Ngai nĩ Onanĩtie Wendo Wake Harĩ Ithuĩ

‘Wega wa Ngai nĩ ũgathamaka arĩ guo, ũtũme andũ matuwo athingu, nĩguo matũũre muoyo ũtagathira.’—ROM. 5:21.

1, 2. Nĩ iheo irĩkũ igĩrĩ tũngĩciria ũhoro wacio, na nĩ kĩrĩkũ kĩnene makĩria?

‘IGAI rĩrĩa inene atongoria a Roma . . . maatiganagĩra nĩ watho wao na wĩtĩkio wao atĩ andũ magĩrĩirũo nĩ gũikara kũringana na watho.’ (Ndagĩtarĩ David J. Williams wa Yunibasĩtĩ ya Melbourne, Australia) O na kũngĩtuĩka igai rĩu rĩarĩ rĩa bata atĩa-rĩ, nĩ kũrĩ igai kana kĩheo kĩa bata makĩria. Kĩheo kĩu nĩ njĩra ya Ngai ya gũtũhotithia twĩtĩkĩrĩke na tũtuo athingu nĩ Ngai hamwe na kũgĩa na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kũhonokio na muoyo wa tene na tene.

² Nĩguo Ngai atũhe kĩheo kĩu aarũmĩrĩire kĩhooto gĩake. Thĩinĩ wa Aroma mũrango wa 5, mũtũmwo Paulo akĩaria ũhoro ũcio ndaatarĩirie maũndũ maingĩ megiĩ watho. Ithenya rĩa ũguo aambĩrĩirie na ciugo ici njega cia gũtũũmĩrĩria: ‘Nĩ tũtuĩtwo athingu nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia, nĩ tũikarage o tũiguaine na Ngai nĩ ũndũ wa kũiguithanio nake nĩ Mwathani witũ Jesu Kristo.’ Arĩa mamũkĩrĩte kĩheo kĩa Ngai o nao nĩ mamuonagia wendo. Paulo, aarĩ ũmwe wao. Aandĩkire ũũ: “Wendani wa Ngai nĩũitĩrĩirũo ngoro-inĩ ciitũ nĩ ũndũ wa gũikarũo nĩ Roho Mũtheru ũrĩa twaheirũo.”—Rom. 5:1, 5.

3. Nĩ ciũria irĩkũ mũndũ angĩĩyũria?

³ O na kũrĩ ũguo-rĩ, kĩheo kĩu kĩa wendo kĩabataranagia nĩkĩ? Ngai angĩaheanire kĩheo kĩu atĩa na njĩra ya kĩhooto, na njĩtĩkĩrĩku? Na o mũndũ kĩũmbe abatiĩ gwĩka atĩa nĩguo akaaheo? Rekei tuone macokio na tuone ũrĩa monanagia wendo wa Ngai.

Wendo wa Ngai Ũringithanĩtio na Mehia

4, 5. (a) Jehova onanirie wendo wake na njĩra ĩrĩkũ nene? (b) Nĩ kũmenya ũhoro ũrĩkũ kũngĩtũteithia gũtaũkĩrũo nĩ Aroma 5:12?

⁴ Nĩ ũndũ wa wendo wake mũnene-rĩ, Jehova nĩ aatũmire Mũrũ wake wa mũmwe oke ateithie andũ. Paulo aaheanire ũhoro ũcio na njĩra ĩno: “Ũndũ ũrĩa Ngai onanĩtie ũtwendi wake naguo-rĩ, nĩ ũyũ, atĩ Kristo aatũkuĩrĩire rĩrĩa twatũire tũrĩ o ehia.” (Rom. 5:8) Ta wĩcirie ũndũ ũmwe mũgwete hau: “Twatũire tũrĩ o ehia.” Ithuothe nĩ tũbataire kũmenya ũrĩa ũndũ ũcio wekĩkire.

