Bareferanse ya Mukanda ya Lukutakanu Luzingu mpi Kisalu
2-8 MAI
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 SAMUELE 27-29
“Mayele ya Bitumba Yina Davidi Sadilaka”
it-1-F 71
Akishi
Mbala zole ntangu Davidi vandaka kutina Saule, yandi kwendaka kubumbana na teritware ya Ntotila Akishi. Na mbala ya ntete, ntangu bantu monaka nde Davidi kele mbeni, Davidi salaka bonso nde yandi me bela diboma. Yo yina, Akishi yambulaka yandi na kukwenda sambu yandi monaka nde Davidi vandaka zoba yina lenda sala ve bantu mbi. (1Sa 21:10-15; Nk 34: bangogo ya kele na zulu na yo; 56: bangogo ya kele na zulu na yo) Na mbala ya zole ntangu Davidi vutukaka, yandi kwisaka ti basoda 600 mpi mabuta na bo. Yo yina, Akishi songaka bo na kuzinga na Sikilagi. Kaka na mvula yina ti bangonda iya yina bo salaka kuna, Akishi monaka nde Davidi mpi bantu na yandi vandaka kubebisa mbanza Yuda. Kansi yo vandaka ve buna sambu na ntangu yina, Davidi vandaka kukwenda kunwanisa bantu ya Geshure, bantu ya Girzi mpi bantu ya Amaleki. (1Sa 27:1-12) Akishi nungaka na mambu yina yandi songaka Davidi muntu yina vandaka kutanina yandi ntangu bantu ya Filistia vandaka kuyilama sambu na kukwenda kunwanisa Ntotila Saule. Kaka na ntangu yo yina, ‘bamfumu ya bantu ya Filistia’ tubaka kaka nde Davidi fwete kwenda ve, bo tindaka Davidi mpi bantu na yandi na Sikilagi. (1Sa 28:2; 29:1-11) Ntangu Davidi kumaka ntotila mpi kwendaka kunwanisa Gati, yo ke monana nde Akishi fwaka ve sambu yandi vandaka na luyantiku ya kimfumu ya Salomo.—1Bn 2:39-41; tala GATI.
Baleke—Inki Beno Lenda Sala Sambu Bantu ya Nkaka Kutudila Beno Ntima?
8 Beto tadila diambu ya nkaka ya mpasi yina Davidi kutanaka ti yo. Na nima ya kutula yandi mafuta sambu yandi kuma ntotila, yo lombaka nde Davidi kuvingila bamvula mingi sambu yandi yantika kuyala na Yuda. (1 Sam. 16:13; 2 Sam. 2:3, 4) Na ntwala nde Davidi kuyantika kuyala, nki sadisaka yandi na kuvingila ti ntima-nda yonso? Na kisika ya kulemba nitu, yandi salaka mambu ya nkaka. Mu mbandu, ntangu yandi zingaka na bambanza ya bantu ya Filistia, Davidi nwanisaka bambeni ya Izraele. Yandi salaka mutindu yina sambu na kutanina bandilu ya teritware ya Yuda.—1 Sam. 27:1-12.
it-2-F 255 § 6
Kukusa
Ata Biblia ke buyaka kukusa, yo ke tendula ve nde beto kele ti nswa ya kutuba mambu ya kieleka na bantu yina kele ve ti nswa ya kuwa yo. Yezu Kristu tubaka nde: “Beno pesa ve kima yina kele ya santu na bambwa, beno losa mpi ve mayaka na beno na ntwala ya bangulu sambu yo niata yo ve ata fioti na nsi ya makulu na yo na nima yo balukila beno mpi yo lwadisa beno ngolo.” (Mat 7:6) Yo yina bantangu ya nkaka, Yezu vandaka ve kutuba mambu yonso to kupesa mvutu na mbala mosi na bangiufula ya nkaka yina yandi vandaka kumona nde kana yandi me pesa mvutu yo lenda natila yandi bampasi (Mat 15:1-6; 21:23-27; Yoa 7:3-10) Mambu ya mutindu yai, yo yina salaka nde Abrahami, Izaki, Rahabi mpi Elisha kubumba to kubuya kupesa bansangu yonso na bantu yina vandaka kusambila ve Yehowa.—Kuy 12:10-19; kapu 20; 26:1-10; Yoz 2:1-6; Yak 2:25; 2Bn 6:11-23.
Bimvwama ya Kimpeve
Keti Bafwa Lenda Sadisa Bantu ya Kele na Luzingu?
Yindula ntete. Biblia ke tubaka nde na lufwa muntu ‘ke vutukaka na ntoto’ mpi nde ‘bangindu na yandi yonso ke sukaka.’ (Nkunga 146:4) Saule mpi Samuele zabaka nde Nzambi buyisaka kukwenda na kisika ya bantu yina ke solulaka ti bampeve ya mbi. Nkutu, mwa bamvula na ntwala, Saule katulaka bisalu ya bampeve ya mbi na ntoto na bo!—Levi 19:31.
