MAMBU KE BEBA NA NSI-NTOTO

4 | Tanina Kivuvu na Nge

SAMBU NA NKI YO KELE MFUNU

Basusi sambu na mutindu mambu ke beba na nsi-ntoto lenda bebisa sante ya bantu mpi mabanza na bo. Bantu mingi ya me monaka mambu ya mutindu yai ke yindulaka ve nde kilumbu kele mambu ta yilama. Inki bo ke salaka?

Bantu ya nkaka ke buyaka nkutu kuyindula bilumbu ya ke kwisa.
Bankaka ke nwaka malafu to bima ya ke lawusaka sambu bo yindula ve bampasi na bo.
Bankaka ke tubaka nde mbote kufwa na kisika ya kuzinga. Yo yina, bo ke sosaka kudifwa.

Mambu ya Nge Fwete Zaba

Bampasi ya nkaka ya nge ke kutana ti yo lenda vanda ya ntangu fioti mpi yo lenda yilama na mutindu yina nge yindulaka ve.
Ata mambu na nge me yilama ve, yo kele ti mambu yina nge lenda sala sambu na kukanga ntima.
Biblia ke tubilaka kivuvu mosi ya kieleka nde, bampasi yonso ya bantu ta mana dibela.

Mambu ya Nge Lenda Sala Sesepi

Biblia ke tuba nde: “Beno kudiyangisa ve ata fioti sambu na kilumbu yina ke landa, sambu kilumbu yina ke landa ta vanda ti basusi na yo. Konso kilumbu ke vandaka ti bampasi na yo.”—Matayo 6:34.

Zaba nde konso kilumbu kele ti mambu na yo. Kubika ve nde boma ya bilumbu ke kwisa kukanga nge nzila ya kusala mambu ya nge lenda sala bubu.

Kudiyangisa sambu na mambu ya lenda salama lenda pusa nge na kukuma ti basusi mingi mpi kusala nde nge tula kibeni diaka ve ntima na bilumbu ya mbote ya ke kwisa.

MAMBU YA KUSALA—Bandongisila ya Mfunu

TULA DIKEBI NA MAMBU YA MBOTE

Biblia ke tuba nde: “Bilumbu yonso ya muntu yina bo ke monisa mpasi ke vandaka mbi, kansi muntu yina kele ti ntima ya kiese ke vandaka na nkinsi konso ntangu.” (Bingana 15:15) Kana nge ke tula dikebi ya mingi na mpasi yina me basika, nge ta zaba ve nki nge lenda sala sambu yo mana. Kansi, kana nge ke tadila mambu na mutindu ya mbote, yo lenda sadisa nge na kuzaba kima ya nge lenda sala.

Zenga ntalu ya bangunga yina nge ke landaka bansangu mpi ke tudilaka yo dikebi.
Na nsuka ya konso kilumbu, yibuka bima zole to tatu yina salaka nde nge wa kiese.
Sonika mambu yina nge fwete sala kilumbu bubu. Kabisa bisalu ya nene na bisalu ya fioti-fioti. Mpidina na nsuka ya kilumbu, nge ta vanda na kiese sambu nge me sala mambu yina nge kanaka.

LOMBA LUSADISU

Biblia ke tuba nde: “Muntu yina ke kudivandilaka . . . ke buyaka mayele yonso.” (Bingana 18:1) Kana nge kele na kati ya dibulu mosi ya nda, nge ta kuka ve kubasika kana muntu mosi kubenda nge ve. Kansi kana bo benda nge, nge ta basika.

Lomba lusadisu na bampangi na nge ya dibuta to na banduku.
Diaka, sosa mabaku yina nge lenda sadisa bo. Kusadila bantu ya nkaka mambu ya mbote ta sadisa nge na kutadila bampasi na nge ti bukati-kati.
Kana nge kele diaka ve ti kivuvu mpi nge ke mona diaka ve mfunu ya luzingu, sosa mpila ya kukwenda kumona munganga. Bantangu ya nkaka kana muntu ke kudiwa mpidina, yo ke monisaka nde sante na yandi kele ve mbote; yo lenda vanda nde yandi me kuma kudiyangisa na mabanza. Bantu mingi me waka mbote na nima ya kubaka lusansu.a

a Telama! ke lombaka ve bantu na kubaka lusansu mosi buna.

Biblia Ke Pesa Kivuvu ya Kieleka

Muyimbi mosi ya ntama ya bankunga songaka Nzambi na kisambu nde: “Ndinga na nge kele mwinda sambu na dikulu na mono, mpi nsemo sambu na nzila na mono.” (Nkunga 119:105) Tala mutindu Ndinga ya Nzambi Biblia kele kibeni mwinda.

Na mpimpa ya ngolo, mwinda ke sadisaka beto na kuzaba kisika ya betu fwete tambula. Kiteso mosi, Biblia kele ti mayele ya mfunu yina lenda sadisa beto ntangu beto ke zola kubaka lukanu ya nene.

Mwinda lenda tula nsemo na nzila yina beto ke tambula sambu beto mona inki kele na ntwala. Kiteso mosi, Biblia lenda sadisa beto na kumona nde mambu ya mbote ta salama bilumbu ke kwisa.

Biblia kele mukanda ya santu. Yo ke songaka beto ve kaka disolo ya bantu banda na luyantiku, kansi yo ke pesaka beto mpi kivuvu ya kieleka sambu na bilumbu ke kwisa. Yo ke pesaka mvutu na bangiufula yai:

Inki mutindu bampasi yantikaka?

Biblia ke tuba nde “disumu kotaka na nsi-ntoto na nzila ya muntu mosi mpi lufwa na nzila ya disumu, mutindu mosi mpi lufwa me mwanganaka na bantu yonso sambu bo yonso salaka disumu.”—Baroma 5:12.

Sambu na nki luyalu ya bantu me kukaka ve kumanisa bampasi?

Biblia ke tuba nde “muntu yina ke tambula kele ve ti kiyeka ya kutwadisa kitambi na yandi mosi.” (Yeremia 10:23) Bampasi yina kele na ntoto ke monisa nde verse yai ke tuba mambu ya kieleka.

Inki Nzambi ta sala sambu na kumanisa bampasi?

Biblia ke monisa nde “yandi ta kusula mansanga yonso na meso na bo, lufwa ta vandaka diaka ve; mawa, bidilu, mpi mpasi ta vandaka diaka ve. Mambu ya ntama me vila.”—Kusonga 21:4.