Aarũĩrĩire Andũ a Ngai

1-3. (a) Hihi nĩ kĩĩ gĩatũmire Esiteri aigue guoya agĩthiĩ kũrĩ mũthuri wake? (b) Nĩ ciũria irĩkũ tũkwarĩrĩria ciĩgiĩ Esiteri?

ESITERI aageragia kũhoreria ngoro yake o ũrĩa aakuhagĩrĩria nja ya nyũmba ya mũthamaki kũu Shushani. Ndwarĩ ũndũ mũhũthũ tondũ nyũmba ĩyo yaakĩtwo na njĩra ĩgũtũma andũ manyitwo nĩ kĩmako. Yarĩ handũ igũrũ, hakuhĩ na Irĩma cia Zagros ĩngʼetheire rũĩ rwa Choaspes. Thingo ciayo ciakĩtwo na maturubarĩ na ciarĩ na mĩcongo mĩgemie ya ndegwa irĩ na mathagu, andũ magĩikia mĩguĩ, na mĩrũthi. Muoroto wa maũndũ macio mothe warĩ kũririkania mũndũ o wothe ũngĩathire nyũmba-inĩ ĩyo hinya mũingĩ wa mũthuri ũrĩa Esiteri aathiaga kuona, ũrĩa weĩtaga “mũthamaki mũnene.” Na aarĩ mũthuri wake.

² Atĩ mũthuri wake? Ahasuerusu aarĩ ngũrani mũno na mũthuri ũrĩa mũirĩtu o wothe Mũyahudi angĩerĩgĩrĩire kũhikĩra.a Ndeegerekanagia na andũ ta Iburahimu, ũrĩa wataarirũo nĩ Jehova athikĩrĩrie mũtumia wake Sara na agĩathĩka enyihĩtie. (Kĩam. 21:12) Mũthamaki ũcio ndoĩ maũndũ maingĩ megiĩ Jehova, Ngai wa Esiteri, na Watho Wake. O na kũrĩ ũguo, Ahasuerusu nĩ oĩ watho wa Perisia nginya ũrĩa wakananĩtie ũndũ ũrĩa Esiteri eendaga gwĩka. Ũndũ ũcio warĩ ũrĩkũ? Watho woigĩte atĩ mũndũ o wothe ũngĩathiire kũrĩ mũthamaki wa Perisia atetĩtwo nĩ we aagĩrĩirũo kũũragwo. Esiteri aathiire kũrĩ mũthamaki o na gũtuĩka ndaamwĩtĩte. O ũrĩa aakuhagĩrĩria harĩa mũthamaki angĩamuonire wega aikarĩire gĩtĩ kĩa ũthamaki, no kũhoteke aaiguaga ta etwara gĩkuũ-inĩ.—Thoma Esiteri 4:11; 5:1.

³ Nĩ kĩĩ gĩatũmire Esiteri eingĩrie ũgwati-inĩ? Na nĩ ũndũ ũrĩkũ tũngĩĩruta kuumana na wĩtĩkio wa mũtumia ũcio wa mwanya? Rekei twambe tuone ũrĩa gwekĩkire Esiteri agĩtuĩka mũtumia wa mũthamaki wa Perisia.

Esiteri Aarĩ Ũ?

4. Esiteri aarĩ ũ, na gwathire atĩa agĩtuĩka nĩ egũikarania na Moridekai?

⁴ Esiteri aarĩ mwana wa ndigwa. Tũtiũĩ ũhoro mũingĩ wĩgiĩ aciari ake arĩa maamwĩtire Hadasa, rĩĩtwa rĩa Kĩhibirania rĩa mũtĩ ũrutaga mahũa merũ wĩtagwo “mũhandathi.” Rĩrĩa aciari a Esiteri maakuire, aarerirũo nĩ mũthuri wa mbarĩ ciao wetagwo Moridekai. Aarĩ mũriũ wa mũrũ wa nyina na ithe wa Esiteri, o na gũtuĩka aarĩ mũkũrũ gũkĩra Esiteri.—Esit. 2:5-7, 15.

5, 6. (a) Moridekai aarerire Esiteri atĩa? (b) Esiteri na Moridekai maarĩ na mũtũũrĩre ũhaana atĩa kũu Shushani?

