1-3. Omapulo elipi ovanhu have lipula shi na sha nefyo, nomalongelokalunga amwe ohaa nyamukula ngahelipi?

KALUNGA okwa udaneka kutya ‘efyo itali ka kala po vali.’ (Ehololo 21:4) Otwe lihonga mEtukulwa eti-5 kutya ekulilo ole shi ninga tashi shiiva opo tu ka mone omwenyo waalushe. Ashike natango ovanhu ohava fi. (Omuudifi 9:5) Osho otashi tu ningifa tu lipule epulo la fimanenena kutya: Oonakufya ove li monghalo ya tya ngahelipi?

² Enyamukulo kepulo olo ola fimana, unene tuu ngeenge umwe oo tu hole a fya. Otashi dulika tu lipule kutya: ‘Mbela okwa ya peni? Mbela oku tu wete? Mbela ota dulu oku tu kwafela? Ohatu ke mu mona ngoo vali?’

³ Omalongelokalunga ohaa nyamukula omapulo oo meenghedi da yoolokafana. Amwe ohaa hongo kutya ngeenge omunhu oo a fya okwa li ha longo ouwa ota i meulu, ashike ngeenge okwa li ha longo owii ota ka pya moheli. Amwe ohaa ti kutya omunhu ngeenge okwa fi oha lundulukile molupe lopamhepo ndele ta ka kala novapambele vaye ovo va fya nale. Amwe ohaa ti kutya ngeenge omunhu a fi oha tokolwa ndele ta dalululwa ile a alukile momwenyo e li molupe li lili, tashi dulika e li omunhu ile oshinamwenyo shonhumba.

4. Ediladilo la faafana lilipi omalongelokalunga mahapu haa hongo shi na sha nefyo?

⁴ Omalongelokalunga otaa monika a fa taa hongo oinima ya yoolokafana. Ashike omahongo ao aeshe oku na ediladilo limwe. Ohaa hongo kutya ngeenge omunhu a fi, ope na oshitukulwa shimwe hashi xupu po, ihashi fi. Ndele mbela osho oshoshili?

OHATU I PENI NGEENGE OTWA FI?

5, 6. Oonakufya ove li monghalo ya tya ngahelipi?

⁵ Jehova oku shii kutya oonakufya ove li monghalo ya tya ngahelipi, nomolwaashi e tu yelifila kutya ngeenge omunhu a fi, onghalamwenyo yaye ohai xulu po. Efyo olo okukala uhe na omwenyo. Omunhu ngeenge a fi, omaliudo nomadiladilo aye ihaa twikile vali okulonga.a Shimwe vali, oonakufya ihava dulu vali okumona ko, okuuda ko ile okudiladila.

⁶ Ohamba Salomo oya ti: ‘Oonakufya inava shiiva nande sha.’ Oonakufya itava dulu okuulika omaukwatya ngaashi outondwe ile ohole. Ombiibeli oya ti: “Moshovafi oku to i, kamu na nande oshilonga, ediladilo neshiivo ile ounongo.” (Lesha Omuudifi 9:5, 6, 10.) Ombiibeli oya popya vali mEpsalme 146:4 kutya ngeenge omunhu a fi ‘omadiladilo aye’ ohaa fi.

OSHO JESUS A POPYA SHI NA SHA NEFYO

7. Jesus okwa popya shike shi na sha nefyo?

⁷ Eshi kaume kaJesus, Lasarus, a fya, Jesus okwa li a lombwela ovahongwa vaye a ti: “Lasarus, kaume ketu okwa kofa.” Ashike Jesus ka li a hala okutya Lasarus ota fuda po. Okwa weda ko vali a ti: “Lasarus okwa fya.” (Johannes 11:11-14) Kungaho Jesus okwa faafanifa efyo neemhofi. Ka li a popya kutya Lasarus oku li meulu ile ngeno a ya konhele yonhumba a ka kale pamwe novapambele vaye ovo va fya nale. Ina popya yo kutya Lasarus okwa li ta hepekwa momundilo woheli ile kutya okwa dalululwa e li omunhu ile oshinamwenyo shonhumba. Onghee hano, Lasarus okwa fa ashike a li a kofa eemhofi didjuu. Omishangwa dimwe oda faafanifa efyo neemhofi. Eshi Stefanus a dipawa, Ombiibeli oya ti kutya “okwa kofa po.” (Oilonga 7:60) Omuyapostoli Paulus okwa shanga yo kombinga yOvakriste ovo va fya nale a ti, ‘vamwe ova kofa.’ — 1 Ovakorinto 15:6.

