelandaka kudiyangisa sambu na masumu yina Yehowa melolulaka dezia. Kana nge mpi kekudiwaka mpidina, yibuka nde Yehowa lolulaka Piere mpi bantumwa yankaka ata nkutu bo yambula mwana na yandi ntangu yandi vandaka mpenza na mfunu ya lusadisu. Yehowa lolulaka bakala yina bo basisaka na dibundu sambu yandi salaka pite kansi na nima yandi balulaka ntima. (1 Kor. 5:1-5; 2 Kor. 2:6-8) Biblia ketubila bantu yina salaka masumu ya nene kansi sambu bo balulaka ntima, Nzambi lolulaka bo.​—2 Bans. 33:2, 10-13; 1 Kor. 6:9-11.

17. Nkudulu lenda sala nki sambu na beto?

¹⁷ Yehowa talolula nge mpi tavila masumu yina nge mesalaka na ntama kana nge balula mpenza ntima mpi kendima nde yandi tawila nge mawa. Kuyindula ve ata fyoti nde kimenga ya nkudulu ya Yezu mefwana ve sambu na kufika masumu na nge. Kana nge keyindula mpidina, nge takangama na mutambu ya Satana. Ata kana Dyabulu kezola nde nge kwikila nki dyambu yina, zaba nde nkudulu lenda fika masumu ya muntu yonso yina mesalaka masumu mpi mebalula ntima. (Bing. 24:16) Kundima nkudulu lenda sadisa nge na kukatula na mapeka na nge kizitu ya kudiyangisa kuluta ndilu sambu na masumu ya nge mesalaka mpi yo lenda pesa nge kikesa ya kusadila Nzambi na ntima ya mvimba, na mabanza ya mvimba mpi na moyo ya mvimba.​—Mat. 22:37.

BETO MEZABA MITAMBU YA SATANA

18. Inki mutindu beto lenda tina mitambu ya Dyabulu?

¹⁸ Satana kekudiyangisaka ve kana nki mutambu tabwisa beto; lukanu na yandi kevandaka kaka ya kukanga beto. Sambu beto mezaba mitambu ya Satana, beto lenda tina yo. (2 Kor. 2:10, 11) Beto tabwa ve na mitambu na yandi kana beto kelomba Nzambi na kupesa beto mayele sambu na kukanga ntima na bampasi. Yakobo sonikaka nde: ‘Kana muntu mosi na kati na beno ke na mayele ve, yandi lomba yo na Nzambi, sambu Nzambi kepesaka na bantu yonso na ntima ya mvimba mpi kukonda kunganina; ebuna Nzambi ta pesa yandi yo.’ (Yak. 1:5) Sambu na kusala mambu na kuwakana ti kisambu na beto, beto fwete longuka Ndinga ya Nzambi mbala na mbala mpi kusadila mambu ya beto kelonguka. Mikanda ya kimvuka ya mpika ya kwikama mpi ya mayele kesadisaka beto na kuzaba mitambu ya Dyabulu mpi kutina yo.

19, 20. Sambu na nki beto fwete menga mambu ya mbi?

¹⁹ Kisambu ti kulonguka Biblia kesadisaka beto na kuzola mambu ya mbote. Kansi yo kele mfunu mpenza nde beto longuka kumenga mambu ya mbi. (Nk. 97:10) Beto lenda buya kusosa kaka bampusa na beto mosi kana beto keyindulula malanda ya mbi yina nkadilu yina lenda basisa. (Yak. 1:14, 15) Kana beto melonguka kumenga mambu ya mbi mpi kezola mambu ya mbote, mitambu yina Satana ketulaka sambu na kukanga beto tabwisa beto ve.

²⁰ Beto kepesa Nzambi matondo mingi mutindu yandi kesadisa beto sambu beto bwa ve na mitambu ya Satana! Yehowa kesadila mpeve na yandi, Ndinga na yandi, mpi organizasio na yandi sambu na kugulusa beto na “maboko ya muntu ya mbi.” (Mat. 6:13) Na disolo yina kelanda, beto talonguka mutindu ya kutina mitambu zole yankaka yina Dyabulu kekangaka bansadi ya Nzambi.

Vanda Ngolo mpi Tina Mitambu ya Satana!

