ONGULUMAMBO YOKOINTANETA
ONGULUMAMBO
YOKOINTANETA
Oshikwanyama
  • OMBIIBELI
  • OISHANGOMWA
  • OKWOONGALA
  • w01 10/1 ep. 8-13
  • Mbela omanangeko noupuna aJehova otae ku hange tuu?

Kape na okavidio

Ombili opa li pe na epuko eshi okavidio taka patuluka.

  • Mbela omanangeko noupuna aJehova otae ku hange tuu?
  • Oshungonangelo tai shiivifa Ouhamba waJehova—2001
  • Oupalanyole
  • Ouyelele wa faafana
  • Enangeko noupuna ile etulomutima?
  • Boas okwa pwilikina kuKalunga
  • Nabal ina pwilikina
  • Omayeleko nomanangeko noupuna aHanna
  • Twikila okupwilikina kuJehova!
  • Okwa mbubulila Kalunga omutima waye meilikano
    Natu Hopaeneneni Eitavelo Lavo
  • Hanna ta ilikana a mone okaana okamati
    Osho to dulu okulihonga mOmbiibeli
  • Abigail naDavid
    Embo lange lomahokololo Ombibeli
  • Okwa li a katuka pandunge
    Natu Hopaeneneni Eitavelo Lavo
Tala ouyelele muhapu
Oshungonangelo tai shiivifa Ouhamba waJehova—2001
w01 10/1 ep. 8-13

Mbela omanangeko noupuna aJehova otae ku hange tuu?

“[Omanangeko] noupuna aeshe aa tae uya kombada yoye, ndee tae ku hange, ngenge to [twikile okupwilikina, NW] ondaka yOmwene Kalunga koye.”—DEUTERONOMION 28:2.

PEXULILO leedula davo 40 detembu mombuwa, Ovaisrael ova li va onga onhanda mEfilu laMoab. Edu lEudaneko ola li komesho yavo. Pefimbo olo Moses okwa shanga embo laDeuteronomion, olo li na omusholondodo womanangeko noupuna nomatulomutima. Ngeenge oshiwana shaIsrael osha ‘twikile okupwilikina ondaka yOmwene’ mokudulika kuye, omanangeko noupuna otae ke va ‘hanga.’ Jehova oku va hole ve li ngaashi “emona le likalekelwa” nokwa li a hala okuulika eenghono daye moipafi yavo. Ndelenee ngeenge itava pwilikine kuye, omatulomutima otae ke va hanga shili.—Deuteronomion 8:10-14; 26:18, NW; 28:2, 15.

2. Oityalonga yOshiheberi ya tolokwa ‘twikila okupwilikina’ nosho yo ‘hanga’ muDeuteronomion 28:2, oi na eityo lashike?

2 Oshityalonga shOshiheberi sha tolokwa ‘twikila okupwilikina’ muDeuteronomion 28:2, otashi ulike oshilonga itashi xulu po. Oshiwana shaJehova kashi na ashike okupwilikina kuye omafimbo amwe; oshi na okutwikila okupwilikina ku li onghedi yokukalamwenyo kwavo. Opo nee omanangeko noupuna aKalunga tae ke va hanga. Oshityalonga shOshiheberi sha tolokwa ‘hanga’ osha li sha konekwa shi li outumbulilo u na ko nasha nokukonga osho luhapu tashi ti “okufika kusha.”

3. Ongahelipi hatu dulu okukala ngaashi Josua, nomolwashike sha fimana unene?

3 Omuwiliki wOvaisrael Josua okwa hoolola okupwilikina kuJehova nokungaha okwa mona omanangeko noupuna. Josua okwa ti: “Lihoololeni nena eli ou mwa hala oku mu longela . . . Ndelenee ame neumbo lange hatu ka longela Omwene.” Mokuuda eshi, oshiwana osha nyamukula: “Nashi kale kokule nafye tu efe Omwene, opo tu longele ookalunga vamwe.” (Josua 24:15, 16) Omolwoikala iwa yaJosua, okwa li mokati kavanini vepupi laye ovo va li noufembanghenda wokuya mEdu lEudaneko. Kunena, otu li komungenge wEdu lEudaneko liwa unene li dule linya—eduparadisa omo omanangeko noupuna mawa e dule unene oo efimbo laJosua a teelela ovo va hokiwa kuKalunga. Mbela omanangeko noupuna a tya ngaha otae ku hange? Otae ku hange ngeenge oto twikile okupwilikina kuJehova. Oku ku kwafela u pameke etokolotoko loye loku shi ninga, tala kondjokonona yopashiwana yaIsrael shonale nosho yo oihopaenenwa yavamwe tai longo.—Ovaroma 15:4.

