Omahambeleloyambo oo taa hokiwa kuJehova
“Yandjeni omalutu eni eyambo liyapuki li nomwenyo, la wapalela Kalunga.”—OVAROMA 12:1.
1. Ombibeli otai ti shike shi na sha nongushu ya yeleka yeyambo koshi yOmhango yaMoses?
“OSHESHI Omhango, shaashi oyo omudidimbe wongaho wouwa wokomesho, halupe loinima yovene, itai dulu okuninga ava tava eta omayambo keshe omudo va kale va wana va pwa.” (Ovaheberi 10:1) Mepopyo limwe la tongomana, omuyapostoli Paulus okwa koleka kutya omayambo aeshe oo kwa li haa yandjwa koshi yOmhango yaMoses kakwa li e na ongushu tai kalelele i na sha nexupifo lovanhu.—Ovakolossi 2:16, 17.
2. Omolwashike okukendabala okuuda ko ouyelele keshe mOmbibeli u na sha nomayambo omOmhango ku he fi oshimha?
2 Mbela eshi osha hala kutya ouyelele oo u li momambo atano otete Ombibeli u na sha nomayambo kau na ongushu yasha kOvakriste kunena? Doshili, oule wokafimbo ke dule pomudo umwe, ovo ve lishangifa mOfikola yOukalele woPauteokratika momaongalo Eendombwedi daJehova mounyuni aushe omafimbo opo a di ko ova lesha omambo atano otete Ombibeli. Vamwe ova kendabala okulesha nokuuda okanima keshe. Mbela eenghendabala davo odoshimha? Osho hasho nandenande, molwaashi “keshe eshi sha shangwa nale, osha shangelwa elongo letu, opo tu kale tu neteelelo hali di melididimiko nomehekeleko lomomishangwa.” (Ovaroma 15:4) Ndele epulo olo nee eli: ‘Elongo nehekeleko’ lashike hatu dulu okumona momauyelele oo e li mOmhango i na sha nomayambo?
Omolwehongo nehekeleko letu
3. Omhumbwe yashike ya kula tu na?
3 Ndele nande itatu pulwa omayambo okondadalunde monghedi omo a tongwa mOmhango, otwa pumbwa natango unene oshinima osho omayambo kwa li haa ningile Ovaisrael monghedi inini, nokutya, tu diminwe po omatimba etu nokuhokiwa kuKalunga. Molwaashi ihatu yambe vali omayambo oo venevene, ongahelipi hatu dulu okumona omauwa a tya ngaho? Konima eshi a tonga omangabeko oo e li momayambo oinamwenyo, Paulus okwa popya ta ti: “[Jesus] mokuuya mounyuni ota ti: Omatomenoyambo neendyayambo ino a hala, ndelenee wa longela nge olutu, omaxwikiloyambo netimbayambo ino a hokwa, opo Ame nda tonga: Tala, ohandi uya—momishangwa onda shangwa mo—mokulonga ehalo loye, Kalunga.”—Ovaheberi 10:5-7.
4. Ongahelipi Paulus a longifa Epsalme 40:7-9 mokuulika kuJesus Kristus?
4 Mokutofa mEpsalme 40:7-9, Paulus okwa ulika kutya Jesus kakwa li e uya nelalakano lokuningifa “omatomhenoyambo neendyayambo,” ‘omaxwikiloyambo nomatimbayambo,’ a kale po fiyo alushe oo nokuli nopefimbo eshi Paulus a shanga inaa hokiwa vali kuKalunga. Ponhele yaasho, Jesus okwe uya nolutu la longekidwa kuXe yomeulu, olo tali tu kumwe moshinima keshe naalo kwa li a longekida eshi A shita Adam. (Genesis 2:7; Lukas 1:35; 1 Ovakorinto 15:22, 45) E li Omona a wanenena waKalunga, Jesus okwa dana onghandangala ‘yoludalo’ lomukainhu ngaashi la xunganekwa muGenesis 3:15. Ota ka katuka eenghatu a ‘nyanyaule omutwe waSatana,’ nande Jesus naye mwene okwa li ta ka ‘tuwa moshififinwa.’ Monghedi ya tya ngaha Jesus okwa ninga oupitilo oo wa yandjwa kuJehova omolwexupifo lovanhu, oo ovanhu ovo va kala neitavelo va kala va teelela okudja komafiku aAbel.
5, 6. Onghedi ya denga mbada yokweehena kuKalunga ilipi i niwe kOvakriste?