Yindula mambu yina. Kana muntu ya kwikama Samuele vandaka kaka na luzingu bonso mpeve, keti yandi zolaka kufwa nsiku ya Nzambi mpi kuwakana ti nganga-ngombo sambu na kukutana ti Saule? Yehowa buyaka na kusolula ti Saule. Ebuna, keti nganga-ngombo lendaka kupusa Nzambi Nkwa-Ngolo na kusolula ti Saule na nzila ya Samuele yina kufwaka? Ve. Yo kele pwelele nde, “Samuele” yina kuvandaka ve profete ya kwikama ya Nzambi. Yo vandaka mpeve—mpeve mosi ya mbi yina kukusaka nde yandi vandaka Samuele.
9-15 MAI
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 1 SAMUELE 30-31
“Baka Kikesa na Yehowa Nzambi na Nge”
Tina Yehowa Boma mpi Vanda na Kiese!
12 Kutina Yehowa boma buyisaka Davidi na kukonda kusala mbi kaka ve kansi yo pesaka yandi mpi kikesa ya kubaka badesizio na ntangu ya mpasi mpi na kusala mambu na mayele yonso. Davidi ti bantu na yandi tinaka Saule mpi kwendaka kuzinga mvula mosi na bangonda iya na Sikilagi, na ntoto ya bantu ya Filistia. (1 Samuele 27:5-7) Kilumbu mosi, ntangu babakala vandaka ve, bamiyibi ya bantu ya Amaleki yokaka banzo yonso ya mbanza mpi kubotulaka bankento, bana, ti mameme na bo yonso. Ntangu bo vutukaka mpi kumonaka mambu yina kusalamaka, Davidi ti bantu na yandi kudilaka. Ntete bantu ya Davidi kuwaka mawa kansi na nima bo waka makasi mpi zolaka kufwa yandi na matadi. Ata Davidi kuwaka mpasi na ntima, yandi vidisaka ve kivuvu. (Bingana 24:10) Boma ya Nzambi kupusaka yandi na kusosa lusadisu ya Yehowa mpi yandi “bakaka kikesa na Mfumu Nzambi.” Na lusadisu ya Nzambi, Davidi ti bantu na yandi kukangaka bantu yina ya Amaleki mpi kubotulaka bima yonso ya bo yibaka.—1 Samuele 30:1-20.
Yehowa Ke taninaka Beto Sambu na Luguluku
14 Davidi kutanaka ti mambu mingi ya mpasi na luzingu na yandi. (1 Sam. 30:3-6) Biblia ke monisa nde Yehowa zabaka mawi na yandi. (Tanga Nkunga 34:19; 56:9.) Nzambi ke zabaka mawi na beto mbote-mbote. Kana beto me konda “kikesa” to “me katulaka ntima,” yandi ke pusanaka penepene na beto. Diambu yai lenda pesa beto kikesa mutindu yo pesaka Davidi yina yimbaka nde: “Mono ta kina na kiese mpenza sambu nge zolaka mono mingi. Nge me monaka bampasi na mono, nge zaba yo mpi.” (Nk. 31:8) Kansi, Yehowa ke salaka mambu mingi kuluta kaka kubakisa bampasi na beto. Yandi ke sadisaka beto ntangu yandi ke siamisaka beto mpi ke pesaka beto kikesa. Yandi ke salaka yo na nzila ya balukutakanu ya Bukristu.
Bimvwama ya Kimpeve
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Ntete ya Samuele
30:23, 24. Desizio yai ya kele na Kutanga 31:27 ke monisa nde Yehowa ke bakaka na valere bantu yina ke salaka kisalu ya kusadisa dibundu. Yo yina, konso kisalu yina beto kesala, bika beto ‘sala yo na moyo na beto yonso, bonso nde beto ke sadila Yehowa, kansi bantu ve.’—Kolosai 3:23, NW.
16-22 MAI
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 2 SAMUELE 1-3
“‘Munduki ya Tolo-Tolo’ Ke Longa Beto Nki?”
Beno Zitisa Bantu Yina Kele ti Kiyeka na Zulu na Beno
9 Keti Davidi vandaka kumona mpasi ntangu bo vandaka kumonisa yandi mpasi? Davidi didilaka Yehowa nde: “Bantu ya nku . . . ke sosa mpila ya kufwa mono.” (Nkunga 54:5) Yandi kangulaka ntima na yandi yonso na Yehowa: “Nzambi na mono, gulusa mono na bambeni na mono. . . . Bantu yai ya nku me vukana sambu na mono. Kansi mono me sala ka mono kima ve, mono me sala masumu mpi ve. Mfumu Nzambi, ata mono me sala mbi ve, bo ke yilama, bo ke kanina mono kaka. Mfumu Nzambi, [Yehowa], kwisa nge sadisa mono! Tala nge mosi.” (Nkunga 59:1-4) Keti nge mpi mewaka dezia mutindu mosi—nde nge mesala ve ata kima mosi ya mbi na muntu yina kele na kiyeka, kansi yandi ke monisa nge mpasi? Davidi kubwaka ve na kukonda kuzitisa Saule. Ntangu Saule fwaka, na kifulu ya kuwa kiese, Davidi salaka nkunga mosi ya mawa: “Saule ti Yonatani, bo vandaka kuzolana mingi na luzingu na bo. . . . Bo lutaka bakumbi-kumbi na ntinu, bo lutaka bantambu na ngolo. Bankento ya Israele, beno dila Saule!” (2 Samuele 1:23, 24) Yai mbandu mosi ya mbote mpenza ya luzitu ya kieleka na mupakulami ya Yehowa, ata Saule kumonisaka Davidi mpasi!