Enangeko noupuna ile etulomutima?

4. Mokunyamukula eilikano laSalomo, Kalunga okwe mu pa shike, nongahelipi hatu dulu okukala tu udite shi na sha nomanangeko noupuna a tya ngaho?

4 Pefimbo lihapu lokupangela kwohamba Salomo, Ovaisrael ova mona omanangeko noupuna makumwifi a dja kuJehova. Ova hafela eameno nosho yo eloolo loinima iwa. (1 Eehamba 4:25) Oupuna waSalomo owa ninga oshinima sha shiivika, nonande ina pula Kalunga oinima yopamaliko. Ponhele yaasho, fimbo a li omunyasha noku he na eshiivo, okwa ilikana a kale e na omutima u na eduliko—eindilo olo Jehova a tambula ko moku mu nangeka noupuna nounongo nosho yo neendunge. Eshi osha dulifa Salomo a tokole ovanhu nawa, ta yoolola pokati kouwa nowii. Nonande Kalunga okwe mu pa yo oupuna netumbalo, eshi a li omunyasha Salomo okwa pandula ongushu ya denga mbada youpuna wopamhepo. (1 Eehamba 3:9-13) Kutya nee otu na omaliko mahapu ile hasho, itatu dulu tuu okuhafa ngeenge ohatu nangekwa noupuna kuJehova notu li oipuna yopamhepo!

5. Oshike sha ningwa po eshi oshiwana shOvaisrael noshaJuda ya dopa okutwikila okupwilikina kuJehova?

5 Ovaisrael ova dopa okuulika olupandu omolwomanangeko noupuna aJehova. Molwaashi inava twikila nokupwilikina kuye, omatulomutima a xunganekwa okwe va hanga. Eshi osha eta okufindwa kovatondi vavo nosho yo oupongekwa kovakalimo vomuIsrael naJuda. (Deuteronomion 28:36; 2 Eehamba 17:22, 23; 2 Omafimbo 36:17-20) Mbela oshiwana shaKalunga oshe lihonga sha mokumona kutya omanangeko noupuna aKalunga okwa kala ashike kombada yaavo va twikila nokupwilikina kuJehova? Oixupe yOvajuda oyo ya alukila koshilongo shavo mo 537 K.O.P. oya li nomhito yokuulika ngeenge oya mona “omutima wa nongopala” nopefimbo opo oya mona omhumbwe yokutwikila okupwilikina kuKalunga.—Epsalme 90:12.

6. (a) Omolwashike Jehova a tuma Haggai naSakaria va ka xunganeke koshiwana shaye? (b) Efinamhango lilipi la fanekwa ketumwalaka laKalunga okupitila muHaggai?

6 Ovaaluki Ovajuda ova tunga oaltari nova tameka okulonga motembeli yaJerusalem. Ndelenee eshi omapataneko a kwata moiti a holoka, ouladi wavo owa tameka okuninipala noilonga yokutunga oya efiwa. (Esra 3:1-3, 10; 4:1-4, 23, 24) Ova tameka yo okupitifa komesho omauwa opaumwene. Onghee hano, Kalunga okwa tuma ovaprofeti Haggai naSakaria va xwamekulule ouladi woshiwana shaye omolweilikano lashili. Okupitila muHaggai, Jehova okwa ti: “Efimbo la fika mbela mu kale momaumbo eni a dikika, fimbo ongulu ei [yeilikano] tai kala ya ngumauka[?] . . . Taleni nawa, nhumbi tamu ende: Nye omwa kuna mo shihapu, ndelenee mwa teya shinini. Nye mwa lya, ndelenee inamu kuta. . . . Naau ta longele ondjabi te i tula mokandjato ka pombauka.” (Haggai 1:4-6) Okuyamba oinima yopamhepo mokukonga ouwa wopamaliko ihashi eta omanangeko noupuna aJehova.—Lukas 12:15-21.

