Mabuku Marĩa Magwetetwo Thĩinĩ wa Kabuku ka Mũcemanio wa Ũtũũro na Ũtungata
MĨĨ 2-8
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | 1 SAMUELI 27-29
“Ũrĩa Daudi Aabangaga Mbaara Ciake”
it-1 41
Akishi
Maita merĩ rĩrĩa Daudi ooragĩra Saulu, aacaririe mwĩgitio gĩcigo-inĩ kĩa Mũthamaki Akishi. Riita rĩa mbere, rĩrĩa Daudi eekũĩirũo atĩ aarĩ thũ, eetuire mũgũrũki, na Akishi akĩmũrekereria athiĩ akĩona ta gũtarĩ ũndũ mũũru angĩka. (1Sa 21:10-15; Thb 34:Kohoro ga gũtaarĩria; 56:Kohoro ga gũtaarĩria) Riita rĩa kerĩ, Daudi aarĩ hamwe na njamba 600 cia ita hamwe na famĩlĩ ciao, na kwoguo Akishi akĩmahe Zikilagi maikarage kuo. Ihinda-inĩ rĩa mwaka ũmwe na mĩeri ĩna ĩrĩa maarĩ kũu, Akishi eeciragia atĩ gĩkundi kĩu kĩa Daudi gĩatharĩkagĩra taũni cia Judea, no ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ Daudi aatharĩkagĩra Ageshuru, Agirizi, na Aamaleki. (1Sa 27:1-12) Akishi nĩ aaheenekire, nginya agĩtua Daudi mũrangĩri wake rĩrĩa Afilisti maabangaga gũthiĩ gũtharĩkĩra Mũthamaki Saulu. No marĩ hakuhĩ gũthiĩ mbaara-inĩ, “athani a Afilisti” makiuga atĩ matigũtwarana na Daudi na arũme ake, na kwoguo makĩrũo macoke Zikilagi. (1Sa 28:2; 29:1-11) Rĩrĩa Daudi aatuĩkire mũthamaki na agĩthiĩ gũũkĩrĩra itũũra rĩa Gathu, Akishi ndoragirũo. Aarĩ o muoyo nginya hĩndĩ ya wathani wa Suleimani.—1Ath 2:39-41.
it-2 245 kĩb. 6
Maheeni
O na gũtuĩka Bibilia nĩ yonanĩtie atĩ kũheenania nĩ kũũru, ũguo ti kuuga atĩ mũndũ nĩ agĩrĩirũo kũheana ũhoro wa ma kũrĩ andũ arĩa matagĩrĩirũo kũũmenya. Jesu Kristo aaheanire ũtaaro ũyũ: “Mũtikanahe ngui indo iria nyamũre, o na kana mũikĩrie ngũrũe ruru cianyu, nĩgetha itikanacirangĩrĩrie thĩ icoke igarũrũke imũtharĩkĩre.” (Mat 7:6) Nĩkĩo rĩmwe na rĩmwe Jesu aagaga kũheana ũhoro wothe kana macokio ma ĩmwe kwa ĩmwe ma ciũria imwe, angĩonire atĩ gwĩka ũguo nĩ kũngĩarehire ũgwati. (Mat 15:1-6; 21:23-27; Joh 7:3-10) Gĩtũmi kĩu nokĩo gĩatũmire Iburahimu, Isaaka, Rahabu, na Elisha mahĩtithie kana mage kũheana ũhoro wothe kũrĩ andũ mataarĩ athathaiya a Jehova.—Kĩa 12:10-19; mũr 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; Jak 2:25; 2Ath 6:11-23.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
w10 1/1 20 kĩb. 5-6
Hihi Andũ Arĩa Makuĩte no Mateithie Arĩa Marĩ Muoyo?
Ta wĩcirie ũndũ ũyũ. Bibilia yonanĩtie atĩ rĩrĩa mũndũ akua, ‘acokaga tĩri-inĩ’ na “meciria make magathira.” (Thaburi 146:4) Saulu na Samueli nĩ mooĩ atĩ Ngai nĩ aakaananĩtie andũ gũthiĩ kũrĩ andũ arĩa maragia na maroho. O na mbere ĩyo, Saulu nĩ aatongoretie andũ harĩ kweheria ũgo na ũragũri bũrũri-inĩ.—Maũndũ ma Alawii 19:31.
Reke twĩcirie ũndũ ũngĩ. Korũo Samueli aarĩ o muoyo arĩ kĩũmbe kĩa roho-rĩ, hihi nĩ angĩagararire watho wa Ngai na anyitanĩre na mũndũ waragia na maroho nĩguo monane na Saulu? Jehova nĩ aaregete kwaria na Saulu. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, hihi mũndũ waragia na maroho nĩ angĩatindĩkĩrĩirie Ngai Mwene-Hinya-Wothe aranĩrie na Saulu kũgerera Samueli ũcio wakuĩte? Aca. Ũrĩa kũrĩ nĩ atĩ “Samueli” ũcio ndaarĩ mũnabii ũrĩa warĩ mwĩhokeku harĩ Ngai. Ndaimono nĩyo yetuĩte Samueli ũcio wakuĩte.
MĨĨ 9-15
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | 1 SAMUELI 30-31
“Wĩhe Hinya Kũgerera Jehova Ngai Waku”
w06 8/1 28 kĩb. 12
Wĩtigĩre Jehova, Ũgĩe na Gĩkeno!
