Oktoba

Mbela oho mono shidjuu okudulika? Ohamba David osho ya li i udite ngaho noya li ya ilikana kuKalunga, tai ti: “Yambidide nge nomhepo yeduliko.” (Eps. 51:12) David okwa li e hole Jehova. Ashike nande ongaho, David omafimbo amwe okwa li ha mono shidjuu okudulika. Nafye osho hatu kala tu udite ngaho. Omolwashike? Shotete, otwa fyuulula eamo lokuhadulika. Oshitivali, Satana oha kendabala lwoikando oku tu ningifa tu tukululile Jehova oshibofa, ngaashi ye. (2 Kor. 11:3) Oshititatu, otwa dingililwa koikala younashibofa younyuni waSatana, “omhepo oyo hai ningifa ovanhu kunena vaha dulike.” (Ef. 2:2) Onghee otwa pumbwa okulonga noudiinini, opo tu kondjife okuhawanenena kwetu, Ondiaboli nosho yo ounyuni ou, opo tu dulika kuJehova nosho yo kwaavo a pa eenghonopangelo. w23.10 6 ¶1

Oshike hatu lihongo moshikumwifilonga shaJesus, eshi a shitukifa omeva omaviinyu? Ohatu lihongo mo oshilihongomwa shi na sha nelininipiko. Jesus ka li e litanga omolwoshikumwifilonga osho. Kakele kaasho, Jesus ihe litangele nandenande osho a longa. Mepingafano naasho, oha yukifa alushe nelininipiko efimano alishe kuXe. (Joh. 5:​19, 30; 8:28) Ngeenge otwa hopaenene Jesus mokukala ovalininipiki, itatu ke litangela osho twa pondola. Inatu litanga fye vene, ndele natu litange omolwoufembanghenda oo tu na wokulongela Kalunga ketu mukumwifi. (Jer. 9:​23, 24) Oye tu na okupa efimano alishe. Komesho yaaishe, itatu dulu okuwanifa po sha nopehe na ekwafo laJehova. (1 Kor. 1:​26-31) Ngeenge otu li ovalininipiki, itatu ka efa tu pewe efimano omolwoinima iwa oyo twa ningila vamwe. Ohatu ka kala twa wanenwa okukala tu shii kutya Jehova oku wete nokwa lenga osho hatu ningi. (Yelekanifa naMateus 6:​2-4; Heb. 13:16) Onghee ngeenge otwa hopaenene Jesus mokuulika elininipiko, ohatu ka hafifa Jehova. — 1 Pet. 5:6. w23.04 4 ¶9; 5 ¶11-12

Omuyapostoli Paulus okwa nwefwa mo a ladipike Ovakriste va lalakanene ouwa wavamwe. Ongahelipi hatu dulu okutula moilonga omayele oo pefimbo lokwoongala? Dimbuluka kutya vamwe navo ova hala okukufa ombinga ngaashi ashike ove. Shi talela mefano eli. Ngeenge to ningi eenghundafana nookaume koye, mbela oho kala to popi unene noiho va pe omhito yokupopya? Hasho nandenande! Owa hala navo va kufe ombinga meenghundafana. Sha faafana, otwa hala ovanhu vahapu va yandje omatyekosha pokwoongala ngaashi tashi dulika. Naasho oshi li onghedi ya denga mbada yokutwa omukumo ovamwatate novamwameme moku va pa omhito va hepaulule eitavelo lavo. (1 Kor. 10:24) Natu kalekeni omatyekosha etu e li pauxupi, nokungaho, ohatu ka pa vahapu omhito va kufe ombinga. Nokuli nongeenge to yandje etyekosha lixupi, henuka okupopya oitwa ihapu. Ngeenge owa popi ashishe osho shi li mokatendo, vakweni itava ka kala ve na sha shokutya. w23.04 22-23 ¶11-13

Otu na okudimbuluka nghee sha fimana okukwafela vamwe, unene tuu okupitila moilonga yokuudifa. Otwa pumbwa okukala hatu tifuka moukalele wetu. Ohatu shakeneke ovanhu ovo ve na omaitavelo nosho yo oikala ya yoolokafana nova dja momaputuko e lili noku lili. Omuyapostoli Paulus okwa li ha tifuka, nohatu dulu okulihonga koshihopaenenwa shaye. Jesus okwa nangeka po Paulus e li “omuyapostoli koiwana.” (Rom. 11:13) Eshi a li ta wanifa po oshilonga osho, Paulus okwa li a udifila Ovajuda, Ovagreka, ovahongwanhu, ovanamikunda, ovanambelewa vepangelo nosho yo eehamba. Opo a hange omitima dovanhu ovo va yoolokafana, Paulus okwa li ha ningi ‘keshe shimwe, opo a kwafele ovanhu vomaludi aeshe.’ (1 Kor. 9:​19-22) Okwa li ha diladila moule kombinga yovanhu ovo ta popi navo, kutya ova dja peni nonokutya ova itavela shike. Osho osha li she mu kwafela a tifuke nokulundulula omatwalemo aye. Nafye ohatu dulu okupondola moukalele wetu, ngeenge otwa kala hatu tifuka nokulundulula omatwalemo etu, opo a wapalele eemhumbwe dovapwilikini vetu. w23.07 23 ¶11-12

