Okulesha Ombibeli okwa kala odjo yeenghono dange monghalamwenyo yange aishe

Ehokololo laMarceau Leroy

ONDA li nda hovela okulesha Ombibeli meholeko monduda yange eendjovo odo tadi ti kutya “pehovelo Kalunga okwa shita eulu nedu.” Omolwashike nda li ndi na okulesha meholeko? Omolwaashi tate oo a li ina itavela nandenande muKalunga ka li ta ka kala a hafa ngeenge okwa mono handi lesha Ombibeli.

Kanda li nda lesha nale Ombibeli, ndele eendjovo odo dopehovelo lembo laGenesis oda li da kuma nge komutima neenghono. Onda li nda didilika kutya ‘Ombibeli oya yelifa shi na sha nokulongela kumwe kweemhango domeshito oko haku kala alushe kwa kumwifa nge.’ Molwaashi onda li handi kala nda tunhukwa kwaasho handi lesha, onda li handi lesha okudja pohetatu konguloshi fiyo oponhee yokeengula. Kungaho, onda li nda hovela okukala handi lesha Eendjovo daKalunga monghalamwenyo yange aishe. Nandi mu hokololele nghee okulesha Ombibeli kwa kala odjo yeenghono monghalamwenyo yange aishe.

“Oto ka kala ho li lesha efiku keshe”

Onda dalwa mo 1926 muVermelles, momukunda omo mwa li mu na omina yomakalamanya, u li kolundume laFransa. Pefimbo loita itivali younyuni, omakalamanya okwa li a talika ko a fimanenena omolweameno loshiwana. Onghee hano, molwaashi onda li handi longo momina, kanda li handi dulu okuya moukwaita. Ndele opo ndi kale nonghalamwenyo youdjeko, onda li nda hovela okulihonga shi na sha noradio nosho yo oikwamalusheno, oyo ya ningifa nge ndi shiive kutya eemhango domeshito ohadi longele kumwe nawanawa. Eshi nda li ndi na omido 21, umwe womongudu yetu okwa li a pa nge Ombibeli ta ti, “embo eli ola wana okuleshwa.” Onda li nda hovela oku li lesha, naashi nda li ndi li pokulimana ko, onda li da tomhwa kutya Ombibeli Eendjovo daKalunga, odo a hololela ovanhu.

Molwaashi onda li nda diladila kutya ovashiinda vange navo otava ka hafela okulesha Ombibeli, onda li nda pula ndi pewe Eembibeli hetatu. Osho nda li nda diladila hasho sha ningwa, onda li handi shekwa nokupatanekwa. Ovapambele vange ovo va itavela moidila ova li va londwela nge tava ti, “ngeenge owa hovele okulesha embo olo, oto ka kala ho li lesha efiku keshe.” Ashike ohandi li lesha shili, ndele inandi lipa nande oushima. Okudja opo okulesha Ombibeli okwa kala onghedindjikilile monghalamwenyo yange aishe.

Molwaashi ovashiinda vamwe ova li va didilika kutya ondi na ohokwe mOmbibeli, ova li hava etele nge oileshomwa yEendombwedi daJehova oyo va li va pewa. Oumbo ngaashi One World, One Governmenta (oko ka ulikwa mOshifransa pepandja apa) oka yelifa kutya omolwashike Ombibeli tai ti kutya Ouhamba waKalunga oo ashike eteelelo lovanhu. (Mat. 6:10) Onda li nda tokola toko shi dulife nale okulombwela vamwe kombinga yeteelelo olo.

Umwe womwaavo nda li nda pa tete Ombibeli oNoël, oo a li kaume kange okudja kounona. Molwaashi okwa li Omukatolika, okwa li a ninga elongekido opo tu ka shakene nomulumenhu oo a li te lihongele oupristeri. Onda li nda tila, ndele molwaashi onda lesha Epsalme 115:4-8 nosho yo Mateus 23:9, 10, ondi shii kutya Kalunga ina hokwa okulongifwa koihongwafano melongelokalunga nosho yo okwiifanwa nomadinafimaneko kwovawiliki vomalongelokalunga. Osho osha li sha twa nge omukumo opo ndi popile eitavelo lange lipe. Oshidjemo, Noël okwa li a tambula ko oshili nofiyo okunena oku li Ondombwedi idiinini.

