Keti Nzambi Pesaka Bantu ya Izraele Nsiku ya Lunungu mpi ya Mbote?

NTAMA mingi ve, batribinale ya nsi mosi ya Mputu ndimaka kifu ya bo salaka sambu bo kangaka bantu zole ya bo kusilaka makambu nde bo fwaka muntu mpi bo zengilaka bo nkanu ya lufwa. Ntangu bo zabaka nde mambu yango vandaka ya luvunu, bazuzi salaka ngolo mpi pesaka muntu mosi kimpwanza. Sambu bo vandaka me fwa dezia muntu yina ya nkaka, kima ya kusala vandaka diaka ve.

Sambu bifu ya mutindu yai lenda salama na konso tribinale, Biblia ke longisila beto na kulanda lunungu. (Kulonga 16:20) Ntangu bazuzi ke landaka lunungu, bantu ke bakilaka yo mambote. Nzambi pesaka bantu ya Izraele ya ntama Nsiku yina sadisaka bo na kuzenga makambu kukonda kupona-pona mpi na nzila ya mbote. Bika beto tadila Nsiku yango sambu na kuzaba kana banzila ya Nzambi yonso kele lunungu.—Kulonga 32:4.

BAZUZI YA ‘NGANGU, YA MAYELE, YA ME ZABA MAMBU MBOTE-MBOTE’

Bantu ke sepelaka mingi kana bazuzi kele bantu ya mbote, ke zaba mambu mbote-mbote mpi ke baka ve avoka. Nsiku ya Nzambi vandaka kupesa bazuzi ya mutindu yai valere ya mingi. Ntangu bantu ya Izraele yantikaka nzietelo na ntoto ya zelo na zelo, bo zabisaka Moize na kusola ‘bantu ya ke zitisaka Nzambi, bantu ya bo lenda tula ntima mpi bantu ya ke zolaka ve kubaka avoka’ sambu na kuvanda bazuzi. (Kubasika 18:21, 22) Bamvula makumi iya na nima, yandi monisaka diaka mfunu ya kusola ‘bantu ya ngangu, ya mayele, ya me zaba mambu mbote-mbote.’—Kulonga 1:13-17.

Bamvu-nkama mingi na nima, Yozafati,a Ntotila ya Yuda pesaka bazuzi ntuma yai: “Beno sala kisalu na beno na nzila ya mbote, sambu beno ke zengaka makambu na zina ya bantu ve kansi na zina ya Mfumu Nzambi. Mfumu Nzambi mpi ke vandaka na beno ntangu beno ke zengaka makambu. Beno zitisa Mfumu Nzambi, beno keba na mambu ya beno ta sala, sambu Mfumu Nzambi, Nzambi na beto, ke zolaka ve muntu kuzenga makambu na nku to kukotila muntu ya nkaka to kubaka mbongo na kinsweki.” (2 Bansangu 19:6, 7) Yo yina, ntotila yibusaka bazuzi nde kana bo ke sadila kikalulu ya kupona-pona to ya bwimi ntangu bo ke zenga makambu, ebuna diambu mosi ya mbi kusalama, Nzambi ta tula yo na zulu ya ntu na bo.

Ntangu bazuzi ya Izraele vandaka kuzitisa minsiku ya kuzanguka, bantu ya Izraele vandaka na lutaninu. Nsiku ya Nzambi vandaka ti minsiku mingi yina sadisaka bazuzi na kuzenga makambu na nzila ya mbote ata na mambu ya kuluta mpasi. Inki kele minsiku yango?

MINSIKU YINA SADISAKA BAZUZI NA KUZENGA MAKAMBU MBOTE

Ata bo vandaka kupona bazuzi ya mayele mpi ya me fwana, bazuzi yango vandaka kutula ve ntima na makuki to na mayele na bo sambu na kuzenga makambu. Yehowa Nzambi pesaka bo bantuma yina vandaka kusadisa bo na kuzenga makambu mbote. Bo pesaka bazuzi ya Izraele minsiku yai ya ke landa.

Beno sala bansosa mbote-mbote. Na nzila ya Moize, Nzambi pesaka bazuzi ya Izraele ntuma yai: “Beno fweti kuwa makambu yina ya bampangi na beno ta kwisa kunata. Beno fweti zenga konso makambu na ntima mosi ya mbote.” (Kulonga 1:16) Bazuzi lendaka kuzenga makambu mbote kaka kana bo ke zaba mambu yonso. Yo yina, Nzambi zabisaka bantu yina vandaka kuzenga makambu nde: “Kana beno wa mambu ya mutindu yina, beno fweti tala yo mbote-mbote.” Yo lombaka nde na ntwala ya kuzenga makambu, bazuzi na tribinale kuzikisa kana mambu ya bo fundilaka muntu “kele mpidina.”—Kulonga 13:15; 17:4.

