“Ata Muntu Mosi Ve Kele na Zola ya Nene Kuluta Yai”

1-4. (a) Inki salamaka ntangu Pilate songaka Yezu na kimvuka ya bantu ya vandaka na makasi yina vukanaka na nganda ya nzo ya guvernere? (b) Yezu salaka inki na ntwala ya nsoni ya bo pesaka yandi mpi ya bampasi, mpi nki bangiufula ya mfunu yo ke basisa?

“BENO tala! Muntu!” Guvernere ya Roma Ponse Pilate sadilaka bangogo yai sambu na kusonga Yezu Kristu na kimvuka ya bantu yina vandaka na makasi mpi ya vukanaka na nganda ya nzo ya guvernere na suka na kilumbu ya Paki ya mvu 33 ya ntangu na beto. (Yoane 19:5) Bilumbu fioti kaka na ntwala, bimvuka ya bantu kumisaka Yezu ntangu yandi kotaka na Yeruzalemi bonso Ntotila yina Nzambi ponaka. Kansi bubu, bantu yango me balukila Yezu.

² Yezu me lwata mvwela ya mbwaki bonso yina ya bantu ya dibuta ya bamfumu ke lwataka, mpi yandi kele ti mpu na ntu na yandi. Kansi kana bo lwatisaka yandi mvwela yina ti mpu yina, yo vandaka ve sambu na kupesa yandi lukumu kansi sambu na kuseka yandi. Yezu vandaka ti bamputa na mukongo mpi menga vandaka kubasika yandi. Basoda bulaka yandi ngolo mpi misuni ya nitu na yandi vandaka kulela na mukongo. Mvwela me luta na mukongo na yandi ya bamputa mpi bo me lwatisa yandi mpu mosi ya bansende na ntu sambu na kupesa yandi nsoni. Bamfumu ya banganga-nzambi ke pusa bantu na kubuya muntu yai ya bo me bula ngolo kibeni mpi ya me telama na ntwala na bo. Banganga-nzambi ke boka nde: “Na zulu ya nti! Na zulu ya nti!” Bantu ke zola nde bo fwa yandi mpi bo ke boka nde: “Yandi fwete fwa.”​—Yoane 19:1-7.

³ Yezu ke bokuta ve. Yandi ke kanga ntima na nsoni yina mpi na bampasi na pima mpi ti kikesa.a Yandi kele ya kuyilama na kufwa. Ntangu fioti na nima ya Kilumbu yina ya Paki, yandi me ndima na luzolo yonso kufwa lufwa mosi ya mpasi na zulu ya nti ya mpasi.​—Yoane 19:17, 18, 30.

⁴ Ntangu Yezu pesaka luzingu na yandi, yandi monisaka nde yandi kele nduku ya kieleka sambu na balongoki na yandi. Yandi tubaka nde: “Ata muntu mosi ve kele na zola ya nene kuluta yai, nde muntu kupesa luzingu na yandi sambu na banduku na yandi.” (Yoane 15:13) Yo yina na kapu yai, beto ta tadila bangiufula yai ya mfunu: Keti yo lombaka kaka nde Yezu kumona mpasi mpidina mpi kufwa? Sambu na nki yandi ndimaka mambu yina? Sambu beto kele “banduku” mpi balongoki na yandi, inki mutindu beto lenda landa mbandu na yandi?

Sambu na Nki Yo Vandaka Mfunu nde Yezu Kumona Mpasi mpi Kufwa?

5. Inki mutindu Yezu zabaka bampasi ya siki-siki yina vandaka kuvingila yandi?

⁵ Yezu zabaka mambu yina yandi ta kutana ti yo mutindu yandi kele Mesia. Yandi zabaka mambu mingi yina baprofete tubaka na ntwala na Masonuku ya Kiebreo yina tubilaka na bunda bampasi yina Mesia ta mona mpi lufwa na yandi. (Yezaya 53:3-7, 12; Daniele 9:26) Mbala na mbala, yandi vandaka kusonga balongoki na yandi bampasi yina yandi ta mona. (Marko 8:31; 9:31) Ntangu bo vandaka kukwenda na Yeruzalemi sambu na kusala nkinsi na yandi ya nsuka ya Paki, yandi songaka bantumwa na yandi nde: “Bo ta pesa Mwana ya muntu na maboko ya bamfumu ya banganga-nzambi mpi ya bansekudi. Bo ta zengila yandi nkanu ya lufwa, mpi bo ta pesa yandi na maboko ya bantu ya makanda, ebuna bantu yai ta seka yandi mpi bo ta losila yandi mate, bo ta bula yandi fimbu, mpi bo ta fwa yandi.” (Marko 10:33, 34) Yo vandaka ve bangogo ya mpamba. Mutindu beto me katuka kumona yo, ya kieleka bo sekaka Yezu, bo losilaka yandi mate, bo bulaka yandi fimbu mpi bo fwaka yandi.

