“Oqaluus­siuarit, aamma nipangis­sanngilatit”

1-3. Apustili Paulusi sooq Korintimiippa, aamma suut isumakuluutigisin­naagaluarpai?

PAULUSI ukiup 50-ip naalernerani Korintimiippoq. Illoqarfik taanna niuerfiuvoq pigissaarfiullunilu. Tassanilu grækerit, Romamiut juutillu amerlasuut najugaqarput.a Paulusili niueriar­torluni suliffis­sarsior­niarluniluunniit Korintimiinngilaq. Pingaar­nerusumik suliassaqarpoq – tassa Guutip kunngeqarfia pillugu oqaluus­sinermik. Paulusili inisimaf­feqartariaqarpoq, aamma aningaasatigut allanut nanertuutaarusunngilaq. Oqaluussineq aningaasatigut iluanaarutiginianngilaa. Taava sussava?

² Paulusip tupiliorneq ilinniar­nikuuaa. Tupiliorneq imaannaan­ngitsuuvoq, imminulli pilersor­niarluni ilungersunartumik suliaqar­nissani ajorinngilaa. Illoqarfimmi ulapaarfiusumi aningaasarsiorsin­naassava inissarsillunilu? Tamakku isumakuluutigisin­naagaluarlugit Paulusip oqaluus­sinissani pingaar­nerpaatit­tuarpaa.

³ Paulusi sivisuumik Korintimiippoq, tassanilu oqaluussinera kinguneqarluarpoq. Paulusip Korintimi iliuusii uagut oqaluus­siuarnis­satsinnut iluaqutigisin­naasatsinnik qanoq ilinniarfigisin­naavagut?

‘Taakkunatut tupiliortuuvoq’ (ApS 18:1-4)

4, 5. (a) Paulusi Korintimiitilluni sumi najugaqarpa, aamma imminut qanoq pilersorpa? (b) Paulusip tupiliorneq qanoq ilinniarsimagunarpaa?

⁴ Korintimut tikinnermi kinguninngua Paulusip aappariit inoroorsaartuusut naapippai – tassa juuteq Akviila nulialu Priskiila, imaluunniit Priska. “Juutit tamarmik Romamik qimatsinis­saannik” kaasarip Claudiusip peqqusinera pissutigalugu aappariit taakku Korintimut nuussimapput. (ApS 18:1, 2) Paulusi ‘taakkunatut tupilior­tuugami najugaqarfigalugillu suleqatigilerpai’. (ApS 18:3) Paulusi Korintimiinnermi sinnerani aappariinni asannittuni taakkunani najugaqarpoq. Tassaniitilluni allakkat kingusin­nerusukkut Biibilimut ilaalersut allassimagunarpai.b

⁵ Sooq Paulusi, ‘Gamaalialimit ilinniar­tinneqarsimasoq’, tupiliortuua? (ApS 22:3) Taamani meeqqat qaffasin­nerusumik ilinniagaqar­tussaagaluil­luunniit assatik atorlugit suliaqar­nissamik ilinniar­tinneqar­nissaat juutit nikanarsaataasorisimagunan­ngilaat. Paulusi Kiliikiami Taarsusimiuuvoq. Sumiiffiup tamatuma annoraamineq tupiliassaq cilicium-imik taaneqartartoq tusaamaneqaatigaa, taamaattumik ilimanarpoq Paulusip meeraalluni tupiliorneq ilinniarsimagaa. Tupiliorneq suliarujussuuvoq. Tupiliortoq tupilias­saminik ikaartiterisariaqarpoq, qiortaasariaqarpoq mersorlunilu. Annoraamineq tupiliassaq qeratammat tamanna ilungersunarsinnaavoq.

6, 7. (a) Paulusip suliffini qanoq isiginnit­taaseqarfigaa, aamma sooq isummersin­naavugut Akviila Priskiilalu aamma taamatut isiginnit­taaseqartut? (b) Paulusi, Akviila Priskiilalu nalitsinni qanoq ilaarneqartarpat?