5 Mokupopya shi na sha nonghandangala ye likalekelwa oyo ya danwa kuJesus, Paulus okwa ti: “Oye ou ina shiiva nande oulunde, [Kalunga] okwe mu ninga oulunde molwetu, opo tu ninge ouyuki waKalunga muye.” (2 Ovakorinto 5:21) Outumbulilo “okwe mu ninga oulunde” otau dulu yo okutolokwa ‘okwe mu ninga e li etimbayambo.’ Omuyapostoli Johannes okwa ti: “Oye ekulilo lomatimba etu; ndele halomatimba etu aeke, ndelenee lomatimba ounyuni aushe.” (1 Johannes 2:2) Onghee hano, fimbo Ovaisrael kwa li ve na oupitilo wopokafimbo wokweehena kuKalunga oo wa li omayambo avo, Ovakriste ove na oupitilo wa denga mbada wokweehena kuKalunga—eyambo laJesus Kristus. (Johannes 14:6; 1 Petrus 3:18) Ngeenge otu na eitavelo tali longo mekuliloyambo olo la yandjwa kuKalunga nohatu dulika kuYe, nafye yo ohatu dulu okudiminwa po omatimba etu nokuhokiwa kuKalunga nosho yo okunangekwa noupuna. (Johannes 3:17, 18) Mbela eshi kashi fi odjo yehekeleko? Ndele ongahelipi hano, hatu dulu okuulika kutya otu na eitavelo mekuliloyambo?
6 Konima yokuyelifa kutya Ovakriste ove na ekanghameno la denga mbada lokweehena kuKalunga, omuyapostoli Paulus okwa popya eenghedi di li nhatu omo hatu dulu okuulika eitavelo letu nosho yo olupandu okupandula efiloshisho laKalunga lopahole, ngaashi hatu shi lesha mOvaheberi 10:22-25. Nokuli nande ekumaido laPaulus ola yukifwa unene tuu kwaavo hava dulu “okuya mouyapukielela,” sha hala kutya, Ovakriste ovavaekwa ovo ve na eteelelo lokuya meulu, doshili ovanhu aveshe ove na okuyandja elitulemo keendjovo daPaulus ngeenge ova hala okumona ouwa mekuliloyambo laJesus.—Ovaheberi 10:19.
Yamba omayambo a koshoka noku he na oshipo
7. (a) Ongahelipi Ovaheberi 10:22 tava ulike osho kwa li hashi ningwa meyambo? (b) Oshike kwa li hashi ningwa okushilipaleka kutya eyambo ola tambulwa ko kuKalunga?
7 Tete Paulus okwa ladipika Ovakriste ta ti: “Tu eheneni hano tu nomutima wa yuka notu neitavelo la pama, twa shaminwa momitima da kufwa omaliudo maii nokolutu twa koshwa nomeva mayela.” (Ovaheberi 10:22) Eendjovo edi da longifwa apa kape na omalimbililo kutya otadi ulike osho kwa li hashi ningwa meyambo koshi yOmhango. Eshi osha yukila ko molwaashi eyambo opo li tambulwe ko, oli na okuyambwa nelinyengotomheno la yuka noli na okukala loshinima sha koshoka noshi he na oshipo. Oshinamwenyo sheyambo okwa li hashi kufwa moufita ile mongudu, sha hala kutya moinamwenyo ya koshoka, noi he “noshipo.” Ngeenge eyambo okwa li li na okudja moikwamavava okwa li li na okudja momalyamono ile meenghuti odo dinyasha. Ngeenge oiteelelwa oyo ya wanifwa po, ‘okwa li li na okutambulwa nohokwe ngaashi eyambo laye, ndee tali mu etele ekwatakanifo.’ (Leviticus 1:2-4, 10, 14; 22:19-25) Meendjayambo inamu tulwa olumbololo, olo li li edidiliko lenyonauko; inamu tulwa nokuli omaadi eenyiki, nosha yela kutya inamu tulwa omeva oiimati oo hashi dulika a pife. Eshi omayambo—kutya nee oshimuna ile oilya—a yambwa koaltari, okwa li hamu wedwa omongwa okukelela eolelo.—Leviticus 2:11-13.
8. (a) Oshike kwa li hashi pulwa omunhu oo ta ningi eyambo? (b) Ongahelipi hatu dulu okushilipaleka kutya okulongela Jehova kwetu okwa tambulwa ko kuye?