6. Sambu na nki yo vandaka mfunu nde Yezu kumona mpasi mpi kufwa?

⁶ Ebuna, sambu na nki yo lombaka nde Yezu kumona mpasi mpi kufwa? Sambu na bikuma mingi ya mfunu. Ya ntete, kana yandi kangama kaka na Nzambi tii na nsuka ya luzingu na yandi, yandi ta monisa nde yandi vandaka ya kwikama na Yehowa mpi yandi ta santisa zina na yandi. Kuvila ve nde, Satana tubaka nde bantu ke sadilaka Nzambi kaka sambu na mambote na bo mosi. (Yobi 2:1-5) Kana Yezu kukangama kaka na Nzambi “tii na lufwa . . . na zulu ya nti ya mpasi,” yandi ta monisa kuluta bantu yonso nde mambu ya Satana tubaka vandaka ya luvunu. (Bafilipi 2:8; Bingana 27:11) Ya zole, bampasi mpi lufwa ya Mesia ta sadisa sambu na kulolula masumu ya bantu. (Yezaya 53:5, 10; Daniele 9:24) Yezu pesaka “luzingu na yandi bonso nkudulu sambu na bantu mingi,” mpidina yandi kangudilaka beto nzila ya kukuma banduku ya Nzambi. (Matayo 20:28) Ya tatu, mutindu Yezu kangaka ntima na bampasi ya mutindu na mutindu, yandi ‘mekamaka na mambu yonso mutindu bo me mekaka beto.’ Yo yina, yandi kele Nganga-Nzambi ya Nene ya ke wilaka bantu mawa, yina lenda ‘wila beto mawa sambu na bifu na beto.’​—Baebreo 2:17, 18; 4:15.

Sambu na Nki Yezu Ndimaka Kupesa Luzingu na Yandi?

7. Inki Yezu yambulaka ntangu yandi kwisaka na ntoto?

⁷ Sambu na kubakisa mbote mambu yina Yezu ndimaka kusala, yindula diambu yai: Keti muntu lenda bika dibuta ti nzo na yandi mpi kukwenda na insi mosi ya nzenza kana yandi me zaba nde, bantu mingi ya insi yina ta buya yandi, bo ta pesa yandi nsoni, bo ta monisa yandi mpasi, mpi nsuka-nsuka bo ta fwa yandi? Beto tala sesepi mambu Yezu salaka. Na ntwala ya kukwisa na ntoto, Yezu vandaka ti kiyeka ya nene na zulu na lweka ya Tata na yandi. Kansi, yandi bikaka na luzolo yonso kisika ya yandi vandaka kuzinga na zulu mpi yandi kwisaka kuzinga na ntoto bonso muntu. Yandi salaka yo ata yandi zabaka nde bantu mingi ta buya yandi, bo ta pesa yandi nsoni, bo ta monisa yandi mpasi ya ngolo, mpi nde yandi ta fwa lufwa mosi ya mpasi. (Bafilipi 2:5-7) Inki pusaka Yezu na kusala bibansa ya mutindu yai?

8, 9. Inki pusaka Yezu na kupesa luzingu na yandi?

⁸ Kima ya ntete ya pusaka yandi kele zola ya ngolo sambu na Tata na yandi. Yezu monisaka nde yandi ke zolaka Yehowa na mutindu yandi kangaka ntima na bampasi. Sambu Yezu zolaka Tata na yandi mingi, zina ya Tata na yandi vandaka mfunu mingi sambu na yandi mpi yandi zolaka nde, bantu kuzaba kana Tata na yandi vandaka kibeni muntu ya nki mutindu. (Matayo 6:9; Yoane 17:1-6, 26) Kima ya kuluta mfunu kele nde, Yezu zolaka kibeni nde nsoni yonso yina Satana pakulaka na zina ya Tata na yandi kukatuka. Yo yina, Yezu monaka nde yo vandaka lukumu ya nene nde yandi mona mpasi sambu yandi vandaka kusala luzolo ya Yehowa, sambu yandi zabaka nde kana yandi bikala ya kukangama na Tata na yandi, yo ta kumisa zina ya mbote ya Tata na yandi.​—1 Bansangu 29:13.

