GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI KĨA 7
Gũtaũkĩrũo nĩ Mũbango wa Ũtongoria Kĩũngano-inĩ
“Kristo [nĩwe] mũtwe wa kĩũngano, o we mũhonokia wa mwĩrĩ ũyũ.”—EF. 5:23.
RWĨMBO NA. 137 Aarĩ a Ithe Witũ Ehokeku
GĨCUNJĨ-INĨ GĨKĨa
1. Ũndũ ũmwe ũtũmaga famĩlĩ ya Jehova ĩkorũo na ũrũmwe nĩ ũrĩkũ?
NĨ TŨKENAGA gũkorũo tũrĩ gĩcunjĩ kĩa famĩlĩ ya Jehova. Nĩ kĩĩ gĩtũmaga famĩlĩ ya Jehova ĩkorũo na thayũ na ũrũmwe? Ũndũ ũmwe nĩ tondũ ithuothe nĩ twĩrutanagĩria biũ gwathĩkĩra mũbango wa ũtongoria ũrĩa Jehova aigĩte. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ, o ũrĩa tũrataũkĩrũo wega nĩ mũbango wa ũtongoria, noguo tũgĩaga na ũrũmwe makĩria.
2. Tũkwarĩrĩria ciũria irĩkũ gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ?
2 Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ, tũkwarĩrĩria ũrĩa mũbango wa ũtongoria ũkoragwo ũhaana thĩinĩ wa kĩũngano. Ningĩ nĩ tũkwarĩrĩria ciũria ici: Itemi rĩa aarĩ a Ithe witũ thĩinĩ wa kĩũngano nĩ rĩrĩkũ? Hihi nĩ ũhoro wa ma atĩ mũrũ wa Ithe witũ kĩũngano-inĩ akoragwo arĩ mũtwe wa aarĩ a Ithe witũ othe kĩũngano-inĩ? Hihi athuri a kĩũngano magĩrĩirũo gũtongoria maũndũ thĩinĩ wa kĩũngano ũndũ ũmwe na ũrĩa ciongo cia famĩlĩ itongoragia maũndũ famĩlĩ-inĩ ciao? Rekei twambe tuone mawoni marĩa twagĩrĩirũo gũkorũo namo kwerekera aarĩ a Ithe witũ.
MAWONI MAITŨ KWEREKERA AARĨ A ITHE WITŨ
3. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kuona maũndũ marĩa aarĩ a Ithe witũ mahingagia marĩ ma bata?
3 Aarĩ a Ithe witũ nĩ a bata mũno tondũ nĩ marũmbũyagia famĩlĩ ciao, makahunjia ũhoro ũrĩa mwega, na magateithĩrĩria andũ arĩa angĩ kĩũngano-inĩ. Kwĩruta mawoni marĩa Jehova na Jesu makoragwo namo kũmerekera no gũtũteithie kũmonaga marĩ a bata o na makĩria. Ningĩ nĩ tũkwĩruta ũrĩa twagĩrĩirũo kũrũmbũyania na aarĩ a Ithe witũ kuumana na kĩonereria kĩa Paulo.
4. Bibilia yonanagia atĩa atĩ Jehova nĩ onaga atumia o ũndũ ũmwe na athuri marĩ a bata?
4 Bibilia yonanagia atĩ Jehova nĩ onaga atumia marĩ a bata o ta ũrĩa onaga athuri. Kwa ngerekano, yonanagia atĩ hĩndĩ ya karine ya mbere, Jehova aaitĩrĩirie atumia o ũndũ ũmwe na athuri roho wake mũtheru, na akĩmahotithia gwĩka maũndũ manene ta kwaria na thiomi itiganĩte. (Atũm. 2:1-4, 15-18) Athuri o hamwe na atumia nĩ maitagĩrĩrio maguta kũgerera roho mũtheru nĩguo magaathana hamwe na Kristo kũrĩa igũrũ. (Gal. 3:26-29) Athuri o ũndũ ũmwe na atumia nĩ makaaheo kĩheo kĩa muoyo wa tene na tene gũkũ thĩ. (Kũg. 7:9, 10, 13-15) Ningĩ, wĩra wa kũhunjia ũhoro ũrĩa mwega ũkoragwo ũheetwo athuri o hamwe na atumia. (Mat. 28:19, 20) O na ibuku rĩa Atũmwo nĩ rĩaragia ũhoro wĩgiĩ mwarĩ wa Ithe witũ wetagwo Pirisila, ũrĩa marĩ na mũthuri wake Akila, maateithirie mũndũ ũmwe warĩ mũthomu wetagwo Apolo gũtaũkĩrũo wega nĩ ũhoro wa ma.—Atũm. 18:24-26.