‘Vanda ngolo na ntwala ya mayele ya mbi ya Satana.’​—EF. 6:11.

INKI MVUTU NGE TAPESA?

Inki mutindu nsadi ya Yehowa lenda tina mutambu ya kuvanda ti mpusa ya bima mingi ya kinsuni?

Inki lenda sadisa Mukristu yina mekwelaka na kubwa ve na dibulu ya bizumba?

Sambu na nki nge kendima nde nge tabaka mambote kana nge telamina mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni mpi ya kusala bizumba?

1, 2. (a) Sambu na nki Satana kevandaka ve na mawa sambu na bapakulami mpi “mameme yankaka”? (b) Na disolo yai, beto tatubila nki mitambu ya Satana?

SATANA DYABULU kewilaka ve bantu mawa, mingi-mingi bayina kesadilaka Yehowa. Nkutu, Satana kenwanisa bapakulami yina kele awa na ntoto. (Kus. 12:17) Bakristu yai ya kikesa kebakaka ntwala na kusamuna Kimfumu ya Nzambi na bilumbu na beto mpi kuzabisa bantu nde Satana kele mfumu ya nsi-ntoto yai. Dyabulu kezolaka mpi ve “mameme ya nkaka,” yina kesadisa bapakulami na kisalu na bo mpi ya kele ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula. (Yoa. 10:16) Satana mevidisaka kivuvu yai, yo yina yandi kele na makasi mingi! Yo vanda beto kele ti kivuvu ya kuzinga na zulu to awa na ntoto, Satana kezolaka ve mambote na beto. Lukanu na yandi kele ya kubwisa beto.​—1 Pie. 5:8.

² Sambu na kulungisa lukanu na yandi, Satana ketulaka mitambu ya kuswaswana. Sambu yandi ‘mekangaka mabanza’ ya bantu yina kele ve Bakristu, bo kendimaka ve nsangu ya mbote mpi bo lenda mona ve mitambu na yandi. Kansi, yandi kekangaka mpi bantu yankaka yina kendimaka nsangu ya mbote ya Kimfumu. (2 Kor. 4:3, 4) Disolo yina meluta monisaka mutindu beto lenda tina mitambu tatu ya Satana: (1) kutuba kukonda kuyindula, (2) boma mpi bupusi ya bantu, mpi (3) kudiyangisa kuluta ndilu sambu na masumu yina beto mesalaka na ntama. Bika beto tadila ntangu yai mutindu beto lenda vanda ngolo mpi kutelamina mitambu yai zole ya Satana​—mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni mpi mpukumuna ya kusala bizumba.

MPUSA YA KUVANDA TI BIMA MINGI YA KINSUNI​—MUTAMBU YINA KEKANGAKA

3, 4. Inki mutindu basusi ya ngidika yai lenda pusa muntu na kukuma ti mpusa ya kuvanda na bima mingi ya kinsuni?

³ Na kingana mosi yina Yezu pesaka, yandi tubilaka nkeni yina bo kunaka na kati ya bansende. Yandi tendulaka nde muntu mosi lenda wa nsangu ya Kimfumu, “kansi basusi ya ngidika yai ya bima mpi kiyeka ya kimvwama ya ke kusaka ke kangaka ndinga, mpi yandi ke butaka ve mbuma.” (Mat. 13:22, NW) Ya kyeleka, mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni kele mutambu mosi yina mbeni na beto Satana kesadilaka.

⁴ Kele ti mambu zole yina kana bo vukisa yo kekangaka ndinga. Dyambu ya ntete kele “basusi ya ngidika yai ya bima.” Na ‘bilumbu yai ya nsuka mpi ya mpasi,’ beto lenda kudiyangisa sambu na mambu mingi. (2 Tim. 3:1) Mutindu bima kemata ntalu mpi bantu yina kekonda bisalu kekuma kaka mingi, yo lenda vanda mpasi na kulungisa bampusa na nge. Nge lenda vanda mpi ti basusi sambu na luzingu na nge na bilumbu kekwisa mpi kudiyula nde: ‘Ntangu mono tabaka pansio, keti mono tavanda ti mbongo ya kufwana sambu na kuzingila?’ Basusi ya mutindu yai kepusaka bantu yankaka na kudipesa na kusosa kimvwama sambu bo keyindulaka nde mbongo tatanina bo.