12 Gũkorũo atĩ Daudi nĩ eetigĩrĩte Jehova, to kũmũgirĩrĩria kwamũgiragĩrĩria gwĩka maũndũ moru. Nĩ kwamwĩkĩraga hinya akahota gũtua matua ma ũũgĩ o na agĩcemanagia na maũndũ maritũ. Ihinda rĩa mwaka ũmwe na mĩeri ĩna, Daudi na arũme ake meethire mwĩgitio Zikilagi bũrũri-inĩ wa Afilisti, hĩndĩ ĩrĩa mooragĩra Saulu. (1 Samueli 27:5-7) Hĩndĩ ĩmwe rĩrĩa arũme acio maathiĩte, gĩkundi kĩa Aamaleki nĩ gĩokire gĩgĩcina itũũra rĩu na gĩgĩtaha atumia othe a arũme acio, ciana, o na mahiũ. Rĩrĩa maacokire na makĩona ũrĩa gwathiĩte, Daudi na arũme acio ake nĩ maarĩrire. O na ihenya kĩeha kĩrĩa maarĩ nakĩo gĩgĩtũma magĩe na marũrũ, nao arũme acio a Daudi makiuga nĩ mekũmũhũũra na mahiga. O na gũtuĩka Daudi aarĩ na mĩtangĩko, ndaakuire ngoro. (Thimo 24:10) Tondũ nĩ eetigĩrĩte Ngai, nĩ aamwĩhokire, na “akĩĩhe hinya kũgerera Jehova.” Nĩ ũndũ wa ũteithio wa Ngai, Daudi na arũme ake nĩ maakinyĩire Aamaleki, na makĩmatunya indo iria ciothe maatahĩte.—1 Samueli 30:1-20.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
w05 3/15 24 kĩb. 8
Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Samueli wa Mbere
30:23, 24. Itua rĩu, rĩrĩa rĩaumanĩte na ũndũ ũrĩa ũgwetetwo thĩinĩ wa Ndari 31:27, rĩonanagia atĩ Jehova nĩ akenagio nĩ arĩa marutaga mawĩra ma gũteithĩrĩria thĩinĩ wa kĩũngano. Kwoguo ũndũ o wothe tũreka, nĩ ‘tũwĩkagei na ngoro yothe ta arĩ Jehova tũrekĩra no ti andũ.’—Akolosai 3:23.
MĨĨ 16-22
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | 2 SAMUELI 1-3
“Tũreruta Atĩa Kuumana na ‘Rwĩmbo rwa Ũta’?”
w00 6/15 13 kĩb. 9
Tĩaga Arĩa Marĩ na Ũnene Igũrũ Rĩaku
9 Hihi Daudi nĩ aatangĩkaga hĩndĩ ĩrĩa eekagwo maũndũ matarĩ ma kĩhooto? Aakaĩire Jehova akĩmwĩra: “Andũ matarĩ tha nĩ maracaria muoyo wakwa.” (Thaburi 54:3) Aaitũrũrĩire Jehova ngoro yake akĩmwĩra: “Honokia kuuma harĩ thũ ciakwa, wee Ngai wakwa . . . Arũme marĩ hinya nĩ maratharĩkĩra no ti tondũ nĩ nduĩkĩte mũremi kana ngehia, wee Jehova. O na gũtuĩka ndirĩ ũndũ mũũru ndekire, mahiũhaga na makehaarĩria gũtharĩkĩra. Arahũka ndagũkaĩra wone ũndũ ũrĩa ũrekĩka harĩ niĩ.” (Thaburi 59:1-4) Hihi wanekora ũndũ-inĩ ta ũcio—hatirĩ ũndũ mũũru wĩkĩire mũndũ ũrĩ na ũnene, no agatũma ũkorũo na ihinda iritũ? Daudi ndaagire kũhe Saulu gĩtĩo. Hĩndĩ ĩrĩa Saulu aakuire, handũ ha Daudi gũkena, aatungire rwĩmbo rwa gũcakaya akiuga: “Saulu na Jonathani mararĩ ende na a bata ũtũũro-inĩ wao . . . Mararĩ na mĩtũkĩ gũkĩra nderi, na mararĩ na hinya gũkĩra mĩrũthi. Inyuĩ airĩtu a Isiraeli, cakaĩrai Saulu.” (2 Samueli 1:23, 24) O na gũtuĩka Daudi nĩ aahĩtĩirio nĩ Saulu, aarĩ kĩonereria kĩega harĩ gũtĩa mũitĩrĩrie maguta wa Jehova.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 369 kĩb. 2
Mũrũ wa Ithe na Mũndũ
Mũndũ no etwo “mũrũ wa ithe na mũndũ” angĩkorũo marĩ na mĩoroto ĩhaanaine hamwe na mũndũ ũcio ũngĩ. Kwa ngerekano, Mũthamaki Hiramu wa Turo nĩ eetire Mũthamaki Suleimani mũrũ wa ithe, na ti tondũ tu atĩ maarĩ na ũnene ũhaanaine, ĩndĩ no kũhoteke nĩ tondũ o erĩ maarĩ na wendi ũhaanaine wa kũneana mbaũ na indo ingĩ nĩ ũndũ wa hekarũ. (1Ath 9:13; 5:1-12) Daudi aandĩkire ũũ: “Atĩrĩrĩ, ĩ nĩ wega atĩa, o na nĩ ũndũ wĩ gĩkeno atĩa ariũ a ithe ũmwe gũtũũrania hamwe marĩ na ũrũmwe!” Ciugo icio cionanagia atĩ andũ gũkorũo marĩ a thakame ĩmwe, to kuo tu kũngĩtũma magĩe na thayũ na ũrũmwe. (Thb 133:1) O na ũndũ ũrĩa watũmire Daudi ete Jonathani mũrũ wa ithe ti gũkorũo maciaranĩirũo, no nĩ tondũ nĩ meendaine na maarĩ na maũndũ mahaanaine. (2Sa 1:26) Arata mangĩkorũo na ngumo ihaanaine, o na ngumo icio ingĩkorũo irĩ njũru, no metwo andũ a ithe ũmwe.—Thi 18:9.
