Tũũria Wĩkindĩru Waku!

1. Aira a Jehova acio atatũ magwetwo kĩbungo-inĩ maronania wĩhokeku wao atĩa harĩ Jehova?

TA WĨCIRIE maũndũ maya matatũ marahaanĩka harĩ Aira a Jehova. (1) Kairĩtu kanini karĩ cukuru mũthenya ũmwe mwarimũ wao akera arutwo othe a kĩrathi kĩao manyitanĩre gĩkũngũĩro-inĩ kĩna. Kairĩtu kau nĩ koĩ atĩ gĩkũngũĩro kĩu gĩtikenagia Ngai, na kwoguo na njĩra ya gĩtĩo gakarega kũnyitanĩra nao. (2) Mwanake ũmwe ũrĩ na kaguoya arahunjia nyũmba kwa nyũmba. Akamenya atĩ mũciĩ ũrĩa merekeire nĩ kwa mũrutwo mathomaga nake ũrĩa wanacambia Aira a Jehova ihinda ihĩtũku. O na kũrĩ ũguo, akaingĩra mũciĩ ũcio na akahũũra hũndi. (3) Mũthuri ũmwe araruta wĩra na kĩyo nĩguo ethere famĩlĩ yake, na mũthenya ũmwe ũrĩa ũmwandĩkĩte akamwĩra eke ũndũ ũtarĩ wa wĩhokeku. O na gũtuĩka angĩaga gwĩka ũguo no orũo nĩ wĩra wake, agataarĩria mũmwandĩki atĩ ndegwĩka ũguo tondũ nĩ arenda gũkorũo arĩ mwĩhokeku na athĩkĩre watho tondũ ũguo nĩguo Ngai erĩgagĩrĩra ndungata ciake ciĩke.—Rom. 13:1-4; Ahib. 13:18.

2. Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria, na nĩkĩ?

² Nĩ ngumo ĩrĩkũ ũrona andũ acio atatũ marĩ nayo? No kũhoteke no ũgwete cigana ũna, ta ũmĩrĩru na wĩhokeku. No harĩ na ngumo ĩmwe ya bata maronania, ya wĩkindĩru. O ũmwe wao nĩ mwĩhokeku harĩ Jehova. O ũmwe wao nĩ ararega kwagarara ithimi cia Ngai. Mareka ũguo tondũ marĩ na wĩkindĩru. Jehova nĩ egũkenio nĩ o ũmwe wao nĩ ũndũ wa kuonania ngumo ĩyo. O na ithuĩ nĩ twendaga gũkenia Ithe witũ wa igũrũ. Nĩ ũndũ ũcio rekei twarĩrĩrie ciũria ici: Wĩkindĩru nĩ kĩĩ? Tũrabatara gũkorũo na wĩkindĩru nĩkĩ? Na tũngĩkĩra itua ritũ hinya atĩa rĩa gũtũũria wĩkindĩru mahinda-inĩ maya maritũ?

WĨKINDĨRU NĨ KĨĨ?

3. (a) Tuonanagia wĩkindĩru na njĩra ĩrĩkũ? (b) Nĩ ngerekano irĩkũ ingĩtũteithia gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa kiugo wĩkindĩru kiugĩte?

³ Ndungata cia Ngai cionanagia wĩkindĩru na njĩra ĩrĩkũ? Na njĩra ya kwenda Jehova na ngoro yothe, na kwoguo hingo ciothe igeka o maũndũ marĩa mamũkenagia. Rekei twĩcirie ũrĩa kiugo wĩkindĩru kĩhũthĩrĩtwo thĩinĩ wa Bibilia. Kiugo gĩa Kĩhibirania kĩrĩa gĩtaũrĩtwo “wĩkindĩru” kiugĩte: kĩndũ kĩrĩ gĩothe, gĩtarĩ na wathe, kana kĩrĩ kĩgima. Kwa ngerekano, Aisiraeli nĩ maarutagĩra Jehova magongona ma nyamũ, na Watho woigĩte atĩ nyamũ icio ciaagĩrĩirũo gũkorũo itarĩ na wathe kana kaũgũ.b (Alaw. 22:21, 22) Andũ a Ngai matiaagĩrĩirũo kũruta nyamũ ya igongona ĩtarĩ na kũgũrũ, gũtũ, kana riitho; o na matiaagĩrĩirũo kũruta nyamũ ndwaru. Jehova eendaga nyamũ ĩyo ĩkorũo ĩrĩ yothe, ĩtarĩ na wathe, kana ĩrĩ ngʼima. (Mal. 1:6-9) O na ithuĩ no tũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa gĩtũmaga Jehova ende kĩndũ gĩtarĩ na wathe kana kĩgima. Rĩrĩa tũragũra kĩndũ ta itunda, ibuku, kana kĩndũ kĩngĩ, tũtiendaga kĩrĩa gĩthũkangu kana gĩtarĩ na icunjĩ imwe. Twendaga kĩrĩa kĩrĩ na indo ciothe, gĩtarĩ na wathe, na kĩgima. Ũguo noguo Jehova endaga ũhoro-inĩ wĩgiĩ wendo na wĩhokeku witũ harĩ we. Wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ wa ngoro yothe, ũtarĩ na wathe, na wĩ mũgima.

