Onda li nda hala okukala nda fa okamonakadona kajefta
Ehokololo laJoanna Soans
Eshi nda li ndi na omido omulongo nasha, onda li nda halelela okukala nda fa okamonakadona kaJefta. Nandi hokolole kutya onda li handi diladila shike nonokutya osha enda ngahelipi opo ndi kale hanga nde ka fa filufilu.
MO 1956, onda li nda ya oshikando shotete koshoongalele shEendombwedi daJehova moBombay (paife Mumbai), moIndia, naasho osha li sha lundulula onghalamwenyo yange. Onda li nda kumwa neenghono koshipopiwa shimwe shi na sha nokamonakadona kaJefta.
Ngaashi wa lesha tashi dulika mOmbibeli, eshi okamonakadona kaJefta ka li ke na omido omulongo nasha oka li ka dimina okukala inaka hombolwa. Osho osha li she shi ninga tashi shiiva opo xe a wanife po eano olo a li a ninga. Oka kala taka longo meumbo ile metwali laJehova ke li omukainhu ina hombolwa okukalamwenyo kwako akushe. — Ovatokolipangeli 11:28-40.
Onda li nda hala okukala nde ka fa, ashike onda li nda shakeneka oupyakadi munene, okukala ino hombolwa osha li omhinge neputuko letu lOshiindia pefimbo opo.
Ondjokonona youkwaneumbo wetu
Otwa dalwa tu li vahamano, ame aame nda landulwa konghelo. Ovadali vetu ovo Benjamin naMarcelina Soans, notwa dalelwa moshilando Udipi, kouninginino womunghulufuta waIndia. Elaka letu loshidalelwamo olo Oshitulu, olo hali popiwa kovanhu omamiliyona avali lwaapo. Ndele otwa li twa hongwa mOshikannada, ngaashi ovanhu vahapu muUdipi.
Ohombo nokudala ounona oya kala alushe tai dana onghandangala moshitukulwa osho. Eshi nda putuka, itandi dimbuluka nda uda omautumbulilo mOshitulu ngaashi “okukala ino hombolwa ile ino hombola,” “ouwike” ile “okudjuulukwa keumbo.” Eenghalo da tya ngaho oda fa da li dihe ko. Pashihopaenenwa, moukwaneumbo wetu omo mwa li hamu di ootatekulu noomeekulu, ovamwaina vatate nameme nosho yo ounona vavo vahapu.
Meputuko letu, ounona ova talwa ko ve li ovakwao vaina. Omudalakadi okwa talwa ko kutya oye ta dalele epata, novanakadona vaye ova li hava pewa omafyuululo mahapu. Momuhoko wOvatulu vamwe, okakadona ohaka twikile okukala puina ngeenge ka hombolwa, nomushamane wako oha tembukile keumbo lavo.
Molwaashi oukwaneumbo wetu owa li wa ya mongeleka yOukriste, owa li hau ningi oinima imwe ye likalekelwa. Konguloshi keshe, tatekulu okwa li ha kwatele komesho oukwaneumbo mokuninga oandaxa, ta ilikana nokulesha Ombibeli mokule melaka lOshitulu. Ngeenge a li ta pandje Ombibeli yaye ya pomboka opo e tu leshele, osha li sha fa ta patulula oshipakete shi na omamona nosha li hashi kala shihafifa. Onda li nda kumwa kEpsalme 23:1 olo tali ti: “Omwene [Jehova, NW] Oye omufita wange, ihandi pumbwa sha.” Onda li handi lipula kutya: ‘Jehova oo ta tongwa oye lyelye, nomolwashike ta ifanwa omufita?’
“Oipwakotolwa” ya dja mo momesho ange
Omolwoudjuu wopamaxupilo oo wa li wa etifwa kOita Itivali yOunyuni, otwa li twa tembukila koBombay, osho shi li kokule eekilometa di dule 900. Mo 1945, tate okwa li a talelwa po kEendombwedi daJehova di li mbali ndele tadi mu pe okambo ke likolelela kOmbibeli. Tate okwa li e ka lesha nehalo liwa nokutambula ko etumwalaka lako onga edu la notelwa ndele tali mono odula nokwa li a hovela okuudifila ovapopi vOshikannada kombinga yaasho a lesha. Pehovelo lo 1950 nasha, ongudu inini yekonakonombibeli oya li ya ninga eongalo lotete lovapopi vOshikannada moBombay.