⁵ Moridekai na Esiteri maatũũraga taũni-inĩ ĩyo nene ya Perisia marĩ Ayahudi arĩa maatahĩtwo. Marĩ kũu no kũhoteke nĩ maathutũkanagio nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wao na Watho ũrĩa maarũmagĩrĩra. Hatarĩ nganja, Esiteri nĩ aaiguaga endete Moridekai makĩria o ũrĩa aamũrutaga igũrũ rĩgiĩ Jehova, Ngai ũrĩ tha ũrĩa wahonoketie andũ ake mahinda-inĩ ma tene na no aangĩekire ũguo rĩngĩ. (Alaw. 26:44, 45) Wendo mũnene na ũrata wa hakuhĩ nĩ waakũrire gatagatĩ-inĩ kao.

⁶ Kwahoteka Moridekai aarutaga wĩra nyũmba-inĩ ya mũthamaki kũu Shushani na aaikaraga kĩhingo-inĩ kĩayo arĩ hamwe na ndungata ingĩ cia mũthamaki. (Esit. 2:19, 21; 3:3) Bibilia ndĩtũheaga ũhoro wa ũtũũro wa Esiteri arĩ mũnyinyi. O na kũrĩ ũguo, no tuuge nĩ aarũmbũyagia Moridekai na akaramata mũciĩ wao ũrĩa warĩ gĩcigo-inĩ kĩa andũ athĩni mũrĩmo ũcio ũngĩ wa rũĩ. No gũkorũo nĩ aathiaga ndũnyũ Shushani kũrĩa andũ arĩa maathondekaga indo cia thahabu, na cia betha, na ahũri biacara angĩ meendagĩria. Ndeeciragia atĩ harĩ hĩndĩ angĩagĩire na indo icio amu ndaamenyaga ũrĩa ũtũũro wake ũngĩagarũrũkire.

“Aarĩ Kĩĩrorerũa”

7. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Vashiti aregwo nĩ mũthamaki, na nĩ ũndũ ũrĩkũ wacokire gwĩkĩka?

⁷ Mũthenya ũmwe, Shushani kwaragio ndeto ciĩgiĩ ũndũ mũru wekĩkĩte nyũmba-inĩ ya mũthamaki. Ahasuerusu aarĩ na ndĩa nene hamwe na anene ake, agĩta Vashiti mũtumia wake mũthaka ũrĩa warĩanagĩra hamwe na atumia angĩ. No Vashiti akĩrega gũthiĩ. Arĩ na marakara manene na gĩconoko, akĩũria ataarani ake ikinya rĩrĩa Vashiti aangĩoeirũo. Gwathiire atĩa? Mũthamaki agĩtua atĩ Vashiti ndangĩathiire na mbere gũkorũo arĩ mũtumia wake. Ndungata cia mũthamaki ikĩambĩrĩria gũcaria airĩtu ethĩ athaka bũrũri-inĩ wothe arĩa mũthamaki angĩathurire mũtumia harĩ ũmwe wao.—Esit. 1:1–2:4.

8. (a) Hihi nĩ kĩĩ gĩatũmaga Moridekai akenio nĩ Esiteri o ũrĩa aatuĩkaga mũndũ mũgima? (b) Ũgwĩciria tũngĩhũthĩra atĩa ũtaaro wa Bibilia wĩgiĩ ũthaka? (Rora nginya Thimo 31:30.)

⁸ No tũhũũre mbica ũrĩa Moridekai aaiguaga akenete kuona atĩ Esiteri nĩ aatuĩkĩte mũndũ mũgima na agakorũo arĩ mũirĩtu kĩĩrorerũa. Bibilia yugaga ũũ: “Mũirĩtu ũcio aarĩ kĩĩrorerũa, na agathakara mũno.” (Esit. 2:7) Bibilia yonanagia atĩ mũndũ mũthaka nĩ abatiĩ gũkorũo arĩ na ũũgĩ na wĩnyihia. Angĩaga ũguo, no akũrie ngumo njũru ta mwĩtĩo na kwĩyona arĩ wa bata. (Thoma Thimo 11:22.) Hihi nĩ wĩyoneire atĩ ũndũ ũcio nĩ wa ma? Hihi ũthaka wa Esiteri nĩ ũngĩamũteithirie kana ũngĩatũmire etĩe? Ũũma nĩ ũngĩamenyekire thutha wa ihinda.