4. (a) Nĩkĩ mũndũ ũtarĩ mũkinyanĩru no akorũo na wĩkindĩru? (b) Nĩ ũndũ ũrĩkũ Jehova aterĩgagĩrĩra kuuma harĩ ithuĩ kũringana na Thaburi 103:12-14?

⁴ Hihi nĩ twagĩrĩirũo gwĩciria atĩ no mũhaka tũkorũo tũrĩ akinyanĩru nĩguo tũkorũo na wĩkindĩru? Tũngĩciria na njĩra ĩyo, no twĩyone tũrĩ na mawathe na mahĩtia maingĩ. Ta wĩcirie itũmi ici igĩrĩ ironania nĩkĩ tũtiagĩrĩirũo gwĩciria ũguo. Wa mbere, Jehova ndaroraga mũno mahĩtia maitũ. Kiugo gĩake gĩtwĩraga ũũ: “Atĩrĩrĩ Ja, korũo mahĩtia nĩmo ũroraga-rĩ, nũũ ũngĩkĩhota kũrũgama, wee Jehova?” (Thab. 130:3) Nĩ oĩ atĩ tũrĩ andũ ehia na matarĩ akinyanĩru, na atuohagĩra eyendeire. (Thab. 86:5) Wa kerĩ, Jehova nĩ oĩ maũndũ marĩa tũtangĩhota na nderĩgagĩrĩra twĩke makĩria ma ũrĩa tũngĩhota. (Thoma Thaburi 103:12-14.) Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, tũngĩkorũo na wĩkindĩru mbere ya maitho make na njĩra ĩrĩkũ?

5. Wendo nĩ wa bata harĩ ndungata cia Jehova na njĩra ĩrĩkũ nĩguo ikorũo na wĩkindĩru?

⁵ Wendo nĩ wa bata mũno harĩ ndungata cia Jehova nĩguo ikorũo na wĩkindĩru. Wendo na wĩyamũrĩri witũ harĩ Ithe witũ wa igũrũ wagĩrĩirũo gũkorũo ũrĩ wothe, ũtarĩ na wathe, na wĩ mũgima. Tũngĩtũũria wendo ta ũcio o na rĩrĩa tũrĩ rungu rwa magerio, ũndũ ũcio ũronania tũrĩ na wĩkindĩru. (1 Maũ. 28:9; Mat. 22:37) Ta wĩcirie rĩngĩ ũhoro wa Aira arĩa atatũ a Jehova tũkwarĩrĩirie kĩambĩrĩria-inĩ. Hihi mareka maũndũ na njĩra ĩyo nĩkĩ? Hihi kairĩtu kau no gathũũre gwĩkenia karĩ cukuru, kana hihi mwanake ũcio no ende gũconorithio akĩhunjia nyũmba kwa nyũmba, o na kana mũthuri ũcio wandĩkĩtwo wĩra ende kũbutwo? Aca. Handũ ha ũguo, nĩ moĩ atĩ Jehova nĩ aigĩte ithimi cia ũthingu, na mehotorete gwĩka maũndũ marĩa makenagia Ithe witũ wa igũrũ. Wendo ũrĩa makoragwo naguo harĩ we nĩguo ũmatindĩkaga kũmũiga mbere rĩrĩa rĩothe maratua matua. Kwoguo maronania wĩkindĩru wao kũgerera ciĩko.