5. Luka 10:38, 39, 42, yonanagia Jesu aarĩ na mawoni marĩkũ kwerekera atumia?
5 Jesu nĩ aatĩĩte atumia. Jesu ndeekire ta Afarisai arĩa mataheete atumia gĩtĩo na arĩa mateetĩkagĩra kwaria na atumia marĩ kũndũ kwa mũingĩ, kana kwĩruta Maandĩko hamwe nao. Handũ ha ũguo, nĩ aagĩaga na ndeereti ndikĩru cia maũndũ ma kĩĩroho hamwe na atumia o ũndũ ũmwe na athuri.b (Thoma Luka 10:38, 39, 42.) Ningĩ nĩ aaheaga atumia mweke wa kũnyitanĩra hamwe nake agĩthiĩ kũhunjia. (Luk. 8:1-3) Ningĩ nĩ aaheire atumia gĩtĩo na njĩra ya kũmahe wĩra wa kũmenyithia atũmwo atĩ nĩ ariũkĩtio kuuma kũrĩ arĩa akuũ.—Joh. 20:16-18.
6. Mũtũmwo Paulo oonanirie na njĩra ĩrĩkũ atĩ nĩ aatĩĩte atumia?
6 Mũtũmwo Paulo nĩ aaririkanirie Timotheo atĩ nĩ aagĩrĩirũo gũtĩa atumia. Aamwĩrire arũmbũyanagie na ‘atumia akũrũ ta arĩ manyina,’ nao ‘airĩtu ta arĩ aarĩ a nyina.’ (1 Tim. 5:1, 2) Paulo nĩ aarutire wĩra mũingĩ wa gũteithia Timotheo gũtuĩka Mũkristiano mũgimaru kĩĩroho, no nĩ ooigire atĩ nyina wa Timotheo na cũcũ wao nĩo maambĩrĩirie kũruta Timotheo “maandĩko marĩa matheru.” (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Marũa-inĩ marĩa Paulo aandĩkĩire Aroma, aageithirie aarĩ a Ithe witũ ĩmwe kwa ĩmwe akĩhũthĩra marĩĩtwa mao. Paulo nĩ aamenyaga wĩra wa bata ũrĩa aarĩ a Ithe witũ maahingagia o na akamacokeria ngatho.—Rom. 16:1-4, 6, 12; Afil. 4:3.
7. Tũkwarĩrĩria ciũria irĩkũ rĩu?
7 O ta ũguo ibungo icio twarĩrĩria cionania, gũtirĩ maandĩko monanagia atĩ ariũ a Ithe witũ nĩ a bata gũkĩra aarĩ a Ithe witũ. Aarĩ a Ithe witũ nĩ monanagia wendo na ũtaana na makoragwo na itemi inene thĩinĩ wa kĩũngano. Nĩ matũmaga kĩũngano gĩkorũo na thayũ na ũrũmwe kũgerera mĩthiĩre yao mĩega. No nĩ harĩ ciũria ireyumĩria. Kwa ngerekano-rĩ: Nĩ kĩĩ gĩtũmaga Jehova oige aarĩ a Ithe witũ mehumbĩre mũtwe rĩmwe na rĩmwe? Na tondũ ariũ a Ithe witũ no o mamũragwo gũtuĩka athuri na ndungata cia kĩũngano-rĩ, hihi ũguo nĩ kuuga atĩ mũrũ wa Ithe witũ kĩũngano-inĩ akoragwo arĩ mũtwe wa aarĩ a Ithe witũ othe thĩinĩ wa kĩũngano?