Kuyekula Muntu—Kidimbu ya Bilumbu ya Nsuka!
8 Biblia ke tubilaka mpi bantu mingi ya kwikama. Bika beto tadila bambandu zole mpi malongi yina beto lenda baka na bambandu yango. Beto yantika ti mbandu ya muntu yina bikalaka kwikama na Davidi. Yonatani, mwana ya ntete ya Ntotila Saule zolaka kuyinga tata na yandi na kiti ya kimfumu na Izraele. Kansi, Yehowa ponaka Davidi sambu na kuyinga Saule. Yonatani zitisaka lukanu yina Nzambi bakaka. Yandi wilaka ve Davidi kimpala. Kansi, Yonatani “yantikaka kuzola Davidi mingi” sambu yandi bikalaka ya kwikama na Davidi. Nkutu yandi pesaka Davidi makabu ya bilele, mbele, munduki ya tolotolo mpi mukaba na yandi sambu na kupesa yandi lukumu. (1 Sam. 18:1-4) Yonatani salaka yonso yina yandi lendaka kusala sambu na ‘kupesa Davidi kikesa,’ nkutu yandi tulaka luzingu na yandi na kigonsa sambu na kugulusa Davidi na maboko ya Saule. Yonatani zabisaka Davidi na kwikama yonso nde: “Nge ta vanda ntotila ya Israele, mono ta vanda muntu ya zole na nima na nge.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Yo ke yitukisa ve na kumona nde na nima ya lufwa ya Yonatani, Davidi monisaka mawa mpi zola na yandi na nkunga mosi ya mawa.—2 Sam. 1:17, 26.
Bimvwama ya Kimpeve
it -1-F 928 § 3
Mpangi
Bo lenda binga mpi bantu ‘bampangi’ kana bo me vukana sambu na kusala kima mosi, kana bo kele ti ngindu mosi mpi kana bo kele ti lukanu mosi. Mumbandu, Ntotila Hirami ya Tire bingaka Ntotila Salomo mpangi na yandi. Yo vandaka ve kaka sambu bo zole vandaka bamfumu kansi yo lenda vanda sambu bo salaka kuwakana sambu na kuzenga banti mpi bima ya nkaka sambu na tempelo. (1Bn 9:13; 5:1-12) Davidi sonikaka nde: “Tala! yo kele mbote kibeni mpi kiese mingi nde bampangi kuzinga kumosi na bumosi.” Mambu yai ke monisa nde kuvanda bampangi ya divumu mosi, yo mpamba ve ke salaka nde ngemba mpi bumosi kuvanda na kati ya bampangi ya kinsuni. (Nk 133:1) Davidi bingaka Yonatani nde mpangi na yandi, sambu bo vandaka kuzolana mingi kansi ve sambu bo vandaka bantu ya dibuta mosi. (2Sa 1:26) Bo ke bingaka mpi bantu yina kele ti bikalulu ya kiteso mosi mpi yina ke sala mambu ya mutindu mosi banduku.—Bin 18:9.
23-29 MAI
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 2 SAMUELE 4-6
“Wa Boma ya Kusala Mambu Yina Lenda Pesa Yehowa Mpasi”
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Zole ya Samuele
6:1-7. Ata Davidi vandaka ti bangindu ya mbote, yandi nungaka ve na kunata Sanduku na Yeruzalemi na zulu ya pusu-pusu sambu yandi zitisaka ve nsiku ya Nzambi. (Kubasika 25:13, 14; Kutanga 4:15, 19; 7:7-9) Kusimba ya Uza kusimbaka Sanduku ke monisa mpi nde bangindu ya mbote ke sobaka ve minsiku ya Nzambi.
Yehowa Ke salaka Ntangu Yonso Mambu Yina Kele ya Mbote
20 Beto vila ve nde yo fwete vanda nde Uza zabaka nsiku mbote-mbote. Sanduku vandaka kusonga nde Yehowa vandaka na kati na bo. Nsiku vandaka kutuba pwelele nde bantu yina Nzambi pesaka ve nswa lendaka kusimba yo ve, mpi yo vandaka kukebisa pwelele nde bantu yina ta kulula nsiku yango ta fwa. (Kutanga 4:18-20; 7:89) Yo yina, kukatula sanduku yina ya santu sambu na kunata yo na kisika yankaka kuvandaka ve mukumba mosi ya kusakana na yo. Ata Uza kuvandaka ve nganga-Nzambi, sambu yandi lendaka kuvanda Mulevi, yo fwete vanda nde yandi zabaka Nsiku mbote-mbote. Diaka, bamvula mingi na ntwala, sambu na kutanina Sanduku, bo nataka yo na nzo ya tata na yandi. (1 Samuele 6:20–7:1) Yo salaka bamvula 70 na nzo na bo, tii kuna Davidi kubakaka lukanu ya kunata yo na kisika ya nkaka. Yo yina, yo ke monana nde banda na bumwana na yandi, Uza vandaka kuzaba bansiku yina vandaka kutadila Sanduku.