TŨBATARAGA WĨKINDĨRU NĨKĨ?

6. (a) Nĩkĩ nĩ tũbataraga gũkorũo na wĩkindĩru? (b) Adamu na Hawa maagire kuonania wĩkindĩru na njĩra ĩrĩkũ?

⁶ Nĩkĩ ithuothe nĩ tũbataraga gũkorũo na wĩkindĩru? Tũbataraga wĩkindĩru tondũ wa thitango ya Shaitani harĩ Jehova na harĩ ithuĩ. Mũraika ũcio eetuire Shaitani kana “Mũkararia” rĩrĩa aaremeire Ngai mũgũnda-inĩ wa Edeni. Nĩ aahakire rĩĩtwa rĩega rĩa Jehova gĩko rĩrĩa eendire kuonania atĩ Ngai nĩ mũũru, nĩ eyendete, na nĩ Mwathani ũtarĩ mwĩhokeku. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ Adamu na Hawa nĩ maanyitire Shaitani mbaru makĩremera Jehova. (Kĩam. 3:1-6) Ũtũũro ũrĩa maahetwo mũgũnda-inĩ wa Edeni nĩ ũngĩamahotithirie na njĩra nene kwenda Jehova makĩria. No hĩndĩ ĩyo Shaitani aarehire thitango ya maheeni, wendo wao ndwarĩ wa ngoro yothe, warĩ na wathe, na ndwarĩ mũgima. Thutha ũcio harĩ kĩũria kĩngĩ kĩabataraga gũcokio: Hihi nĩ harĩ mũndũ ũngĩtũũra arĩ mwĩhokeku harĩ Jehova Ngai nĩ ũndũ wa kũmwenda? Na njĩra ĩngĩ-rĩ, hihi andũ no mahote kuonania wĩkindĩru? Kĩũria kĩu kĩeyumĩririe hĩndĩ ya Ayubu.

7. O ta ũrĩa Ayubu 1:8-11 yonanĩtie-rĩ, Jehova oonaga wĩkindĩru wa Ayubu atĩa, na Shaitani nake aawonaga atĩa?

⁷ Ayubu aatũraga matukũ-inĩ marĩa Aisiraeli maarĩ Misiri. Gũtirĩ mũndũ ũngĩ hĩndĩ ĩyo warĩ na wĩkindĩru ta wake. Aarĩ mũndũ ũtarĩ mũkinyanĩru o ta ithuĩ, na nĩ aahĩtagia. O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ eendete Ayubu nĩ ũndũ wa wĩkindĩru wake. No kũhoteke gũkinyĩria hĩndĩ ĩyo Shaitani nĩ aanyũrũrĩtie Jehova ũhoro-inĩ wĩgiĩ wĩkindĩru wa andũ. Kwoguo Jehova akĩra Shaitani arore wĩkindĩru wa Ayubu. Ũtũũro wa Ayubu nĩ woonanirie atĩ Shaitani nĩ mũheenania. Shaitani nĩ eerire Jehova amwĩtĩkĩrie agerie wĩkindĩru wa Ayubu. Jehova nĩ eehokete mũrata wake Ayubu, na kwoguo agĩtĩkĩria Shaitani amũgerie.—Thoma Ayubu 1:8-11.

8. Shaitani aatharĩkĩire Ayubu atĩa?

⁸ Shaitani ndarĩ tha na nĩ mũũragani. Nĩ aanyaririre indo cia Ayubu, agĩtũma orũo nĩ ũtonga wake, ndungata ciake, na ngumo njega ĩrĩa aarĩ nayo itũũra-inĩ. Agĩtharĩkĩra famĩlĩ ya Ayubu na njĩra ya kũũraga ciana ciake ikũmi iria eendete. Ningĩ nĩ aatharĩkĩire ũgima wa mwĩrĩ wa Ayubu na njĩra ya kũmũrehera mahũha maarĩ na ruo kuuma o mũtwe nginya ikinya-inĩ rĩa kũgũrũ. Mũtumia wa Ayubu aatete mwĩhoko na akaingĩhĩrũo nĩ kĩeha nginya akĩmwĩra arume Ngai akue. O na Ayubu we mwene eeriragĩria gũkua ĩndĩ no aathire na mbere gũtũũria wĩkindĩru wake. Thutha ũcio Shaitani akĩgeria kũmũtharĩkĩra na njĩra ĩngĩ. Aahũthĩrire athuri atatũ arĩa maarĩ arata a Ayubu. Athuri acio maaceereire Ayubu na magĩikara nake thikũ cigana ũna, no matiigana kũmũmĩrĩria. Handũ ha ũguo, maamũthomeire na makĩmũmenereria matarĩ na tha. Mooigaga atĩ Ngai nĩwe wamũreheire mĩnyamaro na atĩ ndaarũmbũyanagia na wĩkindĩru wake. Nginya mooigaga atĩ Ayubu nĩ mũndũ mũũru na atĩ nĩ aagĩrĩire gũkorũo nĩ maũndũ moru marĩa maamũkorete.—Ayub. 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Nĩ ũndũ ũrĩkũ Ayubu aaregire gwĩka o na arĩ rungu rwa magerio?