MŨRŨ WA ITHE WITŨ AKORAGWO ARĨ MŨTWE WA AARĨ A ITHE WITŨ OTHE?
8. Kũringana na Aefeso 5:23, hihi mũrũ wa Ithe witũ kĩũngano-inĩ akoragwo arĩ mũtwe wa aarĩ a Ithe witũ othe? Taarĩria.
8 Hihi mũrũ wa Ithe witũ thĩinĩ wa kĩũngano akoragwo arĩ mũtwe wa aarĩ a Ithe witũ othe kĩũngano-inĩ? Aca! Kristo nĩwe mũtwe wao. (Thoma Aefeso 5:23.) Thĩinĩ wa famĩlĩ, mũthuri nĩwe ũkoragwo arĩ mũtwe wa mũtumia wake. Mũrũ wa Ithe witũ mũbatithie, ndakoragwo arĩ mũtwe wa mami wao thĩinĩ wa famĩlĩ. (Ef. 6:1, 2) Nakuo thĩinĩ wa kĩũngano, ũtongoria ũrĩa athuri a kĩũngano makoragwo mehokeirũo igũrũ rĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ ũkoragwo na mĩhaka. (1 Thes. 5:12; Ahib. 13:17) Ĩ ũhoro wĩgiĩ mwarĩ wa Ithe witũ ũtarĩ thĩinĩ wa kĩhiko, na ndaikaranagia na aciari ake rĩngĩ? Agĩrĩirũo gũthiĩ na mbere gũtĩa aciari ake o na gũtuĩka ndakoragwo arĩ rungu rwa ũtongoria wa ithe arĩ mũtwe wa famĩlĩ. Ningĩ nĩ agĩrĩirũo gũtĩa athuri a kĩũngano, ĩndĩ o ta ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa kĩũngano, mũtwe wake nĩ Jesu.
Andũ arĩa matarĩ thĩinĩ wa kĩhiko na mataikaranagia na aciari ao rĩngĩ makoragwo rungu rwa ũtongoria wa Jesu (Rora kĩbungo gĩa 8)
9. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma aarĩ a Ithe witũ rĩmwe na rĩmwe mabatare kwĩhumbĩra mũtwe?
9 O na kũrĩ ũguo, Jehova ehokeire arũme wĩra wa gũtongoria ũhoro-inĩ wĩgiĩ kũrutana, na maũndũ ma ũthathaiya thĩinĩ wa kĩũngano, no ndehokeire atumia wĩra ũcio. (1 Tim. 2:12) Nĩkĩ? Nĩ ũndũ wa gĩtũmi o ta kĩrĩa gĩtũmĩte amũre Jesu akorũo arĩ mũtwe wa mũthuri, gĩa kũiga famĩlĩ yake ĩrĩ na mũbango mwega. No kũngiumĩra ũndũ mwarĩ wa Ithe witũ abatare gwĩka ũndũ wagĩrĩirũo gwĩkwo nĩ mũrũ wa Ithe witũ, hĩndĩ ta ĩyo Jehova oigĩte atĩ agĩrĩirũo kwĩhumbĩra mũtwe.c (1 Kor. 11:4-7) Jehova endaga aarĩ a Ithe witũ meke ũguo ĩrĩ njĩra ya kuonania atĩ nĩ matĩĩte ithimi ciake, no ti nĩgetha onanie atĩ ariũ a Ithe witũ nĩ a bata gũkĩra aarĩ a Ithe witũ. Tũrĩ na maũndũ macio meciria-inĩ, rekei rĩu twarĩrĩrie kĩũria gĩkĩ: Athuri a ciũngano na ciongo cia famĩlĩ makoragwo mehokeirũo maũndũ marĩkũ?
WĨRA WA CIONGO CIA FAMĨLĨ NA ATHURI A KĨŨNGANO NĨ ŨRĨKŨ?
10. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma mũthuri wa kĩũngano ambĩrĩrie gũthondekera kĩũngano mawatho?
