“Mbaara nĩ ya Jehova”

Ngucanio ĩyo yaambĩrĩirie mwaka-inĩ wa 1999, rĩrĩa thirikari ya Faranja yaugire atĩ no mũhaka wabici itũ ya rũhonge ya Faranja ĩrĩhe mbeca cia igooti rĩa mĩhothi ĩrĩa yaamũkĩrĩte kuuma mwaka wa 1993 nginya wa 1996. Kwoguo tũkĩgeria gũthiĩ magooti-inĩ ma Faranja kũregana na ũndũ ũcio, no tũtionire kĩhooto. Thutha wa kũhootwo igooti-inĩ rĩa gũcokia ciira riiko, thirikari ĩgĩĩtahĩra mbeca makĩria ma euro milioni inya na nuthu (makĩria ma bilioni 607 cia Kenya) iria wabici ya rũhonge yaigĩte bengi. Rĩu mwĩhoko ũrĩa twatigĩtie no gũtwara ciira ũcio Igooti-inĩ Inene rĩa Rũraya rĩa Ihooto cia Andũ. No igooti rĩu rĩtanathikĩrĩria ciira ũcio, rĩkiuga twambe tũcemanie na mawakiri a thirikari hamwe na mũtumia ũmwe warĩ mũrũgamĩrĩri wa igooti rĩu, nĩguo tũgerie kũiguithania ciira ũcio ũtanathiĩ igooti-inĩ.

Nĩ twerĩgagĩrĩra atĩ mũrũgamĩrĩri ũcio nĩ egũtũtindĩkĩrĩria kũniina ũhoro ũcio na njĩra ya gũtwĩra twĩtĩkĩre kũrĩha mbeca imwe harĩ iria thirikari yetagia. No nĩ twataũkagĩrũo wega atĩ tũngĩarĩhire o na mbeca nini tũngĩakorirũo tũkĩagarara motaaro ma Bibilia. Aarĩ na ariũ a Ithe witũ maarutĩte mĩhothi ĩrĩ ya gũteithĩrĩria wĩra wa Ũthamaki, na kwoguo mĩhothi ĩyo ndĩarĩ ya thirikari. (Mat. 22:21) O na kũrĩ ũguo, nĩ twathiire mũcemanio-inĩ ũcio nĩguo tũtĩe ũrĩa igooti rĩaugĩte.

Twacemanirie rumu-inĩ ĩmwe ya igooti rĩu. No mũcemanio ũcio ndwambirie wega, tondũ mũrũgamĩrĩri ũcio aambĩrĩirie na kuuga atĩ Aira a Jehova thĩinĩ wa Faranja nĩ maabatiĩ kũrĩha mbeca imwe cia igooti harĩ iria meetagio. O rĩmwe tũkĩmũũria atĩrĩ, “Hihi nĩ ũĩ atĩ thirikari o na nĩ ĩĩtahĩire mũigana wa makĩria ma euro milioni inya na nuthu kuuma harĩ mbeca iria tũigĩte bengi?”

Aigua ũguo akĩmaka mũno. Na rĩrĩa mawakiri a thirikari maaugire atĩ nĩ ma nĩ meekĩte ũguo, agĩcenjia mawoni make kwerekera ciira ũcio. Akĩmanegenia na akĩniinĩra mũcemanio ũcio hau. O hĩndĩ ĩyo ngĩona atĩ nĩ Jehova watũtemagĩra gacĩra na njĩra tũtangĩerĩgĩrĩire, nĩguo tũhootane ciira-inĩ ũcio. Twaumire kũu tũcanjamũkĩte, tũtegwĩtĩkia ũrĩa gwekĩka.

Kũrĩ Juni 30, 2011, Igooti Inene rĩa Rũraya rĩa Ihooto cia Andũ nĩ rĩatuire ciira ũcio, na tũkĩhootana. Rĩaugire atĩ gwĩtia mbeca icio cia igooti kwarĩ mũgarũ na watho, na rĩgĩatha thirikari ĩtũcokerie mbeca icio yetahĩire, na ĩcokie hamwe na maciaro! Itua rĩu rĩa bata nĩ rĩgitĩrĩte ũthathaiya wa ma bũrũri-inĩ wa Faranja nginyagia ũmũthĩ ũyũ. Kĩũria kĩu kĩmwe tuoririe o na tũtabangĩte, gĩatariĩ ta kahiga karĩa kooragire Goliathu, tondũ nĩ gĩatũmire ciira ũcio ũrĩkĩrĩre wega. No hihi twahootanire nĩkĩ? Tondũ o ta ũrĩa Daudi eerire Goliathu, “mbaara nĩ ya Jehova.”—1 Sam. 17:​45-47.