8 Ongahelipi shi na sha nomunhu oo ta ningi eyambo? Omhango oya popya kutya keshe ou ta holoka koshipala shaJehova oku na okukala a koshoka noku he na oshipo. Oo e na oshipo omolwetomheno kutya nee olashike, okwa li e na okuyamba etimbayambo ile elivelombediyambo tete, opo a kaleke po vali omufika waye wa koshoka koshipala shaJehova opo exwikiloyambo ile ekwatafanoyambo laye li tambulwe ko kuYe. (Leviticus 5:1-6, 15, 17) Hano, mbela otu wete tuu efimano lokukala nomufika wa koshoka koshipala shaJehova? Ngeenge otwa hala Kalunga a tambule ko oilonga yetu yoku mu longela, otu na okukala hatu endelele shi na sha nokuwapeka etauluko keshe twa ninga leemhango daKalunga. Otu na okukala hatu endelele okulongifa oupitilo wa yandjwa kuKalunga u li ekwafo—“ovakulunhu veongalo” nosho yo “ekulilo lomatimba etu,” Jesus Kristus.—Jakob 5:14; 1 Johannes 2:1, 2.
9. Oshike osho shi li eyooloko la tongomana pokati komayambo oo a yambelwa Jehova nomayambo oo a yambelwa oikalunga?
9 Omufindo wokuhakala noshipo keshe, doshili owa li eyooloko la tongomana pokati komayambo oo kwa li haa yambelwa Jehova naao haa yambelwa oikalunga kovanhu vomoiwana oyo ya dingilila Israel. Mokuyandja omulombo koukwatya ou udidilikwedi womayambo omOmhango yaMoses, embo limwe lomauyelele otali ti: “Ohatu dulu okumona kutya kape na ekwatafano nokunyanekela ile outei woipo; kamu na epwiduko lopalongelokalunga, okuliyahameka mwene, oumbwada uyapuki, okahalu kopambelela nosho yo oivilo yondala oya kelelwa filufilu; kape na omayambo omo ovanhu hava yambwa po; inaku ningilwa ovafi omayambo.” Ashishe eshi otashi ulike koushili kutya: Jehova omuyapuki, noiha efa nande ile a hokwe oulunde ile enyonauko loludi keshe. (Habakuk 1:13) Oku mu longela nosho yo omayambo oo ta pewa oku na okukala a koshoka noku he na oshipo pambelela, paenghedi nopamhepo.—Leviticus 19:2; 1 Petrus 1:14-16.
10. Metwokumwe nekumaido laPaulus la shangwa mOvaroma 12:1, 2, okulikonakona mwene kwashike tu na okuninga?
10 Moku shi talela mwaashi, otu na okulikonakona moinima aishe yonghalamwenyo yetu opo tu kale noushili kutya Jehova okwa tambula oilonga yetu oyo hatu mu longele. Inatu diladila nande kutya kashi na nee mbudi kutya monghalamwenyo yetu yopaumwene ohatu ningi shike, shimha ashike tu na ombinga yonhumba mokwoongala kwopaKriste nosho yo moukalele osha wana. Katu na yo okukala hatu diladila kutya okukufa ombinga moilonga yopaKriste monghedi yonhumba ile yongadi otashi tu pe oufemba wokuhawanifa po eemhango daKalunga moinima imwe yonghalamwenyo yetu. (Ovaroma 2:21, 22) Itatu dulu okuteelela omanangeko noupuna aKalunga nosho yo okuhokiwa kuye ngeenge ohatu pitike sha inashi yela ile shi na oshipo momesho aye shi nyateke omadiladilo etu ile oilonga yetu. Kaleka momadiladilo eendjovo daPaulus tadi ti: “Ovamwatate, ame ohandi mu kumaidifa efilonghenda laKalunga, yandjeni omalutu eni eyambo liyapuki li nomwenyo, la wapalela Kalunga; olo elongelokalunga leni lopandunge. Ndele nye inamu fafana nounyuni ou, ndelenee shitukeni vape momadiladilo eni, opo mu shiive okukonakona ehalo laKalunga lilipi, naashi shiwa, sha wapalela nosha wana.”—Ovaroma 12:1, 2.
Yamba omahambeleloyambo nomutima aushe
11. Oshike sha kwatelwa moutumbulilo “ehepaululo” la tumbulwa mOvaheberi 10:23?
11 Mokushangela Ovaheberi, Paulus paife ota yandje elitulemo koshinima sha fimana shelongelokalunga lashili ta ti: “Tu diinineni ehepaululo leteelelo letu tu he nomatengauko, osheshi omuudaneki Oye omudiinini.” (Ovaheberi 10:23) Outumbulilo “ehepaululo” otashi ti lela “elihokololo,” na Paulus okwa popya yo “omahambeleloyambo.” (Ovaheberi 13:15) Eshi otashi tu dimbulukifa oludi lomayambo oo a yambwa kovalumenhu ngaashi Abel, Noa naAbraham.