MĨĨ 23-29
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | 2 SAMUELI 4-6
“Tũũria Guoya Ũrĩa Wagĩrĩire Ũhoro-inĩ Wĩgiĩ Kũrakaria Jehova”
w05 5/15 17 kĩb. 8
Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Samueli wa Kerĩ
6:1-7. O na gũtuĩka Daudi aarĩ na muoroto mwega, nĩ aagararire watho wa Ngai rĩrĩa aathamirie Ithandũkũ rĩa Kĩrĩkanĩro rĩkuuĩtwo na gakaari na ũndũ ũcio ndwarĩ na maumĩrĩra mega. (Thama 25:13, 14; Ndari 4:15, 19; 7:7-9) O na ũndũ ũrĩa Uza eekire wa kũnyita Ithandũkũ rĩa Kĩrĩkanĩro wonanagia atĩ mawatho ma Jehova maticenjagia o na mũndũ angĩkorũo na muoroto mwega.
w05 2/1 27 kĩb. 20
Hĩndĩ Ciothe Jehova Ekaga Ũndũ Ũrĩa Wagĩrĩire
20 Uza nĩ aagĩrĩirũo gwĩciria ataneka ũndũ ũcio eekire. Ithandũkũ rĩa Kĩrĩkanĩro rĩoonanagia gũkorũo kuo kwa Jehova. Watho nĩ woonanĩtie wega atĩ rĩtiaagĩrĩire kũhutio nĩ andũ matetĩkĩrĩtio, na atĩ mũndũ angĩekire ũguo no gũkua angĩakuire. (Ndari 4:18-20; 7:89) Kwoguo wĩra wa gũthaamia ithandũkũ rĩu itheru waagĩrĩire kuoywo na ũritũ. Uza aarĩ Mũlawii (o na gũtuĩka ndaarĩ mũthĩnjĩri-Ngai), kwoguo no mũhaka akorũo nĩ ooĩ Watho wega. Ningĩ, mĩaka mĩingĩ mbere ĩyo, Ithandũkũ rĩa Kĩrĩkanĩro nĩ rĩatwarĩtwo nyũmba-inĩ ya ithe nĩguo rĩrangagĩrũo. (1 Samueli 6:20–7:1) Rĩaikarĩte kũu ta mĩaka 70, nginya rĩrĩa Daudi aarĩthamirie. Kwoguo kuuma Uza arĩ o mũnini, no kũhoteke nĩ aamenyaga mawatho megiĩ Ithandũkũ rĩu.
w05 2/1 27 kĩb. 21
Hĩndĩ Ciothe Jehova Ekaga Ũndũ Ũrĩa Wagĩrĩire
21 O ta ũrĩa hekũgwetetwo, Jehova no ahote gũthoma ngoro. Tondũ Kiugo gĩake kiugaga Uza eekire ‘gĩĩko gĩtagĩrĩire,’ no kũhoteke Jehova nĩ oonire muoroto wake mũũru ũrĩa ũtagwetetwo Bibilia-inĩ. Hihi Uza aarĩ mũndũ wa kwĩĩkĩrĩra, na warĩ na mwerekera wa kwagarara mĩhaka ĩrĩa ĩigĩtwo? (Thimo 11:2) Hihi kuonwo nĩ andũ agĩtongoria Ithandũkũ rĩa Kĩrĩkanĩro rĩrĩa famĩlĩ yao yatũũrĩte ĩrangĩire kwao mũciĩ nĩ gwatũmire aigue arĩ wa bata mũno? (Thimo 8:13) Hihi Uza nĩ kwaga aagĩte wĩtĩkio, nginya ageciria atĩ guoko kwa Jehova nĩ gũkuhĩ ũndũ gũtangĩahotire kũnyitĩrĩra ithandũkũ rĩu itheru rĩrĩa rĩoonanagia gũkorũo kuo gwake? O ũrĩa kũngĩkorũo kwarĩ, twĩ na ma atĩ Jehova eekire ũrĩa kwagĩrĩire. No kũhoteke nĩ oonire ũndũ ngoro-inĩ ya Uza, ũrĩa watũmire amuoere ikinya na ihenya.—Thimo 21:2.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
w96 4/1 29 kĩb. 1
Hĩndĩ Ciothe Ikagĩria Jehova Mũrigo Waku
Tondũ Daudi nĩwe warĩ mũthamaki, no mũhaka angĩacokereirũo nĩ mahĩtia. Ũrĩa ooire ũndũ ũcio kũronania atĩ o na arĩa me na ũrata mwega hamwe na Jehova, rĩmwe no mage kũhiũrania wega na moritũ. Daudi aambire akĩrakara, agĩcoka agĩĩtigĩra. (2 Samueli 6:8, 9) Ũndũ ũcio nĩ wageririe mũno gĩkĩro kĩrĩa eehokete Jehova nakĩo. Hĩndĩ ĩyo ndaaikĩirie Jehova mũrigo wake, tondũ ndaarũmĩrĩire maathani make. Hihi rĩmwe nĩ twĩkoraga ũndũ-inĩ ta ũcio? Hihi nĩ tũcokagĩrĩria Jehova mahĩtia nĩ ũndũ wa mathĩna marĩa maumanĩte na kwaga kũrũmĩrĩra ũtongoria wake?—Thimo 19:3.