No ũcio toguo ciira ũrĩa twanahootana. Gũkinyĩria rĩu, o na tũgĩcemanagia na ũkararia mũnene kuumana na thirikari irĩ na hinya o hamwe na ndini, nĩ tũhootanĩte maciira 1,225 magooti-inĩ manene thĩinĩ wa mabũrũri 70, na magooti-inĩ mangĩ ma kĩĩmabũrũri. Ũhootani ũcio nĩ ũgitĩrĩte ihooto imwe citũ, ta ũthathaiya witũ kwandĩkithĩtio kĩĩwatho, kũhunjĩria andũ, kwaga kũnyitanĩra ikũngũĩro-inĩ cia kĩĩmabũrũri, na kwaga gwĩkĩrũo thakame.

No hihi ndakinyĩrĩire atĩa gũthiĩ ciira-inĩ gĩcigo-inĩ kĩa Europe na ndatungataga wabici-inĩ nene ya Aira a Jehova thĩinĩ wa New York, Amerika (US)?

KŨRERŨO NĨ ACIARI AKWA MARĨ AMISHONARĨ

Aciari akwa George na Lucille, nĩ maathiĩte kĩrathi gĩa 12 gĩa cukuru ya Gileadi, na rĩrĩa ndaciarirũo mwaka-inĩ wa 1956 maatungataga bũrũri-inĩ wa Ethiopia. Maaheire rĩĩtwa Philip, o ta mũhunjia ũrĩa warĩ kuo karine-inĩ ya mbere. (Atũm. 21:8) Mwaka ũrĩa warũmĩrĩire, thirikari nĩ yahũũrire ũthathaiya witũ marubuku. O na gũtuĩka ndaarĩ o mũnini, nĩ ndirikanaga wega ũrĩa famĩlĩ itũ yathathayagia Jehova na hitho, na ũndũ ũcio nĩ wangenagia mũno. Ũndũ wa kĩeha nĩ atĩ, mwaka-inĩ wa 1960 anene a thirikari nĩ maatũingatire bũrũri-inĩ ũcio.

Famĩlĩ itũ yathamĩire Wichita, gĩcigo-inĩ kĩa Kansas, Amerika (US), na aciari akwa magĩthiĩ na mbere gũkorũo na kĩyo o ta rĩrĩa maarĩ amishonarĩ. Maatungatagĩra Jehova na ngoro yothe, na magĩtũteithia gũkũra kĩĩroho twĩ hamwe na mwarĩ wa maitũ ũrĩa mũkũrũ Judy, na mũrũ wa maitũ ũrĩa mũnini Leslie, arĩa o nao maaciarĩirũo Ethiopia. Ndabatithirio ndĩ na mĩaka 13, na mĩaka ĩtatũ thutha ũcio, famĩlĩ itũ ĩgĩthamĩra gĩcigo-inĩ kĩa Arequipa, Peru, kũrĩa kwarĩ na bata mũnene wa ahunjia.

Mwaka-inĩ wa 1974 ndĩ na mĩaka 18, wabici ya rũhonge ya Peru nĩ yatũtũmire hamwe na ariũ a Ithe witũ angĩ ana, tũgatungate tũrĩ mapainia a mwanya. Twatũmirũo tũkahunjie icigo-inĩ itarĩ ciahunjio rĩngĩ, irĩma-inĩ cia Central Andes. Twahunjagĩria nginya andũ arĩa maaragia rũthiomi rwa Quechua na rwa Aymara. Twathiaga na ngaari yetagwo Thabina tondũ yahaanaga ta gĩthandũkũ kĩnene. Nĩ ngenaga ndaririkana ũrĩa twahũthagĩra Bibilia kuonia andũ a kũu atĩ ica ikuhĩ Jehova nĩ ekweheria ũthĩni, mĩrimũ, na gĩkuũ. (Kũg. 21:​3, 4) Na andũ aingĩ nĩ meetĩkĩrire ndũmĩrĩri ya Ũthamaki.