Ovanhu ovo va ngungumana ova pama, ndele inava nghundipala. Ohashi pula eenghono, opo tu kale twa ngungumana, ngeenge twa taalela onghalo idjuu. Engungumano, ile “omwenyo muwa” oli li shimwe ‘shoiimati yomhepo.’ (Gal. 5:​22, 23) Oshitya shOshigreka osho sha tolokwa “omwenyo muwa,” ile engungumano, omafimbo amwe osha li hashi longifwa okuyelifa shi na sha nonghambe yomoixwa oyo ya deulwa. Faneka momadiladilo onghambe yomoixwa ya ngungumana. Nonande onghambe oyo oya ngungumana, natango oi na eenghono. Tu li ovanhu, ongahelipi hatu dulu okukulika engungumano nopefimbo opo tuu opo otwa pama? Itatu dulu okuninga ngaho kufye vene. Otwa pumbwa okwiilikana kuKalunga e tu pe omhepo yaye, opo e tu kwafele tu kulike oukwatya oo muwa. Oimoniwa otai ulike kutya osho otashi dulu okuningwa. Pashihopaenenwa, Eendombwedi dihapu ohadi kala da ngungumana, ngeenge vamwe tava kendabala oku di handukifa. Osho osha kwafela ovanhu vamwe, opo va kale ve na etaleko liwa li na sha nEendombwedi. — 2 Tim. 2:​24, 25. w23.09 15 ¶3

Omuyapostoli Johannes okwa mona memoniko likumwifi ovakulunhu 24 meulu tava longele Jehova. Otava tange Kalunga nova ti kutya okwa wana okupewa “efimano, etumbalo neenghono.” (Eh. 4:​10, 11) Ovaengeli ovadiinini navo ove na omatomheno mahapu okutanga nokufimaneka Jehova. Ove li meulu pamwe naye nove mu shii nawanawa. Ohava mono omaukwatya aye okupitila mwaasho ta ningi. Ngeenge tava tale nghee Jehova ta katuka eenghatu, ohashi ve linyengifa ve mu tange. (Job 38:​4-7) Nafye otu na okutanga Jehova momailikano etu. Ohatu dulu okuninga ngaho moku mu lombwela osho tu hole notwa pandula kombinga yaye. Eshi to lesha nokukonakona Ombiibeli, kendabala okudidilika mo omaukwatya oo a ulikwa kuJehova, unene tuu oo wa hokwa. (Job 37:23; Rom. 11:33) Opo nee lombwela Jehova nghee u uditile omaukwatya oo. Ohatu dulu yo okutanga Jehova, eshi he tu kwafele noha kwafele yo ovamwatate novamwameme aveshe. — 1 Sam. 2:​1, 2. w23.05 3-4 ¶6-7

Mo 1919, Babilon Shinene kasha li vali tashi pangele oshiwa shaKalunga. Momudo oo, “omupiya omudiinini nomunaendunge” okwa li a hovela okulonga, opo ovanamitimadiwa va dule okweenda ‘mOndjila iyapuki.’ (Mat. 24:​45-47; Jes. 35:8) Oilonga oyo ya longwa kuvamwe mefimbo la pita, opo va longekide ondjila, oya kwafela ovanhu va ende mondjila oyo ya kula, eshi ve lihonga shihapu kombinga yaJehova nomalalakano aye. (Omayel. 4:18) Otava dulu yo okukala metwokumwe noiteelelwa yaJehova monghalamwenyo yavo. Jehova ka li a teelela oshiwana shaye shi ninge omalunduluko aeshe oo a pumbiwa pefimbo limwe. Ponhele yaasho, okwa enda ta koshola oshiwana shaye. Inatu hafa tuu eshi hatu ka dula okuhafifa Kalunga ketu moinima aishe! Ondjila keshe oya pumbwa okukala tai wapekululwa pandjikilile, opo i kale monghalo iwa. Okudja mo 1919, oilonga yokulonga “Ondjila iyapuki” oya twikila, opo ovanhu vahapu va dule okudja mo muBabilon Shinene. w23.05 17 ¶15; 19 ¶16

Olutuwiliki ola kala tali deula ovakwafeli veekomitiye da yoolokafana dOlutuwiliki. Ovakwafeli ovo, paife otava wanifa po noudiinini oinakuwanifwa ihapu mehangano. Ove lilongekida filufilu okutwikila okulonga oilonga, opo va file oshisho eedi daKristus. Ngeenge ovavaekwa vaxuuninwa ova i meulu pexulilo loudjuu munene, oshiwana shaJehova kombada yedu otashi twikile oku mu longela noudiinini. Koshi yewiliko laJesus Kristus, oshiwana shaKalunga otashi twikile oku mu longela noudiinini. Otu shii kutya pefimbo opo, ongudu yoiwana, oyo Ombiibeli ya ifana Gog yaMagog, otai ka ponokela oshiwana shaKalunga. (Hes. 38:​18-20) Ashike eponokelo olo tali ka ningwa mefimbo lixupi itali ka pondola; itali ka imba oshiwana shaJehova shi mu longele. Jehova ote ke shi xupifa. Omuyapostoli Johannes okwa mona memoniko “ongudu inene” yeedi dimwe daKristus. Johannes okwa lombwelwa kutya “ongudu inene” oyo ‘oya dja moudjuu munene.’ (Eh. 7:​9, 14) Onghee otu na oushili kutya Jehova ote ke i xupifa. w24.02 5-6 ¶13-14