12, 13. Oshike osho Omuisrael a kala a dimina eshi a yamba exwikiloyambo, noshike osho tu na okuninga tu ulike omhepo ya faafana?
12 Eshi Omuisrael umwe a yamba exwikiloyambo, okwa li la ningwa “pahalo laye mwene koshipala shaJehova.” (Leviticus 1:3, NW) Okupitila meyambo la tya ngaho, okwa popya ile okwa dimina moipafi omanangeko noupuna aJehova mahapu nosho yo olune laye li na ohole kombada yoshiwana shaye. Oto dimbuluka oukwatya udidilikwedi wexwikiloyambo kutya eyambo alishe ohali xwikwa po koaltari—edidiliko la wapala leliyandjo lofilufilu neliyapulo. Sha faafana, ohatu ulike eitavelo letu mekuliloyambo nosho yo olupandu letu omolwefiloshisho la tya ngaho eshi hatu yambele Jehova nehalo liwa osho yo nomutima aushe “omahambeleloyambo nokutya, oshiimati shomilungu.”
13 Nande Ovakriste ihava yambe omayambo oo venevene—oinamwenyo ile oikwambidi—ove na oshinakuwanifwa shokuyandja oundombwedi wonghundana iwa yOuhamba nokuninga ovanhu ovahongwa vaJesus Kristus. (Mateus 24:14; 28:19, 20, NW) Mbela oho longifa tuu ouwa weemhito mokukufa ombinga mokuudifa onghundana yOuhamba waKalunga opo ovanhu vahapu va shiive oinima iwaelela oyo Kalunga e kwetele ovanhu ovaduliki? Mbela oho longifa efimbo loye nosho yo eenghono doye nehalo liwa mokulonga ovo ve na ohokwe noku va kwafela va ninge ovahongwa vaJesus Kristus? Okukufa ombinga kwetu moukalele nouladi, ku li ngaashi edimba liwa lexwikiloyambo, otaku hafifa Kalunga.—1 Ovakorinto 15:58.
Hafela okweendafana naKalunga novanhu
14. Eendjovo daPaulus mOvaheberi 10:24, 25 ongahelipi tadi yandje ediladilo la faafana naalo lekwatafanoyambo?
14 Hauxuuninwa, Paulus ota yandje elitulemo kekwatafano letu nOvakriste vakwetu eshi hatu longele Kalunga. “Tu filafaneni oshisho fye tu twafane omukumo mohole nomoilonga iwa. [Inatu efa po okwoongala pamwe, OB-1986], ngaashi vamwe ve li po hava ningi, ndelenee tu kumaidafaneni, unene eshi tamu mono efiku olo tali ehene popepi.” (Ovaheberi 10:24, 25) Omautumbulilo “tu twafane omukumo mohole nomoilonga iwa,” “okwoongala kwetu” nosho yo ‘okukumaidafana’ aeshe otae tu dimbulukifa osho ekwatafanoyambo muIsrael kwa li hali ningile oshiwana shaKalunga.
15. Efaafano lashike tu wete pokati kekwatafanoyambo nokwoongala kwopaKriste?
15 Outumbulilo “omakwatafanoyambo” omafimbo amwe ohashi tolokwa shi li “omayambo ombili.” Oshitya shOshiheberi osho tashi ti “ombili” apa oshi li pauhapu, tashi dulika tashi ulike kutya okukufa ombinga momayambo a tya ngaha ohaku eta ombili naKalunga nosho yo ombili novalongelikalunga vakwetu. Shi na sha nekwatafanoyambo, omuhongwanhu umwe okwa ti: “Doshili, eli ola li efimbo lelao lekwatafano naKalunga kEhangano omo Ye he lininipike a ninge Omweenda wOvaisrael pefimbo leendya deyambo, nokuli nande Oye a kala e li Omuyakuli wavo.” Eshi otashi tu dimbulukifa eudaneko laJesus: “Osheshi oku ku na vavali ile vatatu va ongala medina lange, Ame ondi li mokati kavo.” (Mateus 18:20) Efimbo keshe hatu kala pokwoongala kwopaKriste, ohatu mono ouwa meendafano tali tungu, mehongo tali tu omukumo nosho yo mediladilo kutya Omwene wetu Jesus Kristus oku li pamwe nafye. Eshi ohashi ningi okwoongala kwopaKriste oshinima shihafifa shili notashi pameke eitavelo.