8. Otu shi shii ngahelipi kutya Kalunga ka li a shita ovanhu va kale hava fi?

⁸ Mbela Kalunga okwa li a shita Adam naEva va kale hava fi? Ahowe. Okwa li e va shita ve na oukolele muwa nova kale tava hafele onghalamwenyo fiyo alushe. Jehova okwa shita ovanhu ve na ehalo lokukala nomwenyo fiyo alushe. (Omuudifi 3:11) Ngaashi ashike ovadali ihava kala va hafa okutala ovana vavo tava kulupa notava fi, Jehova naye osho ha kala e uditile ovanhu aveshe ngaho. Ndele ngeenge Kalunga okwe tu shita tu kale nomwenyo fiyo alushe, omolwashike hatu fi?

OMOLWASHIKE HATU FI?

9. Omolwashike sha li shi shii okuudiwa ko eshi Jehova a pa Adam naEva oshipango?

⁹ Jehova okwa li a lombwela Adam moshikunino shaEden a ti: “Lya komiti adishe domoshikunino ngaashi wa hala, ndelenee komuti wokushiiva ouwa nowii, ino u lya. Osheshi efiku tuu olo to li kuwo, ove u noku ka fya shili.” (Genesis 2:9, 16, 17) Elombwelo olo ola li la yela nola li li shii okuudiwa ko, na Jehova okwa li e na oufemba woku va lombwela Adam naEva kutya oshike shi li mondjila naasho sha puka. Ngeno ova dulikile kuJehova, ngeno ova ulika kutya ova fimaneka ounamapangelo waye. Natango ngeno ova ulika yo kutya ova pandula koinima aishe oyo a li e va pa.

10, 11. (a) Satana okwa pukifa ngahelipi Adam naEva? (b) Omolwashike Adam naEva va li vehe na elipopilo lasha omolwokunyona kwavo?

¹⁰ Shi nyikifa oluhodi, Adam naEva ova li va hoolola okuhadulika kuJehova. Satana okwa li a pula Eva a ti: “Kalunga okwa tile tuu shili: nye inamu lya komiti adishe domoshikunino?” Eva okwa nyamukula a ti: “Ohatu li oiimati yomiti domoshikunino, ndelenee koiimati yomuti wopokati koshikunino Kalunga okwa tile: nye inamu lya oiimati yao, nye inamu u kuma, mu ha fye.” — Genesis 3:1-3.

¹¹ Satana okwa li vali a lombwela Eva a ti: “Nye itamu ka fya shili. Ndelenee Kalunga oku shi shii nokutya, ngenge tamu li kuoo, omesho eni taa pashuka, opo mu shiive ngaashi Kalunga ouwa nowii.” (Genesis 3:4-6) Satana okwa li a hala Eva a diladile kutya ota dulu okutokola kuye mwene kutya oshike sha puka naasho shi li mondjila. Pefimbo opo tuu opo, Satana okwa li a popya oipupulu kombinga yaasho tashi ka ningwa po ngeenge Eva okwa kala ina dulika. Eshi Eva a lombwelwa kuSatana kutya ita ka fya shili, okwa lya oshiimati ndele ta pe omushamane waye. Adam naEva ova kala ve shii nale kutya Jehova okwa ti inava lya oiimati oyo. Ndele eshi va lya oiimati oyo, ova hoolola okuhadulika kelombwelo olo la yela noli shii okuudiwa ko. Mokuhadulika kwavo, ova ulika kutya inava fimaneka Xe womeulu omunahole. Kava li ve na elipopilo la sha omolwokuhadulika kwavo.