7. Omolwashike Jehova a lombwela Ovajuda ta ti: “Taleni nawa nhumbi tamu ende”?

7 Molwaashi ova wilililwa po koisho yakeshe efiku, Ovajuda ova dimbwa kutya omanangeko noupuna aKalunga molupe lodula nosho yo omafimbo oshishipo otae ke va hanga ashike ngeenge ove lididimike monghatu yokudulika kuKalunga, nokuli nomokushakeneka omafininiko. (Haggai 1:9-11) Ekumaido eli inali yeleka tuu: “Taleni nawa nhumbi tamu ende”! (Haggai 1:7) Osha li sha fa Jehova e va lombwela ta ti: ‘Diladileni! Taleni ekwatafano pokati koilonga yeni yomomapya i he na oshilonga nonghalo ya nyonauka yongulu yange yeilikano.’ Eendjovo dovaprofeti vaJehova da nwefwa mo xuuninwa oda hanga omitima dovapwilikini vavo, omolwaashi ovanhu ova tamekulula vali okulonga motembeli noku i mana mo 515 K.O.P.

8. Ekumaido lashike Jehova a yandja kOvajuda mefimbo laMalakia, nomolwashike?

8 Konima yefimbo, momafiku omuprofeti Malakia, Ovajuda natango ova tameka okukala keembinga mbali pamhepo, nokuli nokuyandja omayambo inaa hokiwa kuKalunga. (Malakia 1:6-8) Kungaha, Jehova okwe va kumaida va ete oitimulongo yomoilongomwa yavo melimba laye noku mu yeleka va tale ngeenge ita dulu okuyeulula omakende keulu noku va lokifila enangeko noupuna la wanenena. (Malakia 3:10) Ovajuda kava li tuu omalai okulonga noudiinini omolwoinima oyo tuu oyo Kalunga te ke i va pa pauhapu ngeenge ashike va twikile okupwilikina kondaka yaye!—2 Omafimbo 31:10.

9. Ohatu konakona okukalamwenyo koohandimwe vatatu velipi mOmbibeli?

9 Kakele kokuyandja ondjokonona yopashiwana yOvaisrael, Ombibeli otai hokolola okukala kwovanhu vahapu ovo va mona omanangeko noupuna aKalunga ile omatulomutima aye, she likolelela kungeenge otava twikile okupwilikina kuJehova ile hasho. Natu tale osho hatu dulu okulihonga kuvatatu vomuvo—Boas, Nabal naHanna. Moshinima eshi, oto dulu okulesha membo laRut nosho yo 1 Samuel 1:1–2:21 na 1 Samuel 25:2-42.

Boas okwa pwilikina kuKalunga

10. Oinima ilipi i na ko nasha naBoas naNabal ya li ya faafana?

10 Nonande Boas naNabal kava li ko pefimbo limwe, oinima yonhumba i na ko nasha navo oya li ya faafana. Pashihopaenenwa, ovalumenhu aveshe vavali ova li medu laJuda. Ova li oipuna yomadu, nova li ve na omhito ye likalekelwa okuulika olune li na ohole shi na sha naumwe e li moluhepo. Ndelenee oo aeke omafaafano e li pokati kavo oo.

11. Ongahelipi Boas a ulika kutya okwa kala nokupwilikina kuJehova?

11 Boas okwa kala ko pefimbo lovatokolipangeli vaIsrael. Okwa kala navamwe nefimaneko novateyi vaye ova li ve mu fimaneka. (Rut 2:4) Mokufimaneka Omhango, Boas okwa kala e na oushili kutya mepya laye omwa fyaala omapupudululwa ovahepekwa neehepele. (Leviticus 19:9, 10) Boas okwa ninga shike eshi a shiiva kombinga yaRut naNaomi nomokumona eendunge daRut mokufiloshisho inamweno omukulupe? Okwa yavelela Rut she likalekelwa nokwa lombwela ovapiya vaye ve mu efe a pupudulule oilya mepya laye. Meendjovo daye nomoilonga yaye yohole, Boas okwa holola kutya okwa li omulumenhu wopamhepo oo a pwilikina kuJehova. Onghee hano okwa hokiwa kuKalunga nokunangekwa noupuna kuye.—Leviticus 19:18; Rut 2:5-16.

12, 13. (a) Ongahelipi Boas a ulika efimaneko lomoule omolwomhango yaJehova yokukulila ko? (b) Omanangeko noupuna aKalunga elipi a hanga Boas?