⁶ Paulusi imminut pilersor­niarluni tupiliortuuvoq, suliffinili pingaar­nerpaatinngilaa. ‘Akeqanngitsumimmi’ nutaarsiassanik nuannersunik oqaluus­sinissani anguniagaraa. (Kor 2. 11:7) Akviilammi Priskiilallu suliffitsik qanoq isigaat? Kristumiuugamik qularnan­ngitsumik Paulusitut isiginnit­taaseqarput. Ukiumimi 52-imi Paulusip Korinti qimammagu Akviilap Priskiilallu suliffitsik qimallugu taanna ilagalugu Efesossimut nuupput, tassanilu illuat ataatsimiit­tarfittut atorneqar­talerpoq. (Kor 1. 16:19) Kingusin­nerusukkut Romamut uterput taavalu Efesossimut nooqqillutik. Aappariit aallussil­luartut taakku Kunngeqarfik pillugu suliuarput kajumil­lutillu allat pisariaqartitaat salliullugit. Tamannalu pissutigalugu ‘juutiun­ngitsut ilagiivi tamarmik’ taakkununnga qujamasupput. – Rom 16:3-5; Tim 2. 4:19.

⁷ Nalitsinni kristumiut Paulusi, Akviila Priskiilalu ilaartarpaat. Oqaluus­sisartut aallussil­luartut allanut ‘aningaasar­tuutaajumanatik’ tamaviaarlutik sulisarput. (Tes 1. 2:9) Pionererpassuit sapaatip-akunneranut ullut ilaat imaluunniit ukiumut qaammatialuit sulisarput aningaasar­tuutitik matussuser­niarlugit, pioneriunertilli inuunerminni pingaar­nerpaatippaat. Jehovamut kiffaasut inoroorsaar­torpassuit Akviila Priskiilalu ilaarlugit ilagiinnik nakkutil­liisunik inissisimasoqartarput. Taamaalillutik ‘inoroorsaarneq ileqqulius­simagamikku’ nalunngilaat tamanna qanoq qiimmas­saataallunilu ineriar­tornartigisoq. – Rom 12:13.

‘Korintimiorpassuit uppertun­ngorput’ (ApS 18:5-8)

8, 9. Paulusi juutinit akerlilersor­neqarami qanoq oqarpa, sumilu oqaluus­sisalerpa?

⁸ Siilarsip Timuutiusillu Makedoniamiunit tunissutit Paulusimut tunnium­matigit taassuma iliuusiinit erserpoq suliffini pingaar­nerpaatin­ngikkaa. (Kor 2. 11:9) Ingerlaannarmi Paulusip “piffissani tamaat Guutip oqaasianik oqaluus­sinermut atortalerpaa”. (ApS 18:5) Maannali oqaluus­sinerugami juutinit akerlilersor­neqalerpoq. Akerlilersuisut taakkua Kristusimit annaanneqar­nissamik oqariartuut itigartippaat. Paulusip ersersik­kusukkamiuk aalajangiinerannut pisuunani atisani issuttorpai imalu oqarfigalugit: “Toqugussi nammineq pisuussaasi. Uanga pisuunngilanga. Maannamiit allamiut ornittalis­savakka.” – ApS 18:6; Ez 3:18, 19.

⁹ Paulusi maanna sumi oqaluus­sisalerpa? Juutit upperisaannut ilanngus­simasuugunartup Tiitiusi Justusimik atillip, synagogip saniani najugallip, illumi Paulusimit atorneqarnissaa akueraa. (ApS 18:7) Taamaattumik Paulusi synagogimi oqaluus­sisarun­naarluni Justusip illuani oqaluus­sisalerpoq. Korintimiitilluni Akviilap Priskiilallu illuanni suli najugaqaraluarluni pingaarnertut Justusip illuani oqaluus­sisarpoq.

10. Qanoq nalunngilarput Paulusi allamiunuin­naanngitsoq oqaluus­sisartoq?

¹⁰ Paulusi oqarami allamiut ornittalis­sallugit imaanngilaq juutit upperisaannut ilanngus­simasut juutillu tusarnaarumasut ilinniar­tikkusuk­kunnaarai. Assersuutigalugu “[Krispusi], synagogip pisortaa, illuminiittut tamaasa ilagalugit Naalakkamut uppertun­ngorpoq”. Aamma erserpoq juutit synagogimeersut allat kristumiun­ngortut, Biibilimimi ima allassimammat: ‘Korintimiorpassuit tusartut uppertun­ngorput imermullu morsutsitaallutik.’ (ApS 18:8) Tiitiusi Justusip illua Korintimi ilagiin­ngorlaanut ataatsimiit­tarfinngorpoq. Lukkarsip pisarnermisut pisimasut taakku tulleriiaarlugit allassimappagit Paulusip allamiut ornittalis­sallugit oqarnerata kingorna taakku kristumiun­ngorput. Tamatumanit paasisin­naavarput Paulusi naleqqus­sarsinnaasartoq tusarnaarumasullu kikkulluunniit oqaluus­siffigisarai.