9. (a) Gwathiire atĩa rĩrĩa ndungata cia mũthamaki cionire Esiteri, na nĩkĩ ndwarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ we na Moridekai gũtigana? (b) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Moridekai etĩkĩrie Esiteri kũhikĩra mũndũ ũtaathathayagia Jehova? (Rora nginya gathandũkũ.)

⁹ Rĩrĩa ndungata cia mũthamaki ciacaragia airĩtu, nĩ cionire Esiteri. Cikĩmũruta kwa Moridekai, ikĩmũtwara nyũmba-inĩ ya mũthamaki ĩrĩa yarĩ mũrĩmo ũcio ũngĩ wa rũĩ. (Esit. 2:8) No mũhaka ũkorũo ndwarĩ ũndũ mũhũthũ gũtigana tondũ maatariĩ ta ithe na mwarĩ. Moridekai ndangĩendire mwarĩ ahikio nĩ mũndũ ũtaathathayagia Jehova o na akorũo aarĩ mũthamaki, no gũtirĩ ũndũ aangĩekire.b No mũhaka Esiteri akorũo nĩ aathikĩrĩirie na kinyi ũtaaro wa Moridekai atathiĩte. Nĩ eeyũririe ciũria nyingĩ marĩ njĩra-inĩ magĩthiĩ Shushani nyũmba-inĩ ya mũthamaki. Hihi ũtũũro wake ũngĩahaanire atĩa?

Aarĩ Mwĩtĩkĩrĩku “nĩ Andũ Othe Arĩa Maamuonaga”

10, 11. (a) Nĩ na njĩra ĩrĩkũ ũtũũro mwerũ wa Esiteri ũngĩatũmire akũrie ngumo itarĩ njega? (b) Moridekai onanirie atĩa atĩ nĩ aarũmbũyagia Esiteri?

¹⁰ Ũtũũro wa Esiteri nĩ wacenjetie biũ. Aarĩ ũmwe wa “airĩtu aingĩ” arĩa moonganĩtio kuuma icigo ngũrani cia Ũthamaki wa Perisia. No mũhaka ũndũire wao, thiomi ciao, na mĩtugo yao ĩkorũo yarĩ ngũrani mũno. Maaroragwo nĩ mũnene wetagwo Hegai, na maabataraga kwĩhaka maguta marĩa maanungaga wega, na gũcocorũo na maguta ma goro ihinda rĩa mwaka ũmwe. (Esit. 2:8, 12) Maũndũ macio nĩ maatũmire amwe ao mekĩrĩre mũno ũthaka, makũrie mwĩtĩo, na roho wa gũcindana. Esiteri eekire atĩa?

¹¹ Gũtirĩ mũndũ ũngĩ ũngĩarũmbũyirie Esiteri ta Moridekai. Aatũũraga ahĩtũkagĩra hakuhĩ na nyũmba ya atumia nĩguo amenye ũrĩa Esiteri atariĩ. (Esit. 2:11) No mũhaka akorũo nĩ aakenaga mũno erũo nĩ ndungata cia kũu ũrĩa Esiteri aathiaga na mbere wega. Nĩkĩ?

12, 13. (a) Andũ arĩa maaikaranagia na Esiteri maamuonaga atĩa? (b) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Moridekai akene nĩ kũmenya atĩ Esiteri ndoimbũrĩte atĩ aarĩ Mũyahudi?

¹² Hegai nĩ aakenirio mũno nĩ Esiteri ũũ atĩ aamũheire ndungata mũgwanja cia airĩtu na handũ harĩa hega biũ nyũmba-inĩ ya atumia. Bibilia o na nĩ yugaga atĩ “Esiteri aarĩ mwĩtĩkĩrĩku nĩ andũ othe arĩa maamuonaga.” (Esit. 2:9, 15) Hihi ũthaka wake noguo watũmaga andũ magucĩrĩrio nĩwe? Aca, haarĩ na ũndũ ũngĩ makĩria.