⁹ Kikuma ya nkaka yina salaka nde Yezu kupesa luzingu na yandi kele zola na yandi sambu na bantu. Yezu ke zolaka bantu banda na ntangu yina Nzambi salaka bo. Ntama na ntwala nde Yezu kukwisa na ntoto, Biblia monisaka dezia nde Yezu ke zolaka bantu: “Mono vandaka kuzola mingi bana ya bantu.” (Bingana 8:30, 31) Zola na yandi monanaka pwelele ntangu yandi vandaka na ntoto. Mutindu beto monaka yo na bakapu tatu ya mukanda yai ya me katuka kuluta, Yezu monisaka na mitindu mingi nde yandi ke zolaka bantu yonso mpi mingi-mingi balongoki na yandi. Kansi na Nisani 14 ya mvu 33 ya ntangu na beto, Yezu monisaka na mutindu mosi ya sipesiali nde yandi ke zolaka bantu ntangu yandi ndimaka na luzolo yonso kupesa luzingu na yandi sambu na beto. (Yoane 10:11) Ya kieleka, kimenga na yandi monisaka na pwelele yonso nde yandi ke zolaka beto mingi kibeni. Keti beto fwete landa mbandu na yandi na diambu yai? Ee. Nkutu yandi pesaka beto nsiku ya kusala buna.

“Beno Zolana Beno na Beno . . . Mutindu Mono Zolaka Beno”

10, 11. Inki nsiku ya mpa Yezu pesaka balongoki na yandi, inki mutindu beto lenda lemfuka na nsiku yina, mpi sambu na nki yo kele mfunu nde beto lemfukila yo?

¹⁰ Na mpimpa yina yitaka lufwa na yandi, Yezu songaka balongoki yina vandaka banduku na yandi ya ngolo nde: “Mono ke pesa beno nsiku mosi ya mpa, nde beno zolana beno na beno; mutindu mono zolaka beno, beno mpi beno zolana beno na beno. Na diambu yai, bantu yonso ta zaba nde beno kele balongoki na mono​—kana beno ke zolana beno na beno.” (Yoane 13:34, 35) Sambu na nki nsiku “Beno zolana beno na beno” kele “nsiku mosi ya mpa”? Nsiku ya Moize vandaka dezia kutuba nde: “Nge fwete zola nkweno na nge [muntu ya nge ke zingaka pene-pene ti yandi] bonso nge mosi.” (Levi 19:18) Kansi, sambu na kuzitisa nsiku yai ya mpa, beto fwete vanda ti zola ya mingi disongidila nde, beto fwete zola bantu ya nkaka mingi kibeni mpi kundima kupesa luzingu na beto sambu na bo. Yezu yandi mosi monisaka yo pwelele ntangu yandi tubaka nde: “Nsiku na mono yo yai, beno zolana beno na beno, mutindu mono me zolaka beno. Ata muntu mosi ve kele na zola ya nene kuluta yai, nde muntu kupesa luzingu na yandi sambu na banduku na yandi.” (Yoane 15:12, 13) Na kutuba ya masonga, ngindu ya kele na nsiku yina ya mpa yo yai: “Zola bantu ya nkaka, bonso nge mosi ve, kansi kuluta nge mosi.” Yezu longaka beto mutindu beto fwete monisa zola ya mpidina na mutindu yandi zingaka mpi fwaka.