11. Kristumiuunerartunut oqaluus­sisarnitsinni Paulusi qanoq ilaartarparput?

¹¹ Nalitsinni inuppassuit oqaluffinnut kristumiuunerartunut ilaasor­taapput. Taakkua inuunerannut palasit ukiorpassuarni sunniuteqangaar­tarsimapput. Ajoqersuiar­tortitat oqaluffinnit taakkunaneersut malinnitseqar­nerujumallutik nunarsuaq tamakkerlugu iliuuseqangaar­tarsimapput. Korintimi juutit assigalugit kristumiuunerartut amerlasuut ileqqutoqqanik pingaar­titsisuupput. Kisianni soorlu Paulusip taamani juutit Allakkanik Illernartunik paasinnin­nissaannut ikiortarai aamma uagut nalitsinni inuit Biibilimi atuakkaminnik paasinnin­nissaannut ikiorusungaar­tarpagut. Akerlilersor­neqaraluarluta palasinil­luunniit malersor­neqaraluarluta inuit ikiorniar­tuarpagut. “Guuti pillugu ilungersoraluarlutik eqqoqqis­saartumik paasisimasaqan­ngitsut” akornganni imaassinnaavoq eqqortuliorusut­toqartoq, taakkulu ujartariaqarpagut. – Rom 10:2.

‘Illoqarfimmi maani uannut uppertun­ngortussat amerlapput’ (ApS 18:9-17)

12. Paulusi qiimmaal­lannartumik qanoq takorluuisin­neqarpa?

¹² Imaassinnaavoq Paulusip qularutigigaa Korintimi oqaluus­siuassanerluni. Kisianni unnuakkut Jiisusimit takorluuisin­neqarami qularun­naarpoq. Jiisusimimmi ima oqarfigineqarpoq: “Ersinak oqaluus­siuarit, aamma nipangis­sanngilatit. Najorakkit kialuunniit saassunnallu aqqunas­sanngilaatit. Illoqarfimmimi maani uannut uppertun­ngortussat amerlapput.” (ApS 18:9, 10) Qiimmaal­lannassusia! Jiisusip Paulusi akerlilersuisunut illersor­neqarnissaanik illoqarfimmilu amerlasuunik uppertun­ngortus­saqarneranik qularun­naarsippaa. Taava Paulusi qanoq iliorpa? Ima allassimavoq: “Guutip oqaasia ilinniar­titsissutiginiarlugu ukioq ataaseq affarlu tassaniippoq.” – ApS 18:11.

13. Paulusip eqqartuussivik qanilliar­tortillugu suna eqqarsaatigisimasinnaavaa, qanorli nalunngilaa Steffaanusitut toqutaanaviarnani?

¹³ Ukiup ataatsip missaani Paulusi Korintimeereerluni qularun­naarsin­neqaqqippoq Jiisusimit najorneqarluni. ‘Juutit ataatsimoorlutik Paulusi saassuppaat, eqqartuus­sivimmullu [bema-mik taaneqar­tartumut] sassartillugu.’ (ApS 18:12) Oqartoqartarpoq eqqartuussivik taanna tassaasoq qaqisarfik nunamiit qaffasin­nerusoq Korintimi silami tuniniaasarfiup qeqqanut qanittoq. Maarmorimik qaqortuusumik tungujor­tuusumillu sanaajuvoq kusanar­tumillu ilusilersor­neqarsimalluni. Eqqartuus­siviullu saava inuppas­suarnut inissaqarpoq. Itsarnisarsiortunit nassaarineqarsimasut pissutigalugit isumaqar­toqarpoq eqqartuussivik synagogimut qanittun­nguusoq, taamaat­tumillu aamma Justusip illuanut qanissimassaaq. Paulusip eqqartuussivik qanilliar­tortillugu Steffaanusip kristumiuni siullersaalluni uppernini pissutigalugu toqutaanera eqqarsaatigisimasinnaavaa. Toqutaanera Paulusip, taamani Saulusimik taaneqartartup, ‘iluarisimavaa’. (ApS 8:1) Maanna Paulusip inuunera ulorianar­torsiorpoq. Paulusili ernumasariaqanngilaq, ajoquser­neqassan­ngitsormi Jiisusip neriorsorsimavaa. – ApS 18:10.

