Nge me zaba Bambangi ya Yehowa ikwa? Bankaka na kati na beto lenda vanda bamfinangani na nge, banduku na nge ya kisalu, to bana ya nzo-nkanda na beno. To ziku nge me solulaka dezia ti bo mambu ya Biblia. Beto kele mpenza banani, mpi sambu na nki beto ke zabisaka bantu balukwikilu na beto?

Beto kele bonso bantu yonso. Beto me katukaka na bisika ya kuswaswana mpi luzingu na beto kele ya mutindu mosi ve. Bankaka na kati na beto vandaka ntete na mabundu ya nkaka, mpi bankaka diaka vandaka ve kukwikila na Nzambi. Kansi na ntwala ya kukuma Bambangi ya Yehowa, beto yonso bakaka ntangu ya kutadila mbote-mbote malongi ya Biblia. (Bisalu 17:11) Beto ndimaka mambu yina beto longukaka, mpi na nima konso muntu ponaka na kusambila Yehowa Nzambi.

Kulonguka Biblia ke natilaka beto mambote. Bonso bantu yonso, beto ke nwanaka ti bampasi mpi bifu na beto mosi. Kansi, sambu beto ke salaka bikesa sambu na kusadila minsiku ya Biblia konso kilumbu, yo me tomisaka luzingu na beto. (Nkunga 128:1, 2) Yai kikuma mosi ya ke pusaka beto na kuzabisa bankaka mambu ya mbote yina beto me longukaka na Biblia.

Beto ke zitisaka minsiku ya Nzambi. Minsiku yai ya Biblia ke longaka, ke sadisaka beto na kuzinga mbote, na kuzitisa bantu ya nkaka mpi na kuyedisa bikalulu bonso masonga mpi ntima-mbote. Yo ke sadisaka bantu na kuvanda bantu ya ke salaka mingi mpi ya bukatikati, mpi yo ke sadisaka mabuta na kuzinga na bumosi mpi na kuvanda ti bikalulu ya mbote. Sambu beto ke ndimaka nde “Nzambi ke pona-ponaka ve,” beto kele na kati ya dibuta ya kimpeve ya bampangi ya nsi-ntoto ya mvimba, yina mambu ya mpusu ya nitu mpi ya politiki ke kabulaka bo ve. Ata beto kele bonso bantu yonso, beto me swaswana kibeni ti bantu ya nkaka.—Bisalu 4:13; 10:34, 35.

• Na nki mambu Bambangi ya Yehowa me fwanana ti bantu ya nkaka?

• Inki minsiku Bambangi ya Yehowa me longukaka na Biblia?

Bantu mingi ke yindulaka nde Bambangi ya Yehowa kele zina ya dibundu mosi ya mpa. Kansi bamvula 2 700 me luta, Nzambi mosi kaka ya kieleka bingaka bansadi na yandi nde, “bambangi” na yandi. (Yezaya 43:10-12) Tii na mvu 1931, bo vandaka kubinga beto Balongoki ya Biblia. Sambu na nki beto bakaka zina ya Bambangi ya Yehowa?

Yo ke monisaka Nzambi na beto. Na kutadila bamaniskri ya ntama, zina ya Nzambi, Yehowa, kele bambala mingi na Biblia. Bambalula mingi me yingisaka zina yina na batitre bonso Mfumu to Nzambi. Kansi, Nzambi ya kieleka yandi mosi zabisaka Moize zina na yandi, Yehowa, ntangu yandi tubaka nde: “Yai kele zina na mono kimakulu.” (Kubasika 3:15) Mpidina, yandi monisaka nde yandi me swaswana ti banzambi yonso ya luvunu. Beto ke vandaka na kiese ya kunata zina ya santu ya Nzambi.

Yo ke tendulaka kisalu na beto. Na ntangu ya ntama, bantu mingi, yantika na Abele muntu ya lunungu, taka kimbangi sambu na lukwikilu na bo na Yehowa. Na bamvu-nkama yina landaka, Noa, Abrahami, Sara, Moize, Davidi mpi bantu ya nkaka kotaka na kati ya ‘dituti ya nene ya bambangi.’ (Baebreo 11:4–12:1) Kaka mutindu muntu lenda ta kimbangi na tribinale sambu na kukotila muntu mosi yina me sala kima ve, lukanu na beto ke vandaka ya kuzabisa bantu kieleka ya me tala Nzambi.

Beto ke landaka mbandu ya Yezu. Biblia ke bingaka yandi “mbangi ya kwikama mpi ya ke tubaka kieleka.” (Kusonga 3:14) Yezu yandi mosi tubaka nde yandi ‘zabisaka zina ya Nzambi’ mpi landaka ‘kuta kimbangi sambu na kieleka” ya me tala Nzambi. (Yoane 17:26; 18:37) Yo yina, balongoki ya kieleka ya Kristu fwete nata zina ya Yehowa mpi kuzabisa yo. Yo yina kima Bambangi ya Yehowa ke salaka ngolo na kusala.

• Sambu na nki Balongoki ya Biblia bakaka zina ya Bambangi ya Yehowa?

• Banda nki ntangu Yehowa ke vandaka ti bambangi na ntoto?

• Nani kele Mbangi ya Yehowa ya kuluta nene?

Biblia tubaka nde na nima ya lufwa ya Kristu, balongi ya luvunu ta basika na kati ya Bakristu ya ntete mpi bo ta bebisa kieleka ya Biblia. (Bisalu 20:29, 30) Na nima, yo salamaka mutindu yina. Bo vukisaka malongi ya Yezu ti bangindu ya mabundu ya mimpani, ebuna Bukristu mosi ya luvunu basikaka. (2 Timoteo 4:3, 4) Inki mutindu beto lenda ndima nde bubu yai beto kele ti nzayilu ya kieleka ya mambu yina Biblia ke longaka mpenza?