Yehowa Ke salaka Ntangu Yonso Mambu Yina Kele ya Mbote
21 Mutindu beto monaka yo na luyantiku, Yehowa ke monaka na kati ya ntima. Sambu Ndinga na yandi ke monisa nde Uza kusalaka diambu mosi ya kukonda “luzitu,” yo fwete vanda nde Yehowa kumonaka mwa ngindu ya bwimi ya Uza kuvandaka na yo yina disolo yango ke tubila ve na sikisiki. Keti yo lendaka kuvanda ve nde Uza kuvandaka muntu mosi ya lulendo, yina vandaka ti kikalulu ya kukonda kuzitisa bansiku? (Bingana 11:2) Keti yandi kumaka kudimona nde yandi me kuma muntu mosi ya nene na mpila yandi vandaka kutwadisa Sanduku yina dibuta na bo vandaka kutanina na kingenga? (Bingana 8:13) Keti Uza kukondaka kibeni lukwikilu yo yina yandi monaka nde Yehowa kuvandaka ve ti ngolo ya kutanina sanduku ya santu yina vandaka kusonga nde Yandi vandaka na kati ya bantu na yandi? Ata yo vandaka sambu na nki kikuma, beto lenda ndima nde Yehowa kusalaka diambu yina kuvandaka ya mbote. Ziku Yehowa kumonaka kima mosi na ntima ya Uza yina kupusaka Yandi na kufwa Uza na mbala mosi.—Bingana 21:2.
Bimvwama ya Kimpeve
w96-F 1/4 29 § 1
Beto Losila Yehowa Kizitu na Beto Ntangu Yonso
Davidi vandaka ntotila kansi mambu yina yandi salaka vandaka kifu. Mambu yina yandi salaka ke monisa nde yo vanda bantu yina kele ti kinduku ya ngolo ti Yehowa lenda sala kifu ntangu bo me kutana ti diambu mosi ya mpasi. Ntete, Davidi waka makasi. Ebuna na nima, yandi waka boma. (2 Samuele 6:8, 9) Mambu yai mekaka kibeni lukwikilu na yandi na Yehowa. Yo ke monana nde na dibaku yai, Davidi losilaka ve Yehowa kizitu na yandi sambu yandi landaka ve bantuma ya Yehowa. Keti bantangu ya nkaka mambu ya mutindu yai ke kuminaka beto mpi? Kana beto me lemfuka ve na bantuma ya Yehowa, ebuna na nima bampasi me kumina beto, keti beto ke pesaka Yehowa foti?—Bingana 19:3.
30 MAI–5 JUIN
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 2 SAMUELE 7-8
“Yehowa Me Sala Kuwakana ti Davidi”
w10-F 1/4 20 § 3
“Kimfumu na Nge Ta Vanda Kimakulu”
Davidi kangamaka na Nzambi mpi Yehowa sepelaka mingi ti kikalulu yai. Yo yina, na kutadila kukangama yina Davidi vandaka ti yo mpi na kutadila mambu yina Yehowa tubaka na ntwala, Nzambi salaka kuwakana ti Davidi nde yandi ta basisa muntu mosi na ndonga ya kimfumu ya Davidi yina ta yala mvula na mvula. Na nzila ya Natani, Nzambi songaka Davidi nde: “Nzo na nge mpi kimfumu na nge ta vanda kimakulu na lutaninu na ntwala na nge; kiti na nge ya kimfumu ta vanda ngolo kimakulu.” (Verse 16) Nani ta baka mambote ya kuwakana yai—disongidila Muntu yina ta yala kimakulu?—Nkunga 89:20, 29, 34-36.
w10-F 1/4 20 § 4
“Kimfumu na Nge Ta Vanda Kimakulu”
Yezu muntu ya Nazareti vandaka mutekolo ya Davidi. Wanzio tubaka mambu yai sambu na lubutuku ya Yezu, yandi tubaka nde: “Yehowa Nzambi ta pesa yandi kiti ya kimfumu ya tata na yandi Davidi, mpi yandi ta yala bonso Ntotila na nzo ya Yakobi kimakulu, mpi Kimfumu na yandi ta vanda ve ti nsuka.” (Luka 1:32, 33) Kuwakana yina Nzambi salaka ti Davidi ke lungana na Yezu. Yezu kele ve mfumu yina bantu me pona sambu na kuyala. Kansi yandi ke yala sambu na lusilu yina Nzambi salaka nde yandi ta yala kukonda nsuka. Beto vila ve nde Nzambi ke salaka ntangu yonso mambu yina yandi ke tubaka.—Yezaya 55:10, 11.