12 Euliko la tongomana olo Boas a kala nokupwilikina kuJehova ola li onghedi yokuhelihola mwene omo a katuka momhango yaKalunga yokukulila ko. Boas okwa ninga aishe oyo ta dulu okushilipaleka kutya efyuululo lomukwanepata laye—Elimelek, omushamane waNaomi oo a li a fya—otali ka kala moukwaneumbo waElimelek. Okupitila ‘mohombo yahaukwe waye,’ omufiyekadi okwa li e na okuhombolwa komumwaina wanakufya opo okaana okamati oko taka dalwa kuvo taka dulu okumona efyuululo. (Deuteronomion 25:5-10, NW; Leviticus 25:47-49) Rut okwe liyandja ye mwene a hombolwe ponhele yaNaomi, oo kwa li a pita eedula dokumona ounona. Konima yomukwanedimo umwe waElimelek oo a anya okukwafela Naomi, Boas okwa kufa Rut e li omukainhu waye. Omonamati wavo Obed okwa li a talika ko e li oludalo laNaomi nomufyuululi wopaveta waElimelek.—Rut 2:19, 20; 4:1, 6, 9, 13-16.

13 Omanangeko noupuna okwa hanga Boas omolweduliko laye komhango yaKalunga lokuhelihola mwene. Okupitila momonamati wavo Obed, Boas naRut ova nangekwa noupuna noufembanghenda wokuninga ooxekulululwa vaJesus Kristus. (Rut 2:12; 4:13, 21, 22; Mateus 1:1, 5, 6) Okudja moilonga yokuhelihola mwene yaBoas, otwe lihonga kutya omanangeko noupuna okwa hanga ovo va ulika ohole yokuhola vamwe nokukatuka metwokumwe noiteelelwa yaKalunga.

Nabal ina pwilikina

14. Nabal okwa li omulumenhu a tya ngahelipi?

14 Mekondjifafano naBoas, Nabal okwa dopa okupwilikina kuJehova. Okwa nyona omhango yaKalunga oyo tai ti: “Hola omukweni ngaashi u lihole mwene.” (Leviticus 19:18) Nabal ka li omulumenhu wopamhepo; okwa li ‘mukukutu neenghedi daye dii.’ Nokuli novapiya vaye ove mu tala ko e li “omukolokoshi.” Osha yuka eshi edina laye Nabal tali ti “elai.” (1 Samuel 25:3, 17, 25) Hano ongahelipi Nabal a li te ke linyenga eshi a li nomhito okuulikila umwe olune—David, omuvaekwa waJehova?—1 Samuel 16:13.

15. Ongahelipi Nabal a ungaunga naDavid, nongahelipi Abigail a yooloka ko komulumenhu waye moshinima eshi?

15 Eshi a onga onhanda moshitukulwa shoufita waNabal, David nosho yo ovapiya vaye ove va amena keengudu dovanyeki noinava pula ofuto yasha. Umwe womovafita vaNabal okwa ti: “Vo va li ohotekuma yetu oufiku nomutenya efimbo alishe olo twa li koufita puvo.” Ndelenee eshi ovatumwa vaDavid va pula oikulya yonhumba, Nabal ‘okwe va tuka’ nokwe va tuma ve na eenyala dongaho. (1 Samuel 25:2-16) Omwalikadi waNabal Abigail okwa twala oikulya divadiva kuDavid. David okwa li a handuka unene nokwa li pokudipaa Nabal novapiya vaye. Kungaha eenghatu daAbigail oda xupifa eemwenyo davahapu noda kelela David mokukala netimba lohonde. Ndelenee olwisho nonyanya yaNabal oya li ya kula unene. Konima yomafiku hanga omulongo, “Omwene okwa denga Nabal, ndele ye okwa fya.”—1 Samuel 25:18-38.

16. Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena Boas nokweekelashi eendjila daNabal?