¹¹ Sambu na nki yo kele mfunu nde beto lemfuka na nsiku yina ya mpa? Kuvila ve mambu yai ya Yezu tubaka: “Na diambu yai, bantu yonso ta zaba nde beno kele balongoki na mono.” Ya kieleka, kana beto ke zola bantu ya nkaka bonso Yezu, beto ta monisa nde beto kele Bakristu ya kieleka. Beto lenda fwanisa zola ya mutindu yai ti makaro. Bampangi yina ke kwendaka na balukutakanu ya distrike ya Bambangi ya Yehowa yina ke salamaka konso mvula ke lwataka bamakaro. Makaro ke sadisaka bantu na kuzaba muntu yina me lwata yo, sambu yo ke songaka zina na yandi mpi dibundu na yandi. Zola ya ke pusaka beto na kuditambika sambu na bankaka kele bonso “makaro” yina ke sadisaka bantu na kuzaba banani kele Bakristu ya kieleka. Yo ke tendula nde, ntangu bantu ya nkaka ke monaka beto ke zolana beto na beto, yo kele bonso nde beto me lwata makaro yina ke songa bo nde beto kele balongoki ya kieleka ya Kristu. Konso muntu na kati na beto fwete kudiyula nde, ‘Keti mono ke monisaka zola ya mpila yina na mutindu yina ke monisa pwelele nde mono kele longoki ya Kristu?’

Inki Mutindu Beto Lenda Monisa nde Beto Ke Zolaka Bantu ya Nkaka Bonso Yezu?

12, 13. (a) Beto fwete ndima na kukwenda tii na wapi sambu na kumonisa nde beto ke zolanaka? (b) Kuditambika ke tendula inki?

¹² Beto kele balongoki ya Yezu. Yo yina, beto fwete zolana beto na beto mutindu yandi zolaka beto. Yo ke tendula nde beto fwete ndima kusala bibansa sambu na kusadisa bampangi na beto Bakristu. Zola na beto sambu na bo fwete pusa beto na kukwenda tii na wapi? Biblia ke songa beto nde: “Mambu yai me sadisaka beto na kuzaba zola, sambu yandi pesaka luzingu na yandi sambu na beto, mpi beto fwete pesa luzingu na beto sambu na bampangi na beto.” (1 Yoane 3:16) Bonso Yezu, beto fwete ndima kufwa sambu na bampangi ya nkaka kana yo ke lomba buna. Kana bo me telamina mambu na beto, beto ke pesaka ve bazina ya bampangi na beto mpi beto ke tulaka ve luzingu na bo na kigonsa, ata bo ke zola kufwa beto. Na bansi yina bantu ke nwanaka sambu bo kele ve mpusu mosi to dikanda mosi, beto ke ndimaka kufwa sambu na kutanina bampangi na beto, ata bo kele ve mpusu ya nitu mosi ti beto to bo kele bantu ya dikanda ya nkaka. Ntangu bansi ke nwanaka, beto ke ndimaka kukota boloko to nkutu kufwa na kisika ya kubaka minduki sambu na kufwa bampangi na beto Bakristu to bantu ya nkaka.​—Yoane 17:14, 16; 1 Yoane 3:10-12.

¹³ Kundima kufwa sambu na bampangi na beto kele ve mutindu mosi kaka ya kumonisa zola ya kuditambika. Diambu ya kieleka kele nde, yo kele ve ti mambu mingi yina lenda pusa bampangi na beto mingi na kufwa sambu na bampangi ya nkaka. Kansi, kana beto ke zolaka bampangi na beto mingi mpi beto kele ya kuyilama na kufwa sambu na bo, keti beto ta ndima ve kusala bibansa ya fioti-fioti, mpi kusala yonso sambu na kusadisa bo bubu yai? Kuditambika ke tendula kusala bikesa sambu na kusala mambu ya mbote sambu na bankaka ata ntangu yo kele mpasi nde beto sala yo to ata ntangu kusala yo ta natila beto ve ata kima. Beto fwete tula bampusa mpi mambote na bo na ntwala ya bampusa mpi ya mambote na beto ata yo kele mpasi sambu na beto. (1 Bakorinto 10:24) Inki mutindu beto lenda monisa zola ya kuditambika?

Na Dibundu mpi na Dibuta

14. (a) Inki kisalu ya ngolo bankuluntu ke salaka na dibundu? (b) Inki kele dibanza na nge sambu na bankuluntu yina ke salaka ngolo na dibundu na beno?