12. Omolwashike shinyemateka neenghono eshi Adam naEva va nyona kuJehova?

¹² Kashi nyikifa tuu oluhodi eshi ovadali vetu votete va li inava fimaneka Omushiti wavo! Natu tye nee ngeno owa longa noudiinini okutekula ovana voye vavali, omumati nokakadona, ndele mokweendela ko kwefimbo ova ka kala inava hala okudulika kwoove. Oto ka kala u udite ngahelipi mbela? Mbela osho itashi ke ku nyemateka?

13. Jehova okwa li a hala okutya shike eshi a ti ‘oto ka ninga edu’?

¹³ Omolwokunyona kwavo, Adam naEva ove likanifila omhito yokukala nomwenyo fiyo alushe. Jehova okwa li a lombwela Adam a ti: “Osheshi oove edu, ndee to ka ninga edu.” (Lesha Genesis 3:19.) Osho osha hala okutya Adam okwa li ta ka shuna medu, ndele ta kala ehe po vali. (Genesis 2:7) Adam okwa fya nokwa xula po filufilu omolwokunyona kwaye.

14. Omolwashike ovanhu hava fi?

¹⁴ Ngeno Adam naEva ova dulikile kuKalunga, ngeno inava fya nandenande. Okuhadulika kwavo okwe va twala menyono, nolwanima ova ka fya. Oulunde otau yelekwa nomukifi wa nyika oshiponga oo twa fyuulula kovadali vetu votete. Atushe ohatu fi molwaashi otwa dalwa tu li ovalunde. (Ovaroma 5:12) Ashike elalakano laKalunga li na sha novanhu hasho la li ngaho. Kalunga ka li a hala ovanhu va kale hava fi, nomolwaasho Ombiibeli ya ti kutya efyo “omutondi.” — 1 Ovakorinto 15:26.

OSHILI OYE TU MANGULULA

15. Okushiiva oshili kombinga yefyo otaku tu mangulula ngahelipi komahongo oipupulu?

¹⁵ Okushiiva oshili kombinga yefyo oshe tu mangulula komahongo mahapu oipupulu. Otwe lihonga mOmbiibeli kutya oonakufya kave na omaliudo asha. Ngaashi ashike fye itatu dulu okupopya noonakufya, navo itava dulu okupopya nafye. Itatu dulu oku va kwafela sha, navo itava dulu oku tu kwafela. Inatu pumbwa oku va tila molwaashi itava dulu oku tu etela oshiponga. Ashike omalongelokalunga mahapu ohaa hongo kutya oonakufya ove li konhele yonhumba ve na omwenyo, nonokutya ohatu dulu oku va kwafela ngeenge hatu yandje oimaliwa kovafita ovo va talwa ko ve li ovayapuki. Ndele ngeenge otwe lihongo oshili kombinga yefyo, itatu ka tambula ko oipupulu ya tya ngaho.

16. Omalongelokalunga mahapu ohaa hongo oipupulu ilipi kombinga yoonakufya?

¹⁶ Satana oha longifa omalongelokalunga oipupulu opo a fufye ovanhu noku va ningifa va diladile kutya oonakufya natango ove na omwenyo. Pashihopaenenwa, omalongelokalunga amwe ohaa hongo kutya ngeenge omunhu a fi, ope na shimwe osho hashi xupu po shi na omwenyo. Mbela elongelokalunga leni osho hali hongo ngaho, ile ohali hongo osho Ombiibeli tai ti shi na sha noonakufya? Satana oha longifa oipupulu opo a amune ko ovanhu kuJehova.

17. Omolwashike ehongo olo kutya Jehova oha xwike ovanhu moheli lihe fi loshili?

¹⁷ Omalongelokalunga mahapu ohaa hongo oinima inyanyalifi kombinga yaJehova. Pashihopaenenwa, vamwe ohava hongo kutya ovakolokoshi otava ka pya moheli fiyo alushe. Kungaho otava lundile Jehova filufilu. Jehova ke na efiku a efe ovanhu va mone oixuna monghedi ya tya ngaho. (Lesha 1 Johannes 4:8.) Mbela oto ka kala u uditile ngahelipi omunhu oo ta yandje outekuduliko kokaana moku ka xwika keenyala? Nopehe na omalimbililo, oto ka diladila kutya omunhu a tya ngaho omukwanyanya. Ito ka kala nokuli wa hala oku mu shiiva. Osho osho Satana a hala tu kale tu uditile Jehova.