Onda li yo nda talela po omukulu wange. Omushamane waye okwa li e na omambo e na sha noumhulile nokwa li ha hepekwa keendemoni. Nonande pehovelo onda li ndi wete ndihe na eenghono, eevelishe dOmbibeli ngaashi Ovaheberi 1:14 oda li da tomha nge kutya ovaengeli vaJehova otava yambidida nge. Eshi haukwe wange a li a tula moilonga omafinamhango Ombibeli nokweekelashi keshe shimwe osho shi na ekwatafano noumhulile, okwa li a dula okumanguluka ko kenwefemo leendemoni. Ye nomumwamemekadona ova ninga Eendombwedi diladi.

Mo 1947, Ondombwedi yedina Arthur Emiot yokuAmerika oya li ye uya peumbo lange. Onda li nda hafa neenghono nonda li nde mu pula kutya Eendombwedi ohadi ongalele peni. Okwa li a lombwela nge kutya ope na ongudu imwe oyo ya li hai ongala koLiévin, osho sha li kokule eekilometa 10 lwaapo. Pefimbo opo osha li nokuli shidjuu okulanda ombasikela, nomolwaasho onda kala handi i kokwoongala nokudja ko kolupadi oule weemwedi. Oilonga yokuudifa yEendombwedi daJehova moFransa oya li ya shilikwa oule womido hetatu. Moshilongo ashishe omwa li ashike Eendombwedi 2 380, nadihapu domudo oda li ovatembukilimo Ovapoole. Ndele 1 Septemba 1947, otwa li twa pewa epitikilo paveta lokuudifa moFransa. Oshitaimbelewa osha li vali sha hovela okulonga moParis muVilla Guibert. Molwaashi moFransa kamwa li nande omukokolindjila umwe, mokafo informant (oko haka ifanwa paife Oukalele Wetu wOuhamba) kaDesemba 1947, omwa li mu na eshiivifo kutya ope na omhumbwe yovakokolindjila vondjikilile, ovo va li tava ka longa eevili 150 komwedi. (Mo 1949 eevili odo oda ka ninipikwa ndele tadi ningi 100.) Metwokumwe neendjovo daJesus odo di li muJohannes 17:17 kutya “eendjovo [daKalunga] odo oshili,” onda ninginifwa mo 1948, nomuDesemba 1949 onda ninga omukokolindjila.

Eshi nda dja modolongo onda shuna koDunkerque

Tete onda li nda tumwa ndi ka udife koAgen, oshilando osho shi li kolukadi laFransa, ndele inandi kala ko efimbo lile. Molwaashi onda li nda efa po oilonga yomomina, onda li nda teelelwa ndi ye moukwaita. Eshi nda anya okuya moukwaita onda li nda tulwa modolongo. Nonande kanda li nda pitikwa ndi kale nOmbibeli, onda li nda dula okumona omapandja onhumba embo lOmapsalme. Osha li sha twa nge omukumo eshi nde a lesha. Eshi nda mangululwa, onda li ndi na okuninga etokolo kutya: Mbela nandi efe po oilonga yefimbo li yadi opo ndi kale ndi na eumbo nokukonga oilonga yokulikongela omboloto? Pomhito opo natango onda li nda kwafelwa kwaasho nda lesha mOmbibeli. Onda li nda dilonga keendjovo daPaulus odo di li mOvafilippi 4:11-13 tadi ti: “Aishe ohandi i dulu [omolwaau, NW] ta pameke nge.” Onda li nda tokola ndi twikile okukokola ondjila. Mo 1950, onda li nda tuminwa vali koDunkerque, odoolopa oko nda li nda udifila nale.

Eshi nda fika ko, kanda li ndi na eshi ndi na. Odoolopa oya li ya hanaunwa neenghono kOita Itivali yOunyuni nosha li shidjuu okumona onhele yokukala. Onda li nda tokola ndi ka talele po oukwaneumbo umwe oo nda li handi udifile, nomukulukadi womeumbo olo okwa li a hafa neenghono, ndele ta ti: “Tate Leroy, owa mangululwa? Omushamane wange okwa ti kutya ngeno okwa li ku na ovalumenhu vahapu ve ku fa, ngeno kaku na oita.” Molwaashi ova li ve na eumbo lovaenda, ova li va pa nge ndi kale mo fiyo opefimbo opo hapa kala ovatalelipo. Efiku olo tuu olo, Evans omukulu waArthur Emiot okwa pa nge oilonga.b Evans okwa li ha toloka petuliloshikepa nokwa li ta kongo omunailonga a kale ta pashukile eeshikepa konguloshi. Opo nee okwa li a lombwela ovanambelewa ovakulunhu voshikepa kombinga yange. Eshi nda dja modolongo onda li nda utama nai. Evans eshi a popya kutya omolwashike nda utama, omunambelewa umwe okwa lombwela nge ndi kufe oikulya mokila ndi lye. Efiku olo onda li nda mona onhele yokukala, oilonga nosho yo oikulya. Elineekelo lange meendjovo daJesus odo di li muMateus 6:25-33 ola li la pamekwa neenghono.