Wĩrutanĩrie Biũ Ũtungata-inĩ
w05 10/1 23-24 kĩb. 14-15
‘Ithaa rĩa Ituĩro nĩ Ikinyu’!
14 O tũgĩikaraga twĩiguĩte-rĩ, nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩrĩgĩrĩra? Ibuku rĩa Kũguũrĩrio nĩ rĩonanĩtie maũndũ marũmanĩrĩire marĩa magekĩka, nĩguo muoroto wa Ngai ũhinge. Nĩ ũndũ wa bata twĩke kũringana na ũrĩa ibuku rĩu riugĩte, nĩguo tũikarage twĩhaarĩirie. Ũrathi ũrĩa ũrĩ thĩinĩ warĩo ũtaaragĩria maũndũ marĩa mangĩgekĩka “mũthenya wa Mwathani,” ũrĩa waambĩrĩirie rĩrĩa Kristo aatuĩkire mũthamaki kũrĩa igũrũ mwaka wa 1914. (Kũguũrĩrio 1:10) Ibuku rĩa Kũguũrĩrio rĩtuonagia atĩ nĩ kũrĩ mũraika ũheetwo wĩra wa kũhunjia “ũhoro mwega wa tene na tene.” Augaga ũũ na mũgambo mũnene: “Mwĩtigĩrei Ngai na mũmũgooce, tondũ ithaa rĩake rĩa ituĩro nĩ ikinyu.” (Kũguũrĩrio 14:6, 7) “Ithaa” rĩu rĩa ituĩro nĩ ihinda inini; rĩhutĩtie kũmenyithanio na kũhingio kwa matuĩro marĩa magwetetwo ũrathi-inĩ ũcio. Tũratũũra ihinda-inĩ rĩu.
15 Rĩu, ithaa rĩu rĩa ituĩro rĩtanathira, twĩrĩtwo ũũ: “Mwĩtigĩrei Ngai na mũmũgooce.” Ũguo nĩ kuuga atĩa? Gũkorũo na guoya ũrĩa wagĩrĩire harĩ Ngai kwagĩrĩire gũtũma twĩtheme maũndũ moru. (Thimo 8:13) Tũngĩkorũo tũtĩĩte Ngai, nĩ tũrĩmũthikagĩrĩria tũrĩ na gĩtĩo kĩnene. Tũtirĩrekaga mĩhangʼo ĩtũme twage gũthomaga Kiugo gĩake Bibilia o mũthenya. Tũtirĩagaga kũrũmĩrĩra ũtaaro ũrĩa atũheete wĩgiĩ gũthiaga mĩcemanio ya Gĩkristiano. (Ahibirania 10:24, 25) Nĩ tũrĩoyaga na ũritũ mweke ũrĩa twĩ naguo wa kũhunjia ũhoro mwega wĩgiĩ Ũthamaki wa Ngai, na tũgekaga ũguo twĩ na kĩyo. Nĩ tũrĩhokaga Jehova hĩndĩ ciothe na tũgeka ũguo na ngoro yothe. (Thaburi 62:8) Nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ Jehova nĩwe Mwathani Mũnene wa Igũrũ na Thĩ, nĩ tũmũtĩaga na njĩra ya kũmwathĩkĩra twĩyendeire, arĩ we wagĩrĩirũo gũtongoria ũtũũro witũ. Hihi wee nĩ wĩtigĩrĩte Ngai na ũkamũgooca na njĩra icio ciothe?
MĨĨ 30–JUNI 5
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | 2 SAMUELI 7-8
“Jehova nĩ Aagĩire Kĩrĩkanĩro na Daudi”
w10 4/1 20 kĩb. 3
‘Ũthamaki Waku Ũgũtũũra Ũrũmĩte Tene na Tene’
Jehova nĩ aahutirio nĩ wendi ũrĩa Daudi aarĩ naguo ngoro-inĩ yake. Nĩ ũndũ wa wĩrutĩri ũrĩa Daudi aarĩ naguo, na kũringana na ũrathi, Ngai nĩ aagĩire kĩrĩkanĩro hamwe nake atĩ nĩ kũngĩkagĩa mũndũ wa famĩlĩ yake ũrĩa ũngĩgaathana tene na tene. Nathani nĩ aamenyithirie Daudi kĩĩranĩro kĩa Ngai akĩmwĩra ũũ: “Nyũmba yaku na ũthamaki waku igũtũũra irũmĩte tene na tene mbere yaku; gĩtĩ gĩaku kĩa ũnene gĩgũtũũra kĩĩhandĩte wega tene na tene.” (2 Samueli 7:16) Hihi nũũ ũngĩgatuĩka Mũgai wa kĩrĩkanĩro kĩu na athane tene na tene?—Thaburi 89:20, 29, 34-36.