5. Inki mutindu “kiyeka ya kimvwama” lenda kusa muntu?

⁵ Dyambu ya zole yina Yezu tubilaka kele “kiyeka ya kimvwama ya ke kusaka.” Dyambu yai lenda kanga ndinga kana yo mevukana ti basusi. Biblia ketuba nde “mbongo ketaninaka.” (Lo. 7:12, NW) Kansi, kusosa kimvwama kele ve dyambu ya mayele. Bantu mingi memonaka nde ntangu bo kekudipesaka sambu na kusosa kimvwama, bo kebwaka mpi na mutambu ya kuvanda ti mpusa ya ngolo ya bima mingi ya kinsuni. Bankaka nkutu mekumaka bampika ya kimvwama.​—Mat. 6:24.

6, 7. (a) Inki mutindu mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni lenda kuma kigonsa na kisika ya kisalu? (b) Inki mambu Mukristu fwete tadila na ntwala ya kundima kusala bantangu ya ngika na nima ya kisalu?

⁶ Mpusa ya kukuma ti kimvwama lenda yantikaka malembe-malembe kukonda kuzaba. Mu mbandu, tadila mbandu yai. Mfumu na nge ya kisalu mekwisa kusolula ti nge mpi mezabisa nge nde: “Mono kele ti nsangu mosi ya mbote! Kompani na beto mezwa kontra mosi ya nene. Yo talomba nde bangonda yina kekwisa, beto tabikalaka mbala mingi na nima ya kisalu sambu na kusala bantangu ya ngika. Kansi mono kesila nge nde nge tabaka mbongo mingi.” Nge tasala nki kana bo mezabisa nge mutindu yai? Ya kyeleka, kulungisa bampusa ya kinsuni ya dibuta na nge kele mfunu, kansi nge kele kaka na mukumba yina ve. (1 Tim. 5:8) Kele ti mambu yankaka yina nge fwete tadila. Mbala ikwa nge tasalaka bantangu ya ngika? Keti kisalu yina tapesa nge ve nzila ya kudipesa na mambu ya kimpeve, mu mbandu kukwenda na balukutakanu mpi kusala Lusambu ya Dibuta?

⁷ Ntangu nge ketadila desizio yina nge tabaka, yindula mambu yina kele mfunu mingi sambu na nge​—mbongo ya mingi yina nge tabaka to bangwisana na nge ti Yehowa? Keti bikesa na nge ya kukuma ti mbongo mingi tapusa nge na kuyambula kutula mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete? Keti nge kemona mutindu mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni lenda vanda ti bupusi na luzingu na nge kana nge ketula ve dikebi na bangwisana na nge ti Yehowa mpi ti dibuta na nge? Kana nge kekutana ti mambu yai, nki mutindu nge lenda vanda ngolo mpi kubuya nde mpusa ya kuvanda ti bima mingi ya kinsuni kukanga nge?​—Tanga 1 Timoteo 6:9, 10.

8. Inki bambandu ya Biblia lenda sadisa beto na kutadila mambu ya luzingu na beto?

⁸ Sambu na kubwa ve na mutambu ya kuvanda ti mpusa ya bima mingi ya kinsuni, beto fwete tadilaka mbala na mbala mambu ya luzingu na beto. Beto fwete buya na kuvanda bonso Ezau, yina bisalu na yandi monisaka nde yandi vandaka kuvwenza mambu ya kimpeve! (Kuy. 25:34; Baeb. 12:16) Beto fwete vanda mpi ve bonso mvwama yina Yezu lombaka na kuteka bima na yandi yonso, kukabila bansukami mpi kulanda Yezu. Na kisika ya kusala mpidina, bakala yai ‘vutukaka na mawa sambu yandi vandaka ti kimvwama mingi.’ (Mat. 19:21, 22) Sambu bakala yai buyaka kuyambula kimvwama na yandi, yandi vidisaka dibaku ya nene ya kukuma longoki ya muntu ya kuluta nene ya ntangu yonso! Beto fwete keba sambu na kuvidisa ve dibaku na beto ya kuvanda balongoki ya Yezu Kristu.

9, 10. Inki kele dibanza ya Biblia sambu na bima ya kinsuni?