14, 15. (a) Paulusi juutinit qanoq unnerluun­neqarpa, aamma sooq Gaaliup unnerluussutit itigartippai? (b) Sostiinisi qanoq pineqarpa, aamma qanoq kinguneqarsimagunarpa?

¹⁴ Paulusi eqqartuus­sivimmut pimmat susoqarpa? Eqqartuussisoq tassaavoq Gaaliu. Taanna Akaarjami Romamiut kaasareqarfiannut sinniisuuvoq – taassumalu isumaliutersortartoq Romamiu Seneca angajorivaa. Juutit Paulusi ima unnerluuppaat: “Angutip uuma inuit inatsisinut akerliusumik guutisior­nissaannik ilinniartippai.” (ApS 18:13) Tassa juutit oqamisaarput Paulusip juutit kristumiun­ngornis­saannut kajumis­saaramigit inatsisit unioqqutikkai. Gaaliulli paasivaa Paulusi inatsisinik ‘unioqqutitsisiman­ngitsoq sualuttumil­luunniit pinerlut­tuliorsiman­ngitsoq’. (ApS 18:14) Gaaliu juutit isumaqatigiin­ngissutaannut akuliuk­kusunngilaq. Taamaattumik Paulusi imminut illersor­niarluni oqaaseqan­ngitsorluunniit Gaaliup unnerluussutit itigartippai! Juutit kamaqaat. Taamaattumik Sostiinisi, immaqa Krispusi kingoraarlugu synagogimi pisortan­ngorsimasoq, kamaatingaarlugu “eqqartuussiviup saavani unatalerpaat”. – ApS 18:17.

¹⁵ Sooq Gaaliup Sostiinisimik unataasut unitsinngilai? Imaassinnaavoq Gaaliup Sostiinisi Paulusimik saassus­sisunut siuttuusorigaa tamaattumillu eqqarsarluni pisassani piinnaraa. Qanorluunniit ikkaluarpat immaqa pisoq taanna ajunngitsumik kinguneqarpoq. Ukiualuimmi tamatuma kingorna Paulusip Korintimiunut allakkamini siullerni qatanngut Sostiinisimik atilik eqqaavaa. (Kor 1. 1:1, 2) Sostiinisi eqqaasaa tassaava Korintimi unatarneqartoq? Taamaappat imaassinnaavoq misigisaq artornartoq tamanna pissutigalugu Sostiinisi kristumiun­ngorsimasoq.

16. Oqaatsit uku oqaluus­siuarnis­satsinnut qanoq kajumis­sissutigaagut: “Oqaluus­siuarit, aamma nipangis­sanngilatit”?

¹⁶ Eqqaamajuk Paulusi oqaluus­silluni juutinit itigartin­neqareerami Jiisusimit ima oqarfigineqartoq: “Ersinak oqaluus­siuarit, aamma nipangis­sanngilatit. Najorakkit.” (ApS 18:9, 10) Uaguttaaq, ingammik oqaluus­sinerput itigartin­neqaraangat, oqaatsit taakku eqqaamasas­savagut. Puiunngisaannaruk Jehovap inuit uummataat takusin­naasarai eqqortuliorusuttullu imminut qanillisittarai. (Sam 1. 16:7; Joh 6:44) Tamanna oqaluus­siuarnissamut kajumis­sissutigaarput! Ukiut tamaasa inuit tuusintilik­kuutaat – tassa ullormut hundredellit – imermut morsutsin­neqartarput. Jiisusip peqqusinermisut inuit inuiaqatigiinnit tamaneersut imminut malinnit­tunngoq­qullugit ilinniar­titsisartut ima neriorsorsimavai: ‘Naggatissap nalaata tungaanut ullut tamaasa najorpassi.’ – Mat 28:19, 20.