⁹ Hihi Ayubu aahiũranirie na maũndũ macio mothe moru atĩa? Tondũ ndaarĩ mũkinyanĩru, nĩ aakũũmire arata acio a maheeni mookĩte kũmũmĩrĩria, na akĩaria mĩario ĩrĩa aacokire kuuga atĩ yarĩ mĩario ĩtarĩ mĩrũngĩrĩru. Aatetagĩra ũthingu wake gũkĩra ũrĩa aatetagĩra wa Ngai. (Ayub. 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) O na kũrĩ ũguo, o na rĩrĩa Ayubu aaritũhĩirũo nĩ maũndũ mũno, nĩ aaregire gũtiganĩria Jehova Ngai. Nĩ aaregire gwĩtĩkia maheeni ma arata acio ake a maheeni. Ooigire ũũ: “Gũtingĩhoteka njuge atĩ inyuĩ mũrĩ athingu! O nginya rĩrĩa ngaakua, gũtirĩ hĩndĩ ngaatiganĩria wĩkindĩru wakwa!” (Ayub. 27:5) Ciugo icio nĩ cia bata mũno. Ayubu nĩ aaregire gũteanĩria wĩkindĩru wake; o na ithuĩ no tũhote gwĩka ũguo.

10. Thitango ĩrĩa Shaitani ooimĩririe ĩgiĩ Ayubu ĩkũhutĩtie atĩa?

¹⁰ Hihi thitango ĩrĩa Shaitani ooimĩririe ĩgiĩ Ayubu ĩkũhutĩtie atĩa? Shaitani oigaga atĩ ndwendete Jehova, atĩ kũngĩgĩa ũndũ mũritũ no ũtige kũmũtungatĩra, na atĩ ndũngĩtũũria wĩkindĩru waku. (Ayub. 2:4, 5; Kũg. 12:10) Na githĩ ũndũ ũcio ndũratũma ũigue ũũru mũno? No ta wĩcirie ũndũ ũyũ: Jehova nĩ akwĩhokete mũno nginya agakũhe mweke wa magegania. Jehova nĩ etĩkĩrĩtie Shaitani agerie wĩkindĩru waku. Jehova arĩ na ũũma atĩ no ũtũũrie wĩkindĩru waku na wonanie atĩ Shaitani nĩ wa maheeni. Na nĩ eranĩire atĩ nĩ egũgũteithia ũhote gwĩka ũguo. (Ahib. 13:6) Na githĩ ti gĩtĩo kĩnene kwĩhokwo nĩ Mwathani Ũrĩa Mũnene wa igũrũ na thĩ? Hihi nĩ wona kĩrĩa gĩtũmaga wĩkindĩru ũkorũo ũrĩ wa bata mũno? Wĩkindĩru nĩ ũtũhotithagia kũregana na maheeni ma Shaitani na ũgatũteithia gũtũũgĩria rĩĩtwa rĩega rĩa Ithe witũ na kũnyita mbaru wathani wake. Tũngĩka atĩa nĩguo tũtũũrie wĩkindĩru witũ?

TŨNGĨTŨŨRIA WĨKINDĨRU WITŨ ATĨA MAHINDA-INĨ MAYA?

11. Nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta kuuma harĩ Ayubu?

¹¹ Shaitani nĩ ongereire tharĩkĩro ciake harĩ ndungata cia Ngai ‘matukũ-inĩ maya ma kũrigĩrĩria.’ (2 Tim. 3:1) Mahinda-inĩ ta maya maritũ-rĩ, tũngĩkĩra hinya atĩa itua ritũ rĩa gũtũũria wĩkindĩru? O rĩngĩ, no twĩrute maũndũ maingĩ na kĩonereria kĩa Ayubu. Ayubu aakũrĩtie wĩkindĩru wake ihinda iraihu mbere ya magerio mokĩte. Rekei twarĩrĩrie maũndũ matatũ tũngĩĩruta kuuma harĩ we megiĩ gwĩkĩra hinya itua ritũ rĩa gũtũũria wĩkindĩru.

12. (a) O ta ũrĩa Ayubu 26:7, 8, 14 ĩgwetete-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ wateithirie Ayubu gwĩtigĩra na gũtĩa Jehova? (b) Nĩ maũndũ marĩkũ mangĩtũteithia gwĩtigĩra Ngai?

¹² Gwĩtigĩra Jehova nĩ gwateithirie Ayubu kũmwenda makĩria. Ayubu nĩ aahũthagĩra mahinda maingĩ gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ magegania ma ũũmbi wa Jehova. (Thoma Ayubu 26:7, 8, 14.) Nĩ aagegaga ecũrania ũhoro wĩgiĩ thĩ, igũrũ, matu, na marurumĩ, na akĩmenya atĩ oĩ o maũndũ manini mũno megiĩ ũũmbi mũnene wa Ngai. Ningĩ nĩ aatĩĩte ciugo cia Jehova. Ayubu ooigire ũũ igũrũ rĩgiĩ ciugo cia Ngai: “Ciugo cia kanua gake ndĩcituĩte mũthithũ wĩ bata.” (Ayub. 23:12, The Bible in Gikũyũ) Gwĩtigĩra Jehova nĩ gwateithirie Ayubu kũmũhe gĩtĩo. Nĩ eendete Ithe wake wa igũrũ na nĩ eendaga kũmũkenia. Ũndũ ũcio nĩ wateithirie Ayubu ende o na makĩria gũtũũria wĩkindĩru. O na ithuĩ nĩ tũrabatara gwĩka o ta ũguo Ayubu eekire. Nĩ tũĩ maũndũ maingĩ megiĩ magegania ma ũũmbi gũkĩra andũ a matukũ ma Ayubu. Ningĩ tũrĩ na Bibilia yothe ĩrĩa ĩtongoretio nĩ roho na no ĩtũteithie kũmenya kũna ũrĩa Jehova atariĩ. Maũndũ marĩa mothe twĩrutaga nĩ matũmaga twĩtigĩre Ngai. Gwĩtigĩra Jehova na kũmũhe gĩtĩo nĩ gũtũtindĩkaga kũmwenda na kũmwathĩkĩra o na gũkũria wendi mũnene wa gũtũũria wĩkindĩru witũ.—Ayub. 28:28.

13-14. (a) O ta ũrĩa Ayubu 31:1 yonanĩtie-rĩ, Ayubu oonanirie wathĩki na njĩra ĩrĩkũ? (b) Tũngĩrũmĩrĩra kĩonereria kĩa Ayubu atĩa?

¹³ Gwathĩka maũndũ-inĩ mothe nĩ gwateithirie Ayubu gũtũũria wĩkindĩru. Ayubu nĩ aamenyaga atĩ nĩguo atũũrie wĩkindĩru no mũhaka angĩakorirũo arĩ mwathĩki. Ũhoro wa ma nĩ atĩ, hĩndĩ ciothe rĩrĩa twathĩka, nĩ twĩkagĩra hinya itua ritũ rĩa gũtũũria wĩkindĩru. Ayubu nĩ eerutanagĩria mũno gwathĩkĩra Ngai ũtũũro-inĩ wake wa o mũthenya. Kwa ngerekano, nĩ eemenyagĩrĩra kwaga gũkorũo na ũrata ũtagĩrĩire na atumia. (Thoma Ayubu 31:1.) Arĩ mũthuri ũhikanĩtie, nĩ aamenyaga atĩ ndaagĩrĩirũo kwĩrirĩria mũtumia ũngĩ tiga wake. Ũmũthĩ tũratũũra thĩinĩ wa thĩ ĩiyũire maũndũ mangĩarahũra merirĩria ma ngomanio. O ta Ayubu-rĩ, hihi nĩ tũkũregana na rĩĩciria rĩa kwĩrorera mũndũ tũtahikanĩtie nake twĩna merirĩria moru? Ningĩ-rĩ, nĩ tũkũregana na ũhoro wĩgiĩ kwĩrorera mbica cia ũũra thoni o harĩa hothe ingĩkorũo irĩ? (Mat. 5:28) Tũngĩĩgiragĩrĩria na njĩra ta ĩyo o mũthenya, nĩ tũgwĩkĩra hinya itua ritũ rĩa gũtũũria wĩkindĩru.

