KUUMA NGOTHI-INĨ | ŨRĨA BIBILIA YATŨKINYĨIRE
Bibilia nĩ Yetiririe Gũthũka
ŨGWATI ŨRĨA WARĨ HO: Marura na njũa nĩcio indo iria ciahũthagĩrũo mũno nĩ andĩki a Bibilia na arĩa maakobagia Maandĩko.a (2 Timotheo 4:13) Indo icio ciarĩ na ũgwati ũrĩkũ harĩ maandĩko ma Bibilia?
Marura makoragwo marĩ mahũthũ mũno, nĩ mahunyũkaga, na nĩ matarũkaga. Athuthuria Richard Parkinson na Stephen Quirke moigire ũũ: “Iratathi rĩthondeketwo na marura no rĩbuthũke na rĩitĩke mũtutu rĩtigare o marigi. Gĩkũnjo kĩa marura kĩigĩtwo handũ harĩ na ũigũ no kĩmere mbuu kana kĩbuthe, na no kĩrĩo nĩ mbĩa kana tũtambi, na makĩria mũthũa, kĩngĩkorũo gĩthikĩtwo.” Thutha wa ikũnjo imwe cia marura kuoneka, nĩ ciaigirũo ũtheri-inĩ mũingĩ kana ũigũ, na ũndũ ũcio ũgĩtũma ithũke narua.
Indo cia kwandĩkĩra iria ithondeketwo na njũa nĩ ciikaraga gũkĩra cia marura, no ingĩaga kũigwo wega kana irekererio ũrugarĩ mũingĩ, ũigũ, kana ũtheri, o nacio nĩ ithũkaga.b Njũa o nacio nĩ irĩagwo nĩ tũtambi. Nĩkĩo indo nyingĩ iria ciandĩkirũo tene itangĩoneka ũmũthĩ. Korũo Bibilia nĩ yabuthire o ũguo, ndũmĩrĩri yayo o nayo nĩ ĩngĩathirire.
ŨRĨA BIBILIA YETIRIRIE: Watho wa Kĩyahudi woigĩte atĩ o mũthamaki eyandĩkĩre kobĩ ya Watho—mabuku marĩa matano ma mbere ma Bibilia. (Gũcokerithia Maathani 17:18) Makĩria ma ũguo, andũ arĩa maarĩ njorua cia gũkobia Maandĩko na moko maarutire kobĩ nyingĩ mũno gũkinyĩria karine ya mbere, ũũ atĩ Maandĩko nĩ moonekaga thunagogi-inĩ ciothe thĩinĩ wa Isiraeli na nginya Makedonia! (Luka 4:16, 17; Atũmwo 17:11) Maandĩko mamwe marĩa ma tene biũ ma gũkobio na moko mahotete atĩa gwĩtiria nginya ũmũthĩ?
Ngurunga ĩrĩa maandĩko mamwe ma tene biũ ma Bibilia monekire
Mũthomi ũmwe wĩtagwo Philip W. Comfort oigire ũũ: “Nĩgetha ikũnjo iria ciarĩ na Maandĩko itigathũke, Ayahudi maacigaga thĩinĩ wa ibaba kana ndigithũ.” Akristiano o nao nĩ maathire na mbere gwĩka o ũguo. Nĩ ũndũ ũcio, Maandĩko mamwe marĩa ma tene nĩ monekete ndigithũ-inĩ cia rĩũmba, ngurunga-inĩ, na rĩmwe werũ-inĩ.
MOIMĨRĨRO: Icunjĩ ngiri nyingĩ cia Bibilia, imwe cia makĩria ma mĩaka 2,000 irĩ kuo nginya ũmũthĩ. Gũtirĩ ibuku rĩngĩ rĩa tene rĩrĩ na icunjĩ nyingĩ ũguo cia gũkobio na moko ciĩtirĩtie mĩaka mĩingĩ ta cia Bibilia.
a Marura nĩ mĩmera ĩthondekaga indo cia kwandĩkĩrũo na ĩkũraga kũndũ kwarahaga maĩ. Nacio njũa irutagwo harĩ nyamũ.
b Kwa ngerekano, marũa marĩa meekĩrirũo kĩrore ma U.S. Declaration of Independence maandĩkĩtwo rũa-inĩ. Rĩu nĩ hakuhĩ mĩaka 250 kuuma maandĩkwo, na matheũkĩte ũndũ matangĩthomeka.