Bibelimik atuarnermi pingaarnersat: Húsia 1:1–14:9
Jehova Guuterput naakkinnittuuvoq
JEHOVA tassaavoq ’Guuti isumakkeerfiginnittartoq, saammaasoq nallittuisoq, kamajuitsoq isumassuingaartoq’. (Nĩmia 9:17) Najoqqutassiani naapertuilluartut aalajangiusimajuaannarpai, taamaattorli ajortuliortut kajumissaarpai peqqissiminissaannik ajunngitsumillu imminut attaveqalernissaannik. Taamatut kajumissaarinera ersarissumik nalunarunnaarpoq Guutip oqaasiisigut pruffiiti Hoseas aqqutigalugu Israelikkunnut, namminiinnaq isummatik atorlugit ingerlajumasunut, oqaaserisimasaasigut.
Allakkat Hoseasip aqqanik taaguuteqartut Hoseasip nammineq, nunap ilaani Samariamiitilluni kiffartornermilu sivisuup ukiunik 59-it missaanniittunik sivisussuseqartup (804-p u.n.a.s. missaanit 745-p u.n.a.s. missaanut) naalernerani, allallugit naammassisimavai. Kunngi Jeroboam Aappaata Israelimi kunngiunerata nalaani, aammalu Uzzijap, Jotamip, Akazip Ezekiasillu Judami kunngiunerisa nalaanni, naalagaaffimmi naggueqatigiit qulit pianni Hoseas pruffiititut sulisimavoq. (Húsia 1:1) Allamik isumataarnissaminik kajumissaarneqarnerpassuaminik Israelip sumiginnaanerata kingunerisaanik naalagaaffik Assyriamiunit tigusaavoq, illoqarfiisalu pingaarnersaat, Samaria, ukiumi 740-mi u.n.a.s. piuneerunneqarpoq. Naak Hoseasip siulittuutai taamanikkut Israelikkunnut tunngatinneqaraluartut Jehova Guutip naakkinnissusianik ullumikkut uagut ilinniutigisinnaavavut.
Israelip namminiinnaq iluarisaminik ingerlajumatussusia
Ajortuliortup peqqissimingaarnera tunngavigalugu Jehovap naakkisarpaa. (Tussiaat 51:19; ússatit 28:13) Hoseasip nuliaminut, Gomerimut, attaveqarnera Guutip Israelikkunnut naakkinninnissaminut piumassusianut assersuutaatinneqarpoq. Peqquneqarnermisut Hoseas ’arnamik uersartumik’ nuliartaarsimavoq. Gomer Hoseasimit meerartaareernermi kingorna qularnanngitsumik marlunnik uersakkanik meerartaarsimavoq. Taamaakkaluartoq Hoseasip naakkinnilluni imminut piseqqippaa. Taamatuttaaq Israel Jehovap nuliatut allasiortutut ippoq; tassami pilluaqqussuterpassuit Jehovamit pisani sallulluni guutimit Ba’aliminngaanneersuunerarpai. Anersaakkulli allasiornini peqqissimissutigigaluarpagu naakkinninnissaminut Jehova piareersimagaluarpoq. — 1:1–3:5.
Ajortuliortut Guutimit naakkineqarusuttut ajortuliaasertik qimattariaqarpaat ilisimassullu Guutimit pisartik maleruartariaqarlugu. (Tussiaat 119:59, 66, 67) Israelip inui Jehovap eqqartuussassanngortippai, nunaanni ilumuussuseqarnanilu unneqqarissumik tunniussimaneqarnanilu Guutimut ilisimassuteqanngimmat. Ilisimassut ilassiumanngimmassuk aammattaaq taakku Jehovap ilassiumanngilai. Israel aamma Juda guutipilussiornertik pillugu nassueqquneqartussaasimapput. Taamaakkaluartorli siulittuutigineqarpoq ’annikilliulerunik’ Guutimut saannialerumaartut. — 4:1–5:15.
Namminneq pisuullutik anorersuarmik nalaanneqassapput!
Ajortuliortut Guutimit naakkineqassagunik isumataarsimanerminnut naapertuuttumik iliuuseqartariaqarput. (apustilit suliait 26:20) ’Jehovamut uterniarta,’ ilungersorluni Hoseas kimigiiserpoq. Kisianni Israelip (aammattaaq naggueqatigiit nuimasut atsiullugit Efraimimik taaneqartartup) Judallu unneqqarissumik tunniussimanerat ’isugutanertut nungujaartutut’ ippoq. Inuit Guutimik angerusertik unioqqutissimavaat isumataarnermullu naapertuuttumik iliuuseqarsimanatik. ’Tuinnguatut misiginngitsoorlunilu isumaatsutut’ Ægyptenimut Assyriamullu ikiortissarsiorsimapput. Politikkikkulli suleqatigiinneq tamanna ’pisissitut qasukkarsimasutut’, qarsunik umikkamut anngutsitsisinnaanngitsutut, iluaqutaanngitsigissaaq. — 6:1–7:16.