Eshi efimbo lovatalelipo la fika, ame nomukokolindjila mukwetu Simon Apolinarski otwa li tu na okukonga onhele opo tu na okukala, ndele otwa li twa tokola toko tuha efe po oshilonga shetu shoukokolindjila. Otwa li twa pewa onhele monduda ya li hai kala eenghambe, omo twa li hatu nangala komatalashe oihati. Otwa kala hatu uhala moukalele. Otwa li twa udifila mwene wonduda oyo nokwa ninga umwe womuvahapu ovo va tambula ko oshili. Meni lefimbo lixupi, moshifo shimwe shomoshitukulwa omwa li mwa holoka oshitukulwa tashi londwele ovakalimo vomoDunkerque shi na sha “noilonga yEendombwedi daJehova oyo ya holoka ombadilila moshitukulwa.” Fye naSimon nosho yo omuvalu munini wovaudifi vamwe ofye ashike twa li mo Eendombwedi moshitukulwa omo. Pefimbo leenghalo odo didjuu, otwa li twa ladipikwa tu dilonge keteelelo letu lopaKriste nokutala kunghee Jehova e tu fila oshisho. Eshi nda li nda pewa vali oshinakuwanifwa shimwe mo 1952, muDunkerque omwa li mu na ovaudifi 30 lwaapo ve lipyakidila.

Onda li nda pamekwa opo ndi wanife po oinakuwanifwa ipe

Konima eshi nda kala moshilando shaAmiens oule wokafimbo, onda li nda nangekwa po ndi li omukokolindjila e likalekelwa ndi ka longele muBoulogne-Billancourt oshilando shomuParis. Onda li ndi na ovakonakonimbibeli vahapu, navamwe vomuvo lwanima ova ka ya moilonga yefimbo li yadi nomoilonga youtumwa. Omulumenhu umwe omunyasha wedina Guy Mabilat okwa li a tambula ko oshili nokwa ka ninga omupashukilishikandjo nokonima okwa ka ninga omupashukili woshitukulwa. Lwanima, okwa ka pashukila oilonga yokutungwa kwoshinyanyangido osho shi li paife moBetel moLouviers, osho shi li eekilometa 100 lwaapo okudja moParis. Okulongifa Ombibeli lwoikando ngeenge handi ningi eenghundafana navamwe moukalele osha findila Eendjovo daKalunga momadiladilo ange, sha etela nge ehafo nosha kwafela nge ndi xwepopaleke ounghulungu wange wokuhonga.

Ombadilila, mo 1953, onda li nda nangekwa po ndi li omupashukilishikandjo moAlsace-Lorraine, oshitukulwa osho sha li sha kwatwa ko lwoikando ivali kuNdowishi pokati 1871 no 1945. Onghee hano, onda li vali ndi na okulihonga nawa okupopya Oshindowishi. Eshi nda hovela oilonga youpashukilishikandjo, moshitukulwa omo omwa li eetuwa dinini, ee-TV, ile omashina okutopatopa noka mwa li mu na eeradio ile eekompiuta dopaumwene. Ndele kanda li nda nyika oluhodi ile ndi na olungwenye monghalamwenyo, ponhele yaasho, onda li nda hafa neenghono. Kapa li pe na oinima ihapu oyo tai dulu okwiimba omunhu a longele Jehova ngaashi oyo i li ko kunena ngeenge tashi uya pokudulika komayele Ombibeli e na sha nokukaleka ‘eisho li li nawa’ ile tu tye onghalamwenyo ya nafangwa. — Mat. 6:19-22.