⁵ Paulo agĩtaarĩria maũndũ macio, ambĩrĩirie na ũndũ ũyũ: “Kwĩhia kwa mũndũ ũmwe-rĩ, nĩkuo gwatũmire mehia matonye gũkũ thĩ, nakĩo gĩkuũ gĩgĩtonya nĩ ũndũ wa mehia; tondũ ũcio gĩkuũ gĩgĩkĩhunja kũrĩ andũ othe, nĩ gũkorũo nĩmaakĩĩhirie othe.” (Rom. 5:12) No tũhote gũtaũkĩrũo nĩ ũndũ ũcio tondũ Ngai nĩ aandĩkithirie ũrĩa ũtũũro wa andũ waambĩrĩirie. Jehova ombire andũ erĩ, Adamu na Hawa. Mũũmbi nĩ mũkinyanĩru, na noguo aciari acio aitũ a mbere maatariĩ. Ngai aamaheire watho o ũmwe na akĩmera atĩ kwaga kũwathĩkĩra nĩ kũngĩamareheire gĩkuũ. (Kĩam. 2:17) O na kũrĩ ũguo-rĩ, maathurire gwĩka ũũru, makiuna watho ũcio mwagĩrĩru wa Ngai, kwoguo makĩmũrega arĩ Mũheani Watho na Mũnene wao.—Gũcok. 32:4, 5.

6. (a) Nĩ kĩĩ gĩatũmaga njiarũa cia Adamu ikue mbere, o na thutha wa Ngai gũcihe Watho wa Musa? (b) Nĩ kĩĩ kĩngĩgerekanio na mũrimũ ta wa hemophilia?

⁶ Adamu aagĩire ciana thutha wa kwĩhia, kwoguo agĩcigaĩra ciothe mehia na moimĩrĩro mamo. Ma nĩ atĩ, njiarũa ciake itioinĩte watho ũcio wa Ngai ta Adamu, kwoguo itiatuĩrĩirũo take, ningĩ cio itiahetwo watho o na ũmwe. (Kĩam. 2:17) Ĩndĩ, njiarũa cia Adamu no ciagaire mehia. Nĩ ũndũ ũcio, mehia na gĩkuũ igĩathana nginya rĩrĩa Ngai aaheire Aisiraeli watho, ũrĩa woonanagia biũ atĩ nĩ ehia. (Thoma Aroma 5:13, 14.) Moimĩrĩro ma mehia no magerekanio na mũrimũ kana wathe wa gũtiganĩrũo, ta mũrimũ wa hemophilia (wa thakame kwaga kũmata). No gũkorũo wanathoma atĩ Alexis, mũrũ wa Mũthamaki Nicholas wa kerĩ wa Russia na Alexandra nĩ aagaĩte mũrimũ wa hemophilia. Ma nĩ atĩ, o na thĩinĩ wa mũciĩ ta ũcio, ciana imwe itithĩnagio nĩ mũrimũ ũcio, ĩndĩ no ikorũo naguo thakame-inĩ. No mehia matihaana ũguo. Mehia ma Adamu matingĩĩthemeka. Andũ othe nĩ maahutirio nĩmo. Hĩndĩ ciothe marehaga gĩkuũ. Na makinyagĩrio njiarũa ciake ciothe. Hihi nĩ kũrĩ hĩndĩ ũndũ ũcio ũngĩgacenjia?

Kĩrĩa Ngai Aaheanire Kũgerera Jesu Kristo

7, 8. Mĩtũũrĩre ya andũ erĩ akinyanĩru yarehire moimĩrĩro ngũrani atĩa?

⁷ Nĩ ũndũ wa wendo, Jehova nĩ aathondekeire andũ mũbango wa kũmehereria mehia ma kĩĩmerera. Paulo aatarĩirie atĩ ũndũ ũcio nĩ ũngĩahotekire kũgerera mũndũ ũngĩ—mũndũ mũkinyanĩru, ũrĩa watuĩkire Adamu wa kerĩ. (1 Kor. 15:45) No mĩtũũrĩre ya andũ acio erĩ akinyanĩru ĩrehete moimĩrĩro ngũrani mũno. Na njĩra ĩrĩkũ?—Thoma Aroma 5:15, 16.