Vanda ti Lukwikilu nde Kimfumu Ta Lungisa Lukanu ya Nzambi
14 Beto tadila mambu yina Yehowa silaka Ntotila Davidi na nzila ya kuwakana ya Davidi. (Tanga 2 Samuele 7:12, 16.) Yehowa salaka kuwakana yai ti Davidi na nsungi yina Davidi vandaka ntotila na Yeruzalemi, Yehowa silaka yandi nde Mesia ta basika na nzila na yandi. (Luka 1:30-33) Yo yina, Yehowa yidikaka ndonga ya dibuta ya Davidi mpi silaka nde mwana ya Davidi ta vanda ti “nswa ya me fwana” sambu na kuyala na Kimfumu ya Mesia. (Ezek. 21:25-27, NW) Na nzila ya Yezu, luyalu ya Davidi ‘ta telama ngolo mpi kimakulu.’ Ya kieleka, mwana ya Davidi ta zinga ‘kimakulu, kiti na yandi ya kimfumu ta zinga bonso ntangu.’ (Nk. 89:34-37) Ya kieleka, luyalu ya Kristu ta beba ve ata fioti, mpi mambu yina yo ta sala ta zinga mvula na mvula!
Bimvwama ya Kimpeve
it-1-F 623 § 2
Bilumbu ya Nsuka
Mbikudulu ya Balami. Na ntwala nde Bantu ya Izraele kukota na Ntoto ya Lusilu, Balami songaka Balaki Ntotila ya Moabi nde: “Kwisa, mono songa nge mambu yina bantu [ya Izraele] ta sala bantu na nge na bilumbu yina ke kwisa. . . . Mbwetete ta basika na Yakobi, mpi muhangu ta telama na Izraele. Mpi yandi ta panza kibeni mbunzu ya Moabi ti mikwa ya ntu ya bana yonso ya mavwanga.” (Kut 24:14-17) Kulungana ya ntete ya mbikudulu yai monisaka nde, “mbwetete’’ yina basikaka vandaka Ntotila Davidi yina nungaka bantu ya Moabi (2Sa 8:2) Yo kele pwelele nde kulungana ya mbikudulu yai ya “bilumbu yina ke kwisa,” yantikaka ntangu Davidi kumaka ntotila. Mutindu Davidi vandaka kumonisa Yezu na kutadila Kimfumu ya Mesia, mbikudulu yai vandaka kutadila mpi Yezu ntangu yandi ta nunga bambeni na yandi yonso.—Yez 9:7; Nk 2:8, 9.
6-12 JUIN
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 2 SAMUELE 9-10
“Davidi Monisaka Zola ya Kwikama”
w06-F 15/6 14 § 6
Beno Lenda Vanda na Kiese
“Davidi sonikaka nde: kiese na muntu yina ke tudilaka muntu ya kukonda mfunu dikebi; Yehowa ta gulusa yandi na kilumbu ya mpasi”. Yandi tubaka diaka nde: “Yehowa ta keba yandi mpi ta bikisa yandi na luzingu. Bo ta tuba nde yandi kele muntu ya kiese.” (Nkunga 41:1, 2) Zola ya kwikama yina Davidi monisilaka Mefibosheti mwana ya Yonatani nduku na yandi yina yandi vandaka kuzola mingi, kele mbandu ya mbote yina beto fwete monisila bantu yina me konda lusadisu.—2 Samuele 9:1-13.
Bangindu ya Mfunu ya Mukanda ya Zole ya Samuele
9:1, 6, 7. Davidi lungisaka lusilu na yandi. Beto mpi, beto fwete sala yonso sambu na kulungisa balusilu na beto.
Bo Nungaka na Kuzinga ti Bansende na Nitu na Bo
10 Bamvula fioti na nima, Ntotila Davidi kumonisaka zola na yandi na Mefibosheti sambu na zola ya nene yina yandi vandaka na yo na Yonatani. Davidi pesaka yandi ntoto yonso ya Saule mpi yandi pesaka Siba, nsadi ya Saule, kisalu ya kutanina ntoto yina. Davidi kusongaka mpi Mefibosheti nde: ‘Nge ta diaka na mesa na mono ntangu yonso.’ (2 Samuele 9:6-10) Ntembe kele ve nde zola ya Davidi kupesaka Mefibosheti kikesa mpi yo sadisaka yandi na kufiotuna mpasi ya kifu na yandi. Yai dilongi mosi ya mbote mpenza! Beto mpi fwete monisa ntima ya mbote na bantu yina ke nwana ti nsende na nitu.