10 Athuri a kĩũngano nĩ mendete Kristo, na nĩ mendete “ngʼondu” iria mehokeirũo nĩ Jehova na Jesu. (Joh. 21:15-17) Nĩ ũndũ wa mũthuri kũrũmbũiya kĩũngano, no ambĩrĩrie gwĩciria atĩ atariĩ ta ithe wa andũ arĩa marĩ kĩũngano-inĩ. No ambĩrĩrie gwĩciria atĩ angĩkorũo mũtwe wa famĩlĩ arĩ na kĩhooto gĩa kũiga mawatho nĩguo agitĩre famĩlĩ yake, o na mũthuri wa kĩũngano arĩ na kĩhooto gĩa kũiga mawatho marĩa areciria atĩ no magitĩre kĩũngano. Ningĩ, aarĩ na ariũ a Ithe witũ no mekĩre athuri a kĩũngano ngoro gwĩka ũguo na njĩra ya kũmeera mamatuĩre matua. No hihi athuri a kĩũngano magĩrĩirũo gũtongoria maũndũ thĩinĩ wa kĩũngano ũndũ ũmwe na ũrĩa ciongo cia famĩlĩ itongoragia maũndũ famĩlĩ-inĩ ciao?
Athuri a kĩũngano nĩ marũmbũyagia mabataro ma kĩĩroho ma andũ kĩũngano-inĩ na makamonia wendo. Jehova nĩ amaheete wĩra wa gũtigĩrĩra atĩ kĩũngano nĩ gĩtheru (Rora kĩbungo gĩa 11-12)
11. Nĩ maũndũ marĩkũ mahaanaine harĩ wĩra ũrĩa ciongo cia famĩlĩ na athuri a kĩũngano mehokeirũo?
11 Mũtũmwo Paulo oonanirie atĩ nĩ harĩ maũndũ mamwe mahaanaine gatagatĩ-inĩ ka wĩra ũrĩa kĩongo kĩa famĩlĩ ehokeirũo, na ũrĩa athuri a kĩũngano mehokeirũo. (1 Tim. 3:4, 5) Kwa ngerekano, Jehova endaga andũ thĩinĩ wa famĩlĩ mathĩkĩre mũtwe wa famĩlĩ. (Kol. 3:20) Na njĩra o ta ĩyo, nĩ endaga andũ thĩinĩ wa kĩũngano mathĩkĩre athuri. Jehova endaga ciongo cia famĩlĩ na athuri a kĩũngano matigĩrĩre atĩ nĩ mararũmbũiya mabataro ma kĩĩroho ma andũ arĩa aigĩte rungu rwao. Ningĩ athuri a kĩũngano o hamwe na ciongo cia famĩlĩ, nĩ magĩrĩirũo kuonia wendo andũ arĩa marĩ rungu rwao. Na o ta ũrĩa ciongo njega cia famĩlĩ ciagĩrĩirũo gwĩka, athuri a kĩũngano nĩ matigagĩrĩra atĩ andũ arĩa marĩ rungu rwao nĩ maheo ũteithio rĩrĩa macemania na mathĩna. (Jak. 2:15-17) Makĩria ma ũguo, Jehova erĩgagĩrĩra athuri a kĩũngano na ciongo cia famĩlĩ mateithie andũ arĩa angĩ gwathĩkĩra ithimi ciake ‘matekwagarara maũndũ marĩa mandĩke’ thĩinĩ wa Bibilia.—1 Kor. 4:6.
Ciongo cia famĩlĩ nĩ maheetwo wĩra wa gũtongoria famĩlĩ ciao nĩ Jehova. Mũtwe wa famĩlĩ wendete famĩlĩ yake nĩ aranagĩria na mũtumia wake atanatua matua (Rora kĩbungo gĩa 13)
12-13. O ta ũrĩa Aroma 7:2 yonanĩtie-rĩ, harĩ na ngũrani ĩrĩkũ gatagatĩ ka wĩra ũrĩa athuri a kĩũngano mehokeirũo na ũrĩa ciongo cia famĩlĩ mehokeirũo?