w10 4/1 20 kĩb. 4
‘Ũthamaki Waku Ũgũtũũra Ũrũmĩte Tene na Tene’
Jesu Mũnazarethi aarĩ wa famĩlĩ ya Daudi. Rĩrĩa mũraika aamenyithanagia gũciarũo kwa Jesu, aaugire ũũ: “Jehova Ngai nĩ akaamũhe gĩtĩ kĩa ũnene gĩa ithe Daudi, na nĩ agaatha nyũmba ya Jakubu arĩ Mũthamaki tene na tene, na Ũthamaki wake ndũgaakorũo na mũthia.” (Luka 1:32, 33) Kwoguo Jesu Kristo nĩwe wahingirie kĩrĩkanĩro kĩa Daudi. Nĩ ũndũ ũcio, ndathanaga nĩ ũndũ wa wendi wa andũ, no athanaga nĩ ũndũ wa kĩĩranĩro kĩa Ngai kĩrĩa gĩtũmaga akorũo na kĩhooto gĩa gwathana tene na tene. Rekei tũririkane atĩ hĩndĩ ciothe ciĩranĩro cia Ngai nĩ ihingaga.—Isaia 55:10, 11.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-2 206 kĩb. 2
Matukũ ma Kũrigĩrĩria
Ũrathi wa Balaamu. Aisiraeli matanaingĩra Bũrũri wa Kĩĩranĩro, nĩrĩo mũnabii Balaamu eerire Mũthamaki Balaki wa Moabi ciugo ici: “Ũka ngũtaarĩrie ũrĩa andũ aya [Isiraeli] mageeka andũ aku mũico wa matukũ. . . . Njata nĩ ĩkooima harĩ Jakubu, naguo mũthĩgi uume Isiraeli. Na hatarĩ nganja nĩ akaahehenja thiithi wa Moabi na ihĩndĩ rĩa mũtwe rĩa ariũ othe a ngũĩ.” (Nda 24:14-17; kohoro ka magũrũ-inĩ) Hĩndĩ ya kũhinga kwa mbere kwa ũrathi ũcio, “njata” ĩyo yarĩ Mũthamaki Daudi, ũrĩa watooririe Amoabi. (2Sa 8:2) Kwoguo harĩ kũhinga kũu kwa ũrathi ũcio, “mũico wa matukũ” waambĩrĩirie na Daudi gũtuĩka mũthamaki. Tondũ Daudi aarũgamagĩrĩra Jesu arĩ Mũthamaki wa Kĩĩmesia, ũrathi ũcio no ũhũthĩrũo gũtaarĩria Jesu hĩndĩ ĩrĩa agaatooria thũ ciake.—Isa 9:7; Thb 2:8, 9.
JUNI 6-12
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | 2 SAMUELI 9-10
“Daudi nĩ Oonanirie Wendo Mwĩhokeku”
w06 6/15 14 kĩb. 6
No Ũhote Kũgĩa na Gĩkeno
Daudi aandĩkire ũũ: “Gũkena nĩ mũndũ o wothe ũiguagĩra mũndũ ũrĩa ũtarĩ hinya tha; Jehova nĩ arĩmũhonokagia mũthenya wa ũũru. Jehova nĩ arĩmũgitagĩra na akamũtũũria muoyo. Arĩonagwo arĩ mũndũ ũrĩ gĩkeno.” (Thaburi 41:1, 2) Ũrĩa Daudi aarũmbũirie Mefiboshethu ũrĩa warĩ na wathe na warĩ mũriũ wa mũratawe Jonathani, nĩ kĩonereria kĩega kĩa ũrĩa twagĩrĩirũo kũrũmbũiya arĩa matarĩ hinya.—2 Samueli 9:1-13.
w05 5/15 17 kĩb. 12
Matemo Kuuma Ibuku-inĩ rĩa Samueli wa Kerĩ
9:1, 6, 7. Daudi nĩ aahingirie kĩĩranĩro gĩake. O na ithuĩ no mũhaka tũhingie ũndũ ũrĩa tuugĩte.
w02 2/15 14 kĩb. 10
Nĩ Maahiũranirie na Mĩigua Mĩĩrĩ-inĩ Yao
10 Mĩaka ĩigana ũna thutha ũcio, nĩ ũndũ wa wendo mũnene ũrĩa Mũthamaki Daudi aarĩ naguo kwerekera Jonathani, nĩ oonirie Mefiboshethu ũtugi. Daudi nĩ aamũheire mũgũnda wothe wa Saulu, na akĩhe Ziba ndungata ya Saulu wĩra wa kũrũmbũiya mũgũnda ũcio. Ningĩ Daudi eerire Mefiboshethu ũũ: “Ũrĩrĩagĩra metha-inĩ yakwa.” (2 Samueli 9:6-10) No mũhaka akorũo Mefiboshethu nĩ oomĩrĩirio nĩ ũtugi wa Daudi, na akĩigua anyihanyihĩrũo nĩ ruo rũrĩa aarĩ naruo nĩ ũndũ wa wathe wake. Na githĩ kĩu ti kĩonereria kĩega! O na ithuĩ nĩ twagĩrĩirũo kuonania ũtugi harĩ andũ arĩa marahiũrania na mũigua thĩinĩ wa mwĩrĩ.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 266
Nderu
Andũ aingĩ a tene arĩa maaikaraga mwena wa Irathĩro, nginya Aisiraeli, moonaga nderu irĩ cia bata tondũ cioonanagia gĩtĩo kĩa mũndũrũme. Watho ũrĩa Ngai aaheete Isiraeli nĩ wakanaanĩtie kwenja ‘njuĩrĩ cia mwena-inĩ cia mĩtwe’ na kwenja mĩthia ya nderu. (Ala 19:27; 21:5) Gĩtũmi nĩ tondũ athathaiya amwe a ngai cia maheeni meekaga ũguo arĩ mũtugo wa kĩĩndini.