Bimvwama ya Kimpeve
it-1-F 270
Mandefu
Na ntangu ya ntama, bantu mingi ya Esti mpi bantu ya Izraele vandaka kutanina mandefu na bo sambu yo vandaka lukumu sambu na babakala. Nsiku ya Nzambi vandaka kubuyisa bantu ya Izraele na ‘kuzenga ve nsuki yina kele na lweka ya ntu’ disongidila nsuki yina vandaka na kati-kati ya dikutu ti disu mpi bansongi ya mandefu. (Lev 19:27; 21:5) Sambu yo vandaka mambu yina bantu ya nkaka ya makanda yina vandaka ve kusambila Yehowa vandaka kusala.
13-19 JUIN
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 2 SAMUELE 11-12
“Kubika Ve nde Bangindu ya Mbi Kutwadisa Nge”
Tina Mitambu ya Satana
10 Nzala ya ngolo ya kuvanda ti bima mingi pusaka ntotila Davidi na kuvila nde Yehowa muntu pesaka yandi bima yonso yina yandi vandaka ti yo; mu mbandu kimvwama, lukumu mpi ngolo ya kununga bambeni na yandi. Davidi zabaka mbote nde makabu yina Nzambi pesaka yandi vandaka ‘mingi kuluta yina yandi lendaka kutubila.’ (Nk. 40:5) Na dibaku mosi, Davidi vilaka mambu yonso yina Yehowa sadilaka yandi. Yandi vandaka diaka ve kusepela ti bima yina yandi vandaka ti yo mpi yandi zolaka diaka kuvanda ti bima mingi kuluta yina Yehowa pesaka yandi. Yandi vandaka ti bankento mingi kansi yandi lulaka nkento ya muntu ya nkaka. Nkento yango vandaka Bat-sheba mpi bakala na yandi vandaka Uria muntu ya dikanda ya Heti. Davidi vukisaka nitu ti nkento yina mpi nkento yango bakaka divumu. Davidi salaka diambu ya mbi kibeni kansi yandi salaka diaka diambu ya nkaka ya mbi kuluta; yandi yidikaka mambu sambu bo fwa Uria. (2 Sam. 11:2-15) Inki Davidi yindulaka? Keti yandi yindulaka nde Yehowa ta zaba ve? Nzala ya kuvanda ti bima mingi pusaka Davidi, nsadi ya kwikama ya Yehowa na kusala mambu ya mbi. Yo yina, Yehowa pesaka yandi ndola. Diambu ya kiese kele nde, Davidi ndimaka kifu na yandi mpi yandi balulaka ntima. Yandi vandaka na kiese sambu Yehowa lolulaka yandi.—2 Sam. 12:7-13.
Kikuma ya Kulemfukila Yehowa mpi Mutindu ya Kusala Yo
15 Yehowa pesaka Davidi kiyeka ya kuvanda mfumu ya dibuta na yandi mpi ya dikanda ya mvimba ya Izraele. Ntotila Davidi vandaka ti kiyeka mingi. Bantangu ya nkaka, yandi sadilaka kiyeka na yandi na mutindu ya mbi mpi salaka bifu mingi. (2 Sam. 11:14, 15) Yandi lemfukilaka Yehowa mpi ndimaka ndola yina Yehowa pesaka yandi. Yandi kangudilaka Yehowa ntima na kisambu. Davidi salaka yonso na kulemfuka na bandongisila ya Yehowa. (Nk. 51:1-4) Diaka, yandi kudikulumusaka na kundima bandongisila yina babakala ti bankento pesaka yandi. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Davidi bakaka dilongi na bifu na yandi mpi sadilaka Yehowa luzingu na yandi ya mvimba.
Bika Bansiku mpi Minsiku ya Nzambi Kulonga Kansansa na Nge
7 Beto fwete vingila ve nde beto kutana ti bampasi yina kufwa bansiku ya Nzambi ke nataka na ntwala ya kuzaba mambu ya mbote mpi ya mbi. Beto lenda baka malongi na bifu yina bantu ya nkaka me salaka. Bambandu yango kele na Biblia. Bingana 1:5 ke tuba nde: “Muntu ya mayele ke waka mpi ke bakaka malongi mingi.” Malongi yango ke katukaka na Nzambi mpi yo ke vandaka mfunu mingi! Mu mbandu, yindula bampasi yina kuminaka Davidi ntangu yandi kolamaka na Yehowa mpi salaka bizumba ti Bat-sheba. (2 Samuele 12:7-14) Ntangu nge ke tanga disolo yina, kudiyula nde: ‘Inki zolaka kusadisa Davidi na kutina bampasi yina? Kana yo vandaka mono, nki mono zolaka kusala? Keti mono zolaka Bimvwama ya kimpeve kulanda mbandu ya Davidi to ya Yozefi?’ (Kuyantika 39:11-15) Kana beto ke yindula na dikebi yonso bampasi yina disumu ke nataka, beto ta ‘mengaka mambu ya mbi.’