12 O na kũrĩ ũguo, nĩ harĩ ngũrani nene gatagatĩ ka wĩra ũrĩa mũthuri wa kĩũngano ehokeirũo na ũrĩa kĩongo kĩa famĩlĩ ehokeirũo. Kwa ngerekano, Jehova ndaheete ciongo cia famĩlĩ wĩra wa gũtua ciira na kweheria andũ arĩa matarerira thĩinĩ wa kĩũngano, no ehokeire athuri a kĩũngano wĩra ũcio.—1 Kor. 5:11-13.
13 O na kũrĩ ũguo, nĩ harĩ maũndũ mamwe Jehova ehokeire ciongo cia famĩlĩ no ndamehokeire athuri a kĩũngano. Nĩ aheete ciongo cia famĩlĩ wĩra wa kũigĩra famĩlĩ ciao mawatho na gũtigĩrĩra atĩ mawatho macio nĩ mahingio. (Thoma Aroma 7:2.) Kwa ngerekano, kĩongo kĩa famĩlĩ arĩ na kĩhooto gĩa kwĩra ciana ciake mathaa marĩa ciagĩrĩirũo gũkorũo icokete mũciĩ hwaĩ-inĩ. Na ciana ingĩaga gwathĩkĩra watho ũcio, arĩ na kĩhooto gĩa gũcirũnga, kana gũcihe ihera. (Ef. 6:1) O na kũrĩ ũguo, mũthuri wendete famĩlĩ yake nĩ aranagĩria na mũtumia wake atanamba kũiga mawatho tondũ o na Bibilia yugaga erĩ nĩ “mwĩrĩ ũmwe.”d—Mat. 19:6.
TĨAGA KRISTO ARĨ WE MŨTWE WA KĨŨNGANO
Jesu agĩtongorio nĩ Jehova nĩ aheaga kĩũngano gĩa Gĩkristiano ũtongoria (Rora kĩbungo gĩa 14)
14. (a) Kũringana na ũrĩa Mariko 10:45 yonanĩtie-rĩ, nĩkĩ nĩ ũndũ mwagĩrĩru gũkorũo atĩ Jehova athuurĩte Jesu akorũo arĩ we mũtwe wa kĩũngano? (b) Wĩra wa Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia nĩ ũrĩkũ? (Rora gathandũkũ, “Wĩra wa Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia.”)
14 Kũgerera igongona rĩa ũkũũri, Jehova nĩ aagũrire mĩoyo ya andũ othe thĩinĩ wa kĩũngano, na muoyo wa mũndũ ũngĩ o wothe ũngĩkorũo na wĩtĩkio harĩ igongona rĩa ũkũũri. (Thoma Mariko 10:45; Atũm. 20:28; 1 Kor. 15:21, 22) Kwoguo nĩ ũndũ mwagĩrĩru kuona atĩ aamũrire Jesu o ũcio warutire muoyo wake ũrĩ ũkũũri atuĩke mũtwe wa kĩũngano. Nĩ ũndũ ũcio, Jesu arĩ na kĩhooto gĩa gũthondeka mawatho megiĩ ũrĩa andũ, famĩlĩ, o na kĩũngano magĩrĩirũo gwĩka. Ningĩ arĩ na kĩhooto gĩa gũtigĩrĩra atĩ nĩ twarũmĩrĩra mawatho macio. (Gal. 6:2) No Jesu to mawatho tu atũthondekagĩra. Nĩ atũheaga irio cia kĩĩroho na nĩ atwendete ithuothe.—Ef. 5:29.
15-16. Ũreruta atĩa kuumana na ciugo cia mwarĩ wa Ithe witũ Marley na mũrũ wa Ithe witũ Benjamin?