18. Omolwashike inatu pumbwa okutila oonakufya?

¹⁸ Omalongelokalunga amwe ohaa hongo kutya ngeenge omunhu a fi, oha twikile okukala nomwenyo e li oshishitwa shopamhepo. Omalongelokalunga a tya ngaho ohaa hongo kutya ovanhu ove na okufimaneka nokukala hava tila eemhepo doonakufya molwaashi otadi dulu okuninga ovatondi va nyika oshiponga ile oku va amena. Ovanhu vahapu ova itavela oipupulu ya tya ngaho. Ohava tila oonakufya nohave va longele ponhele yokulongela Jehova. Dimbuluka kutya oonakufya kave na omaliudo asha, onghee inatu pumbwa oku va tila. Jehova oye Kalunga kashili, Omushiti wetu, noye aeke tu na okulongela. — Ehololo 4:11.

19. Ongahelipi okushiiva oshili kombinga yefyo taku dulu oku tu kwafela?

¹⁹ Ngeenge otwa shiiva oshili kombinga yefyo, ohatu ka kala twa manguluka ko filufilu koipupulu yomalongelokalunga. Oshili oyo ohai tu kwafele tu ude ko omaudaneko oo Jehova e tu udanekela e na sha nonghalamwenyo nosho yo onakwiiwa yetu.

20. Oshike hatu ke lihonga metukulwa tali landula?

²⁰ Omupiya waKalunga wopefimbo lonale, Job, okwa li a pula a ti: “Omunhu ngenge ta fi, ota ka nyumuka tuu vali?” (Job 14:14) Mbela oonakufya otava ka nyumuka ngoo va kale vali nomwenyo? Kalunga okwe tu pa enyamukulo lihokwifa neenghono mOmbiibeli. Metukulwa tali landula, ohatu ka mona enyamukulo olo.

1-3. Ovanhu aveshe ove li moupika washike, na Jehova ote ke va mangulula mo ngahelipi?

DILADILA nee ngeno wa lundilwa kutya owa nyona, ndele to tokolelwa okukala modolongo onghalamwenyo yoye aishe. Oto ka kala u udite wa fa uhe na vali eteelelo la sha, nouhe na osho to dulu okuninga po. Ndele opo u li po, okwa dja omunhu oo e na eenghono doku ku mangulula mo nokwe ku udanekela kutya ote ke ku kwafela. Mbela oto ka kala u udite ngahelipi?

² Ovanhu aveshe ove li moupika wefyo. Katu na osho hatu dulu okuninga opo tu li henuke. Ashike Jehova oku na eenghono doku tu xupifa mefyo. Okwe tu udanekela a ti: “Omutondi wahauxuuninwa ou ta hanaunwa po oye efyo.” — 1 Ovakorinto 15:26.

³ Itatu ka kala tuu twa pepelelwa neenghono eshi itatu ke lipula vali shi na sha nefyo! Kakele kokuxulifa po efyo, Jehova ota ka nyumuna yo oonakufya. Okwa udaneka kutya “ovafi” otava ka kala vali nomwenyo. Osho itashi ke tu etela tuu ehafo linene! (Jesaja 26:19) Ombiibeli oya ti kutya otaku ka kala enyumuko.

NGEENGE UMWE OO U HOLE A FYA

4. (a) Oshike tashi dulu oku tu hekeleka ngeenge umwe womovapambele vetu ile kaume ketu okwa fi? (b) Oolyelye va li va panga oukaume wopofingo naJesus?