JUNI 13-19
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | 2 SAMUELI 11-12
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
it-1 590 kĩb. 1
Daudi
O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ oonaga, na akĩguũria ũndũ ũcio mũũru. Korũo Jehova nĩ eetĩkĩririe ciira wa Daudi na Bathi-sheba ũtuithanio nĩ atuanĩri ciira kũringana na Watho wa Musa, ehia acio erĩ nĩ mangĩoragirũo, o na nginya mwana ũrĩa ũtaarĩ mũciare angĩakuire hamwe na nyina. (Gũc 5:18; 22:22) O na kũrĩ ũguo, Jehova nĩ aahiũranirie na ũndũ ũcio we mwene na akĩonia Daudi tha nĩ ũndũ wa kĩrĩkanĩro kĩa Ũthamaki (2Sa 7:11-16), tondũ o nake Daudi nĩ oonanĩtie tha (1Sa 24:4-7; ringithania Jak 2:13) na tondũ Ngai nĩ oonire atĩ ehia acio erĩ nĩ meerirĩte biũ. (Thb 51:1-4) O na kũrĩ ũguo, matiagire kũherithio. Kũgerera mũnabii Nathani, Jehova eerire Daudi ũũ: “Nĩ ngũkũrehera thĩna kuuma nyũmba-inĩ yaku mwene.”—2Sa 12:1-12.
JUNI 20-26
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | 2 SAMUELI 13-14
“Mwĩyendo wa Amunoni Wamũreheire Gĩkuũ”
it-1 32
Abisalomu
Amunoni Kũũragwo. Ũthaka wa Tamaru mwarĩ wa nyina na Abisalomu nĩ watũmire mũrũ wa ithe Amunoni agucĩrĩrio nĩwe kĩĩwendo. Amunoni eetuire atĩ nĩ mũrwaru, na akiuga Tamaru arehwo nyũmba-inĩ yake amũrugĩre, na thutha ũcio akĩmũnyita kĩa hinya. Thutha wa Amunoni gũkoma nake, nĩ aamũthũrire mũno na akiuga aingatwo athiĩ nja. Tamaru nĩ aatembũrire kanjũ ĩyo njega eehumbĩte ĩrĩa yoonanagia nĩ mũirĩtu gathirange wa mũthamaki, na akĩĩitĩrĩria mũhu mũtwe, na thutha ũcio magĩcemania na Abisalomu. O rĩo Abisalomu nĩ aamenyire ũrĩa gwathiĩte na akĩmenya atĩ Amunoni nĩ eekĩte ũndũ mũũru, kuonania atĩ nĩ oonete Amunoni nĩ aagucagĩrĩrio nĩ Tamaru. No Abisalomu eerire mwarĩ wa nyina ndagatindanĩre na ũhoro ũcio, na akĩmũtwara gwake aikarage kuo.—2Sa 13:1-20.
it-1 33 kĩb. 1
Abisalomu
Mĩaka ĩĩrĩ nĩ yahĩtũkire. Ihinda rĩa kwenja ngʼondu rĩrĩa rĩakoragwo rĩrĩ rĩa gĩkeno rĩgĩkinya, na Abisalomu akĩbanga ndĩa Baali-hazoru kilomita ta 22 mwena wa rũgongo wa Jerusalemu, na akĩnyita ũgeni ariũ a mũthamaki o hamwe na Daudi. Rĩrĩa ithe aamwĩrire ndekũhota gũthiĩ, Abisalomu aamũthaithire atũme Amunoni irigithathi rĩake, handũ-inĩ hake. (Thi 10:18) Me ndĩa-inĩ, rĩrĩa Amunoni ‘aacanjamũkĩte nĩ ũndũ wa ndibei,’ Abisalomu agĩatha ndungata ciake imũũrage. Ariũ acio angĩ magĩcoka Jerusalemu, no Abisalomu akĩũrĩra ũthamaki-inĩ wa Geshuru, mwena wa irathĩro wa Iria rĩa Galili, kũrĩ gukawe ũrĩa warĩ Mũsiria. (2Sa 13:23-38) “Rũhiũ rwa njora” rũrĩa rwarathĩtwo nĩ mũnabii Nathani rĩu nĩ rwaingĩrĩte “nyũmba-inĩ” ya Daudi, na rũngĩatũũrire kuo ũtũũro-inĩ wake wothe.—2Sa 12:10.
Kũmaatha Maũndũ ma Bata Maandĩko-inĩ
g04 12/22 8-9
Ũthaka Ũrĩa wa Bata Makĩria
Ngũrani nake, wĩcirie ũhoro wa Abisalomu, mũriũ ũmwe wa Daudi. O na gũtuĩka aarĩ mũthaka, ndaarĩ mũndũ wa kwendeka. Bibilia yugaga ũũ ũhoro ũmwĩgiĩ: “Na rĩrĩ, thĩinĩ wa Isiraeli gũtirĩ mũndũrũme wagathagĩrĩrio nĩ ũndũ wa ũthaka wake ta Abisalomu. Kuuma ikinya-inĩ rĩa kũgũrũ o nginya ruototia-inĩ rwa mũtwe wake, ndarĩ handũ aarĩ na wathe.” (2 Samueli 14:25) No nĩ ũndũ wa mwĩĩkĩrĩro, Abisalomu nĩ aaremeire ithe na akĩenda kwĩyoera ũthamaki. O na nĩ aakomire na thuriya cia ithe. Nĩ ũndũ ũcio, marakara ma Ngai magĩũkĩrĩra Abisalomu na agĩkua gĩkuũ kĩa ruo mũno.—2 Samueli 15:10-14; 16:13-22; 17:14; 18:9, 15.