⁸ Paulo aandĩkire ũũ: ‘Ũrĩa ihĩtia rĩu rĩatariĩ, tiguo kĩheo kĩu kĩhaana.’ Adamu nĩwe wehirie na kwoguo haarĩ kĩhooto atuĩrũo ituĩro inene, nĩ ũndũ ũcio agĩkua. O na kũrĩ ũguo, towe wiki ũngĩakuire. Tũthomaga ũũ: “Ihĩtia o rĩmwe [rĩa mũndũ ũcio] rĩatũmire andũ othe matuĩrũo.” Ituĩro rĩu rĩa kĩhooto harĩ Adamu rĩagĩrĩirũo rĩkinyĩrio njiarũa ciake ciothe itarĩ nginyanĩru o nginya ithuĩ. Ĩndĩ no tũũmĩrĩrio nĩ kũmenya atĩ Jesu, mũndũ mũkinyanĩru, nĩ aahotire kũrehe ũndũ ngũrani. Moimĩrĩro maarĩ marĩkũ? Macokio marĩ ciugo-inĩ ici cia Paulo ‘andũ othe gũtuwo athingu, nĩguo magĩe na muoyo.’—Rom. 5:18.

9. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Ngai aahingirie rĩrĩa aatuire andũ athingu ta ũrĩa Aroma 5:16, 18 ĩgwetete?

⁹ Nĩ kĩĩ kĩronanio nĩ ciugo ici cia Kĩgiriki ‘gũtuwo athingu’? Mũtaũri ũmwe wa Bibilia aandĩkire ũũ: “Ici nĩ ciugo cia ngerekano cia kĩĩwatho iria ironania ũndũ ũhaana watho. Ciugo icio itaaragĩria kũgarũrũka kwa ũkuruhanu wa mũndũ na Ngai, ti kũgarũrũka kwa ũrĩa mũndũ atariĩ . . . Ngerekano ĩyo yonanagia Ngai ahaana ta mũtuanĩri agĩtuĩra na njĩra ya tha mũndũ ũthitangĩtwo nĩ ũndũ wa kwaga ũthingu igoti-inĩ rĩa Ngai. No Ngai akamuohora.”

10. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Jesu eekire watuĩkire mũthingi wa andũ gũtuo athingu?

¹⁰ “Mũtuanĩri wa thĩ yothe” mũthingu ohorire andũ mataarĩ athingu na mũthingi ũrĩkũ? (Kĩam. 18:25) Ngai aambĩrĩirie na gũtũma Mũrũ wake wa mũmwe gũkũ thĩ. Jesu eekire wendi wa Ithe na njĩra nginyanĩru, o na kũrĩ na magerio, kĩnyũrũri kĩnene na irumi. Aatũũririe wĩkindĩru wake o nginya rĩrĩa aakuire mũtĩ-inĩ. (Ahib. 2:10) Kwoguo, Jesu aarutire muoyo wake mũkinyanĩru, ũrĩ igongona rĩngĩahotire kuohora kana gũkũũra njiarũa cia Adamu kuuma mehia-inĩ na gĩkuũ.—Mat. 20:28; Rom. 5:6-8.

11. Ũkũũri wĩhocetie harĩ maũndũ marĩkũ maringaine?

¹¹ Paulo nĩ eetire ũndũ ũcio “ũkũũri ũringaine.” (1 Tim. 2:6, New World Translation) Ũringanu waarĩ ũrĩkũ? Adamu aareheire andũ bilioni nyingĩ a rũciaro rwake, gĩkuũ na kwaga gũkinyanĩra. Ũhoro wa ma nĩ atĩ Jesu, arĩ mũndũ mũkinyanĩru, nĩ aangĩahotire gũtuĩka mũciari wa andũ bilioni nyingĩ akinyanĩru.a Nĩkĩo tũkoretwo tũkiuga atĩ muoyo wa Jesu hamwe na wa njiarũa iria ciothe ingioimanire nake ũtuĩkaga igongona rĩiganaine na Adamu na njiarũa ciake itarĩ nginyanĩru. O na kũrĩ ũguo-rĩ, Bibilia ndiugaga atĩ arĩa mangĩoimanire na Jesu nĩ mangĩarĩ amwe a kũrehe ũkũũri. Aroma 5:15-19 yugaga atĩ gĩkuũ kĩa “mũndũ ũmwe” nĩkĩo gĩatũmire andũ marekerũo. Ĩĩni, muoyo mũkinyanĩru wa Jesu waringaine na wa Adamu. Nĩ Jesu Kristo wiki ũheanĩtwo ũhoro wake. Andũ a mĩhĩrĩga yothe maahotire kũgĩa na kĩheo kĩu gĩa tũhũ hamwe na muoyo nĩ ũndũ wa, ‘gĩĩko kĩmwe kĩa ũthingu,’ kĩa Jesu kĩa wathĩki hamwe na wĩkindĩru wake nginya rĩrĩa aakuire. (2 Kor. 5:14, 15; 1 Pet. 3:18) Ũndũ ũcio wekĩkire atĩa?