¹³ Kwa ngerekano, tũthomaga ũũ: “Nake Esiteri ndaakiumbũrĩte rũrĩrĩ rũao, o na kana andũ ao, nĩ ũndũ Moridekai nĩaamũtaarĩte akamwĩra ndakoimbũranĩre ũndũ ũcio.” (Esit. 2:10) Moridekai eerĩte Esiteri ndakeere andũ atĩ aarĩ Mũyahudi tondũ nĩ aamenyaga atĩ anene a Perisia nĩ maathũire Ayahudi. Nĩ aakenire kũmenya atĩ o na gũtuĩka Esiteri ndaarĩ hakuhĩ nake aarĩ o mwathĩki.

14. Andũ ethĩ mangĩĩgerekania atĩa na Esiteri?

¹⁴ O na andũ ethĩ ũmũthĩ no makenie aciari ao na arĩa mamareraga. Nginya rĩrĩa matarĩ hakuhĩ na aciari ao, no marũmie ithimi iria njagĩrĩru o na mangĩkorũo gatagatĩ-inĩ ka andũ aganu. Mangĩĩgerekania na Esiteri ũndũ-inĩ ũcio, nĩ marĩkenagia Ithe wao wa igũrũ.—Thoma Thimo 27:11.

15, 16. (a) Nĩ ũndũ ũrĩkũ watũmire mũthamaki ende Esiteri? (b) Nĩkĩ no gũkorũo ndwarĩ ũndũ mũhũthũ harĩ Esiteri kũmenyera mũtũũrĩre ũcio?

¹⁵ Rĩrĩa ihinda rĩa Esiteri rĩa gũtwarũo kũrĩ mũthamaki rĩakinyire, eerirũo athuure indo iria angĩenda, hihi cia gũtũma oneke arĩ mũthaka makĩria. O na kũrĩ ũguo, ndeetirie kĩndũ kĩngĩ tiga o kĩrĩa Hegai oigĩte aheo. (Esit. 2:15) No gũkorũo Esiteri nĩ aamenyire atĩ makĩria ma ũthaka, mũthamaki nĩ angĩakenirio nĩ wĩnyihia tondũ andũ aingĩ arĩa maarĩ kũu matiarĩ enyihia. Hihi nĩ aahĩtĩtie?

¹⁶ Bibilia ĩcokagia ũũ: “Nake mũthamaki agĩkĩenda Esiteri gũkĩra andũ-a-nja arĩa angĩ othe, nake agĩĩtĩkĩrĩka nĩwe, o na akĩonwo nĩwe arĩ mwega gũkĩra airĩtu arĩa angĩ othe; na tondũ ũcio akĩmwĩkĩra tanji ĩrĩa ĩĩkagĩrũo mũtwe nĩ mũtumia wa mũthamaki, akĩmũtua mũtumia wake ithenya rĩa Vashiti.” (Esit. 2:17) No mũhaka ũkorũo warĩ ũndũ mũritũ harĩ mũirĩtu ũcio mwĩnyihia kũmenyera mũtũũrĩre ũcio. Rĩu aarĩ mũtumia wa mũthamaki ũrĩa warĩ na hinya mũno thĩinĩ wa thĩ hĩndĩ ĩyo! Hihi ũndũ ũcio nĩ watũmire etĩe? Aca!

17. (a) Esiteri aatũũrire arĩ mwathĩki harĩ Moridekai atĩa? (b) Nĩkĩ kĩonereria kĩa Esiteri nĩ kĩa bata harĩ ithuĩ?

¹⁷ Esiteri aatũũrire arĩ mwathĩki harĩ Moridekai. Ndoimbũrire atĩ nĩ eetainwo na Ayahudi. Makĩria ma ũguo, rĩrĩa Moridekai aaguũririe njama ĩrĩa yabangĩtwo ya kũũraga Ahasuerusu, Esiteri nĩ aathĩkire, agĩkinyĩria mũthamaki ũhoro ũcio na arĩa meekĩte ũguo makĩũragwo. (Esit. 2:20-23) Ningĩ nĩ onanirie wĩtĩkio wake harĩ Ngai na njĩra ya gũkorũo arĩ mwĩnyihia na mwathĩki. Nĩ tũbataraga kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩa Esiteri tondũ andũ aingĩ ũmũthĩ mationaga wathĩki ũrĩ wa bata. No andũ arĩa marĩ na wĩtĩkio wa ma nĩ monaga wathĩki ũrĩ wa bata ta ũrĩa Esiteri aawonaga.