Oshike hatu dulu okuninga, opo tu pewe omhepo iyapuki? Ohatu dulu okwiilikana tu i pewa, okukonakona Eendjovo daKalunga da nwefwa mo nokweendafana nehangano laye olo tali wilikwa komhepo yaye. Okuninga ngaho, otaku ke tu kwafela tu kulike “oiimati yomhepo.” (Gal. 5:​22, 23) Kalunga oha yandje ashike omhepo yaye kwaavo va koshoka pamadiladilo nove na elihumbato la koshoka. Ita ka twikila oku tu pa omhepo yaye, ngeenge otwa kanyatela omadiladilo inaa koshoka nohatu katuka metwokumwe nao. (1 Tes. 4:​7, 8) Opo tu twikile okupewa omhepo iyapuki, otwa pumbwa yo ‘okuhakala twa dina ovaprofeti.’ (1 Tes. 5:20) Apa “ovaprofeti” otava ulike komatumwalaka a nwefwa mo komhepo yaKalunga, mwa kwatelwa oo e na sha nefiku laJehova nanghee efimbo letu la endelela. Ihatu diladila kutya efiku laJehova, ile Armagedon ite ke uya pefimbo letu. Ponhele yaasho, ohatu li kaleke momadiladilo, okukala tu na elihumbato liwa nokukala twe lipyakidila ‘noilonga yometilokalunga.’ — 2 Pet. 3:​11, 12. w23.06 12 ¶13-14

Tu li Ovakriste, oshike tu na okuninga po, ngeenge otwa mono efano loipala koikwaelektronika yetu? Otu na oku li henuka diva. Otashi ka kala shipu okuninga ngaho, ngeenge otwa dimbuluka kutya ekwatafano letu naJehova olo oshinima shi na ondilo elela. Omafano oo tashi dulika inaa talika ko oipala, otashi dulika a pendule mufye omahalo omilele. Omolwashike tu na oku a henuka? Omolwaashi inatu hala okukatuka nokuli nonghatu inini, opo tu nyone momitima detu. (Mat. 5:​28, 29) Omukulunhuongalo wokoThailand wedina David okwa ti: “Ohandi lipula kutya: ‘Nokuli nonande omafano kae fi oipala, mbela ohandi ka hafifa ngoo Jehova, ngeenge onda twikile oku a tala?’ Okutomhafana kwa tya ngaho, okwa kwafela nge ndi katuke pandunge.” Okukala twa tila okulonga keshe osho tashi nyemateke Jehova otaku tu kwafele tu katuke pandunge. Okutila Kalunga oko “efina,” ile ekanghameno “lounongo.” w23.06 23 ¶12-13

“Onduda” otashi dulika tai ulike komaongalo etu. Pefimbo loudjuu munene, ohatu ka mona eameno olo Jehova e tu udanekela, ngeenge otwa twikile okukala twa hangana novaitaveli vakwetu. Onghee hano, otu na okulonga noudiinini paife, opo tu kale tu na ohole ya xwama yokuhola ovamwatate novamwameme. Exupifo letu ole li kolelela kwaasho. “Efiku linene lOmwene” otali ka kala efimbo lidjuu neenghono kovanhu aveshe. (Sef. 1:​14, 15) Oshiwana shaJehova nasho otashi ka taalela eenghalo didjuu. Ashike ngeenge otwe lilongekida paife, ohatu ka kala twa ngungumana nokukwafela vamwe. Ohatu ke lididimikila eshongo keshe olo hatu shakeneke. Ngeenge ovaitaveli vakwetu tava mono oixuna, ohatu ka ninga ngaashi hatu dulu, opo tu va kwafele moku va ulikila olukeno nokufila oshisho eemhumbwe davo. Ohatu ka kala tu na ekwatafano liwa novamwatate novamwameme ovo twa kulika nale ohole yoku va hola. Opo nee Jehova ote ke tu pa ondjabi yomwenyo waalushe mounyuni omo oiponga aishe nomaudjuu taa ka dimbuwa. — Jes. 65:17. w23.07 7 ¶16-17

Eendjovo daKalunga luhapu ohadi popi ovalumenhu ovadiinini kutya ove na eenghono. Ndele nokuli naava va li ve na eenghono dihapu haalushe va li hava kala ve udite ve di na. Pashihopaenenwa, peemhito dimwe, ohamba David oya li i udite ya ‘pamenena ngaashi omhunda,’ ndele peemhito dimwe vali, oya li ya “haluka,” ile tu tye ya tila. (Eps. 30:7) Omhepo yaKalunga oya li ya pa Simson eenghono dopalutu dihapu, ashike Simson okwa li e shii kutya, ngeenge ke i na, ‘eenghono daye otadi kana, ndele ta ka kala ngaashi ovanhu aveshe.’ (Ovatok. 14:​5, 6; 16:17) Ovalumenhu ovo ovadiinini ova li ashike ve na eenghono, molwaashi Jehova okwa li e va pameka. Omuyapostoli Paulus okwa li a dimina kutya naye okwa pumbwa okupewa eenghono kuJehova. (2 Kor. 12:​9, 10) Okwa li e na oupyakadi wokuhe na oukolele. (Gal. 4:​13, 14) Omafimbo amwe, okwa li ha kondjo nokulonga osho sha yuka. (Rom. 7:​18, 19) Okwa li ha kala e na oshisho nomalimbililo. (2 Kor. 1:​8, 9) Ashike ngeenge Paulus a li a nghundipala, okwa li ha kala omunaenghono. Ngahelipi mbela? Jehova okwa li ha pe Paulus eenghono odo a pumbwa. Okwa li ha pameke Paulus. w23.10 12 ¶1-2