Mo 1955, opa li pa ningwa oshoongalele moParis osho itandi shi dimbwa nande, shi na oshipalanyole “Ouhamba waKalunga owa findana.” Poshoongalele osho opo nda li nda shakeneka Irène Kolanski, oo a ka ninga omukulukadi wange, oo a li a hovela oilonga yefimbo li yadi omudo umwe komesho yange. Ovadali vaye Ovapoole ova kala Eendombwedi diladi oule wefimbo lile. Eshi va li moFransa ova li va talelwa po kuAdolf Weber. Adolf Weber okwa li ha longo moshikunino shomumwatate Russell nokwa li a ya kuEuropa a ka udife onghundana iwa. Mo 1956, onda hombola Irène notwa li twa ya pamwe moilonga youpashukilishikandjo. Irène okwa kala ekwafo linene kwaame momukokomoko womido odo.

Omido mbali konima yaasho, onda li nda nangekwa po ndi li omupashukili woshitukulwa. Ndele nande ongaho, onda li nda twikila okutalela po omaongalo amwe ndi li omupashukilishikandjo molwaashi opa li omhumbwe yovamwatate ovo va wana. Efimbo olo onda li nde lipyakidila neenghono. Kakele kokulonga moukalele eevili 100 komwedi, oshivike keshe onda li ndi na okuyandja oipopiwa, okutalela po eengudu nhatu domakonakono embo, okukonakona oikwambapila yeongalo nosho yo okulongekida omishangwahokololo. Ndele mbela onda li nda dula ngahelipi okumona efimbo lokulesha Eendjovo daKalunga? Onda li nda teta omapandja mOmbibeli imwe ikulu nokukala naamwe omuo. Efimbo keshe ngeenge nda teelela umwe oo twa ninga naye elongekido, onda li handi kufa omapandja oo nokulesha. Eemhito dinini da tya ngaho dokulesha Ombibeli oda tulumukifa nge pamhepo nokupameka etokolo toko lange lokutwikila noilonga yange.

Mo 1967, ame naIrène otwa li twa pulwa tu ka longe koBetel moBoulogne-Billancourt. Onda li nda hovela okulonga mOshikondo shOilonga nonda longa mo omido di dule po 40 nofiyo opaife ohandi longo oilonga oyo. Oshitukulwa shoilonga yange osho handi hafele neenghono osho okunyamukula eenhumwafo odo di na omapulo e na sha nOmbibeli. Ohandi hafele okulafulula mEendjovo daKalunga ‘nokupopila evangeli.’ (Fil. 1:7) Ohandi hafele yo okukwatela komesho eenghundafana dOmbibeli ongula pekonakono lomushangwa wefiku fimbo inatu lya oshuumbululwa. Mo 1976, onda li nda nangekwa po ndi ninge oshilyo shOkomitiye yOshitaimbelewa shaFransa.

Onghedi ya denga mbada yokukalamwenyo

Nonande onda li nda shakeneka omayeleko, paife ohandi ungaunga neshongo linene monghalamwenyo eshi oukulupe nosho yo omaupyakadi okuhe na oukolele taa ningifa Irène nosho yo ame tuha longe shihapu. Ndele nande ongaho, okulesha nokukonakona Eendjovo daKalunga pamwe ohaku tu kwafele tu kale tu na eteelelo la twa. Ohatu hafele okuya nobesa koshitukulwa sheongalo letu noku ka lombwela vamwe kombinga yeteelelo olo tu na. Okulonga kwetu pamwe moilonga yefimbo li yadi omido adishe kumwe di dule 120 ohaku tu linyengifa tu ladipike nomutima aushe aveshe ovo va hala va lalakanene oilonga ei ihafifa nova longife onghalamwenyo yavo nawa. Eshi ohamba David ya shanga Epsalme 37:25, oya li ya “kulupa,” ndele ngaashi yo, naame “omuyuki inandi mu mona nande a efuwa.”

Jehova okwa pameka nge okupitila mEendjovo daye monghalamwenyo yange aishe. Ovapambele vange ova li va tengeneka omido di dule po 60 da pita kutya okulesha Ombibeli otaku ka kala onghedindjikilile monghalamwenyo yange aishe. Ova li ve li mondjila, molwaashi nghi na fiku nde livelele ombedi eshi handi lesha Ombibeli pandjikilile.

[Omashangelo opedu]

[Efano pepandja 5]

Ame naSimon

[Efano pepandja 5]

Ombibeli ya faafana naayo nda li nda pewa tete

[Efano pepandja 5]

Eshi nda li omupashukili woshitukulwa

[Efano pepandja 6]

Efiku twa hombola

[Efano pepandja 6]

Ame naIrène hatu hafele okulesha nokukonakona Eendjovo daKalunga