Wĩtĩkio wa Esiteri Kũgerio

18. (a) Nĩ kĩĩ gĩatũmire Moridekai arege kũinamĩrĩra Hamani? (Rora nginya kohoro ka magũrũ-inĩ.) (b) Ndungata nyingĩ cia Jehova ũmũthĩ ciĩgerekanagia atĩa na Moridekai?

¹⁸ Mũthuri wetagwo Hamani nĩ aaheirũo gaturwa thĩinĩ wa nyũmba ya mũthamaki Ahasuerusu. Aatuirũo mũtaarani mũnene wa mũthamaki na agĩtuĩka wa kerĩ wathani-inĩ kuuma harĩ we. Mũthamaki o na nĩ aathanĩte atĩ mũndũ o wothe ũngĩonire Hamani no mũhaka angĩamũinamĩrĩire. (Esit. 3:1-4) No Moridekai ndangĩekire ũguo. Nĩ onaga kwagĩrĩire gwathĩkĩra mũthamaki angĩkorũo gwĩka ũguo gũtigũtũma aagĩre Ngai gĩtĩo. Hamani aarĩ Mũagagi, kwoguo aarĩ wa njiarũa cia Agagi, mũthamaki wa Aamaleki ũrĩa woragirũo nĩ Samueli, mũnabii wa Ngai. (1 Sam. 15:33) Aamaleki maarĩ aganu mũno ũũ atĩ maatuĩkire thũ cia Jehova na Isiraeli. Ngai oigĩte atĩ Aamaleki maagĩrĩirũo kũniinwo othe.c (Gũcok. 25:19) Moridekai ndangĩetĩkĩrire o na hanini kũinamĩrĩra Mũamaleki. Nĩ ũndũ ũcio agĩtua itua rĩa kwaga kũinamĩrĩra Hamani na akĩrĩrũmia. O na ũmũthĩ, ndungata nyingĩ cia Jehova nĩ cingĩrĩtie mĩoyo yao ũgwati-inĩ nĩguo ciathĩkĩre ũtaaro ũyũ: “Nĩkwagĩrĩire tũigue Ngai kũrĩ kũigua andũ.”—Atũm. 5:29.

19. Hamani eendaga gwĩka atĩa, na aaiguithirie mũthamaki atĩa?

¹⁹ Hamani aarakarire mũno ũũ atĩ eendaga kũũraga Moridekai na andũ othe a rũrĩrĩ rwake! Akĩiguithia mũthamaki na njĩra ya kũmuonia ũrĩa Ayahudi maarĩ oru. O na atekũmagweta marĩĩtwa, oigire atĩ matiarĩ andũ a bata harĩ mũthamaki na maarĩ rũrĩrĩ ‘rũharaganĩire thĩinĩ wa andũ na rwaikaraga rwĩamũrĩte.’ Gũthũkia mũno, oigire atĩ matiathĩkagĩra watho wa mũthamaki kwoguo nĩ mangĩatuĩkire aregani. Akĩĩra mũthamaki nĩ ekũmũhe mbeca nyingĩ cia kũrũgamĩrĩra wĩra wa kũũraga Ayahudi othe.d Nake mũthamaki akĩruta gĩcũhĩ gĩake guoko agĩkĩnengera Hamani, kuonania atĩ nĩ aamwĩtĩkĩrĩtie gwĩka ũrĩa eendaga.—Esit. 3:5-10.

20, 21. (a) Itua rĩa Hamani rĩahutirie atĩa Ayahudi othe nginya Moridekai? (b) Moridekai oririe Esiteri eke atĩa?