imvwama ya Kimpeve
it-1-F 600 § 6
Davidi
Yehowa vandaka kuvingila tii kuna yandi monisaka mambu yina Davidi salaka. Kana Yehowa bikaka nde bazuzi ya bantu kusambisa disumu yina Davidi ti Bat-sheba salaka na kutadila Nsiku ya Moize, bo zolaka kufwa bo zole mpi mwana ya bizumba yina vandaka na divumu zolaka mpi kufwa. (Kul 5:18; 22:22) Yo yina Yehowa yandi mosi sambisaka yandi mpi yandi wilaka yandi mawa sambu na kuwakana ya Kimfumu yina bo salaka. (1Sa 24:4-7 fwanisa ti Yak 2:13) Yehowa lolulaka bo mpi sambu bo waka mawa ya disumu yina bo salaka. (Nk 51:1-4) Ata mpidina, bo yonso zole bakaka ndola ya disumu na bo. Na nsadisa ya profete Natani Yehowa tubaka nde: “Ntangu yai, mbele ya bitumba ta katukaka ve ata fioti na nzo na nge.”—2Sa 12:1-12.
20-26 JUIN
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 2 SAMUELE 13-14
“Bwimi ya Amnoni Natilaka Yandi Mpasi”
it-1-F 31
Absalomi
Lufwa ya Amnoni. Tamare mpangi ya Absalomi ya nkento vandaka kitoko mingi. Kitoko na yandi pusaka Amnoni mbuta ya Absalomi yina vandaka ve mama mosi ti yandi na kukuma kuzola yandi mingi. Amnoni kusaka nde yandi ke bela yo yina yandi lombaka nde bo tindila yandi Tamare sambu na kulambila yandi. Ebuna na nima yandi vukisaka nitu ti yandi na kingolo-ngolo. Zola ya Amnoni vandaka ve ya masonga. Kaka na nima ya kuvukisa nitu ti Tamare, yandi kumaka diaka ve kuzola yandi mpi yandi basisaka yandi na nganda mpi kulaka yandi. Tamare pasulaka bilele na yandi yina yandi lwataka yina vandaka kumonisa nde yandi vandaka mwense. Na nima, yandi pakulaka mfututu na ntu mpi kwendaka kusonga yo Absalomi. Absalomi zabaka nde mpangi na yandi Amnoni muntu salaka mambu yina. Yo yina yandi songisaka Tamare na kuzabisa yo ve na muntu ya nkaka mpi yandi nataka Tamare na nzo na yandi.—2Sa 13:1-20.
Yedisa Kikalulu ya Kudiyala
11 Biblia ke tubila mpi bantu yina salaka pite. Yo ke monisa mpi bampasi yina ke kuminaka bantu yina ke yalaka ve banzala na bo. Kana nge ke kutana ti mambu yina kuminaka Kim, yindula mbandu ya toko mosi ya zoba yina Bingana kapu 7 ke tubila. Yindula mpi bampasi yina kuminaka Amnoni sambu yandi yalaka ve mawi na yandi. (2 Samuele 13:1, 2, 10-15, 28-32) Na lusambu ya dibuta, bibuti lenda tubila bambandu yai sambu na kusadisa bana na kuyedisa kikalulu ya kudiyala mpi na kuvanda mayele.
it-1-F 32 § 1
Absalomi
Bamvula zole na nima, na nsungi ya nkinsi ya kuzenga mika ya mameme, Absalomi sadisaka nkinsi mosi na Baale-azore yina kele bakilometre 22 ti Yeruzalemi. Yandi bingisaka ntotila Davidi ti bana na yandi yonso ya babakala. Ntangu Davidi buyaka kukwenda na nkinsi yina, Absalomi songisaka Davidi na kutinda Amnoni mwana na yandi ya ntete na kisika na yandi. (Bin 10:18) Ntangu Amnoni ‘kumaka kiese-kiese sambu na vinu,’ Absalomi pesaka nswa na bansadi na yandi na kufwa yandi. Bana ya Davidi ya nkaka ya babakala vutukaka na Yeruzalemi kansi Absalomi kwendaka kubumbana na nzo ya nkaka na yandi ya bakala muntu ya Siria na kimfumu ya Geshure na Esti ya Nzadi-Mungwa ya Galilea. (2Sa 13:23-38) Na ntangu yina “Mbele ya bitumba” yina profete Natani tubilaka kotaka na “nzo” ya Davidi mpi yo bikalaka kuna tii ntangu Davidi fwaka.—2Sa 12:10.
Bimvwama ya Kimpeve
g04-F 22/12 8-9
Kitoko Yina Me Fwana
Beto tubila Absalomi yina vandaka mwana ya Davidi. Ata Absalomi vandaka kitoko mingi, yandi kumaka muntu mosi ya kuluta mbi. Biblia ke tuba nde: “Ntangu yai na Izraele ya mvimba, kuvandaka ve ata ti bakala mosi bonso Absalomi ya bo vandaka kukumisa mingi kibeni sambu na kitoko na yandi. Katuka na makulu tii na ntu, yandi vandaka na kifu ve.” (2 Samuele 14:25) Lulendo ya Absalomi pusaka yandi na kubuya kulemfuka na tata na yandi mpi na kusosa kubotula Kimfumu na yandi. Yo pusaka yandi mpi na kuvukisa nitu na kingolo-ngolo ti bamakangu ya tata na yandi. Mambu yai, salaka nde Yehowa kuwila yandi makasi mpi yo natilaka yandi lufwa mosi ya mpasi.—2Sa 15:10-14; 16:13-22; 17:14; 18:9, 15.