⁹ Kana beto kezola ve kudiyangisa mingi sambu na bima ya kinsuni, beto fwete widikila ndongisila yai ya Yezu: ‘Beno mona mpasi ve na kuyulaka nde: “Beto ta dia nki? Beto ta nwa nki? Beto ta lwata nki?” Bamimpani bantu ke sosaka bima yina yonso. Tata na beno yina kele na zulu kezaba nde beno ke na mfunu ya bima yai yonso.’​—Mat. 6:31, 32; Luka 21:34, 35.

¹⁰ Na kisika ya kubika nde kiyeka ya kimvwama yina kekusaka kukanga beto, beto fwete sala bikesa na kuvanda ti mabanza ya kiteso mosi bonso Agure, nsoniki mosi ya Biblia yina tubaka nde: ‘Kubika mono ve na kuvanda mvwana to nsukami. Pesa mono kaka yina mono ke na yo mfunu.’ (Bing. 30:8) Yo kemonana pwelele nde, Agure bakisaka nde mbongo vandaka mfunu, kansi yandi zabaka mpi nde kiyeka ya kimvwama kekusaka. Beto fwete zaba nde basusi ya ngidika yai mpi kiyeka ya kimvwama yina kekusaka lenda bebisa bangwisana na beto ti Yehowa. Kudipesa mingi sambu na kusosa bima ya kinsuni, lenda bebisa ntangu na beto, kumanisa ngolo na beto mpi mpusa na beto ya kutula mambote ya Kimfumu na kisika ya ntete. Yo yina, baka lukanu ya kubwa ve na mutambu ya Satana ya kuvanda ti mpusa ya bima mingi ya kinsuni!​—Tanga Baebreo 13:5.

BIZUMBA​—DIBULU YA KUBUMBANA

11, 12. Inki mutindu Mukristu mosi lenda bwa na mutambu ya bizumba na kisika ya kisalu?

¹¹ Bantangu yankaka muzombi yina kezola kukanga mbisi ya nene ketimunaka dibulu na nzila yina mbisi yango kelutaka mbala mingi. Mbala mingi yandi kefikaka yo ti mwa ba-nti mpi mwa-ntoto to matiti. Mutambu yankaka yina Satana kekangaka bantu mingi kele bonso mutambu yai. Yo kele bizumba. (Bing. 22:14; 23:27) Bakristu mingi mebwaka na dibulu yai sambu bo ndimaka kusala mambu yina pusaka bo na kusala bizumba kukonda mpasi. Bakristu yankaka yina mekwelaka salaka bizumba sambu bo kumaka kusala bangwisana ya zola ti bantu yina kele ve bankwelani na bo.

¹² Nge lenda sala bangwisana ya zola ti muntu yina kele ve nkwelani na nge na kisika ya kisalu. Nkutu, nsosa mosi yina bo salaka monisaka nde, bantu mingi mesalaka bizumba ti banduku na bo ya kisalu. Kana nge kele mpangi-bakala to mpangi-nkento, keti nge kesalaka kisika mosi ti babakala to bankento? Kana yo kele mpidina, nge kevandaka ti bangwisana ya nki mutindu ti bo? Keti nge ketulaka bandilu na mpila nde bangwisana na beno kusuka kaka na mambu ya kisalu kansi ve na bangwisana ya zola? Mu mbandu, kana mpangi-nkento mosi kesolula mbala na mbala ti bakala mosi yina bo kesalaka ti yandi, mpangi-nkento yina lenda yantika kuzabisa bakala yango binsweki na yandi ata mpi bampasi yina yandi kekutana ti yo na makwela. To kana mpangi-bakala mosi mesala kinduku ya ngolo ti nkento mosi yina bo kesalaka ti yandi, yandi lenda yantika kuyindula mutindu yai: “Yandi kendimaka bangindu na mono mpi kewidikilaka mono ntangu mono kesolulaka ti yandi. Dyaka, yandi kezolaka mono. Kana nkento na mono vandaka mutindu yai, yo zolaka kuvanda mbote kibeni!” Keti nge kemona mutindu Bakristu yina kesalaka mambu ya mutindu yai lenda bwa na mutambu ya bizumba?