15 Aarĩ a Ithe witũ monanagia atĩ nĩ matĩĩte Kristo na njĩra ya kũrũmĩrĩra ũtongoria wa arũme arĩa amũrĩte mamarũmbũyagie. Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Marley ũrĩa ũikaraga Amerika (US) nĩ ataarĩirie mwerekera ũrĩa aarĩ a Ithe witũ aingĩ makoragwo naguo. Ooigire ũũ: “Nĩ ngenagĩra mũno itemi rĩakwa ndĩ mũtumia na mwarĩ wa Ithe witũ thĩinĩ wa kĩũngano. Nĩ bataraga kwĩrutanĩria mũno nĩguo ngorũo na mwerekera ũrĩa wagĩrĩire wĩgiĩ mũbango ũrĩa Jehova aigĩte wa ũtongoria. No ndũkoragwo ũrĩ ũndũ mũritũ gwĩka ũguo tondũ mũthuri wakwa na ariũ a Ithe witũ thĩinĩ wa kĩũngano nĩ maheete gĩtĩo na nĩ manjokagĩria ngatho nĩ ũndũ wa wĩra ũrĩa ndutaga.”
16 Ariũ a Ithe witũ monanagia atĩ nĩ matĩĩte mũbango wa ũtongoria na njĩra ya kũhe aarĩ a Ithe witũ gĩtĩo. Mũrũ wa Ithe witũ wĩtagwo Benjamin ũikaraga Ngeretha ooigire: “Nĩ ndĩrutĩte maũndũ maingĩ kuumana na macokio ma aarĩ a Ithe witũ mĩcemanio-inĩ na kũgerera tũmaũndũ twega mananjĩra twĩgiĩ kwĩruta na gũkorũo na moimĩrĩro mega ũtungata-inĩ. Nĩ mahingagia mawĩra ma bata mũno.”
17. Twagĩrĩirũo gũtĩa mũbango wa ũtongoria nĩkĩ?
17 Rĩrĩa andũ othe thĩinĩ wa kĩũngano, athuri, atumia, ciongo cia famĩlĩ, na athuri a kĩũngano mataũkĩrũo na matĩa mũbango wa ũtongoria, kĩũngano nĩ gĩkoragwo na thayũ. Na ũndũ wa bata makĩria, nĩ tũgoocithagia Jehova Ithe witũ wa igũrũ ũrĩ wendo.—Thab. 150:6.
RWĨMBO NA. 123 Gwathĩkĩra Mũbango wa Gĩtheokrasi Tũrĩ Ehokeku
a Itemi rĩa aarĩ a Ithe witũ thĩinĩ wa kĩũngano nĩ rĩrĩkũ? Hihi mũrũ wa Ithe witũ kĩũngano-inĩ akoragwo arĩ mũtwe wa aarĩ a Ithe witũ othe kĩũngano-inĩ? Hihi athuri a kĩũngano magĩrĩirũo gũtongoria maũndũ thĩinĩ wa kĩũngano ũndũ ũmwe na ũrĩa ciongo cia famĩlĩ itongoragia maũndũ famĩlĩ-inĩ ciao? Thĩinĩ wa gĩcunjĩ gĩkĩ, nĩ tũkuona ũrĩa Bibilia ĩngĩtũteithia gũcokia ciũria icio.
b Rora kĩbungo gĩa 6 gĩa gĩcunjĩ kĩrĩ na kĩongo “Teithagĩrĩria Aarĩ a Ithe Witũ,” thĩinĩ wa Mũrangĩri wa Septemba 2020.
c Rora gathandũkũ karĩ na kĩongo, “Nĩ Rĩ Mwarĩ wa Ithe Witũ Agĩrĩirũo Kwĩhumbĩra Mũtwe?”
d Nĩguo wone ũhoro makĩria wĩgiĩ nũũ wagĩrĩirũo gũtua kĩũngano kĩrĩa famĩlĩ ĩrĩthiaga, rora kĩbungo gĩa 17-19 gĩa gĩcunjĩ kĩrĩ na kĩongo “Tĩa Itemi rĩa Andũ Arĩa Angĩ Kĩũngano-inĩ kĩa Jehova,” thĩinĩ wa Mũrangĩri wa Agosti 2020.
e Nĩguo wone ũhoro makĩria wĩgiĩ kwĩhumbĩra mũtwe, rora ibuku rĩa ‘Mwĩigei Wendo-inĩ wa Ngai,’ kar. 209-212.
f Nĩguo wone ũhoro makĩria wĩgiĩ wĩra wa Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia, rora Mũrangĩri wa Julaĩ 15, 2013, kar. 20-25.