16. Mokudiladila kekwatafanoyambo, oshike hashi ningi unene tuu okwoongala kwopaKriste kunyakula?
16 Mekwatafanoyambo, omakaadi aeshe a dingilila omandjadja, eefiyo, nokapunununa ko kexuli, nekalo, nosho yo omaakadi omushila wodi—okwa li hai yambelwa Jehova mokuxwikwa, i ninge etwimino koaltari. (Leviticus 3:3-16) Omakaadi okwa li a talika ko e li ombinga iwa ku he na vali yoshinamwenyo. Oku a yamba koaltari otashi faneke okupa Jehova osho shiwaelela. Osho hashi ningi okwoongala kwopaKriste unene tuu kuhafifa oshosho kutya ihatu tambula ashike ehongo ndele ohatu hambelele yo Jehova. Naashi ohatu shi ningi mokukufa ombinga—neenghendabala detu delininipiko ndele ododo da shiya ko—mokwiimba nomutima aushe, nokupwilikina nelitulemo nosho yo okuyandja omilombo opo tashi shiiva. “Halleluya!” omupsalme osho a ingida. “Imbileni Omwene eimbilo lipe, efimano laye meongalo lovayuki.”—Epsalme 149:1.
Otwa teelela omanangeko noupuna mahapu taa di kuJehova
17, 18. (a) Eyambo linene lashike la ningwa kuSalomo peyapulo lotembeli muJerusalem? (b) Omanangeko noupuna ashike a dila ovanhu medano loshivilo sheyapulo lotembeli?
17 Peyapulo lotembeli muJerusalem momwedi omuti-7 womudo 1026 K.O.P., ohamba Salomo oya yamba “omatomenoyambo koshipala shOmwene.” Okwa li a kwatela mo “omaxwikiloyambo neendyayambo nomakaadi [omakwatafanoyambo, NW].” Kakele kwaasho kwa li sha yambwa meyambo leendjayambo, eengobe di fike 22 000 nosho yo eedi 120 000 okwa li da yambwa pomhito oyo.—1 Eehamba 8:62-65.
18 Mbela oto dulu okudiladila opo pa li pe fike eefuto osho yo oilonga oyo kwa li ya kwatelwa moshivilo shinene sha tya ngaha? Ndele omanangeko noupuna oo Israel a mona osha yela kutya okwa li e dule kokule osho sha kosha oshivilo. Konima yoshivilo, Salomo “okwa lekela ovanhu, ndele vo ova nangeka noupuna ohamba ndele va ya komatwali avo, nokuhafa nokushambukwa meemwenyo omolwoinima aishe iwa Omwene a ningila omupiya waye David noshiwana shaye Israel.” (1 Eehamba 8:66) Doshili, ngaashi Salomo e shi popya, “enangeko noupuna lOmwene, olo tali likolifa, noshilonga shidjuu itashi wedele ko sha.”—Omayeletumbulo 10:22.
19. Oshike osho hatu dulu okuninga opo tu mone omanangeko noupuna aJehova paife nofiyo alushe?
19 Fye otu li mefimbo omo “omudidimbe wongaho wouwa wokomesho” wa pingenwa po ‘koinima yovene.’ (Ovaheberi 10:1) Jesus Kristus oo e li Omupristeri Omukulunhu wopafaneko, okwa ya nale meulu lo vene nokwa yandja ongushu yohonde yaye mwene opo a ningile ekwatafano aveshe ovo ve na eitavelo tali longo meyambo laye. (Ovaheberi 9:10, 11, 24-26) Kekanghameno leyambo olo linene nosho yo kokuyambela Kalunga omahambeleloyambo taa di komutima oo a koshoka noku he na oshipo, nafye yo ohatu dulu okutwikila “nokuhafa nokushambukwa meemwenyo,” okuteelela omanangeko noupuna mahapu okomesho taa di kuJehova.—Malakia 3:10.
[Efano pepandja 14]
Opo oilonga yetu i tambulwe ko kuJehova, otu na okukala tu he na nande edilo lasha
[Efano pepandja 15]
Ohatu dimine moipafi ouwa waJehova eshi hatu kufa ombinga moukalele
[Efano pepandja 16]
Ekuliloyambo laJesus ola yandjwa kuJehova omolwexupifo lovanhu
[Efano pepandja 16]
Oto nyamukula ngahelipi?
• Ehongo nehekeleko lashike hatu dulu okumona mouyelele womOmhango u na sha nomayambo?
• Oshiteelelwa shotete opo eyambo li tambulwe ko oshike, naashi otashi ti shike kufye?
• Oshike osho hatu dulu okuyamba tashi tu naanaa kumwe nexwikiloyambo lehalo liwa?
• Omeenghedi dilipi okwoongala kwopaKriste taku dulu okuyelekwa nekwatafanoyambo?