GŨTUNGATA WABICI-INĨ ITŨ ĨRĨA NENE

Mwaka-inĩ wa 1977, Albert Schroeder ũrĩa watungataga Kĩama-inĩ Kĩrĩa Gĩtongoragia, nĩ aanjĩkĩrire ngoro njiyũrie fomu ya gũtungata Betheli wabici-inĩ nene ya Aira a Jehova, na ngĩmĩiyũria. Ihinda inini thutha ũcio, kũrĩ Juni 17, 1977, ngĩambĩrĩria gũtungata Betheli ya Brooklyn. Na kwa ihinda rĩa makĩria ma mĩaka ĩna, ngĩruta wĩra rũhonge-inĩ rwa Ũtheru na Ũmenyereri.

Mweri-inĩ wa Juni 1978, nĩ twamenyanire na Elizabeth Avallone kĩgomano-inĩ gĩa kĩĩmabũrũri kĩrĩa gĩekĩirũo New Orleans, Louisiana. Elizabeth aareretwo o ta niĩ nĩ aciari maatungatagĩra Jehova na ngoro yothe. Aatungatĩte arĩ painia wa hĩndĩ ciothe kwa ihinda rĩa mĩaka ĩna, na aarĩ na wendi wa gũthiĩ na mbere na ũtungata wa mahinda mothe ũtũũro-inĩ wake wothe. Thutha ũcio tũgĩikara tũkĩaranagĩria, na thutha wa ihinda inini tũkĩendana. Mũthia-inĩ tũkĩhikania Oktomba 20, 1979, na tũkĩambĩrĩria gũtungata Betheli tũrĩ hamwe.

Aarĩ na ariũ a Ithe witũ kĩũngano-inĩ gitũ kĩa mbere kĩa Brooklyn Spanish nĩ maatuonirie wendo mũnene mũno. Na nĩ tũtungatĩte ciũngano-inĩ ingĩ ithatũ iria o nacio ituonetie wendo mũnene na igatũtiirĩrĩra ũtungata-inĩ witũ wa Betheli. Nĩ tũcokagia ngatho nĩ ũndũ wa ũteithio wao, o hamwe na ũteithio wa arata na andũ aitũ a famĩlĩ arĩa maatũteithagĩrĩria kũrũmbũiya aciari aitũ akũrũ.

GŨTUNGATA RŨHONGE-INĨ RWA MAŨNDŨ MA WATHO

Kũrĩ Janũarĩ 1982, nĩ ndamakire mũno rĩrĩa nderirũo ngatungate Rũhonge-inĩ rwa Maũndũ ma Watho kũu Betheli. Mĩaka ĩtatũ thutha ũcio, nĩ ndoririo thiĩ cukuru ya gũthomera watho nĩguo nduĩke wakiri wĩ na marũa. Ihinda-inĩ rĩu ndathomaga nĩ ndagegire mũno kũmenya ũhoro wĩgiĩ maũndũ marĩa mothe andũ bũrũri-inĩ wa Amerika (US) na mabũrũri-inĩ mangĩ makoragwo na wĩyathi wa gwĩka, nĩ ũndũ wa maciira marĩa Aira a Jehova manahootana. Maciira macio ma bata twanahootana nĩ maaragĩrĩrio na njĩra ndikĩru kĩrathi-inĩ kĩu.

Mwaka-inĩ wa 1986 ndĩ na mĩaka 30, nĩ ndatuirũo mũrori wa Rũhonge rwa Maũndũ ma Watho. Na tondũ ndaarĩ o mwĩthĩ na ndiamenyaga wega moritũ marĩa ingĩacemanirie namo, ndonire ũcio ũrĩ mweke wa mwanya no nĩ ndetigagĩra.

Ndatuĩkire wakiri mwaka-inĩ wa 1988, no ndiamenyaga ũrĩa gĩthomo kĩu kĩahutĩtie ũrata wakwa hamwe na Jehova. Gĩthomo kĩa igũrũ no gĩtũme mũndũ etũũgĩrie na eyonage arĩ wa bata gũkĩra andũ arĩa matarĩ na gĩthomo ta kĩu. No mũtumia wakwa Elizabeth nĩ aandeithirie gũcokereria mũtaratara mwega wa maũndũ ma kĩĩroho ta ũrĩa ndaarĩ naguo itanathiĩ gũthomera maũndũ megiĩ watho. Nĩ ndoire ihinda, no o kahora nĩ ndahotire gũcokereria maũndũ ma kĩĩroho. Nĩ ndĩrutĩte atĩ gũkorũo na ũũgĩ mũingĩ wa maũndũ tiguo ũndũ ũrĩa wa bata ũtũũro-inĩ. Ũndũ ũrĩa ũrehaga gĩkeno kĩa ma nĩ kũgĩa na ũrata wa hakuhĩ hamwe na Jehova, gũkorũo ũmwendete kuuma ngoro, o hamwe na kwenda andũ ake.