Ngeenge omafimbo amwe ohatu kala tu udite kutya katu na oshilonga, natu dimbuluke kutya Jehova oye mwene e tu nanena kuye. (Joh. 6:44) Oha mono omaukwatya etu mawa oo ihatu dulu okumona fye vene noku shii osho shi li momitima detu. (2 Omaf. 6:30) Onghee ohatu dulu okukala twe mu lineekela, eshi a ti kutya otu na ongushu momesho aye. (1 Joh. 3:​19, 20) Fimbo inatu shiiva oshili, vamwe vomufye otashi dulika twa ninga oinima oyo hatu livele ombedi fiyo okunena. (1 Pet. 4:3) Nokuli nOvakriste ovadiinini ohava kondjifa eamo loulunde. Mbela omutima woye ohau ku tokola? Ngeenge osho, otashi ku hekeleke okushiiva kutya ovapiya vaJehova ovadiinini navo ova kondja nomaliudo a tya ngaho. Pashihopaenenwa, omuyapostoli Paulus okwa li ha kala a nyemata, ngeenge ta diladila kokuhawanenena kwaye. (Rom. 7:24) Oshoshili kutya Paulus okwa li e lidilulula nokwa ninginifwa. Ashike okwa li e litala ko e “dulike kovayapostoli aveshe” noku li omulunde “a shiya ko.” — 1 Kor. 15:9; 1 Tim. 1:15. w24.03 27 ¶5-6

Oshilihongomwa shimwe osho hatu dulu okulihonga ketokolo lihe li pandunge lohamba Joas oshosho kutya otwa pumbwa okuhoolola ookaume ovo tave tu nwefa mo nawa, ovo ve hole Jehova nova hala oku mu hafifa. Inatu pumbwa okukala ashike hatu endafana naavo vepupi letu. Dimbuluka kutya Joas okwa li omunyasha kokule kukaume kaye Jehoiada. Shi na sha nehoololo loye lookaume, lipula kutya: ‘Mbela ohava kwafele nge ngoo ndi pameke eitavelo lange muJehova? Mbela ohava tu nge omukumo ndi kale metwokumwe nomifikamhango daKalunga? Ohava popi ngoo kombinga yaJehova nosho yo oshili yaye ya denga mbada? Mbela ohava ulike ngoo kutya ova fimaneka omifikamhango daKalunga? Mbela ohava lombwele nge ashike osho nda hala okuuda, ile ove na ngoo ouladi wokupukulula nge, ngeenge handi i pomunghulo?’ (Omayel. 27:​5, 6, 17) Ngeenge ookaume koye kave hole Jehova, va efa po. Ashike ngeenge ou na ookaume ovo ve hole Jehova, ino va efa po, otave ke ku kwafela alushe. — Omayel. 13:20. w23.09 9-10 ¶6-7

Alfa ondada yotete yoalfabeta yOshigreka naomega ondada yaxuuninwa. Eshi a ti kutya “Aame Alfa naOmega,” Jehova ote tu kwafele tu ude ko kutya, ngeenge okwa hovele oshinima shonhumba oku na oku shi wanifa. Konima eshi Jehova a shita Adam naEva, okwe va lombwela ta ti: “Dalafaneni nokuhapupala ndele yadifeni edu, lo nali kale mepangelo leni.” (Gen. 1:28) Eshi Jehova a popya oshikando shotete elalakano laye, okwa li a fa ta ti “Alfa.” Efimbo otali uya, eshi oludalo laAdam naEva tali ka kala la wanenena noliduliki tali ka yadifa edu noku li lundulula li ninge oparadisa. Eshi elalakano laye tali ka pwa, Jehova ota ka kala a fa ta ti, “Omega.” Konima eshi Jehova a mana okushita “eulu nedu nomangafifi alo,” okwa popya oshinima osho tashi ulike kutya elalakano laye otali ka wanifwa po filufilu. Jehova okwa popya kutya efiku etiheyali oliyapuki. Osho otashi ulike kutya elalakano laJehova li na sha novanhu nosho yo nedu otali ka wanifwa po filufilu pexulilo lefiku etiheyali. — Gen. 2:​1-3. w23.11 5 ¶13-14