Kũrekerũo Kũrĩa Kuumanĩte na Ũkũũri

12, 13. Arĩa matuagwo athingu mabataraga tha na wendo wa Ngai nĩkĩ?

¹² Jehova Ngai nĩ eetĩkĩrire igongona rĩa ũkũũri rĩrĩa rĩarutirũo nĩ Mũriũ. (Ahib. 9:24; 10:10, 12) O na kũrĩ ũguo, arutwo a Jesu marĩ gũkũ thĩ maathire o na mbere gũkorũo matarĩ akinyanĩru. O na gũtuĩka nĩ maageragia mũno gwĩthema mehia, ti hĩndĩ ciothe maahotaga. Nĩkĩ? Tondũ nĩ maagaĩte mehia. (Rom. 7:18-20) Ĩndĩ harĩ ũndũ Ngai aangĩahotire gwĩka na nĩ aawĩkire. Nĩ eetĩkĩrire “ũkũũri [ũcio] ũringaine” na agĩtĩkĩra kũũhũthĩra harĩ andũ arĩa mamũtungatagĩra.

¹³ Ti kuuga atĩ Ngai aahũthĩraga ũkũũri kũrĩha atũmwo na andũ angĩ nĩ ũndũ wa ciĩko ciao njega. Ithenya rĩa ũguo-rĩ, Ngai aahũthĩrire ũkũũri harĩ o nĩ ũndũ wa tha na wendo wake mũnene. Akĩamũra kwehereria atũmwo na andũ angĩ ituĩro rĩrĩa maarĩ narĩo, akĩmona ta matarĩ na mahĩtia. Paulo nĩ aatarĩirie ũndũ ũcio wega: “Nĩ ũndũ-rĩ, nĩ Wega wa Ngai watũmire mũhonokio nĩ ũndũ wa gwĩtĩkia; naguo ũndũ ũcio ndwoimanire na inyuĩ inyuene: no kũheo mwaheirũo nĩ Ngai.”—Ef. 2:8.

14, 15. Nĩ kĩheo kĩrĩkũ arĩa maatuagwo athingu nĩ Ngai maaigĩirũo, no nĩ ũndũ ũrĩkũ makĩria maabataraga gwĩka?

¹⁴ Na githĩ ti kĩheo kĩa goro mũno, Mwene Hinya Wothe gũtũrekera mehia marĩa mũndũ agaĩte na marĩa aaneka! Ndũngĩhota kũmenya mehia marĩa mothe o mũndũ eekĩte mbere ya gũtuĩka Mũkristiano, ĩndĩ Ngai nĩ ohanagĩra mehia macio nĩ ũndũ wa igongona rĩa ũkũũri. Paulo aandĩkire ũũ: “kĩheo kĩu kĩaheanirũo . . . nĩ ũndũ wa mahĩtia ma andũ aingĩ, na nĩ gĩa gũtũma matuwo athingu.” (Rom. 5:16) Atũmwo hamwe na andũ arĩa angĩ mamũkagĩra kĩheo kĩu (gĩa gũtuo athingu) no mũhaka mathiĩ na mbere gũthathaiya Ngai marĩ na wĩtĩkio. Makaaheo ngerenwa ĩrĩkũ ihinda rĩũkĩte? “Andũ arĩa makinyagĩrio Wega ũcio mũingĩ mũno wa Ngai, o makĩingĩhagĩrio kĩheo kĩu gĩa ũthingu nĩwe, acio-rĩ, makĩria nĩ agũtũũra mathamakaga marĩ atonyu muoyo-inĩ, nĩ ũndũ wa ũrĩa ũmwe, o we Jesu Kristo.” Ma nĩ atĩ, moimĩrĩro ma kĩheo kĩu kĩa ũthingu nĩ ngũrani biũ. Kĩheo kĩu kĩrehaga muoyo.—Rom. 5:17; thoma Luka 22:28-30.