⁴ Ohatu kala twa nyika oluhodi neenghono ngeenge umwe womovapambele vetu ile kaume ketu kopofingo a fya. Ohatu kala yo tu wete twa fa tuhe na ekwafo la sha molwaashi katu na eenghono doku mu alulila momwenyo. Ashike Ombiibeli otai dulu oku tu hekeleka. (Lesha 2 Ovakorinto 1:3, 4.) Natu ka taleni koshihopaenenwa shimwe osho tashi ulike kutya Jehova naJesus ova halelela okwaalulila ovaholike vetu ovo va fya momwenyo. Eshi Jesus a li kombada yedu, okwa kala ha talele po Lasarus novamwaina Marta naMaria, nokwa li a panga oukaume wopofingo navo. Ombiibeli oya ti: “Jesus okwa li e hole Marta nomumwaina naLasarus.” Lwanima, Lasarus okwa ka fya. — Johannes 11:3-5.

5, 6. (a) Jesus okwa li a ninga po shike eshi a mona ovapambele nookaume kaLasarus tava lili? (b) Omolwashike okushiiva nghee Jesus a li e udite kombinga yefyo tashi tu hekeleke?

⁵ Eshi Jesus a uda kutya Lasarus okwa fya, okwa li a ya a ka hekeleke Marta naMaria. Ndele eshi Marta a uda kutya Jesus oku li mondjila, okwa dja mo moshilando e ke mu shakeneke. Okwa li a hafa okumona Jesus, ndele ta ti kuye: “Omwene, ngeno Ove wa li po, ngeno omumwameme ina fya.” Marta okwa li ta lili nokwa li ta diladila kutya Jesus ke na vali osho ta dulu okuninga po. Ndele eshi Jesus a mona Maria ta lili, osha li she mu nyikifa oluhodi, ndele naye ta lili. (Johannes 11:21, 33, 35) Jesus okwa li a nyika oluhodi ngaashi ashike hatu kala tu udite ngeenge twa filwa.

⁶ Itashi hekeleke tuu okushiiva kutya Jesus oha kala a nyika oluhodi ngaashi ashike fye ngeenge twa filwa! Xe Jehova naye osho ha kale e udite ngaho. (Johannes 14:9) Jehova oku na eenghono okuxulifa po efyo filufilu, naasho osho ta ka ninga mafiku.

“LASARUS, DJA MO!”

7, 8. Omolwashike Marta a li ina hala emanya li kufwe ko kombila yaLasarus, na Jesus okwa li a ninga po shike?

⁷ Kombila omo mwa li mwa pakwa Lasarus okwa li kwa idilwa nemanya la kula. Ndele Jesus eshi a ya ko, okwa lombwela ovo va li po a ti: “Kufeni ko emanya.” Ashike Marta ka li a hala emanya li kufwe ko molwaashi Lasarus mombila okwa hangwa a ninga mo omafiku ane. (Johannes 11:39) Marta ka li e shii kutya Jesus ota ka ninga po shike opo a kwafele mumwaina.

⁸ Jesus okwa ingida Lasarus a ti: “Dja mo!” Opo nee “nakufya okwa dja mo, eemhadi nomaoko a mangwa nomalapi.” Oshiningwanima osho osha li sha kumwifa Marta naMaria. (Johannes 11:43, 44) Kungaho, Lasarus okwa li a nyumunwa nokwa li a twikila okukala vali novapambele nosho yo ookaume kaye. Ova li va dula oku mu papatela, oku mu kuma nokupopya naye. Kashi fi tuu oshikumwifilonga shididilikwedi eshi Jesus a nyumuna Lasarus!

“OKAKADONA, OHANDI KU LOMBWELE, PENDUKA”

9, 10. (a) Olyelye a li a pa Jesus eenghono dokunyumuna ovanhu? (b) Omolwashike sha fimana okulesha omahokololo e na sha naavo va li va nyumunwa?