KŨRŨĨRĨRA NA KŨRŨMIA ŨHORO ŨRĨA MWEGA KĨĨWATHO

Ndarĩkia gũthomera maũndũ ma watho, ngĩambĩrĩria gũteithĩrĩria Rũhonge rwa Maũndũ ma Watho kũu Betheli, na gũtetera ithondeka ritũ na ihooto citũ magooti-inĩ. Wĩra ũcio warĩ wa gũcanjamũra, ĩndĩ warĩ na moritũ tondũ wa ũrĩa maũndũ maacenjagia na ihenya ithondeka-inĩ ritũ. Kwa ngerekano mĩaka-inĩ ya 1990, Rũhonge rwa Maũndũ ma Watho nĩ ruoririo rũtabanie ũhoro wĩgiĩ ũrĩa tũngĩgarũrĩra mũbango wa gwĩtagia andũ mbeca twamahe mabuku. Thutha ũcio Aira a Jehova nĩ maambĩrĩirie kũheanaga mabuku matekũrĩhia. Ũndũ ũcio nĩ wahũthirie wĩra thĩinĩ wa Betheli na ũtungata-inĩ, na ningĩ ũgĩtũma nginyagia ũmũthĩ ũyũ mawĩra macio marutagwo matekũbatara kũrĩhĩrũo igooti. Andũ amwe moonaga ta ũgarũrũku ũcio ũngĩatũmire mĩhothi itũ ĩnyihe, twage mabuku ma kũheanaga ũtungata-inĩ, na kwoguo andũ aingĩ mage gũkinyĩrũo nĩ ũhoro ũrĩa mwega. Ĩndĩ ũguo tiguo gwathiire. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ kuuma mwaka wa 1990, mũigana wa arĩa matungatagĩra Jehova nĩ kuongerereka wongererekete na makĩria ma maita merĩ, na rĩu mũndũ o wothe no erute ũhoro wa ma hatarĩ marĩhi. Nĩ ndĩyoneire atĩ maũndũ macio o hamwe na mogarũrũku mangĩ ma ithondeka mahotekaga nĩ ũndũ wa ũteithio wa Jehova, na ũtongoria ũrĩa aheanaga kũgerera harĩ ngombo ĩrĩa njĩhokeku.—Tham. 15:2; Mat. 24:45.

Ma nĩ atĩ tũtihootanaga maciira igooti-inĩ nĩ ũndũ wa gũkorũo na mawakiri marĩ na ũũgĩ wa mwanya. Kaingĩ anene a thirikari makinyagĩrĩra gũtua itua rĩratũnyita mbaru nĩ ũndũ wa mĩthiĩre itũ mĩega. Nĩ ndeyoneire ũndũ ta ũcio mwaka-inĩ wa 1998, rĩrĩa ariũ a Ithe witũ atatũ a Kĩama Kĩrĩa Gĩtongoragia hamwe na atumia ao maathiĩte igomano ciarĩ cia mwanya bũrũri-inĩ wa Cuba. Ciĩko ciao cia ũtugi na gĩtĩo nĩ ciatũmire anene a thirikari metĩkie biũ atĩ tũtinyitaga mbaru maũndũ ma gĩũteti, na kwoguo ciarĩ na maumĩrĩro mega o na gũkĩra ciugo iria twerĩte anene acio mĩcemanio-inĩ ĩrĩa twekĩte nao.