¹⁵ Arĩa maheagwo kĩheo kĩu, magatuwo athingu, matuĩkaga ciana cia Ngai cia kĩĩroho. Marĩ agai hamwe na Kristo-rĩ, makoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa kũriũkio mathiĩ igũrũ marĩ ciana cia kĩĩroho ‘magathamake’ hamwe na Jesu Kristo.—Thoma Aroma 8:15-17, 23.

Wendo wa Ngai nĩ Wonanĩtio Harĩ Andũ Angĩ

16. Kũngĩhoteka atĩa arĩa marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra thĩ maheo kĩheo?

¹⁶ Ti arĩa othe makoragwo na wĩtĩkio na magatungatagĩra Ngai marĩ Akristiano ehokeku merĩgagĩrĩra ‘gũgaathamaka marĩ athamaki’ hamwe na Kristo igũrũ. Aingĩ makoragwo na kĩĩrĩgĩrĩro kiumĩte Maandĩko-inĩ ta kĩrĩa kĩarĩ na ndungata cia Ngai mbere ya Ũkristiano. Merĩgagĩrĩra gũgatũũra tene na tene thĩinĩ wa paradiso gũkũ thĩ. Hihi mahinda-inĩ maya no maheo kĩheo kĩa wendo kiumĩte kũrĩ Ngai, na monwo marĩ athingu o na marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũtũũra thĩ? Kũringana na ũrĩa Paulo aandĩkĩire Aroma-rĩ, macokio nĩ ĩĩ.

17, 18. (a) Nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wa Iburahimu, Ngai aamuonaga atĩa? (b) Kwahotekire atĩa Jehova one Iburahimu arĩ mũthingu?

¹⁷ Paulo nĩ aarĩrĩirie kĩonereria kĩega mũno kĩa Iburahimu, mũthuri waarĩ na wĩtĩkio watũũraga tene, mbere ya Jehova kũhe Isiraeli watho, na ningĩ ihinda iraya mbere ya Kristo kũhingũrĩra andũ njĩra ya gũthiĩ igũrũ. (Ahib. 10:19, 20) Tũthomaga ũũ: ‘Kĩĩranĩro gĩkĩ gĩa atĩ Iburahimu agatuĩka mũgai wa kũgaĩrũo thĩ yothe, ndeerĩirũo we mwene, o na kana arĩa a mbeũ yake, nĩ ũndũ wa gwathĩkĩra watho, no nĩ ũndũ wa ũthingu ũrĩa uumanaga na wĩtĩkio.’ (Rom. 4:13; Jak. 2:23, 24) Kwoguo Ngai agĩtua Iburahimu ũcio waarĩ mwĩhokeku atĩ nĩ mũthingu.—Thoma Aroma 4:20-22.

¹⁸ Ti kuuga atĩ mĩaka ĩrĩa yothe Iburahimu aatungatĩire Jehova ndaarĩ na mehia. Aca, ũthingu wake ndwaroragwo na njĩra ĩyo. (Rom. 3:10, 23) O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aahũthĩrire ũũgĩ wake ũtarĩ gĩthimi, kuona wĩtĩkio wa mwanya wa Iburahimu na ciĩko iria cioimanaga naguo. Makĩria, Iburahimu nĩ onanirie wĩtĩkio harĩ “mbeũ” ĩrĩa yeranĩirũo atĩ nĩ ĩngĩgooka kũgerera rũciaro rwake. Mbeũ ĩyo nĩyo yatuĩkire Mesia, kana Kristo. (Kĩam. 15:6; 22:15-18) Nĩ ũndũ wa ‘ũkũũri wa Kristo Jesu,’ Ngai Mũtuanĩri ũrĩa mũnene arĩ na ũhoti wa kuohanĩra mehia marĩa meekirũo tene. Kwoguo Iburahimu hamwe na andũ angĩ arĩa maarĩ na wĩtĩkio mbere ya mahinda ma Ũkristiano nĩ makaariũkio.—Thoma Aroma 3:24, 25; Thab. 32:1, 2.