Keti luzingu ya Absalomi ke sepedisa nge? Ata fioti ve. Yandi vandaka muntu mosi ya mbi kibeni na luzingu na yandi ya mvimba. Kitoko na yandi sadisaka yandi ve na kubikisa lulendo mpi kukonda kwikama. Mpi diaka, yo gulusaka ve luzingu na yandi. Biblia kele ti bambandu mingi ya bantu yina vandaka mayele, ya beto lenda landa mbandu na bo ata yo ke tubilaka ve kitoko na bo ya nitu. Yo ke monana pwelele nde kima ya kuluta mfunu sambu na bo vandaka kitoko na bo ya kati.
27 JUIN–3 JUILLET
BIMVWAMA YA NDINGA YA NZAMBI | 2 SAMUELE 15-17
“Absalomi Lemfukaka Ve Sambu Yandi Vandaka Lulendo”
it-2-F 630-631
Muntu Yina Ke Yidikilaka Bantu Nzila
Bantu ya Azia vandaka ti kikalulu ya kutinda bantu na ntwala ti bapusu-pusu ya kimfumu sambu na kuyidika nzila mpi kusonga bantu nde ntotila ke zola kukwisa. Bantu yango vandaka kusadisa mpi ntotila. (1Sa 8:11) Absalomi ti Adoniya salaka mpi mutindu yai. Kansi bo salaka yo na lulendo yonso mpi kukonda bulemfu. Bo tindaka bantu 50 na ntwala na bo ti bapusupusu na bo mosi.—2Sa 15:1; 1Bn 1:5; tala PRÉCURSEUR.
Sadila Nzambi Yina Ke Pesaka Kimpwanza
5 Biblia kele ti bambandu ya bantu mingi yina vandaka mbandu ya mbi sambu na bankaka. Mosi na bo kele, Absalomi mwana ya Ntotila Davidi. Absalomi vandaka bakala mosi ya kitoko mpenza. Kansi bonso Satana, yandi bikaka nde mpusa ya mbwimi kuyela na ntima na yandi, sambu yandi zolaka kubaka kimfumu na kisika ya Tata na yandi, ata yandi vandaka ve ti nswa ya kukuma mfumu. Sambu na kuzwa kimfumu yango, Absalomi kumaka kupusa bantu na kukwikila nde yandi vandaka mpenza ti luzolo ya kusadisa bo kansi ntotila vandaka kuzola bo ve. Kaka mutindu Satana salaka na kilanga ya Edeni, Absalomi kudimonisaka nde yandi vandaka muntu ya mbote, mpi tubaka mambu ya luvunu mpi ya mbi sambu na Tata na yandi.—2 Sam. 15:1-5.
it-1-F 1101
Ebroni
Bamvula fioti na nima, Absalomi mwana ya Davidi vutukaka na Ebroni. Ntangu yandi kumaka kuna, yandi sosaka kubotula kimfumu ya tata na yandi. Kansi yandi kukaka ve. (2Sa 15:7-10) Absalomi ponaka mbanza Ebroni sambu na kunwanisa kimfumu ya tata na yandi sambu na ntangu ya ntama yo vandaka ntu-mbanza ya Yuda. Diaka yo vandaka kisika yina yandi butukaka. Bamvula mingi na nima, Ntotila Roboami mutekolo ya Davidi tungaka diaka mbanza Ebroni. (2Bs 11:5-10) Ntangu Bayuda vutukaka na bwala na bo na nima ya kukatuka na kimpika na Babilone, bo tungaka diaka banzo na bo na Ebroni (Kiriati-arba).—Neh 11:25.
Bimvwama ya Kimpeve
Keti Nge Kele ti Banzikisa?
11 Beto mpi lenda wa mpasi kana bantu me tuba mambu yina kele mpenza ve ya kieleka sambu na beto. Yindula mambu yina kuminaka Mefibosheti. Ntotila Davidi pesaka Mefibosheti ntoto yonso ya nkaka na yandi Saule. (2 Samuele 9:6, 7) Kansi na nima, bo zabisaka Davidi mambu yina vandaka mpenza ve ya kieleka sambu na Mefibosheti. Davidi zikisaka ve kana mambu yango vandaka ya kieleka mpi yandi botulaka bima yonso ya Mefibosheti. (2 Samuele 16:1-4) Na nima ntangu Davidi solulaka ti Mefibosheti, Davidi bakisaka nde yandi me sala kifu. Yo yina yandi vutudilaka Mefibosheti bima ya nkaka. (2 Samuele 19:24-29) Kana Davidi zikisaka mambu mbote na ntwala na kisika ya kubaka lukanu nswalu, yandi zolaka ve kusala diambu yina pesaka Mefibosheti mpasi.