Olweendo lidjuu okudja muBabilon wa finda kuIsrael ola li tali dulu okukwata eemwedi nhee lwaapo, ashike Jehova okwa li e va udanekela kutya ota ka kufa po oshinima keshe osho sha li tashi va imbi okushuna. Ovajuda ovadiinini ova li ve shii kutya omauwa okushuna kuIsrael okwa li e dule kokule eliyambo keshe olo tava ningi. Enangeko noupuna la denga mbada ola kwatela mo elongelokalunga lavo. MuBabilon kamwa li otembeli yaJehova. Kamwa li oaltari oko Ovaisrael va li tava dulu okuyambela omayambo, oo a li taa pulwa paMhango yaMoses, nokapa li ovapristeri va unganekwa ovo va li tava dulu okuyamba omayambo oo. Shikwao vali, oshiwana shaJehova osha li shi dulike neenghono momuvalu kovalumenhu novakainhu ovapaani, ovo va li vehe na ko na sha naJehova, ile nomifikamhango daye. Onghee Ovajuda ovatilikalunga omayovi ova li va teelela nodjuulufi okushuna keduumbo lavo oko va li tava ka tungulula elongelokalunga la koshoka. w23.05 14-15 ¶3-4

Otwa pumbwa ekwafo lomhepo iyapuki yaKalunga, opo tu twikile okulihumbata ngaashi “ovana vouyelele.” Omolwashike? Omolwaashi kashipu okukala twa koshoka mounyuni ou u na elihumbato inali koshoka. (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8) Omhepo iyapuki otai dulu oku tu kwafela tu finde omadiladilo ounyuni, mwa kwatelwa omahongo opanhu nosho yo etaleko lavo, olo tali kondjifafana nomadiladilo aKalunga. Omhepo iyapuki otai dulu yo oku tu kwafela tu kale hatu ‘longo ouwa nokukala ovayuki.’ (Ef. 5:9) Onghedi imwe omo hatu dulu okumona omhepo iyapuki omokwiilikana tu i pewe. Jesus okwa popya kutya Jehova ota ka ‘yandja omhepo iyapuki kwaavo tave mu indile.’ (Luk. 11:13) Ngeenge hatu tange Jehova pamwe pokwoongala kwopaKriste, ohatu pewa yo omhepo iyapuki. (Ef. 5:​19, 20) Omhepo iyapuki yaKalunga ohai tu nwefa mo nawa, opo tu kale metwokumwe nonghedi oyo tai hafifa Kalunga. w24.03 23-24 ¶13-15

Mbela owa pumbwa okukala omunanheni shi dulife nale? Ngeenge osho, ilikana, opo u kale u i na. Onheni oi li oshitukulwa shoiimati yomhepo. (Gal. 5:​22, 23) Onghee ohatu dulu okwiilikana tu pewe omhepo iyapuki nokupula Jehova e tu kwafele tu imike oiimati yayo. Ngeenge otwa shakeneke onghalo oyo tai yeleke onheni yetu, natu ‘kaleni hatu indile’ tu pewe omhepo iyapuki, opo tu kale ovananheni. (Luk. 11:13) Ohatu dulu yo okupula Jehova e tu kwafele tu tale ko oinima ngaashi ye he i tale ko. Opo nee konima ngeenge otwa ilikana, otwa pumbwa okuninga ngaashi hatu dulu, opo tu kale ovananheni efiku keshe. Ngeenge otwa kala hatu ilikana tu kale ovananheni nokukendabala okukala ovananheni, oukwatya oo otau ka mena omidi momitima detu notau ka kala oshitukulwa shomaukwatya etu.Otai ku kwafele u dilonga koihopaenenwa yopaMbiibeli. MOmbiibeli omu na oihopaenenwa ihapu yovanhu ovo va li ovananheni. Ngeenge otwa dilonga komahokololo oo, ohatu ke lihonga eenghedi omo hatu dulu okuulika onheni. w23.08 22 ¶10-11

Jesus okwa li a shilipaleka omuyapostoli Petrus kutya Jehova ote ke mu fila oshisho. Omunyumunwa Jesus okwa li a kwafela Petrus novayapostoli vakwao va kwate vali eeshi pashikumwifilonga. (Joh. 21:​4-6) Oshikumwifilonga osho, nopehe na omalimbililo, osha li sha shilipaleka Petrus kutya Jehova ota dulu okufila oshisho noupu eemhumbwe daye dopalutu. Otashi dulika omuyapostoli oo a li ta dimbuluka eendjovo daJesus odo kutya Jehova ota dulu okufila oshisho ovo tava “kongo tete Ouhamba.” (Mat. 6:33) Metwokumwe naasho, Petrus okwa li a pitifa komesho oukalele, ponhele yongeshefa yokukwata eeshi. Okwa li a yandja oundombwedi nouladi mefiku lOpentekoste 33 O.P., nokukwafela ovanhu omayovi va tambule ko onghundana iwa. (Oil. 2:​14, 37-41) Okwa li a kwafela Ovasamaria nosho yo ovanhu vomoiwana imwe va tambule ko Kristus. (Oil. 8:​14-17; 10:​44-48) Osha yela kutya Jehova okwa li a longifa Petrus neenghono, opo a ete meongalo ovanhu vomaludi aeshe. w23.09 20 ¶1; 23 ¶11