Kenera Gũtuwo Mũthingu Rĩu

19. Nĩkĩ mawoni ma Ngai megiĩ Iburahimu no mekĩre andũ aingĩ ngoro ũmũthĩ?

¹⁹ Kuona atĩ Ngai wa wendo nĩ aatuire atĩ Iburahimu nĩ mũthingu-rĩ, nĩ kwagĩrĩirũo gwĩkĩra Akristiano a ma ngoro mahinda-inĩ maya. Jehova ndaamũtuire mũthingu ta ũrĩa atuaga arĩa aitagĩrĩria maguta nĩguo matuĩke ‘agai hamwe na Kristo.’ Acio a gakundi kau nĩ ‘matuĩtwo athingu’ na magetĩkĩrũo marĩ “ciana cia Ngai.” (Rom. 1:7; 8:14, 17, 33) Ngũrani na ũguo, Iburahimu aatuĩkire “mũrata wa Ngai” o na mbere ya igongona rĩa ũkũũri kũrutwo. (Jak. 2:23; Isa. 41:8) Ĩ nao Akristiano arĩa marĩ na kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgatũũra thĩinĩ wa thĩ ĩtuĩtwo Paradiso?

20. Mahinda-inĩ maya Ngai erĩgagĩrĩra arĩa onaga marĩ athingu ta Iburahimu meke atĩa?

²⁰ Acio matiheetwo ‘kĩheo gĩa tũhũ gĩa ũthingu’ gĩa kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũthiĩ igũrũ ‘nĩ ũndũ wa ũkũũri wa Kristo Jesu.’ (Rom. 3:24; 5:15, 17) O na kũrĩ ũguo-rĩ, nĩ makoragwo na wĩtĩkio mũrũmu harĩ Ngai na harĩ maũndũ marĩa atũheaga, na nĩ monanagia wĩtĩkio wao kũgerera ciĩko njega. Wĩra ũmwe mwega nĩ ‘kũhunjia ũhoro wa ũthamaki wa Ngai, na kũrutanaga maũndũ ma Mwathani Jesu Kristo.’ (Atũm. 28:31) Kwoguo, Jehova no one andũ acio marĩ athingu o ta ũrĩa onire Iburahimu. Kĩheo kĩrĩa acio maheagwo gĩa gũtuĩka arata a Ngai-rĩ, nĩ ngũrani na ‘kĩheo gĩa tũhũ’ kĩrĩa arĩa aitĩrĩrie maguta maheagwo. O na kũrĩ ũguo, mamũkagĩra kĩheo kĩu marĩ na ngatho nyingĩ.

21. Nĩ maũndũ marĩkũ tũgunĩkaga namo nĩ ũndũ wa wendo na kĩhooto kĩa Jehova?

²¹ Angĩkorũo nĩ wĩrĩgagĩrĩra gũgaakenera muoyo wa tene na tene gũkũ thĩ-rĩ, wagĩrĩirũo nĩ kũmenya atĩ mweke ũcio nduumanĩte na kĩĩranĩro gĩtangĩĩhokeka kĩa mũthamaki wa gũkũ thĩ. Ithenya rĩa ũguo, mweke ũcio wonanagia muoroto wa Mũthamaki wa Igũrũ na Thĩ. Jehova akoretwo akĩoya makinya nĩguo ahingie muoroto wake. Makinya macio makoretwo makĩringana biũ na kĩhooto. Makĩria ma ũguo-rĩ nĩ monanĩtie wendo mũnene wa Ngai. Nĩkĩo Paulo aangĩahotire kuuga ũũ: “Ũndũ ũrĩa Ngai onanĩtie ũtwendi wake naguo-rĩ, nĩ ũyũ, atĩ Kristo aatũkuĩrĩire rĩrĩa twatũire tũrĩ o ehia.”—Rom. 5:8.

[Kohoro ka magũrũ-inĩ]

Nĩ Ũraririkana?

• Njiarũa cia Adamu ciagaĩirũo igai rĩrĩkũ, na moimĩrĩro maarĩ marĩkũ?

• Ũkũũri ũringaine warutirũo atĩa, na haarĩ na ũringanu ũrĩkũ?

• Kĩheo gĩa gũtuo athingu gĩtũmĩte ũgĩe na kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩkũ?

[Mbica karatathi ka 21]

Adamu arĩ mũkinyanĩru nĩ eehirie. Jesu arĩ mũkinyanĩru nĩ aarutire “ũkũũri ũringaine”

[Mbica karatathi ka 23]

Na githĩ ũyũ ti ũhoro mwega—atĩ kũgerera harĩ Jesu no tũtuo athingu!