16 Kapa li tuu ekondjifafano pokati kaBoas naNabal! Fimbo tu na okweekelashi eenghedi donyanya nosho yo dokulihola mwene daNabal, natu hopaenene olune nokuhelihola mwene kwaBoas. (Ovaheberi 13:16) Ohatu dulu oku shi ninga mokulongifa omayele omuyapostoli Paulus: “Fimbo tu nomhito, tu ningileni aveshe ouwa, ndelenee unene tuu ovo oovakwetu vomeitavelo.” (Ovagalati 6:10) Kunena, “eedi dimwe” daJesus, Ovakriste ve na eteelelo lokombada yedu, ove na oufembanghenda wokuningila ouwa ovavaekwa vaJehova, oixupe yo 144 000, ovo tava ka pewa omwenyo ihau fi meulu. (Johannes 10:16, OB-1986; 1 Ovakorinto 15:50-53; Ehololo 14:1, 4) Jesus oilonga yohole oyo okwe i tala ko ya fa ye mu ningilwa paumwene, nokuninga oinima ei iwa otaku eta omanangeko noupuna aJehova.—Mateus 25:34-40; 1 Johannes 3:18.

Omayeleko nomanangeko noupuna aHanna

17. Hanna okwa li a shakeneka omayeleko elipi, nokwa ulika oikala ilipi?

17 Omanangeko noupuna aJehova okwa hanga yo omukainhu omutilikalunga Hanna. Okwa kala moshitukulwa shokeemhunda daEfraim nomushamane waye Omulevi, Elkana. Ngaashi sha pitikwa nosha tongwa kOmhango, Elkana okwa li e na omukainhu umwe vali—Peninna. Hanna okwa kala iha mono ounona, osho sha li odino komukainhu Omuisrael, fimbo Peninna a li e na ounona vahapu. (1 Samuel 1:1-3; 1 Omafimbo 6:16, 33, 34) Ndelenee ponhele yokuhekeleka Hanna, Peninna okwa katuka monghedi i he fi yopahole oyo ya handukifa Hanna fiyo a kwena nokwa kanifa ehalo laye lokulya. Osho sha li shii shi dulife osho, osho kutya eshi osha ningwa “omudo nomudo,” efimbo keshe oukwaneumbo tau i keumbo laJehova kuSilo. (1 Samuel 1:4-8) Peninna ka li tuu omuhenanghenda naashi kasha li tuu eyeleko kuHanna! Ndelenee, Hanna ina kala nande nokupa Jehova ondjo; noina kala meumbo eshi omushamane waye a ya kuSilo. Onghee hano, xuuninwa omanangeko noupuna okwa li e mu hanga.

18. Oshihopaenenwa shilipi sha tulwa po kuHanna?

18 Hanna okwa tula po oshihopaenenwa shiwa omolwoshiwana shaJehova, unene tuu omolwaavo tashi dulika va li va ehamekwa komapopyo okuhenonghenda avamwe. Meenghalo da tya ngaho, okulitongola ko ove mwene hasho enyamukulo. (Omayeletumbulo 18:1) Hanna ina pitika omayeleko aye a ninipike ehalo laye okukala opo kwa li hapa hongelwa Eendjovo daKalunga nosho yo opo kwa li hapa ongala oshiwana shaye omolwelongelokalunga. Onghee hano, okwa kala a pama pamhepo. Oupamhepo waye wa kola owa hololwa meilikano laye liwa la shangwa mu 1 Samuel 2:1-10.a

19. Ongahelipi hatu dulu okuulika olupandu letu loinima yopamhepo?

19 Tu li ovapiya vaJehova kunena, ihatu ilikanene metwali. Nande ongaho, ohatu dulu okuulika olupandu letu omolwoinima yopamhepo, nokuli ngaashi Hanna e shi ninga. Pashihopaenenwa, ohatu dulu okuulika olupandu letu lomoule omolwoupuna wopamhepo mokukala kwetu alushe pokwoongala kwopaKriste, poyoongalele inini nosho yo ya kula. Natu longifeni eemhito edi tu twaafane omukumo meilikano lashili laJehova, oo e tu pa “[oufembanghenda, NW] tu mu longele tu he na oumbada omouyuki nomouyapuki.”—Lukas 1:74, 75; Ovaheberi 10:24, 25.

20, 21. Ongahelipi Hanna kwa li a pewa ondjabi omolweliyandjo laye lometilokalunga?