Tate nameme ova li ve tu honga tu kale hatu konakona Ombibeli noukeka notu li ovahongi vawa. Ova li hava kongo eemhito dokwiilikana nokukonakona pamwe nafye efiku keshe. (Deuteronomion 6:6, 7; 2 Timoteus 3:14-16) Efiku limwe fimbo nda li handi lesha Ombibeli, momesho ange omwa li mwa dja oipwakotolwa, oku shi popya pafaneko. Onda li nde lihonga kutya Jehova ota faafanifwa nomufita molwaashi oha wilike, oha palula nokwaamena ovalongeli vaye. — Epsalme 23:1-6; 83:18, NW.
Jehova okwa wilika nge
Onda li nda ninginifwa diva konima yoshoongalele shididilikwedi moBombay osho sha li ko mo 1956. Eemwedi hamano konima eshi nda ninginifwa, onda li nda landula oshihopaenenwa shomumwamememati oo womukulunhu wedina Prabhakar ndele handi ningi omuudifi wefimbo li yadi. Nonande onda li nda halelela okuudifila ovanhu oshili yOmbibeli, onda li handi kala nda tila neenghono ngeenge handi kendabala okupopya moukalele. Onda li handi kala handi kokoma nondaka yange oya li hai kala tai kakama. Onda li nda kwena handi ti: ‘Ohandi dulu ashike okulonga oilonga ei kekwafo laJehova!’
Jehova okwa li a kwafela nge okupitila movatumwa va dja koKanada vomadina Homer naRuth McKay, ovo va ile kofikola youtumwa yEendombwedi daJehova koNew York, mOilongo ya Hangana yaAmerika mo 1947. Ova li va kwafela nge eshi opo nda hovele oukalele. Ruth okwa li alushe he lideula omatwalemo omoukalele pamwe naame. Okwa li e shii nawa okukwafela nge ndiha kale nda tila. Okwa li ha kwata nge momake ange taa kakama ndele ta ti: “Ino tila muholike. Natu ka kendabale peumbo tali landula.” Omutono wondaka yaye tai shilipaleke owa li hau tu nge omukumo.
Efiku limwe, onda li nda lombwelwa kutya ohandi ka kala handi udifa pamwe nomuhongi wOmbibeli a pyokoka womukulunhu wedina Elizabeth Chakranarayan. Tete onda li nde lipula kutya: ‘Ohandi ka pondola ngahelipi okukala pamwe nomwiitaveli mukwetu oo? Okwa kula unene e dule nge kokule!’ Ndele okwa ka ninga omulongi pamwe naame oo nda li nda pumbwa.
“Katu li ofye atuke nandenande”
Tete otwa li twa tumwa tu ka udifile koshilando shopandjokonona shedina Aurangabad, shi li eekilometa 400 konyala koushilo waBombay. Otwa li twa didilika diva kutya ofye atuke vavali twa li Eendombwedi moshilando osho shi na ovanhu hanga emiliyona. Kakele kaasho, onda li ndi na okulihonga elaka lOshimarathi, olo hali popiwa kovanhu vahapu moshilando osho.
Omafimbo amwe onda li handi kala ndi udite ouwike nonda li handi kala handi lili nda fa okaana kehe na ina. Ndele omutono wondaka yaElizabeth ya fa yomudalakadi owa li hau tu nge omukumo. Okwa li ha lombwele nge ta ti: “Otashi dulika tu kale tu udite ouwike omafimbo amwe, ndele katu li ofye atuke nandenande. Nonande ou li kokule nookaume koye noukwaneumbo weni, Jehova oku li alushe pamwe naave. Panga oukaume naye opo nee ito ka kala vali u udite ouwike.” Onda lenga omayele aye fiyo okunena.
Ngeenge twa li tuhe na oimaliwa ya wana yeelefa, otwa li hatu ende eekilometa 20 efiku keshe mondwi, meenhata, moupyu nomoutalala. Pokwenye, oupyu owa li hau londo fiyo opeedigili 40. Pefimbo lodula, eenhele dihapu moshitukulwa oda li hadi kala di na eenhata oule weemwedi. Ndele nande ongaho, luhapu omataleko ovanhu opamifyuululwakalo oo a li haa kala eshongo e dule onghalo yomhepo.
Ovakainhu kava li hava popi novalumenhu moipafi, okuninga shapo va pambafana, novakainhu kava li naanaa hava hongo ovalumenhu. Onghee hano, otwa li hatu shekwa nokuningwa nai. Moule weemwedi hamano dotete, otwa li hatu ningi okwoongala kwOmbibeli kwokoshivike ofye atuke vavali. Mokweendela ko kwefimbo, ovanhu ovo ve na ohokwe ova li hava ongala pamwe nafye. Diva opa li pa totwa okangudu kanini, navamwe ova li nokuli hava i pamwe nafye moukalele.
