Jesu ooigire ũũ: “Rũrĩrĩ nĩ rũgookĩrĩra rũrĩa rũngĩ, na ũthamaki ũũkĩrĩre ũrĩa ũngĩ. Nĩ gũkaagĩa ithingithia nene, na ngʼaragu na mĩrimũ mĩũru kũndũ na kũndũ.” (Luka 21:10, 11) O ta ũrĩa kĩrore kĩmenyithanagia mũndũ mũna, maũndũ macio kũhaanĩka hĩndĩ ĩmwe kũngĩgaakorũo kũrĩ kĩmenyithia atĩ “Ũthamaki wa Ngai nĩ ũkuhĩrĩirie.” Hihi maũndũ macio nĩ mahaanĩkĩte hĩndĩ ĩmwe thĩinĩ wa thĩ yothe? Reke tuone ũira ũronania ũguo.

2. ITHINGITHIA

Ibuku rĩa Britannica Academic riugĩte ũũ: “O mwaka nĩ gũkoragwo na ithingithia nene ta 100 irĩ na ũhoti wa kũrehe “mwanangĩko mũnene.” Na ũthuthuria ũmwe thĩinĩ wa Amerika (US) uugĩte atĩ, “kũringana na rekondi cia ihinda iraihu (kuuma kĩndũ mwaka wa 1900), o mwaka nĩ twĩrĩgagĩrĩra ithingithia 16 nene.” O na gũtuĩka andũ amwe no moige atĩ ithingithia cionekaga ta irongerereka tondũ nĩ kũgĩte na njĩra njega cia kũmenya rĩrĩa kwagĩa na gĩthingithia, ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ ithingithia nene thĩinĩ wa thĩ nĩ irehaga mĩnyamaro na gĩkuũ na gĩkĩro kĩnene.

3. NGʼARAGU

Kaingĩ kũgĩaga ngʼaragu nĩ ũndũ wa mbaara, ungumania, mathĩna ma kĩĩmbeca, ũrĩmi mũũru, kana kwaga mĩbango mĩega ya rĩrĩa rĩera rĩathũka. Riboti ya 2018 ya kĩama kĩrĩa kĩrũmbũyagia ũhoro wa irio kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri (WFP) yugĩte ũũ: “Thĩinĩ wa thĩ yothe, andũ milioni 821 matirĩ na irio cia kũigana, na andũ milioni 124 harĩ acio nĩ agũmĩre nĩ ngʼaragu.” O mwaka, ciana ta milioni 3.1 nĩ ikuaga nĩ ũndũ wa kwaga irio iria ciagĩrĩire thĩinĩ wa mwĩrĩ. Mwaka-inĩ wa 2011, hakuhĩ nuthu ya ciana iria ciakuire thĩinĩ wa thĩ yothe, ciakuire nĩ ũndũ wa kwaga irio iria ciagĩrĩire thĩinĩ wa mwĩrĩ.

4. MĨRIMŨ MĨŨRU

Ibuku rĩmwe rĩa Kĩama kĩa Ũgima wa Mwĩrĩ gĩa Thĩ (WHO), riugĩte ũũ: ‘Kuuma mwaka wa 2001, nĩ gũkoretwo na mĩrimũ mĩũru. Mĩrimũ ya tene ta cholera, na yellow fever nĩ ĩcokete, na ĩngĩ mĩerũ ĩkoimĩra ta SARS, pandemic influenza, MERS, Ebola, na Zika.’ Na ica ikuhĩ nĩ kuumĩrĩte kĩngʼũki gĩa Korona. O na gũtuĩka athomi a sayansi na mandagĩtarĩ nĩ mathomete maũndũ maingĩ megiĩ mĩrimũ, matihotete kuona kĩhonia kĩa mĩrimũ yothe mĩũru ĩrĩa ĩrĩ kuo.