⁹ Mbela Jesus okwa li a longifa eenghono daye mwene eshi a nyumuna ovanhu? Ahowe. Fimbo Jesus ina nyumuna Lasarus, tete okwa ilikana kuJehova, ndele ta pewa eenghono odo a longifa. (Lesha Johannes 11:41, 42.) Lasarus haye aeke a li a nyumunwa. Ombiibeli oya popya yo shi na sha nokakadona ewifa laJairus komido 12, oko ka li taka vele unene. Jairus, xe yokakadona oko okwa li a nyika oluhodi neenghono, ndele ta pula Jesus e ka velule. Ofimbo Jairus a li ta popi naJesus, puvo ope uya omulumenhu, ndele ta ti: “Omumwoyekadona okwa fya, oshike to lolokifa vali omuhongi?” Ndele Jesus okwa tya kuJairus: “Ino tila, shimha wa itavela, ota xupifwa.” Opo nee ova ya pamwe keumbo laJairus. Fimbo ve li pokufika, Jesus okwa li a uda nokwa mona eshi ovanhu tava lili omolwefyo lokakadona. Ndele okwa tya kuvo: “Inamu lila, inaka fya, oka kofa po.” Xe naina yokaana otashi dulika va li va limbililwa kutya Jesus okwa li a hala okutya shike. Jesus okwa lombwela ovanhu va dje mo monduda omo mwa li mwa nangekwa okaana, ndele ta i mo naxe naina yako. Okwe ka kwata meke, ndele ta ti kuko: “Okakadona, ohandi ku lombwele, penduka.” Kungaho, Jesus okwa li a nyumuna okakadona oko. Nopehe nomalimbililo, xe naina yokakadona ove na okukala va li va hafa neenghono eshi omona wavo a penduka nokwa hovela okweenda. (Markus 5:22-24, 35-42; Lukas 8:49-56) Okudja efiku olo, otashi dulika va li hava dimbuluka alushe osho Jehova e va ningila okupitila muJesus, shimha va li tava tale okamona kavo.a

¹⁰ Ovanhu ovo Jesus a li a nyumuna ova ka fya natango. Ashike osha fimanenena okulesha kombinga yomanyumuko oo molwaashi ohashi tu pe eteelelo lashili. Jehova okwa halelela okunyumuna ovanhu note ke shi ninga mafiku.

OSHO HATU LIHONGO MOMAHOKOLOLO E NA SHA NENYUMUKO

11. Oshike hatu lihongo mOmuudifi 9:5 shi na sha naLasarus?

¹¹ Ombiibeli oya popya kutya ‘oonakufya inava shiiva nande sha.’ Lasarus naye omo a li monghalo ya tya ngaho. (Omuudifi 9:5) Ngaashi ashike Jesus a li a popya, Lasarus okwa li a fa a kofa po. (Johannes 11:11) Eshi Lasarus a li mombila, ka li e na eshiivo la sha.

12. Otu shi shii ngahelipi kutya Lasarus okwa li a nyumunwa shili?

¹² Lasarus okwa li a nyumunwa kuJesus moipafi yovanhu vahapu. Ovatondi vaJesus navo ova li va shiiva kutya okwa longa oshikumwifilonga sha tya ngaho. Konima eshi Lasarus a nyumunwa, okwa ka twikila okukala nomwenyo, naasho osha yandja oumbangi u na sha nenyumuko olo. (Johannes 11:47) Lasarus okwa li a talelwa po kovanhu vahapu, nolwanima ovanhu ovo ova li va hovela okwiitavela kutya Jesus okwa tumwa shili kuKalunga. Molwaashi ovatondi vaJesus kava li va hafela osho a ninga, ova li va tokola oku mu dipaa pamwe naLasarus. — Johannes 11:53; 12:9-11.

13. Omolwashike hatu dulu okukala noushili kutya Jehova ota ka nyumuna oonakufya?

¹³ Jesus okwa ti kutya “aveshe ava va kala meembila” otava ka nyumunwa. (Johannes 5:28) Osho osha hala okutya Jehova ota ka nyumuna shili aveshe ovo e wete kutya ova wana okunyumunwa. Ndele opo Jehova a nyumune omunhu wonhumba, oku na okukala ta dimbuluka okanima keshe ke na sha nomunhu oo. Mbela osho Jehova ota dulu ngoo oku shi ninga shili? Heeno. Keulu oku na eenyofi omabiliyona, ndele Ombiibeli oya ti kutya Jehova oku di shii adishe komadina. (Lesha Jesaja 40:26.) Ngeenge Jehova ota dulu okudimbuluka edina lonyofi keshe, osha yela kutya ita nyengwa okudimbuluka keshe shimwe kombinga yaavo ta ka nyumuna. Otu na oushili kutya Jehova oku na eenghono dokunyumuna oonakufya molwaashi oye a shita oinima aishe.