“Jehovap kissaatigippagu” (ApS 18:18-22)

17, 18. Paulusi Efesossimukar­tilluni suna eqqarsaatigisimasinnaavaa?

¹⁷ Naluarput Gaaliup aalajangiinera pissutigalugu kristumiut Korintimiittut eqqissinermik misigisaqarsimanersut. Paulusili ‘ullorpaalunni tassaniippoq’, taavalu uppeqatini Korintimiut inuulluaqquai. Ukiumi 52-imi upernaakkut umiarsualivilimmit Kenkriiamit Syriamut aallarniarluni pilersaarusiorpoq. Kenkriialu Korintip kitaatungaani 11 kilometerit missaannisut ungasitsigaaq. Kenkriiali qimatsinnagu Paulusip “nutsani naatsun­ngorlugit kipitippai” Guutimut neriorsuisimanini pissutigalugu.c (ApS 18:18) Taava Akviila Priskiilalu ilagalugit Ægæerit imartaat ikaarlugu Efesossimut Aasiaaq­qamiittumukarpoq.

¹⁸ Paulusip Kenkriiamit umiarsuar­tilluni Korintimiis­simanini eqqarsaatigisimagunarpaa. Nuannersunik eqqaamasaqarpoq pilluar­nissamullu pissutis­saqarluarluni. Ukiumi ataatsimi affarmilu kiffartornera ajunngitsumik kinguneqarsimavoq. Korintimi ilageeqalersimavoq Justusillu illua ataatsimiit­tarfinngorsimalluni. Justusip saniatigut kristumiun­ngorsimasut ilagivaat Krispusi taassumalu inoqutai allarpassuillu. Paulusip taakku kristumiun­ngornis­saannut ikiorsimagamigit asangaarpai. Kingusin­nerusukkut allaffigai allalluni Guutimut kiffaanermut uppernarsaatitut ‘allakkatut ilisarititsis­sutitut uummammini allanneqarsimasutut’ ittut. Aamma uagut Jehovamut kiffartuler­nissamut ikiorsimasagut asangaarpagut. Qatanngutit Guutimut kiffaanermut uppernarsaatitut ‘allakkatut ilisarititsis­sutitut’ ittut takugaangatsigit nuannaar­tarpugut! – Kor 2. 3:1-3.

19, 20. Paulusi Efesossimut tikikkami sua, aamma anersaakkut angusaqarusuk­kaangatta qanoq ilaartarsin­naavarput?

¹⁹ Paulusi Efesossimut tikikkami ingerlaannaq oqaluus­sisalerpoq. “Synagogimut iserpoq juutillu tunngavilersuif­figalugit.” (ApS 18:19) Paulusili sivikitsuinnarmik Efesossimiippoq. “Sivisunerusumik najoqqullutik kimigiiseraluartut itigartippai.” Efesossimiulli inuulluaq­qugamigit ima oqarfigai: “Jehovap kissaatigippagu ilissinnut uterumaarpunga.” (ApS 18:20, 21) Qularnan­ngitsumik Paulusip nalunngilaa Efesossimi oqaluus­siffigisas­sarpassuaqarluni. Efesossimukaq­qinnissani kissaatigaa kisianni Jehova aalajangiisuutillugu. Paulusip maligas­siuilluarnera ilaarsin­naavarput. Anersaakkut angusaqarusuk­kaangatta angujumallugu iliuuseqar­nissarput pingaaruteqarpoq. Kisianni Jehovap siulersuinera tutsuigisariaqarparput taassumalu piumasaanut naapertuuttumik iliuuseqar­niartarluta. – Jaak 4:15.

²⁰ Akviila Priskiilalu Efesossimiiginnartut Paulusi umiarsuarluni Cesariiamut aallarpoq. Jerusalem­mimuugunartoq majuarpoq ilagiillu tassaniittut ilassiar­torlugit. (ApS 18:22, q.a.i.) Taava Paulusi Antiokiamut Syriamiittumut – angalan­ngikkaangami angerlarsimaf­fimminut – uterpoq. Taamaalilluni aappassaanik oqaluus­sisartutut angalanini naammassivaa, nuannersorpas­suarnillu misigisaqarsimavoq. Oqaluus­sisartutut angalanerata pingajussaani susoqartoq paasiniariartigu.