¹⁴ Bankuluntu ke salaka ngolo sambu na ‘kugungula mameme.’ (1 Piere 5:2, 3) Bankuluntu fwete lungisa bampusa ya mabuta na bo mosi. Ata mpidina, bantangu ya nkaka bo ke bakaka ntangu ya kusala bisalu yina bo ke vandaka ti yo na dibundu. Bo ke salaka yo na bankokila to mpi na kilumbu ya mposo. Mu mbandu, yo ke lombaka nde bo yidika masolo ya balukutakanu, bo kwenda kutala bampangi ya dibundu, to bo sadisa mpangi mosi ya me sala disumu ya nene. Bankuluntu mingi ke salaka bibansa ya nkaka. Bo ke salaka ngolo na balukutakanu ya nziunga mpi ya distrike, bo ke salaka na Bakomite ya Kuwakana ti Balupitalu, to na Bimvuka ya Kutala Bambefo. Bankaka ke vandaka bavolontere na Kisalu ya Kutunga ya Ke Salamaka na Insi na bo. Bankuluntu, beno vila ve nde beno ke monisaka zola bonso yina Yezu monisaka ntangu beno ke ndimaka kusadisa bampangi na beno. Beno ke salaka yo ntangu beno ke bakaka ntangu ya kusala mambu ya dibundu mpi beno ke pesaka ngolo na beno mpi nkutu yonso yina beno kele ti yo sambu na kusala mambu yango. (2 Bakorinto 12:15) Yehowa mpi bampangi na beno ke monaka mambu yina beno ke salaka ya ke monisaka nde beno ke zolaka dibundu.​—Bafilipi 2:29; Baebreo 6:10.

15. (a) Inki kele mwa bibansa yina bankento ya bankuluntu ke salaka? (b) Inki mutindu nge ke tadilaka bankento yina ke ndimaka nde babakala na bo kusadila mwa ntangu na bo na mambu ya dibundu na beno?

¹⁵ Bankento ya bankuluntu mpi ke monisaka zola ya masonga. Bo ke sepelaka kulutisa ntangu ti babakala na bo mpi mabuta na bo. Kansi bo ke ndimaka mpi na luzolo yonso nde bantangu ya nkaka, babakala na bo kulungisa bampusa ya bampangi na dibundu. Yindula mpi bankento ya bankengi ya nziunga. Bo ke monisaka mpi zola ya masonga. Bo ke fidisaka babakala na bo ntangu bo ke kwendaka kutala mabundu konso mposo mpi bamvula fioti na nima, bo ke kwendaka na nziunga ya nkaka. Bankento yai ke vandaka ve ti banzo na bo mosi bonso bantu mingi ya nkaka mpi mbala ya nkaka bantangu ya nkaka, bo ke lalaka konso mposo na mbeto ya nkaka. Beto ke pesa kibeni mersi mingi na bankento yai ya ke monisaka zola ya masonga mutindu bo ke ndimaka na luzolo yonso kutula mambote ya dibundu na kisika ya ntete.​—Bafilipi 2:3, 4.

16. Inki bibansa bibuti yina kele Bakristu ke salaka sambu na bana na bo?

¹⁶ Inki mutindu beto lenda monisa zola ya masonga na dibuta? Bibuti, beno ke salaka bibansa mingi sambu na kulungisa bampusa ya bana na beno mpi kusansa bo na “malongi mpi na balukebisu ya Yehowa.” (Baefezo 6:4) Yo lenda lomba nde beno sala kisalu bangunga mingi kaka sambu na kuzwa mbongo ya kufwana, sambu na kusumbila dibuta na beno madia mpi kuzikisa nde bana kele ti bilele ya kufwana ya kulwata mpi kisika ya kulala ya me fwana. Beno ke zolaka nde bana kuvanda ti bima yina bo kele ti yo mfunu, ata yo ke lomba nde beno mosi beno vanda ti bima fioti. Beno ke salaka mpi bikesa mingi sambu na kulonguka ti bana na beno, kunata bo na balukutakanu ya Bukristu, mpi kusala ti bo kisalu ya kulonga nsangu ya mbote. (Kulonga 6:6, 7) Zola na beno yina ya masonga ke pesaka Yehowa kiese, Nzambi yina me pesaka beto dikabu ya dibuta. Zola yango lenda sadisa mpi bana na beno na kuzinga mvula na mvula.​—Bingana 22:6; Baefezo 3:14, 15.