14, 15. Eendjovo odo Job a popya otadi tu hongo shike shi na sha nenyumuko?

¹⁴ Omulumenhu omudiinini Job okwa li a itavela menyumuko. Okwa li a pula a ti: “Omunhu ngenge ta fi, ota ka nyumuka tuu vali?” Okwa popya vali shi na sha naJehova a ti: “Ove ngeno u ifane, ame nohandi ku nyamukula, Ove ho djuulukwa oshilonga shomake oye.” Job okwa li e shii kutya Jehova okwa halelela efimbo li fike opo a nyumune oonakufya. — Job 14:13-15.

¹⁵ Mbela oho kala u udite ngahelipi shi na sha neteelelo lenyumuko olo tu na? Otashi dulika u lipule kutya: ‘Ongahelipi shi na sha novapambele nosho yo ookaume kange ovo va fya nale, mbela navo otava ka nyumuka ngoo?’ Ohashi tu hekeleke okushiiva kutya Jehova okwa hala okwaalulila oonakufya momwenyo. Oolyelye tava ka nyumunwa notava ka kala peni? Natu ka taleni osho Ombiibeli tai ti.

‘OTAVA UDU ONDAKA YAYE NDEE TAVA HOLOKA MO’

16. Ovo tava ka nyumunwa va kale kombada yedu otava ka hafela onghalamwenyo ya tya ngahelipi?

¹⁶ Ovo va li va nyumunwa mefimbo la pita, ova ka hangana vali nookaume nosho yo ovapambele vavo. Osho osho twa teelela shi ka ningwe mafiku, ashike ovo tava ka nyumunwa otava ka mona ouwa muhapu. Ngahelipi mbela? Otava ka kala ve na oufembanghenda wokukala nomwenyo fiyo alushe kombada yedu. Kakele kaasho, otava ka kala yo mounyuni wa yooloka ko filufilu kwaau tu li kunena. Mounyuni oo mupe itamu ka kala vali oita, ominyonena nosho yo omauyahame.

17. Ovanhu velipi tava ka nyumunwa?

¹⁷ Ovanhu velipi tava ka nyumunwa? Jesus okwa ti kutya ‘ava va kala meembila otava udu ondaka yaye ndee tava holoka mo.’ (Johannes 5:28, 29) Ehololo 20:13 ola ti: “Nefuta ola yandja ovafi ava va li mo, nefyo noshovafi oya yandja ovafi ava va li mo.” Osha yela kutya ovanhu omabiliyona otava ka nyumunwa. Omuyapostoli Paulus naye okwa popya kutya otaku ka kala enyumuko “lovayuki nolovalunde.” (Lesha Oilonga 24:15.) Ndele mbela osho osha hala okutya shike?

18. Oolyelye va kwatelwa mongudu ‘yovayuki’ ovo tava ka nyumunwa?

¹⁸ ‘Ovayuki’ ova kwatela mo ovapiya vaJehova ovadiinini ovo va li ko nale fimbo Jesus a li ine uya kombada yedu. Vamwe ovo tava ka nyumunwa va kale nomwenyo kombada yedu ongaashi Noa, Abraham, Sara, Moses, Rut nosho yo Ester. Oto dulu okulesha ouyelele u na sha novanhu ovo membo lOvaheberi etukulwa 11. Ndele ongahelipi shi na sha novapiya vaJehova ovadiinini ovo tava fi kunena? Navo otava ka nyumunwa molwaashi ove li mongudu ‘yovayuki.’

19. ‘Ovalunde’ ova kwatela mo oolyelye? Jehova ote ke va pa omhito yashike?

¹⁹ ‘Ovalunde’ ova kwatela mo ovanhu omabiliyona ovo inava mona omhito yokulihonga kombinga yaJehova. Nonande ova fya nale, Jehova ine va dimbwa. Ote ke va nyumuna va ka mone omhito yokulihonga kombinga yaye nove mu longele.