¹⁴ Ningĩ Ayubu nĩ oonanagia nĩ aathĩkagĩra Jehova kũgerera muonere wake wĩgiĩ indo cia kĩĩmwĩrĩ. Ayubu nĩ aamenyaga atĩ angĩaigire mwĩhoko wake harĩ indo, nĩ angĩekire rĩhia iritũ rĩngĩatũmire aherithio. (Ayub. 31:24, 25, 28) Ũmũthĩ thĩ ĩrĩa tũratũũra nĩ ĩkĩrĩire indo cia kĩĩmwĩrĩ mũno. Tũngĩkũria mawoni maigananĩru megiĩ mbeca na indo cia kĩĩmwĩrĩ ta ũrĩa Bibilia ĩtũtaaraga twĩke, nĩ tũgwĩkĩra hinya itua ritũ rĩa gũtũũria wĩkindĩru.—Thim. 30:8, 9; Mat. 6:19-21.

15. (a) Nĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩkũ gĩateithagia Ayubu gũtũũria wĩkindĩru wake? (b) Kũiga meciria-inĩ kĩĩrĩgĩrĩro kĩrĩa Jehova atũhete kũngĩtũteithia atĩa?

¹⁵ Ayubu aatũũririe wĩkindĩru wake na njĩra ya gwĩciria ũhoro wĩgiĩ kĩĩranĩro kĩa Ngai. Nĩ eetĩkĩtie atĩ Ngai nĩ aakenagio nĩ wĩkindĩru wake. (Ayub. 31:6) O na akĩgeragĩra moritũ, Ayubu nĩ aarĩ na ũũma atĩ mũthia-inĩ Jehova nĩ akaamũrathima. Hatarĩ nganja gũkorũo na ũũma ũcio nĩ kwamũteithirie gũtũũria wĩkindĩru. Jehova nĩ aakenirio mũno nĩ wĩkindĩru wa Ayubu nginya akĩmũrathima na njĩra nene arĩ o mũndũ ũtarĩ mũkinyanĩru. (Ayub. 42:12-17; Jak. 5:11) Na o na ihinda rĩrĩa rĩroka Ayubu nĩ agaakenera irathimo nyingĩ makĩria. Hihi nĩ ũkoragwo na ma biũ atĩ Jehova nĩ agaakũrathima nĩ ũndũ wa wĩkindĩru waku? Ngai witũ ndagarũrũkĩte. (Mal. 3:6) Tũngĩririkanaga atĩ nĩ akenagio nĩ wĩkindĩru witũ, ngoro citũ nĩ irĩkenaga kũmenya atĩ tũrĩ na kĩĩrĩgĩrĩro kĩega kĩa ihinda rĩrĩa rĩroka.—1 Thes. 5:8, 9.

16. Twagĩrĩirũo gũtua itua rĩrĩkũ?

¹⁶ Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, tua itua rĩa gũtũũria wĩkindĩru waku hingo ciothe. Rĩmwe na rĩmwe nĩ ũrĩonaga ta arĩ o we wiki ũreka ũguo, no ndũrĩ wiki. Kũrĩ na aarĩ na ariũ a Ithe witũ milioni nyingĩ thĩinĩ wa thĩ marerutanĩria gũtũũria wĩkindĩru. Ningĩ ũgũkorũo ũrĩ ũmwe wa athuri na atumia maarĩ na wĩtĩkio arĩa maatũũririe wĩkindĩru wao mahinda mahĩtũku, o na mangʼetheire gĩkuũ. (Ahib. 11:36-38; 12:1) Rekei ithuothe tũtue itua rĩa gũtũũra kũringana na ciugo ici cia Ayubu: “Gũtirĩ hĩndĩ ngaatiganĩria wĩkindĩru wakwa!” Wĩkindĩru witũ ũrogoocithagia Jehova tene na tene!