Owe shi shiiva tuu?
Olyelye a li xe yaJosef?
Josef, oo a li omuhongi woipilangi muNasaret, okwa li xe omutekuli waJesus. Ndele olyelye a li xe yaJosef? Elandulafano lepata laJesus olo li li mEvangeli laMateus ola popya kutya xe yaJosef oJakob, ofimbo embo laLukas la popya kutya “Josef owaEeli.” Ndele omolwashike Ombiibeli ya popya kutya xe yaJosef oJakob naEeli? — Lukas 3:23; Mateus 1:16.
Embo laMateus ola ti: ‘Jakob okwa dala Josef,’ outumbulilo oo mOshigreka otau ulike kutya Jakob oye filufilu xe yaJosef. Onghee hano, Mateus okwa li ta popi eshikulafano lepata laJosef, okudja kohamba David fiyo okuJesus oo a li e na oufemba wokufyuulula ouhamba waDavid.
Mepingafano naasho, embo laLukas ola ti: ‘Josef owaEeli.’ Outumbulilo ‘owa,’ otau dulu okuyukifwa koshitenya. Osho osha faafana nehokololo olo li li muLukas 3: 27 omo mwa popiwa shi na sha naSalatiel, omona waJekonia, kutya “owaNeri.” (1 Omafimbo 3:17; Mateus 1:12) Salatiel okwa li oshitenya shaNeri molwaashi okwa li a hombola omonakadona waye, oo ina tumbulwa kedina. Eshi Josef a li a hombola Maria, omona waEeli, naye okwa li yo a ifanwa “omona” waEeli. Onghee hano, Lukas okwa li ta popi kombinga yeshikulafano lepata laMaria, ina yaJesus ‘wopambelela.’ (Ovaroma 1:3) Ombiibeli oya popya kombinga yoinima ivali ya yoolokafana, omapata omo mwa dja Jesus.
Oiyata nondomo ilipi ya li hai longifwa pefimbo lOmbiibeli?
Koitukulwa yokOushilo woPokati pefimbo lonale, omalududi eedi oo kwa li ha longifwa unene okuninga oiyata shi dulife omalududi oikombo nosho yo eengamelo. Konyala oikutu aishe yokoitukulwa oko oya li hai longwa momalududi, nOmbiibeli oya popya kutya olududi leedi olo la li hali longifwa unene. (1 Samuel 25:2; 2 Eehamba 3:4; Job 31:20) Opa li yo oshimeno shimwe muEgipiti nomuIsrael osho hashi di oshiyata sholiina. (Genesis 41:42; Josua 2:6) Pefimbo lOmbiibeli, muIsrael otashi dulika mwa li muhe na omiti odo hadi di omundele, ashike Omishangwa oda ti kutya muPersia omwa li hamu longifwa omundele. (Ester 1:6) Okwa li yo osilki, oshiyata shokwakola noshi na ondilo, osho sha li ashike hashi kala kovashingifi vokolupadi ovo va li hava di kOushilo wokokule. — Ehololo 18:11, 12.
Embo Jesus and His World ola ti: “Oiyata oyo ya longwa molududi leedi ohai ka ningwa omaluvala a yoolokafana nokutulwa omalila.” Osho tashi ulike kutya omalududi oo okwa li ha tulwa omaluvala. Okwa li haku longifwa ondomo i na ondilo oyo hai di moinamwenyo ngaashi eengholokofya nosho tuu. Okwa li haku longifwa omidi doimeno ya yoolokafana, omafo nosho yo oupuka opo ku ndulukwe ondomo itilyana, ishunga, imbulau noilaula.