Omido mbali lwaapo konima eshi Ovababilon va li va hanauna po Jerusalem, ohamba yaBabilon, Nebukadnesar, oya li ya twa ondjodi itilifa neenghono i na sha noshihongwafano shinenenene. Oya li ya lombwela ovalumenhu vayo ovanaendunge, mwa kwatelwa Daniel, opo ve i lombwele kombinga yondjodi nosho yo eityo layo, ngeenge inave shi ninga, ote ke va dipaa aveshe. (Dan. 2:​3-5) Daniel okwa li e na okukatuka meendelelo, opo a xupife eemwenyo davahapu. Okwa “ya mouhamba, ndele ta ilikana ohamba i mu pe efimbo opo ye a shiive oku i tomonena ondjodi ei yayo.” (Dan. 2:16) Osho osha li sha pula ouladi nosho yo eitavelo. Kape na apa Ombiibeli ya popya kutya Daniel okwa hangwa a li ha fatulula eendjodi. Okwa li a pula ookaume kaye, opo “va ilikane Kalunga komeulu e va file onghenda omolwoshinima eshi oshiholekwa.” (Dan. 2:18) Jehova okwa li a nyamukula omailikano oo. Kekwafo laKalunga, Daniel okwa li a fatulula ondjodi yaNebukadnesar. Osho osha li sha xupifa omwenyo waDaniel nosho yo dookaume kaye. w23.08 3 ¶4

Natu ka taleni komauwa oo haa di mokukala ovalididimiki, ile ovananheni. Ngeenge otu li ovalididimiki, ohatu ka kala twa hafa notwa ngungumana. Kungaho, elididimiko otali ke tu kwafela tu kale tu na oukolele wopalutu nowopamadiladilo. Ngeenge ohatu lididimikile vamwe, ohatu ka hafela okukala tu na ekwatafano liwa navo. Eongalo letu otali ka kala la hangana shi dulife nale. Ngeenge umwe okwe tu udifa nai, itatu ka handuka diva, naasho itashi ka naipika onghalo. (Eps. 37:8; Omayel. 14:29) Komesho yaaishe, ohatu hopaenena Tate yetu womeulu nohatu ka ehena popepi naye. Elididimiko, ile onheni oukwatya muwa neenghono, oo tau tu etele atushe ouwa. Nonande haalushe hashi kala shipu okuulika elididimiko, ile onheni, kekwafo laJehova, ohatu dulu okutwikila okukulika oukwatya oo. Ofimbo twa teelela nelididimiko ounyuni mupe, ohatu dulu okukala nelineekelo kutya “eisho lOmwene otali taalele kwaava have mu tila, okwaava va teelela ouwanghenda waye.” (Eps. 33:18) Atusheni natu kaleni twa tokola toko okutwikila okudjala onheni, ile elididimiko. w23.08 22 ¶7; 25 ¶16-17

Jakob okwa ulika kutya omunhu otashi dulika a tye oku na eitavelo, ndele eenghatu daye itadi ulike kutya oku li na. (Jak. 2:​1-5, 9) Jakob okwa tumbula yo umwe oo a mona ‘omumwatate, ile omumwameme ehe na oikutu, ile oikulya,’ ashike ine mu kwafela. Nokuli nonande omunhu a tya ngaho ota ti oku na eitavelo, eenghatu daye otadi ulike kutya ke na eitavelo. (Jak. 2:​14-16) Jakob okwa tumbula Rahab e li oshihopaenenwa shiwa shaumwe oo a ulika okupitila moilonga kutya oku na eitavelo. (Jak. 2:​25, 26) Omukainhu oo okwa li a uda kombinga yaJehova nokwa didilika kutya Jehova oye a kala ta yambidida Ovaisrael. (Jos. 2:​9-11) Okwa li a ulika eitavelo laye okupitila meenghatu daye, eshi a li a amena eendadi mbali dOvaisrael, odo eemwenyo dado da li monghuwo i na onghambe. Oshidjemo, omukainhu oo ina wanenena, ehe fi Omuisrael, okwa li a talwa ko omuyuki, ngaashi Abraham a li a talwa ko. Oshihopaenenwa osho a tula po osha divilika nghee sha fimana okukala neitavelo tali endele pamwe noilonga. w23.12 5-6 ¶12-13

Tu li Ovakriste, inatu hala ashike okuuda ko omahovelohongo Ombiibeli. Kekwafo lomhepo iyapuki yaKalunga, otwa halelela okulihonga “oinima yomoule yaKalunga.” (1 Kor. 2:​9, 10) Omolwashike ito hovele ekonakono lopaumwene olo tali ke ku kwafela u ehene popepi elela naJehova? Pashihopaenenwa, konakona nghee Jehova a ulikila ovapiya vaye vonale ohole nanghee tashi ulike kutya naave oku ku hole. Oto dulu okukonakona nghee Jehova a li a hala Ovaisrael ve mu longele nokuyelekanifa nghee Jehova a hala tu mu longele kunena. Ile oto dulu okukonakona moule omaxunganeko oo Jesus a wanifa po monghalamwenyo yaye nopefimbo loukalele waye kombada yedu. Oto dulu okumona ehafo linene mokukonakona oitukulwa ya tya ngaho kekwafo lembo Elongifwambo lokukonga Omauyelele mOishangomwa yEendombwedi daJehova. Okuninga ekonakonombiibeli lomoule otaku dulu okupameka eitavelo loye nosho yo oku ku kwafela u ‘mone eshiivo lokushiiva Kalunga.’ — Omayel. 2:​4, 5. w23.10 18-19 ¶3-5