17. Inki mutindu babakala yina kele Bakristu lenda landa kikalulu ya kukonda bwimi ya Yezu?

¹⁷ Babakala, inki mutindu beno lenda landa mbandu ya Yezu na yina me tala kumonisa zola ya masonga? Biblia ke pesa mvutu nde: “Babakala, beno landa kuzola bankento na beno, mutindu Kristu mpi zolaka dibundu mpi pesaka luzingu na yandi sambu na yo.” (Baefezo 5:25) Mutindu beto me katuka kumona yo, Yezu zolaka balongoki na yandi mingi kibeni yo yina yandi fwaka sambu na bo. Bakala yina ke landaka Kristu ke landaka kikalulu ya kukonda bwimi ya Yezu, yina “kudisepedisaka ve.” (Baroma 15:3) Bakala ya mutindu yai ke zolaka nde nkento na yandi kuvanda na kiese, mpi yandi ke vandaka na kiese ya kulungisa ntete bampusa na yandi. Yandi ke dindamaka ve sambu mambu kusalama kaka mutindu yandi me zola. Kansi yandi ke ndimaka na luzolo yonso bangindu ya nkento na yandi kana yo ke fwa ve minsiku ya Biblia. Yehowa ke ndimaka bakala yina ke monisaka zola ya masonga, mpi nkento ti bana na yandi ke zolaka yandi mpi ke zitisaka yandi.

Nge Ta Sala Inki?

18. Inki ke pusaka beto na kuzitisa nsiku ya mpa ya kuzolana beto na beto?

¹⁸ Kulemfuka na nsiku ya mpa ya kuzolana beto na beto kele ve kima ya pete. Kansi beto kele ti kikuma ya mbote ya kusala yo. Polo sonikaka nde: “Zola yina Kristu kele na yo ke yalaka beto, sambu beto me sukisaka nde, muntu mosi fwaka sambu na bantu yonso . . . mpi yandi fwaka sambu na bantu yonso sambu bantu yina ke zinga kuzinga diaka ve sambu na bo mosi, kansi sambu na muntu yina fwaka sambu na bo mpi yina Nzambi futumunaka.” (2 Bakorinto 5:14, 15) Mutindu Yezu fwaka sambu na beto, keti yo fwete pusa beto ve na kuzinga sambu na yandi? Beto lenda sala yo kana beto ke landa mbandu ya zola na yandi ya kuditambika.

19, 20. Inki dikabu ya mfunu Yehowa me pesaka beto, mpi nki mutindu beto lenda monisa nde beto ke ndima yo?

¹⁹ Yezu vandaka kulutisa ve ndilu ntangu yandi tubaka nde: “Ata muntu mosi ve kele na zola ya nene kuluta yai, nde muntu kupesa luzingu na yandi sambu na banduku na yandi.” (Yoane 15:13) Mutindu Yezu ndimaka na luzolo yonso kupesa luzingu na yandi sambu na beto, yandi monisaka nde yandi ke zolaka beto mingi. Kansi, yo kele ti muntu ya nkaka yina me monisaka nde yandi ke zolaka beto diaka mingi kuluta. Yezu tubaka nde: “Nzambi zolaka nsi-ntoto mingi kibeni yo yina yandi pesaka Mwana na yandi mosi kaka ya kubutuka, sambu konso muntu yina ke monisa lukwikilu na Mwana kufwa ve kansi kubaka luzingu ya mvula na mvula.” (Yoane 3:16) Nzambi ke zolaka beto mingi kuluta. Yo yina yandi pesaka Mwana na yandi bonso nkudulu sambu na kukatula beto na kimpika ya masumu mpi ya lufwa. (Baefezo 1:7) Nkudulu kele dikabu mosi ya mfunu ya me katukaka na Yehowa. Kansi yandi ke pusaka beto ve na kundima yo.

²⁰ Konso muntu fwete pona kana yandi ta ndima to ve dikabu yai ya Yehowa. Inki mutindu? Yandi fwete “monisa” lukwikilu na Mwana na yandi. Kansi, yo me fwana ve na kutuba kaka na munoko nde beto kele ti lukwikilu. Beto fwete sala mambu yina ke monisa nde beto kele ti lukwikilu. (Yakobo 2:26) Beto ta monisa lukwikilu na beto na Yezu Kristu kana beto ke landa yandi konso kilumbu. Kana beto sala mpidina, beto ta baka balusakumunu mingi bubu yai mpi na bilumbu ke kwisa, mutindu kapu ya nsuka ya mukanda yai ta monisa yo.