Beno widikila batemwe. Mambu yina batemwe vandaka kutuba vandaka mfunu sambu na bantu yina vandaka kusala bansosa. Nsiku ya Nzambi vandaka kutuba nde: “Temwe mosi me lunga ve na kuzengila muntu makambu, kansi batemwe zole to tatu me lunga na kutala kana muntu me sala mbi.” (Kulonga 19:15) Nsiku ya Nzambi vandaka kulomba batemwe diambu yai: “Makambu ya bituba-tuba, nge lenda ndima yo ve, nge lenda panza yo mpi ve. Kusadisa muntu ya mbi ve na kutubila yandi kitemwe ya luvunu.”—Kubasika 23:1.

Batemwe fwete tuba mambu ya masonga. Ndola yina bo vandaka kupesa muntu ya me ta luvunu na tribinale vandaka lukebisu ya ngolo sambu na bantu yonso. Biblia ke monisa nde: “Bazuzi fwete sala bansosa mbote-mbote, mpi kana muntu yina taka kimbangi kele mbangi ya luvunu mpi kusilaka mpangi na yandi makambu, beno fwete sala yandi kaka mutindu yandi kanaka kusala mpangi na yandi, mpi nge fwete katula mambu yina kele mbi na kati na nge.” (Kulonga 19:18, 19, NW) Yo yina, ntangu muntu vandaka kuta luvunu na tribinale sambu na kubotula bima ya mpangi na yandi, yandi vandaka kufuta bima yina bo zolaka kuzengila mpangi na yandi. Kana yandi me kusila muntu yina salaka mbi ve makambu ebuna bo fwa muntu yango, yandi mpi bo vandaka kufwa yandi. Munsiku yai vandaka kupusa bantu na kuta masonga.

Beno sambisa makambu kukonda kupona-pona. Na nima ya kuzikisa mambu yonso, bazuzi vandaka kuzenga makambu. Na ntangu yina, mambu ya fioti-fioti ya Nsiku ya Nzambi vandaka mfunu mingi: “Kukotila nsukami ve, kuzitisa mpi mvwama ve, kansi sambisa mpangi na nge mutindu makambu ke lomba.” (Levi 19:15) Na mambu yonso, bazuzi vandaka kuzenga makambu na mutindu ya mbote, mpi bo vandaka kutadila ve kimuntu ya nganda to luzingu ya muntu.

Minsiku ya pwelele ya vandaka na Nsiku yina Nzambi pesaka bantu ya Izraele bamvula mingi me luta, lenda sadisa batribinale bubu yai. Kana bantu ke sadila yo, bo ta zenga makambu kukonda kifu.

BANTU YINA BAKAKA MAMBOTE YA LUNUNGU

Moize yulaka bantu ya Izraele nde: “Keti bantu ya nkaka kele . . . na bansiku ya mbote bonso bansiku yai ya mono ke songa beno bubu yai, ata bo kele nene ti ngolo mingi?” (Kulonga 4:8) Ata dikanda ya nkaka ve bakaka mambote ya bansiku yai. Na nsi ya luyalu ya Ntotila Salomo yina sadilaka bansiku ya Yehowa na kileke na yandi, bantu “vandaka kuzinga na ngemba” kusepela ti kimvwama, “bo vandaka kudia ti kunwa mbote, bo vandaka kumona kiese na luzingu na bo.”—1 Bantotila 4:20; 5:5.

Diambu ya mawa kele nde bantu ya Izraele pesaka Nzambi mukongo. Na nsadisa ya profete Yeremia, Nzambi tubaka nde: “Bo buyaka mambu ya mono tubaka; wapi mayele na bo ntangu yai?” (Yeremia 8:9) Yo yina, Yeruzalemi kumaka ‘bwala yina ke fwaka bantu’ yina fulukaka ti “mambu yonso ya mbi.” Nsuka-nsuka, bo fwaka mbanza yango mpi yo kumaka mayumbu bamvula 70.—Ezekiele 22:2; Yeremia 25:11.

Yezaya zingaka na nsungi yina dikanda ya Izraele vandaka na mavwanga. Kana beto tadila diaka disolo na yandi, yandi vandaka kulonga bantu Nsiku mpi kieleka ya me tala Yehowa Nzambi. Yandi sonikaka nde: “Ntangu nge ke sambisa bantu ya nsi-ntoto, bo ke zaba nki yai masonga.”—Yezaya 26:9.

Yezaya bikulaka na kiese yonso mambu ya me tala luyalu ya Yezu Kristu, Ntotila yina kele Mesia. Yandi tubaka nde: “Yandi ta zengaka ve makambu mutindu ya yandi ke mona na meso to sambu na bituba-tuba ya yandi ke wa; kansi yandi ta sambisaka bansukami na masonga, yandi ta nwaninaka bantu ya mawa.” (Yezaya 11:3, 4) Yo kele kivuvu ya kitoko kibeni sambu na bantu yonso yina Mesia ta yala na nsi ya Kimfumu ya Nzambi!—Matayo 6:10.