20 Jehova okwa didilika eliyandjo lometilokalunga laHanna nokwe mu pa ondjabi ihapu. Molweendo limwe lokodula loukwaneumbo wavo lokuya kuSilo, Hanna a nyika oluhodi okwa ilikana a mana mo kuKalunga ndele ta ningi eano ta ti: “Omwene womatanga ovakwaita, Ove ngenge to tale oluhepo lomupiya woye omukainhu, ndee to dimbulukwa nge, ndee ito dimbwa omupiya woye omukainhu, ndee to yandje komupiya woye omukainhu okaana okalume, opo nee ame ohandi ke ka yandja kOmwene ka ninge kOmwene omafiku aeshe omokukala kwako.” (1 Samuel 1:9-11) Kalunga okwa uda eilikano laHanna nokwe mu nangeka noupuna moku mu pa okaana okamati oko e ka luka Samuel. Eshi a tovifwa, okwe ka twala kuSilo opo ka dule okulonga metwali.—1 Samuel 1:20, 24-28.

21 Hanna okwa ulika ohole yokuhola Kalunga nokuwanifa eano laye kuye shi na sha naSamuel. Ndele diladila omanangeko noupuna oo Hanna naElkana va hafela omolwomona wavo omuholike oo a longa metwali laJehova! Ovadali vahapu Ovakriste ove na ehafo la faafana nosho yo omanangeko noupuna omolwaashi ovana vavo ovamati noukadona ve li ovakokolindjila vefimbo liyadi, oilyo yomaukwaneumbo aBetel ile tava longo meenghedi dimwe odo tadi fimanekifa Jehova.

Twikila okupwilikina kuJehova!

22, 23. (a) Ohatu dulu okukala noushili ulipi ngeenge ohatu twikile okupwilikina kondaka yaJehova? (b) Oshike tashi ka konakonwa moshitukulwa tashi shikula?

22 Ohatu dulu okukala noushili ulipi ngeenge ohatu pwilikine kuJehova? Ohatu ka kala tu li oipuna yopamhepo ngeenge ohatu ulike ohole yokuhola Kalunga nomutima aushe nohatu wanifa eliyandjo letu kuye. Nokuli nongeenge okutwikila nonghatu oyo otaku ti okulididimikila omayeleko mahapu, omanangeko noupuna aJehova e he fi okuhenukwa otaa ka kala kombada yetu—luhapu meenghedi dinene di dule odo hatu dulu okudiladila.—Epsalme 37:4; Ovaheberi 6:10.

23 Oshiwana shaKalunga otashi ka pewa omanangeko noupuna mahapu monakwiiwa. Molwaashi oya pwilikina kuJehova neduliko, “ongudu inene” otai ka amenwa okupita “moudjuu munene” notai ka mona ehafo lomwenyo mounyuni mupe waKalunga. (Ehololo 7:9-14, yelekanifa NW; 2 Petrus 3:13) Omo Jehova ta ka wanifa po filufilu omahalo ouyuki oshiwana shaye ashishe. (Epsalme 145:16) Ndelenee ngaashi oshitukulwa tashi shikula tashi ka ulika, nokuli nopaife ovo tava twikile okupwilikina kondaka yaJehova otava nangekwa noupuna ‘noshipewa shiwa noshali ya wanenena ya dja pombada.’—Jakob 1:17.

[Omashangelo opedu]

a Okupopya kwaHanna okwa faafana kashona naako kwokakadona Maria, kwa popiwa konima eshi ka uda kutya oka li taka ka ninga ina yaMessias.—Lukas 1:46-55.

1. Oshike kwa li tashi ka ufa ngeenge Ovaisrael otava ka mona omanangeko noupuna ile omatulomutima?

Oto dimbuluka?

• Ondjokonona yOvaisrael otai dulu oku tu longa shike kombinga yomanangeko noupuna aKalunga?

• Ongahelipi Boas naNabal va li va yoolokafana?

• Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena Hanna?

• Omolwashike tu na okutwikila okupwilikina kondaka yaJehova?[Efano pepandja 8]

Ohamba Salomo oya ilikana omolwomutima hau dulika, na Jehova okwe mu nangeka noupuna nounongo

[Efano pepandja 10]

Boas okwa kala navamwe nefimaneko nosho yo nolune

[Efano pepandja 13]

Hanna okwa li a nangekwa noupuna omolwokulineekela kwaye muJehova

    Oishangomwa yoshiKwanayama (2000-2025)
    Dja mo
    Loginga mo
    • Oshikwanyama
    • Tuma
    • Omahoololo
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Omaufomhango e na sha nelongifo
    • Omilandu di na sha nouyelele wopaumwene
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Loginga mo
    Tuma