13. Na dibundu, nki mutindu Mukristu lenda sala bangwisana ya zola ti muntu yina kele ve nkwelani na yandi?

¹³ Na kati ya dibundu, Mukristu lenda sala mpi bangwisana ya zola ti muntu yina kele ve nkwelani yandi. Beto tadila mambu yina kuminaka Daniel ti Sara.a Bo vandaka bapasudi-nzila ya ntangu yonso. Daniel vandaka nkuluntu yina kebuyaka ve mikumba yina bo kepesaka yandi na dibundu. Yandi vandaka kulonguka Biblia ti batoko tanu ya babakala, mpi tatu na bo bakaka mbotika. Bampangi yai ya mpa ya kubakaka mbotika vandaka na mfunu ya lusadisu mingi. Sambu Daniel vandaka ti mikumba mingi na dibundu, mbala mingi nkento na yandi Sara vandaka kusadisa bampangi yai ya babakala. Kukonda kusukinina bo yedisaka kikalulu mosi: Ntangu bampangi yai tatu vandaka na mfunu nde muntu mosi kutudila bo dikebi ntangu bo ketuba, Sara vandaka kuwidikila bo. Ntangu Sara mpi vandaka na mfunu ya kusolula ti muntu yina ketudila yandi dikebi bampangi yai vandaka kuwidikila yandi. Dyambu yango kumaka mutambu. Daniel ketuba nde: “Sambu nkento na mono kudipesa bangonda mingi sambu na kusadisa bankaka, yandi lembaka na kimpeve mpi na mawi. Sambu mono vandaka dyaka ve kutudila nkento na mono dikebi, yo nataka bampasi na makwela na beto. Nkento na mono salaka bizumba ti mpangi-bakala mosi yina mono longukaka ti yandi Biblia. Nkento na mono lembaka na kimpeve kansi mono vandaka kumona yo ve sambu mono vandaka kudipesa mingi na mikumba na mono.” Inki nge lenda sala sambu mpasi ya mutindu yai kukumina nge ve?

14, 15. Inki lenda sadisa Bakristu yina mekwelaka na kubwa ve na dibulu ya bizumba?

¹⁴ Sambu na kubuya kubwa na dibulu ya bizumba, nge fwete yindulula mbote-mbote na lusilu na beno ya makwela. Yezu tubaka nde: “Muntu lenda kabula ve yina ya Nzambi me vukisaka.” (Mat. 19:6) Kuyindula ve ata fyoti nde mikumba na nge na dibundu kele mfunu mingi kuluta nkwelani na nge. Zaba nde kuyambula ntangu mingi nkwelani na nge yandi mosi sambu na kudipesa na mambu yina kele mfunu mingi ve, lenda monisa nde bangwisana na beno ya makwela kele dyaka ngolo ve mpi yo lenda pusa mosi na beno na mpukumuna ya kusala bizumba.

¹⁵ Kansi kana nge kele nkuluntu, nki mutindu nge lenda tadila dibundu? Ntumwa Piere sonikaka nde: “Beno gungula kibuka ya Nzambi yina bo me pesaka beno, beno sala yo ve sambu bo ke pusa beno, kansi na luzolo yonso; na zola ya kubaka nluta na banzila ya luvunu ve, kansi na kiese yonso.” (1 Pie. 5:2, NW) Nge fwete tudila bampangi ya dibundu dikebi ya mingi. Kansi, yo mefwana ve na kusala bikesa ya ngolo sambu na kuvanda ngungudi ya mbote kansi bakala ya mbote ve. Yo tavanda mbi mpenza, to nkutu kigonsa, na kudipesa mingi sambu na kudisa dibundu na ntangu nkento na nge “kefwa nzala” na kimpeve na nzo. Daniel ketuba nde: “Kuvila ve ata fyoti dibuta na nge sambu na kudipesa mingi na kulungisa mikumba na nge na dibundu.”

16, 17. (a) Bakristu yina mekwelaka lenda sala nki sambu na kumonisa na bantu yina bo kesalaka ti bo nde bo lenda sala ve bangwisana ya zola ti muntu yankaka? (b) Pesa mbandu ya disolo mosi yina mebasikaka na mikanda na beto ya lenda sadisa Bakristu na kutina bizumba.