“Twikila okuxwepopaleka ounghulungu woye”
Konima yomido mbali netata lwaapo, otwa li twa tuminwa koBombay. Fimbo Elizabeth a li ta twikile nokuudifa, ame onda li nda pulwa ndi kwafele tate, oo a li oye aeke omutoloki woileshomwa yetu ye likolelela kOmbibeli melaka lOshikannada. Tate okwa li a pandula omolwekwafo lange molwaashi okwa li e na oinakuwanifwa ihapu meongalo.
Mo 1966, ovadali vange ova li va tokola okushuna koUdipi, oko twa dile. Eshi tate a dja moBombay okwa lombwela nge a ti: “Twikila okuxwepopaleka ounghulungu woye kakadona kange. Kala to toloka oinima i li paunafangwa noya yela. Ino kala we lineekela mwoove mwene ndele kala omulininipiki. Kala we lineekela Jehova.” Omayele oo oo axuuninwa nda pewa kutate, molwaashi okwa fya diva konima eshi a shuna koUdipi. Onda kala handi kendabala okudulika komayele oo moilonga yange yokutoloka fiyo okunena nokuli.
“Ino hala oukwaneumbo?”
Pamufyuululwakalo, ovadali Ovaindia ovo hava unganeke oinima opo ovana vavo va hombole ile va hombolwe fimbo vanini noku va ladipika va kale ve na omaukwaneumbo. Onghee hano, onda kala handi pulwa luhapu taku ti: “Ino hala oukwaneumbo? Olyelye te ke ku fila oshisho ngeenge wa kulupa? Ito ka kala nande u udite ouwike?”
Omafimbo amwe ohandi kala nda wililwa po pamaliudo komapopyo a tya ngaho akeshe fimbo. Nonande ihandi ulike omaliudo ange moipafi, onda kala handi ilikana nomutima aushe kuJehova ngeenge ndi li aame andike. Osha li sha hekeleka nge okushiiva kutya Jehova ina tala nge ko nda kambela sha molwaashi inandi hombolwa. Opo ndi pepaleke etokolotoko lange loku mu longela nopehe na omapiyaano, onda li nda diladila kombinga yokamonakadona kaJefta oko ka li inaka hombolwa nosho yo yaJesus oo a li ina hombola nova li ve litula mokulonga ehalo laKalunga. — Johannes 4:34.
Oshali ya dja kuJehova
Ame naElizabeth otwa kala ookaume kopofingo oule womido hanga 50. Elizabeth okwa fya mo 2005, eshi a li e na omido 98. Molwaashi ka li vali ta dulu okulesha Ombibeli omolwounghundi womesho, okwa kala ha longifa efimbo lihapu e li oye aeke efiku keshe ta ilikana kuKalunga. Omafimbo amwe okwa li handi diladila kutya ota kundafana omishangwa nomunhu wonhumba monduda yaye, ndele onda ka mona kutya oha kala ashike ta popi naJehova. Jehova okwa li omunhu wolela kuye nokwa kala a fa e mu wete. Onde lihonga kutya oyo oyo onghedi yokukala omudiinini mokulongela Kalunga ngaashi okamonakadona kaJefta ka li ka ninga. Ohandi pandula Jehova neenghono eshi a pange omukulunhu, Omukriste mukwetu a pyokoka a deule nge noku twe nge omukumo eshi nda li omunyasha nomomaudjuu ange aeshe. — Omuudifi 4:9, 10.
Onda hafela omanangeko noupuna oo haa di mokulongela Jehova ngaashi okamonakadona kaJefta ka li ka ninga. Okukala inandi hombolwa nokulandula omayele Ombibeli osha kwafela nge ndi kale nonghalamwenyo ya denga mbada noihafifa ‘nokukala mOmwene nopehe na epiyaano.’ — 1 Ovakorinto 7:35.
[Efano pepandja 22]
Tate ta yandje oshipopiwa shomoipafi moBombay mo 1950 nasha
[Efano pepandja 22]
Ame naElizabeth omafiku manini fimbo ina fya
[Efano pepandja 23]
Hatu shivi ovanhu koshipopiwa shopaMbibeli moBombay mo 1960
[Efano pepandja 23]
Ame novanailonga vakwetu mombelewa yokutoloka