20. Omolwashike ovanhu vamwe itava ka nyumunwa?

²⁰ Mbela osho sha kundafanwa metetekelo osha hala kutya ovanhu aveshe ovo va fya otava ka nyumunwa? Ahowe. Jesus okwa ti kutya ovanhu vamwe itava ka nyumunwa. (Lukas 12:5) Olyelye ta ka tokola kutya omunhu wonhumba ota nyumunwa ile hasho? Jehova oye omutokoli a shiya ko, ashike okwa pa yo Jesus oufemba wokukala “omutokoli wovanamwenyo nowovafi.” (Oilonga 10:42) Ovanawii ile ovahenakalunga aveshe ovo inave livela ombedi itava ka nyumunwa. — Tala omafatululo oitya pexulilo lembo, oshitwa 19.

ENYUMUKO LOKUNYUMUNINWA MEULU

21, 22. (a) Ovanhu ovo tava nyumunwa va ye meulu otava ka kala nomalutu a tya ngahelipi? (b) Olyelye wotete a nyumuninwa omwenyo womeulu?

²¹ Ombiibeli oya popya kutya ovanhu vamwe otava ka kala meulu. Ashike ovo tava i meulu itava nyumunwa ve na omalutu opanhu. Ponhele yaasho, otava nyumunwa ve na omalutu opamhepo.

²² Jesus oye wotete a nyumuninwa omwenyo womeulu. (Johannes 3:13) Konima yomafiku atatu eshi Jesus a li a dipawa, Jehova okwa li e mu nyumuna. (Epsalme 16:10; Oilonga 13:34, 35) Ka li a nyumunwa e na olutu lopanhu. Omuyapostoli Petrus okwa popya shi na sha nokunyumunwa kwaJesus a ti: “Okwa dipawa palutu nokwa tulwa omwenyo pamhepo.” (1 Petrus 3:18) Jesus okwa nyumunwa e li omunhu wopamhepo omunaenghono. (1 Ovakorinto 15:3-6) Ashike Ombiibeli oya popya kutya ope na vali vamwe ovo tava nyumunwa va ka kale pamwe naye meulu.

23, 24. Oolyelye ve li “okangudu” kanini oko ka popiwa kuJesus, nove li vangapi?

²³ Fimbo Jesus ina fya, okwa lombwela ovahongwa vaye a ti: “Ohandi ke mu longela onhele.” (Johannes 14:2) Osho osha hala okutya vamwe vomovashikuli vaye otava ka nyumunwa va ka kale pamwe naye meulu. Mbela ove li vangapi? Jesus okwa ti kutya ove li “okangudu” kanini. (Lukas 12:32) Omuyapostoli Johannes okwa tumbula omuvalu wokangudu oko eshi a ti kutya okwa mona Jesus a “kala ofika komhunda yaSion [yomeulu] pamwe nomayovi efele nomilongo nhe nanhe.” — Ehololo 14:1.

²⁴ Ovakriste ovo ve li 144 000 otava ka nyumunwa naini? Ombiibeli oya popya kutya osho osha li tashi ka ningwa diva ngeenge Jesus a hovele okupangela meulu. (1 Ovakorinto 15:23) Paife otu li pefimbo opo Jesus ta pangele meulu, navahapu vomokangudu kovanhu 144 000 ova nyumuninwa nale omwenyo womeulu. Ngeenge umwe womwaavo ve li momwenyo natango kombada yedu a fi, oha nyumuninwa omwenyo womeulu mepakumo leisho. Ndele monakwiiwa, ovanhu vahapu otava ka nyumunwa va ka kale nomwenyo mOparadisa kombada yedu.

25. Oshike hatu ke lihonga metukulwa tali landula?

²⁵ Mafiku Jehova ota ka mangulula mo ovanhu mefyo note ke li xulifa po filufilu. (Lesha Jesaja 25:8.) Mbela ovo tava i meulu otava ka ninga mo shike? Ombiibeli oya ti kutya otava ka pangela pamwe naJesus mOuhamba waKalunga. Ohatu ke lihonga shihapu shi na sha nepangelo olo metukulwa tali landula.