²⁰ Nĩ ũndũ ũcio, gũgĩtũmwo andũ mabũrũri-inĩ mothe marĩa Perisia yaathanaga magatware marũa ma kuuga atĩ Ayahudi moragwo. Ta wĩcirie ũrĩa Ayahudi arĩa maarĩ Jerusalemu maaiguire makinyĩrũo nĩ ũhoro ũcio. Moimĩte ithamĩrio-inĩ Babuloni, na maageragia gwaka rĩngĩ itũũra rĩao rĩrĩa rĩtaarĩ na rũthingo rwa kũmagitĩra. No gũkorũo rĩrĩa Moridekai aaiguire ũhoro ũcio wa kũmakania, nĩ eeciririe igũrũ rĩgiĩ Ayahudi acio hamwe na arata ake na andũ ao arĩa maarĩ Shushani. Arĩ na marakara manene, agĩtembũra nguo ciake, akĩĩhumba nguo ya ikũnia na akĩĩhaka mũhu, agĩcoka agĩthiĩ itũũra gatagatĩ akĩrĩra anĩrĩire mũno. No we Hamani no kũnyua aanyuaga hamwe na mũthamaki, atekũmakio nĩ kĩeha kĩrĩa aarehithĩirie Ayahudi na arata ao arĩa maarĩ Shushani.—Thoma Esiteri 3:12–4:1.

²¹ Moridekai nĩ aamenyaga atĩ no mũhaka angĩekire ũndũ nĩguo ahonokie Ayahudi. Angĩekire atĩa hihi? Rĩrĩa Esiteri aaiguire kĩeha kĩrĩa Moridekai aarĩ nakĩo, akĩmũtũmanĩra nguo no ndaigana gũcioya. Kwahoteka Moridekai nĩ eeyũragia kĩrĩa gĩatũmĩte Jehova etĩkĩrie Esiteri ahikĩre mũthamaki wathathayagia ngai cia maheeni. No rĩu nĩ aambĩrĩirie kuona gĩtũmi. Agĩtũmana kũrĩ Esiteri akĩmwĩra athaithe mũthamaki “nĩ ũndũ wa andũ a rũrĩrĩ rũao.”—Esit. 4:4-8.

22. Esiteri aaiguaga guoya gũthiĩ kũrĩ mũthamaki nĩkĩ? (Rora nginya kohoro ka magũrũ-inĩ.)

²² No mũhaka Esiteri akorũo nĩ aatangĩkire mũno aheo ndũmĩrĩri ĩyo. Wĩtĩkio wake nĩ ũngĩageririo na njĩra nene. Macokio make ma kuuma ngoro kũrĩ Moridekai monanirie atĩ aarĩ na guoya. Aamũririkanirie watho wa mũthamaki atĩ mũndũ angĩathiire kũrĩ we atetĩtwo aagĩrĩire kũũragwo. Kĩrĩa kĩngĩatũmire age kũũragwo nĩ mũthamaki gũtambũrũkia rũthanju rwake rwa ũnene. Esiteri ndeerĩgagĩrĩra atĩ nĩ angĩarekeirũo aaririkana ũrĩa Vashiti eekĩtwo rĩrĩa aaregire gũthiĩ kũrĩ mũthamaki. Eerire Moridekai atĩ mũthamaki ndaamwĩtĩte kwa ihinda rĩa matukũ 30. Kwoguo eeciragia atĩ hihi mũthamaki nĩ aatigĩte kũmwenda.e—Esit. 4:9-11.

23. (a) Moridekai eekĩrire wĩtĩkio wa Esiteri hinya na ciugo irĩkũ? (b) Nĩkĩ Moridekai nĩ kĩonereria kĩega gĩa kwĩgerekania nakĩo?

²³ Macokio ma Moridekai nĩ meekĩrire wĩtĩkio wa Esiteri hinya. Aamwĩrire atĩ angĩagire kuoya ikinya, ũhonokio wa Ayahudi nĩ ũngĩoimire kũngĩ. Angĩkorũo Ayahudi nĩ mangĩoragirũo, o nake Esiteri ndangĩahonokire. Ũndũ-inĩ ũcio, Moridekai onanirie wĩtĩkio wake mũrũmu harĩ Jehova ũrĩa ũtangĩreka andũ ake maniinwo na ciĩranĩro ciake ciage kũhinga. (Josh. 23:14) Moridekai aacokire akĩũria Esiteri ũũ: “Nũ ũũĩ kana hihi watuĩkire mũthamaki mũndũ-wa-nja nĩ ũndũ wa ihinda ta rĩrĩ kĩũmbe?” (Esit. 4:12-14) Na githĩ Moridekai ti kĩonereria kĩega gĩa kwĩgerekania nakĩo? Eehokire Jehova Ngai wake biũ. Hihi ithuĩ nĩ twĩkaga ũguo?—Thim. 3:5, 6.