¹⁶ Masolo yina kebasikaka na Nzozulu ya Nkengi mpi Réveillez-vous ! kele ti bandongisila mingi ya mbote ya lenda sadisa Bakristu ya mekwelaka na kutina bizumba. Mu mbandu, Nzozulu ya Nkengi ya Oktobri 1, 2006, kepesa ndongisila yai: “Yo vanda na kisika ya kisalu to na kisika yankaka, keba na mambu yina lenda pusa nge na kuyedisa kinduku ya zola ti muntu yina kele ve nkwelani na nge. Mu mbandu, kusala bangunga ya ngika na nima ya kisalu ti bakala to nkento yina kele ve nkwelani na nge lenda nata na mpukumuna. Kana nge mekwelaka, nge fwete monisa yo pwelele na kutuba mpi na bikalulu na nge nde nge kele ve na mpusa ya kuzolana ti muntu yankaka. Sambu nge kele nsadi ya Nzambi, nge fwete buya kusala bangwisana ya zola ti muntu yina kele ve nkwelani na nge to kulwata na mutindu ya mbi. . . . Kutula bafoto ya nkwelani na nge mpi ya bana na nge na kisika ya kisalu tasadisa nge na kumonaka bo ntangu yonso na mabanza na nge mpi yo tasadisa bankaka na kuzaba nde dibuta na nge kele mfunu mingi sambu na nge. Kusikisa ata muntu mosi ve na kutudila nge dikebi ya zola mpi kupesa yandi nkutu ve nzila ya kusala yo.”

¹⁷ Disolo “ La fidélité conjugale : que signifie-t-elle vraiment ? ” ya kele na Réveillez-vous ! ya Kifalansa ya Aprili 2009 kemonisa nde kuvanda ti bangindu ya mansoni sambu na muntu yina kele ve nkwelani na nge kele kigonsa. Disolo yango kemonisa nde dyambu yina lenda pusa muntu na kusala bizumba. (Yak. 1:14, 15) Kana nge mekwelaka, yo tavanda mbote nde nge ti nkwelani na nge kutangaka masolo ya mutindu yai mbala na mbala. Makwela kele ngidika ya santu yina mekatukaka na Yehowa. Kubumba ntangu sambu na kusolula nge ti nkwelani na nge na yina metala makwela na beno kele mutindu ya mbote ya kumonisa nde nge kebakaka mambu ya santu na mbalu.​—Kuy. 2:21-24.

18, 19. (a) Inki mambu lenda basika kana muntu mesala bizumba? (b) Kuvanda ya kwikama na nkwelani na nge kenataka nki mambote?

¹⁸ Kana nge keyantika na kuzola muntu yina kele ve nkwelani na nge, yindulula malanda ya mbi yina kebasikaka na nima ya kusala pite to bizumba. (Bing. 7:22, 23; Gal. 6:7) Muntu yina kesalaka bizumba kepesaka Yehowa mawa, kepesaka nkwelani na yandi mpasi mpi kekudisalaka mbi. (Tanga Malashi 2:13, 14.) Yindulula mambote yina bantu yina ketinaka pite mpi bizumba kebakaka. Bo kele ti kivuvu ya kuzinga kimakulu na bilumbu kekwisa, kansi ata bubu yai, bo kele ti luzingu ya mbote mpi kansansa ya bunkete.​—Tanga Bingana 3:1, 2.

¹⁹ Muyimbi-bankunga yimbaka nde: “Bantu yina ke zolaka bansiku [ya Nzambi] ke na ngemba mpenza; ke na kima ve lenda bwisa bo.” (Nk. 119:165) Yo yina, zola mambu ya kyeleka mpi sambu beto kezinga na bantangu ya mbi ‘keba mbote-mbote na mpila nde mutindu nge ke tambula kuvanda ve bonso bazoba kansi bonso bantu ya mayele.’ (Ef. 5:15, 16) Satana kesadilaka mitambu mingi sambu na kukanga bansambidi ya kyeleka. Kansi, beto kele ti bima yonso yina lenda tanina beto. Yehowa mepesaka beto yonso yina beto kele na yo mfunu sambu na kutelama ngolo mpi ‘kufwa tiya ya batolotolo yonso yina muntu ya mbi ke losaka’!​—Ef. 6:11, 16.