Hihi no ũigue ũkĩgucĩrĩrio nĩ Abisalomu? Aca. Ũũma nĩ atĩ ndaarĩ mũndũ ũngĩendeka. Ũthaka wake ndwahithĩrĩire mwĩtĩo ũrĩa aarĩ naguo kana kwaga kwĩhokeka gwake, kana ũkĩgirĩrĩria mwanangĩko wake. No ningĩ Bibilia nĩ ĩrĩ ngerekano nyingĩ cia andũ maarĩ ogĩ na a kwendeka, no ndĩarĩtie ũhoro wĩgiĩ ũthaka wao. Ũndũ ũcio ũronania atĩ kĩrĩa kĩarĩ kĩa bata mũno nĩ ũthaka wao wa na thĩinĩ.
JUNI 27–JULAĨ 3
MŨTHITHŨ KUUMA KIUGO-INĨ KĨA NGAI | 2 SAMUELI 15-17
“Mwĩtĩo Nĩguo Watũmire Abisalomu Ende Kwĩyoera Ũthamaki”
it-1 860
Mũndũ wa Gũtengʼera Arĩ Mbere
Warĩ mũtugo wa andũ a mahinda ma Bibilia gũkorũo na atengʼeri a gũthiĩ marĩ mbere ya ngaari ya mũthamaki nĩguo mahaarĩrie maũndũ, mamenyithanie atĩ mũthamaki nĩ aroka, na mamũteithĩrĩrie. (1Sa 8:11) Abisalomu na Adonija nĩ meegerekanirie na ũndũ ũcio wekagwo nĩ athamaki, nĩgetha monanie ũnene wao na atĩ maarĩ na kĩhooto gĩa kwĩyoera ũthamaki. Nĩ ũndũ ũcio, makĩiga arũme 50 a gũtengʼeraga mbere ya ngaari ciao cia mbarathi.—2Sa 15:1; 1 Ath 1:5.
it-1 1083-1084
Hebironi
Mĩaka ĩigana ũna thutha ũcio, Abisalomu mũrũ wa Daudi nĩ aacokire Hebironi, na arĩ kũu akĩgeria kwĩyoera ũthamaki wa ithe no ndaahotire. (2Sa 15:7-10) No kũhoteke kĩrĩa gĩatũmire Abisalomu athuure Hebironi gũtuĩke kũndũ kũrĩa angĩahingĩirie njama yake ya kwĩyoera gĩtĩ kĩa ũnene, nĩ tondũ kũrĩ hĩndĩ yarĩ itũũra inene rĩa Juda, na ningĩ nĩkuo kwarĩ mũciĩ wao. Thutha-inĩ, Mũthamaki Rehoboamu, ũrĩa warĩ mũcũkũrũ wa Daudi, nĩ aakire Hebironi rĩngĩ. (2Ma 11:5-10) Thutha wa gĩcigo kĩa Juda kwanangwo nĩ Ababuloni na thutha ũcio Ayahudi arĩa maarĩ ithamĩrio magĩcoka, Ayahudi amwe maathiire gũikara Hebironi (Kiriathu-ariba).—Ne 11:25.
Wĩrutanĩrie Biũ Ũtungata-inĩ
w09 5/15 27-28
‘Mũgeni na Mũndũ Wathaamĩte Kuuma Kwao’
No kũhoteke Itai aaumĩte itũũra-inĩ rĩa Afilisti rĩetagwo Gathu, na nokuo kwarĩ mũciĩ kwa irimũ rĩrĩa rĩetagwo Goliathu na thũ ingĩ njũru cia Isiraeli. Itai aarĩ njamba ya ita yarĩ na ũmenyeru, na agwetetwo riita rĩa mbere thĩinĩ wa Bibilia hĩndĩ ĩrĩa Abisalomu eendaga kwĩyoera ũthamaki wa Mũthamaki Daudi. Itai na arũme 600 Afilisti arĩa maamũrũmĩrĩire maaikaraga ithamĩrio hakuhĩ na Jerusalemu.
No kũhoteke ũndũ ũcio Itai na arũme ake maageragĩra, nĩ watũmire Daudi aririkane matukũ marĩa aarĩ ithamĩrio hamwe na arũme 600 Aisiraeli gĩcigo-inĩ kĩa Afilisti, na makĩingĩra gĩcigo-inĩ kĩa Akishi mũthamaki wa Gathu. (1 Sam. 27:2, 3) Hihi Itai na arũme acio ake mangĩekire atĩa hĩndĩ ĩyo Abisalomu eendaga kwĩyoera ũthamaki wa Daudi? Hihi nĩ mangĩanyitire Abisalomu mbaru, kana mage kũnyita mwena o wothe mbaru, kana mangĩanyitire Daudi na arũme ake mbaru?