Oshitya osho sha longifwa komuyapostoli Petrus “yomoule” paulelalela otashi ti kutya “okutamunuka mo.” Oshitukulwa oshitivali shovelishe oyo osha popya osho hatu ka ninga, ngeenge otu na ohole yomoule yokuhola vamwe. Ohole yomoule otai ke tu kwafela tu tuvike omatimba ovamwatate. Ohatu dulu oku shi faneka ngaha: Faneka momadiladilo oshitaafula sha kunyuka. Oto dulu okukufa elapi, ndele to li tamununa mo nokutuvikila apeshe opo pa kunyuka. Monghedi ya faafana, ngeenge otu na ohole yomoule yokuhola ovamwatate, ohatu ka ‘tuvika’ pafaneko, ile tu va dimine po, kashi fi ashike oshikando shimwe, ile ivali, ndele “onduba yomatimba.” Ohole yetu yokuhola vamwe oya pumbwa okukala ya xwama, opo tu dule oku va dimina po omolwokuhawanenena kwavo, nokuli nonande oshidjuu omafimbo amwe. (Kol. 3:13) Ngeenge otwa dimine po vamwe, ohatu ka ulika kutya ohole yetu oya xwama notwa hala okuhafifa Jehova. w23.11 11-12 ¶13-15

Eshi ohamba Josia ya li i na omido 26, oya li ya hovela okuwapekulula otembeli. Pefimbo loilonga oyo, okwa li kwa monika “embo lomhango yOmwene, oyo ya yandjwa kuMoses.” Eshi ohamba ya uda osho sha popiwa mo, oya li ya ninga omalunduluko diva i dulike kwaasho sha shangwa mo. (2 Omaf. 34:​14, 19-21) Mbela owa hala okukala ho lesha Ombiibeli pandjikilile? Ngeenge oto kendabala okuninga ngaho, oto shi endifa ngahelipi? Mbela oho didilike ngoo eevelishe odo tadi dulu oku ku kwafela pauhandimwe? Eshi Josia a li e na omido 39 lwaapo, okwa li a ninga epuko olo la li la twaalela omwenyo waye. Okwa li e lineekela muye mwene, ponhele yokukonga ewiliko kuJehova. (2 Omaf. 35:​20-25) Oshilihongomwa oshilipi? Kashi na nee mbudi kutya otu na omido di fike peni, ile otwa kala hatu konakona Ombiibeli oule wefimbo li fike peni, otu na okutwikila okukonga Jehova. Osho osha kwatela mo okukonga ewiliko kuye okupitila mokwiilikana pandjikilile, mokukonakona Eendjovo daye nokumona ouwa mokupwilikina komayele Ovakriste va pyokoka. Ngeenge otwa ningi ngaho, otashi dulika itatu ka ninga omapuko a kwata moiti nohatu ka kala twa hafa. — Jak. 1:25. w23.09 12 ¶15-16

Ombiibeli oya tumbula ovakainhu vahapu va didilikwedi, ovo va li ve hole Jehova nova li have mu longele. Ova li “ve na ondjele novadiinini moinima aishe.” (1 Tim. 3:11) Kakele kaasho, ovamwameme otava dulu okumona oihopaenenwa yovakainhu meongalo lavo, ovo ve hole Jehova neenghono nosho yo ovo tava dulu okulihonga kuvo oinima ihapu. Ovamwameme ovanyasha, diladileni shi na sha novamwameme ovo mu shii, ovo ve li oshihopaenenwa shiwa, osho tamu dulu okushikula. Didilikeni omaukwatya avo mawa, opo nee tamu diladila shi na sha nanghee tamu dulu okuulika omaukwatya a faafana. Otwa pumbwa okukala ovalininipiki, opo tu kale Ovakriste va pyokoka. Ngeenge omukainhu omulininipiki, ota ka kala e na ekwatafano lopofingo naJehova nosho yo novanhu vakwao. Pashihopaenenwa, omukainhu oo e hole Jehova ota ka hoolola nelininipiko okuyambidida efinamhango li na sha noukwamutwe, olo la tulwa po kuXe womeulu. (1 Kor. 11:3) Mefinamhango olo, Jehova okwa yelifa kutya olyelye a pa oshinakuwanifwa shokukwatela komesho meongalo nosho yo meumbo. w23.12 18-19 ¶3-5

Jehova okwa teelela omushamane a kale e hole omukulukadi waye, noku mu fila oshisho palutu, pamaliudo nosho yo pamhepo. Okudiladila pandunge, okukala wa fimaneka ovakainhu nosho yo okukala omulineekelwa, otaku dulu oku mu kwafela mu li ovalihomboli. Ngeenge owa hombola, otashi dulika u ka ninge xe omudali. Oshike to dulu okulihonga kuJehova shi na sha nokukala xe omudali muwa? (Ef. 6:4) Jehova okwa lombwela omonamati waye, Jesus, sha yukilila kutya oku mu hole nokwe mu hokwa. (Mat. 3:17) Ngeenge owa ningi xe omudali, shilipaleka alushe kutya oho lombwele ovana voye kutya ou va hole. Kala ho va pandula omolwoinima iwa oyo tava ningi. Ooxe ovadali ovo tava shikula oshihopaenenwa shaJehova, ohava kwafele ovana vavo va kale ovakainhu novalumenhu Ovakriste va pyokoka. Oto dulu okulilongekidila oshinakuwanifwa osho paife, mokukala ho file oshisho pahole ovaneumbo leni nosho yo vamwe meongalo moku va ulikila ohole noku va pandula. — Joh. 15:9. w23.12 28-29 ¶17-18