Ntangu lungaka sambu Yehowa kumonisa kieleka. Yandi tubaka nde ‘na ntangu ya nsuka, nzayilu ya kieleka ta kuma mingi.’ (Daniele 12:4) Na mvu 1870, kimvuka mosi ya fioti ya bantu yina vandaka kusosa kieleka bakisaka nde malongi mingi ya mabundu vandaka kuwakana ve ti Biblia. Yo yina, bo yantikaka kusala bansosa sambu na kubakisa malongi ya kisina ya Biblia, mpi Yehowa sadisaka bo na kubakisa Masonuku.

Bantu ya masonga longukaka Biblia na dikebi yonso. Balongoki ya Biblia yina ya masonga, yina zingaka na ntwala na beto, sadilaka metode ya kulonguka yina beto ke landaka tii bubu yai. Bo vandaka kulonguka masolo ya Biblia mosi-mosi. Ntangu bo vandaka kukutana ti verse mosi yina vandaka mpasi na kubakisa, bo vandaka kusosa baverse ya nkaka sambu na kutendula yo. Ntangu bo vandaka kubakisa diambu mosi na kuwakana ti Masonuku yonso, bo vandaka kusonika yo. Sambu bo vandaka kubika nde Biblia kuditendula, bo sengumunaka diaka kieleka ya me tala zina ya Nzambi mpi Kimfumu na yandi, lukanu na yandi sambu na bantu mpi ntoto, nkadilu ya bafwa mpi kivuvu ya lufutumuku. Bansosa yai katulaka bo na kimpika ya balukwikilu mpi bisalu mingi ya luvunu.—Yoane 8:31, 32.

Na mvu 1879 Balongoki ya Biblia bakisaka nde ntangu lungaka sambu na kuzabisa kieleka bisika yonso. Yo yina, na mvula yina, bo yantikaka kubasisa zulunalu yina beto ke basisaka tii bubu yai, Nzozulu ya Nkengi Ke Zabisaka Kimfumu ya Yehowa. Bubu yai beto ke zabisaka bantu bakieleka ya Biblia na bansi 240 mpi na bandinga kuluta 750. Nzayilu ya kieleka kele mingi bubu yai kuluta bantangu yonso ya nkaka!

• Na nima ya lufwa ya Kristu, inki kuminaka kieleka ya Biblia?

• Inki me sadisaka beto na kusengumuna diaka kieleka na Ndinga ya Nzambi?

Banda bamvula mingi, Bambangi ya Yehowa vandaka kusadila, kuniema, mpi kukabula bambalula mingi ya Biblia. Kansi na nima, beto monaka nde yo kele mfunu na kubasisa mbalula mosi ya mpa yina ta sadisa bantu na kulonguka “nzayilu ya sikisiki ya kieleka,” sambu yo yina luzolo ya Nzambi sambu na bantu yonso. (1 Timoteo 2:3, 4) Yo yina, na mvu 1950, beto yantikaka kubasisa mikanda mosi-mosi ya Biblia na beto, Mbalula ya Nsi-Ntoto ya Mpa, na bandinga ya bilumbu na beto. Bo me balulaka Biblia yai na kwikama mpi na sikisiki yonso na bandinga kuluta 130.

Bantu vandaka na mfunu ya Biblia yina kele pete na kubakisa. Bandinga ke sobaka na nima ya bamvula, mpi bambalula mingi kele ti bangogo ya mpasi to ya nkulu yina kele mpasi na kubakisa. Diaka, bo me sengumunaka bamaniskri ya ntama yina kele sikisiki mpi ke wakana mingi ti bamaniskri ya kisina; yo me sadisaka na kubakisa mbote-mbote Kiebreo, Kiarameye, mpi Kigreki yina bo sonikaka Biblia.

Bantu vandaka na mfunu ya mbalula yina kele ya kwikama na ndinga ya Nzambi. Na kisika ya kusoba masonama ya kupemama ya Nzambi, bambaludi ya Biblia fwete vanda ya kwikama na masonama ya kisina. Kansi na bambalula mingi, bo me katulaka zina ya Nzambi, Yehowa, na Masonuku ya Santu.

Bantu vandaka na mfunu ya Biblia yina ke pesa Munkwa na yo lukumu. (2 Samuele 23:2) Na Mbalula ya Nsi-Ntoto ya Mpa, bo me vutulaka zina ya Yehowa na bisika kiteso ya 7 000 yina yo kele na bamaniskri ya ntama ya Biblia, mutindu mbandu yina kele na nsi ke monisa yo. (Nkunga 83:18) Bo salaka bansosa ya ngolo bamvula mingi sambu na kubalula Biblia yai; yo yina bantu ke sepelaka na kutanga yo sambu yo ke tubilaka bangindu ya Nzambi na pwelele yonso. Yo vanda nge kele ti Mbalula ya Nsi-Ntoto ya Mpa na ndinga na nge to ve, beto ke siamisa nge na kuvanda ti kikalulu ya mbote ya kutangaka Ndinga ya Yehowa konso kilumbu.​—Yozue 1:8; Nkunga 1:2, 3.

• Sambu na nki bantu vandaka na mfunu ya mbalula mosi ya mpa ya Biblia?

• Inki kikalulu konso muntu yina ke zolaka kuzaba luzolo ya Nzambi fwete vanda na yo konso kilumbu?