Ta hũũra mbica Daudi akĩũra kuuma Jerusalemu, na agakinya handũ heetagwo Bethi-merahaka, rĩĩtwa riugĩte “Nyũmba ya Kũraihu.” No kũhoteke nĩyo yarĩ nyũmba ya mũico thĩinĩ wa Jerusalemu werekeire Kĩrĩma-inĩ kĩa Mĩtamaiyũ ũtanaringa Mũkuru wa Kidironi. (2 Sam. 15:17) Marĩ kũu, Daudi nĩ aathuthuririe arũme a mbũtũ yake o makĩhĩtũkaga. To Aisiraeli arĩa ehokeku maarĩ hamwe nake, no nĩ nginya Akerethi na Apelethi othe. Makĩria ma ũguo, aarĩ hamwe na Agiiti othe—Itai na arũme ake 600.—2 Sam. 15:18.
Daudi aarĩirie Itai arĩ na tha akĩmwĩra: “Ũgũgĩthiĩ hamwe na ithuĩ nĩkĩ? Coka ũgaikarage na mũthamaki ũcio mwerũ [ũguo nĩ kuuga Abisalomu], nĩ gũkorũo wee ũrĩ mũgeni na ningĩ ũrĩ mũndũ ũthaamĩte kuuma kwao. Ũrokire ira, kwoguo-rĩ, hihi ũmũthĩ nĩ njagĩrĩirũo kũreka ũũrũre hamwe na ithuĩ, uumagarage rĩrĩa ndoimagara na ũgathiĩ kũrĩa ngũthiĩ? Coka na ũcoke hamwe na ariũ a thoguo, Jehova arokuonia wendo na wĩhokeku!”—2 Sam. 15:19, 20.
Itai nĩ oonanirie ũrĩa aarĩ na wĩhokeku mũrũmu. Aaugire ũũ: “O ta ũrĩa Jehova atũũraga muoyo na o ta ũrĩa mwathi wakwa mũthamaki atũũraga muoyo, harĩa hothe mwathi wakwa mũthamaki egũkorũo arĩ, kana nĩ gũkua kana nĩ gũtũũra muoyo, hau nĩho ndungata yaku ĩrĩkoragwo ĩrĩ!” (2 Sam. 15:21) No kũhoteke ũndũ ũcio waririkanirie Daudi ciugo ciaarĩtio nĩ cũwe Ruthu. (Ruth 1:16, 17) Daudi nĩ aahutirio ngoro nĩ ũndũ ũcio Itai aaugire nginya akĩmwĩra: “Gĩthiĩ ũringe” Mũkuru wa Kidironi. Nĩ ũndũ ũcio, “Itai Mũgiiti agĩkĩringa, o hamwe na andũ ake othe na ciana.”—2 Sam. 15:22.
“Maandĩkirũo Marĩ ma Gũtũruta”
Aroma 15:4 yugaga: “Maũndũ mothe marĩa maandĩkirũo tene maandĩkirũo marĩ ma gũtũruta.” Kwoguo no twĩyũrie, Nĩ maũndũ marĩkũ tũngĩĩruta kuumana na kĩonereria kĩa Itai? Ta wĩcirie kĩrĩa hihi kĩamũtindĩkire gũkorũo arĩ mwĩhokeku harĩ Daudi. O na gũtuĩka aarĩ mũgeni na oorĩte kuuma Filistia, Itai nĩ aamenyaga atĩ Jehova nĩwe Ngai ũrĩa ũtũũraga muoyo na atĩ Daudi nĩwe warĩ mũitĩrĩrie maguta wa Jehova. Itai ndaatindanĩrĩire na rũmena rũrĩa rwarĩ ho gatagatĩ ka Aisiraeli na Afilisti. Ndoonaga Daudi arĩ mũndũ ũrĩa woragĩte njamba ya ita ya Afilisti ĩrĩa yetagwo Goliathu na arũme angĩ aingĩ a bũrũri ũrĩa Itai aaumĩte. (1 Sam. 18:6, 7) Itai oonaga Daudi arĩ mũndũ wendete Jehova, na hatarĩ nganja nĩ oonaga ngumo ciake njega. O nake Daudi nĩ eendete Itai mũno. O na nĩ aaigire gĩcunjĩ kĩmwe harĩ ithatũ kĩa mbũtũ yake “rungu rwa ũtongoria wa Itai,” mbaara-inĩ ĩrĩa maarũire na mbũtũ cia Abisalomu.—2 Sam. 18:2.
O na ithuĩ tũtiagĩrĩirũo kũrora ũndũire, rũrĩrĩ, kana kabira, kana gũkorũo na mũthutũkanio na rũmena, ĩndĩ twagĩrĩirũo kũrora ngumo njega cia andũ arĩa angĩ. Ũrata ũrĩa warĩ ho gatagatĩ ka Daudi na Itai, ũtuonagia ũrĩa kũmenya Jehova na kũmwenda kũngĩtũteithia gũtooria mĩhĩnga ta ĩyo.
Tweciria ũhoro wĩgiĩ kĩonereria kĩa Itai, no twĩyũrie ũũ: ‘Hihi nĩ nyonanagia wĩhokeku ta ũcio harĩ Daudi Ũrĩa Mũnene, Jesu Kristo? Hihi nĩ nyonanagia wĩhokeku na njĩra ya gũkorũo na kĩyo wĩra-inĩ wa kũhunjia Ũthamaki na gũtua andũ arutwo?’ (Mat. 24:14; 28:19, 20) ‘Nĩ maũndũ marĩkũ ngoragwo ndĩhaarĩirie gwĩka nĩguo nyonanie wĩhokeku wakwa?’