Tu li ovapiya vaJehova ovadiinini, ohatu shakeneke omaudjuu nosho yo omauvela, ngaashi ashike ovanhu aveshe. Otashi dulika yo hatu lididimikile omapataneko, ile omahepeko okudilila kwaavo ve tonde oshiwana shaKalunga. Nonande Jehova ihe tu amene komaudjuu aeshe oo, okwa udaneka oku tu kwafela. (Jes. 41:10) Kekwafo laye, ohatu dulu okukaleka po ehafo letu, okuninga omatokolo opandunge nokukala ovadiinini kuye, nonande ohatu piti meenghalo didjuu. Jehova okwa udaneka oku tu pa osho sha popiwa mOmbiibeli, “ombili yaKalunga.” (Fil. 4:​6, 7) Ombili ya tya ngaho, otai ulike kokungungumana kwomadiladilo nosho yo kwomutima oko haku etifwa kokukala tu na ekwatafano lopofingo naye. Ombili oyo ‘oi dule eendunge adishe;’ oya denga mbada i dulife osho hatu diladila. Pashihopaenenwa, mbela ope na efiku limwe wa li wa ilikana wa mana mo kuJehova, ndele konima owa li wa kumwa, eshi wa ngungumana? Omaliudo a tya ngaho, oo “ombili yaKalunga.” w24.01 20 ¶2; 21 ¶4

Ovo ve hole Jehova ova hala okutanga edina laye nomutima wavo aushe. Ohamba David oya li i shii kutya okutanga edina laJehova osha faafana ashike nokutanga Jehova mwene. Ngeenge twa udu edina laJehova, ohatu diladila kutya oku li omunhu a tya ngahelipi, hatu diladila komaukwatya aye nokoilonga yaye ya denga mbada. David okwa li a hala okutala ko edina laXe liyapuki noku li tanga. Okwa li a hala okuninga ngaho “naashishe shomeni” laye, sha hala okutya, nomutima waye aushe. Sha faafana, Ovalevi navo ova li hava kwatele komesho mokutanga Jehova. Ova li va dimina nelininipiko kutya eendjovo davo itadi dulu okutanga pauyadi edina laJehova liyapuki ngaashi shi na okukala. (Neh. 9:5) Nopehe na omalimbililo, elininipiko la tya ngaho nokutanga Jehova tashi di komutima, osha li sha hafifa omutima waYe. w24.02 9 ¶6

Jehova ite ke ku tala ko ino pondola, molwaashi ino hanga elalakano olo ito dulu okuhanga. (2 Kor. 8:12) Tala ko einda li li omhito yokulihonga. Kaleka momadiladilo osho wa pondola nale. Ombiibeli oya ti “Kalunga ke fi omuhenouyuki a dimbwe ngeno oilonga yeni.” (Heb. 6:10) Onghee ku na yo okudimbwa osho wa longa. Diladila kwaasho wa pondola nale kutya nee okupanga oukaume naJehova, okupopya navamwe kombinga yaye, ile okuninginifwa. Ngaashi ashike wa ninga exumokomesho nowa hanga omalalakano opamhepo monakudiwa, oto dulu okutwikila okuninga exumokomesho fiyo osheshi wa hanga elalakano olo we litulila po paife. Kekwafo laJehova, oto dulu okuhanga elalakano loye. Eshi to twikile okulalakanena okuhanga elalakano loye lopamhepo, ino dimbwa okuhafela okumona nghee Jehova te ku kwafele noku ku nangeka noupuna. (2 Kor. 4:7) Ngeenge owa pula komesho, oto ka mona nokuli omanangeko noupuna mahapu. — Gal. 6:9. w23.05 31 ¶16-18

Jehova oha kongo eenghedi, opo a ulike kutya oku hole ovapiya vaye nokwe va hokwa. Ombiibeli oya popya eemhito dopavali omo Jehova a lombwela Jesus kutya oku li Omona waye omuholike nokwe mu hokwa. (Mat. 3:17; 17:5) Mbela owa hala Jehova e ku lombwele kutya okwe ku hokwa? Jehova iha popi nafye odikilila okudja meulu, ashike ohe shi ningi okupitila mOmbiibeli. Jehova ohe tu lombwele kutya okwe tu hokwa, ngeenge hatu lesha eendjovo daJesus odo di li mOmavaengeli. Jesus okwa hopaenena filufilu omaukwatya aXe. Onghee hano, ngeenge hatu lesha nghee Jesus a li a lombwela ovashikuli vaye ovadiinini, ovo va li inava wanenena, kutya okwe va hokwa, ohatu dulu okukala tu udite Jehova a fa te tu lombwele eendjovo odo. (Joh. 15:​9, 15) Ngeenge twa taalela omashongo, itashi ti kutya Kalunga ine tu hokwa. Ponhele yaasho, ohae tu pe eemhito tu ulike kutya otu hole Jehova neenghono notwe lineekela muye. — Jak. 1:12. w24.03 28 ¶10-11