Wĩtĩkio Wake Warĩ na Hinya Gũkĩra Gwĩtigĩra Gĩkuũ

24. Esiteri onanirie wĩtĩkio na ũmĩrĩru atĩa?

²⁴ Rĩu rĩarĩ ihinda rĩa Esiteri rĩa gũtua itua. Oririe Moridekai ere andũ othe a rũrĩrĩ rwao manyitanĩre nake kwĩhinga thikũ ithatũ na akĩrĩkĩrĩria kuga ciugo ici iririkanagwo nginya ũmũthĩ: “Na ingĩgĩkua-rĩ, ndĩgĩkue.” (Esit. 4:15-17) No mũhaka akorũo nĩ aahoire na kĩyo makĩria thikũ icio ithatũ gũkĩra ũrĩa aahoete ũtũũro-inĩ wake. Ihinda rĩa gũthiĩ kũrĩ mũthamaki rĩgĩkinya. Akĩĩhumba nguo ciake cia ũthamaki iria njega biũ, agĩtigĩrĩra atĩ mũthamaki nĩ ekũgucĩrĩrio nĩwe amuona. Agĩcoka akiumagara.

25. Taarĩria ũrĩa kwahanaga Esiteri agĩthiĩ kũrĩ mũthuriwe.

²⁵ O ta ũrĩa kĩambĩrĩria gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ kĩronania, Esiteri agĩthiĩ nyũmba-inĩ ya mũthamaki. Ta geria gwĩciria guoya ũrĩa aarĩ naguo na mahoya maingĩ marĩa aahoire arĩ njĩra-inĩ. Agĩkinya nja ya nyũmba ya mũthamaki harĩa onire Ahasuerusu aikarĩire gĩtĩ gĩake kĩa ũnene. No gũkorũo nĩ aageririe kũrora kana mũthamaki aarĩ mũkenu kana nĩ aarakarĩte. No kũhoteke onaga mahinda magĩthiĩ kahora mũno angĩkorũo nĩ eerirũo eterere. Thutha wa kahinda, mũthuri wake akĩmuona, akĩmaka, no ndoonanirie. Agĩtambũrũkia rũthanju rwake rwa ũnene.—Esit. 5:1, 2.

26. (a) Akristiano a ma mabataraga ũmĩrĩru ta wa Esiteri nĩkĩ? (b) Nĩkĩ ikinya rĩa Esiteri rĩarĩ o kĩambĩrĩria kĩa wĩra wake?

²⁶ Mũthamaki nĩ eeharĩirie gũthikĩrĩria Esiteri. Esiteri eeingĩrĩtie ũgwati-inĩ nĩguo agitĩre Ayahudi, na njĩra ĩyo akĩigĩra ndungata ciothe cia Ngai kĩonereria kĩega. Akristiano a ma monaga cionereria ta icio irĩ cia bata. Jesu oigire atĩ arũmĩrĩri ake mangĩamenyekire nĩ ũndũ wa wendo wao wa kwĩima. (Thoma Johana 13:34, 35.) Kuonania wendo ta ũcio kũbataraga ũmĩrĩru ta wa Esiteri. Mũthenya ũcio warĩ o kĩambĩrĩria kĩa Esiteri kũrũĩrĩra andũ a Ngai. Angĩaiguithirie mũthamaki atĩa atĩ Hamani, mũtaarani wake mũnene aarĩ mwaganu? Hihi angĩekire atĩa nĩgetha ahonokie Ayahudi? Gĩcunjĩ kĩrĩa kĩrũmĩrĩire nĩ kĩarĩrĩirie ciũria icio.