O na kũrĩ ũguo, rĩmwe nĩ tũbataraga kũhiũrania na ũndũ ũtarĩ wa kĩhooto na njĩra ya “kũrũĩrĩra na kũrũmia ũhoro ũrĩa mwega kĩĩwatho” igooti-inĩ. (Afil. 1:7) Kwa ngerekano, kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ mabũrũri mamwe ma Europe na anene a thirikari ya South Korea matiatĩaga kĩhooto gitũ gĩa kũrega kũingĩra ũtungata-inĩ wa njeshi. Nĩ ũndũ ũcio, ariũ a Ithe witũ ta 18,000 thĩinĩ wa Europe na ariũ a Ithe witũ makĩria ma 19,000 a South Korea nĩ maaikĩtio njera nĩ ũndũ wa itua rĩao rĩa kwaga kũingĩra ũtungata-inĩ wa njeshi.

Mũthia-inĩ kũrĩ Julaĩ 7, 2011, Igooti Inene rĩa Rũraya rĩa Ihooto cia Andũ nĩ rĩatuire itua rĩa bata ciira-inĩ wa Bayatyan v. Armenia rĩkiuga atĩ mabũrũri mothe ma Europe nĩ mabatiĩ kũheanaga mawĩra ma mũthemba ũngĩ harĩ andũ arĩa maarega kũingĩra ũtungata-inĩ wa njeshi nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao. Thutha-inĩ igooti rĩa maũndũ megiĩ gatiba rĩa South Korea nĩ rĩatuire itua o ta rĩu mweri-inĩ wa Juni 28, 2018. Hatarĩ nganja tũtingĩahootanire maciira macio korũo nĩ harĩ ariũ a Ithe witũ amwe ethĩ maagire kũrũmia mũrũgamo wao.

Rũhonge rwa maũndũ ma watho wabici-inĩ itũ nene na wabici-inĩ iria ingĩ cia honge thĩinĩ wa thĩ yothe, nĩ ciĩrutanagĩria mũno gũtetera kĩhooto gitũ gĩa Ũthathaiya na kũhunjia ũhoro wa Ũthamaki. Tuonaga ũrĩ mweke wa mwanya gũteithĩrĩria aarĩ na ariũ a Ithe witũ rĩrĩa marakarario nĩ thirikari. O na tũngĩaga kũhootana ciira mũna igooti-inĩ, ihooto iria tũkoragwo tũrutĩte nĩ irutaga ũira kũrĩ mangavana, athamaki, na kũrĩ ndũrĩrĩ. (Mat. 10:18) Manjanji, anene a thirikari, nyũmba cia mohoro, o hamwe na andũ angĩ nĩ makinyagĩrĩra gwĩciria ũhoro wa maandĩko ma Bibilia marĩa tũkoragwo twandĩkĩte handũ kana tũkamagweta tũkĩruta ihooto citũ. Andũ arĩa me na ngoro njega nĩ merutaga ũhoro wĩgiĩ Aira a Jehova na kĩhumo kĩa wĩtĩkio wao, o na amwe ao magakinyĩrĩra gũtuĩka aarĩ na ariũ a Ithe witũ.

NĨ NJOKAGĨRIA JEHOVA NGATHO

Kwa ihinda rĩa mĩaka 40 mĩthiru, nĩ ngĩte na mweke wa kũrutithania wĩra na wabici itiganĩte cia honge thĩinĩ wa thĩ yothe maũndũ-inĩ megiĩ watho, ngathiĩ magooti-inĩ matiganĩte, na ngacemania na anene aingĩ a thirikari. Nĩ ngenagio mũno nĩ arĩa tũrutithanagia wĩra nao Rũhonge-inĩ rwa Maũndũ ma Watho wabici-inĩ itũ nene na honge-inĩ iria ingĩ cia maũndũ ma watho thĩinĩ wa thĩ, na nĩ ndĩmendete mũno. Ningĩ nĩ ngeneire irathimo nyingĩ na ngagĩa na ũtũũro ũrĩ na gĩkeno.

Ihinda-inĩ rĩu rĩothe rĩa mĩaka 45, Elizabeth akoretwo arĩ ũteithio mũnene na nĩ aandiirĩrĩire kũrĩ mathĩna na gũtarĩ. Nĩ angenagia mũno tondũ ekaga ũguo o na arĩ na mũrimũ ũtũmaga age hinya wa mwĩrĩ.

Nĩ twĩyoneire atĩ hinya na ũhootani itiumanaga na ũhoti witũ. O ta ũrĩa Daudi aaugire, “Jehova nĩwe hinya wa andũ ake.” (Thab. 28:8) Hatarĩ nganja, “mbaara nĩ ya Jehova.”