Jehovamit naakkineqarusuttut ajunngitsunik katersuisinnaajumallutik ajunngitsunik siaruarterisariaqarput. (Galâsiamiut 6:7, 8) Israelikkut ajunngitsunik ajattuisimapput, taamaattumillu ajortunik katersuisimallutik. ’Anorissamik siaruarterigamik anoraasuamik katersuissapput.’ Guutip taakkua ’ajortuliaasiat takusarumaarpaa’, taassumalu naakkinninneranik katersuinavianngillat, kisianni eqqartuussutaanik imminerminnut nuanninngitsumik. ’Inuianni uniffissaasuassapput,’ NV qularnanngitsumik Assyriamiut ungusinerat tamatumunnga ilasaataasimassalluni. — 8:1–9:17; 5 Môrsase 28:64, 65; 2 kúngit 15:29; 17:1-6, 22, 23; 18:9-12; 1 nalunaerssûtigdlit 5:26.
Iluartunik pingaartitsiuaannarutta aatsaat Guutip naakkinnissusianik iluaqutiginnittuaannarsinnaavugut. (Eprîarit 12:14-16) Pingaartitsineq taama ittoq Israelikkut amigaatigisimavaat. ’Naatsiiassaatiminnik’ naapertuilluartumik ’siaruarterinissaraluaminnut’ aammalu unneqqarissumik tunniussimanikkut ’katersuinissaraluaminnut’ taarsiullugu guutiitsussuseq ’assallatsersimavaat’ naapertuilluanngissuserlu ’katersorsimallugu’. Guutip Israel ernermisut pillugu Ægyptenimit aniguisissimavaa, asanninnerali ilumuunngissutsimik akineqarpoq. ’Guutinnut saanniarit; isumassuineq innarluissullu aalajangiukkit,’ Jehova siunnersuivoq. Efraimili ajoqisunik ajortuliortuarpoq, taamaattumik naakkinninnermik pinnani perorsarneqarnissamik pisassaqartussaasimavoq. — 10:1–12:14 .
Jehovamut saagitsi
Allaat ingasattumik ajortuliorsimasut Jehovamut saassinnaapput naakkineqarlutillu. (Tussiaat 145:8, 9) Guutip Israelikkunnut isumassuinera suli aammalu Hoseasip innersuussutigeqqippaa. Naak Israelip tunussimagaluaraani makiteqqitsitaanissaanik Jehova neriorsuivoq. Neriorsuutaa ima nipeqarpoq: ’Uneriffimmit kingumut pissavakka; toqumit utertissavakka.’ Samariap (Israelip) Guutimut naalasseriinnini akilertariaqarsimavaa. Taamaakkaluartorli Israelikkut kajumissaarneqarput oqaatsinik ajunngitsunik, ’qarlumik ussiginik’, nassarlutik Jehovamut saannissaminnik. Siulittuut eqqarsaammik tuppallernartumik naggasiuteqarpoq, tassa silatuut naapertuilluartullu Jehovap aqqutigeqqusaasigut ilumoortukkut ingerlasut taassuma naakkinnissusianik asannissusianillu nuannaarutiginnillutik iluaqutiginnikkumaartut. — 13:1–14:9 .
Eqqaamasariaqartut pingaarnerit: Ajortuliortoq ajortuliaminik peqqissimissutiginningaarpat Jehovap naakkisinnaavaa. Ajortuliortulli Guutimit naakkineqarusukkunik ilisimassut taassumannga pisartik maleruartariaqarpaat isumataarsimanertillu naapertorlugu iliuuseqartariaqarlutik. Ajunngitsunik siaruarterisariaqarput iluartunillu pingaartitsiuartariaqarlutik. Aammattaaq tuppallernartuuvoq ilisimallugu allaat ingasattumik ajortuliorsimasut tatiginnillutik Jehovamut saassinnaasut, tassami taanna naakkinnittuummat. (wD 1/3 89)
[Qupp. 26-mi ungalusaq]
ALLASSIMAFFIIT PILLUGIT OQAASEQAATIT
○ 2:23-25 — Jizre’el isumaqarpoq „Guuti naatsiiassanik siaruarteriumaarpoq“. Sinneruttut aalajaatsut Jehovap katersorniarpai naatsiiassatullu ilillugit Judami siaruarterlugit, tassanilu karrit viinnilu nutaaq uulialu ineriartussapput. Sinneruttut annikilliortut sinnerlugit tamakkunannga ajunngitsunit nuna qinnuigineqassaaq karrinut, viinnissanut uuliaqutinullu inuussutissaqartitseqqullugu. Taavalu nunap qilak qinnuigissavaa siallertitseqqullugu, qilaallu Guuti qinnuigissavaa nuialioqqullugu sialummik pisariaqartumik siallersitsisinnaasunik.
○ 5:1 — Israelimi palasit kunngillu tunussisimasut eqqunngitsumik guutisiornermut saatsitsisimanermikkut tassaalersimapput inunnut nakkarfissaallutillu qassutit napitiffissat. Taborip Qaqqaa (Jordanip kitaaniittoq) aamma Mizpa (illoqarfik Jordanip kangianiittoq) eqqunngitsumik guutisiornermi katersuuffiusimannguatsiarput. Siulersuisut maligassiuinerlunnerat pisuulluni Israelimi tamarmi guutipilussiorneqarpoq, ullullu arlaanni Guutip eqqartuussutaa imminerminnut nuanniitsoq misigilerumaarpaat.
○ 7:4-8 — Israelikkut ilumuunngitsut qularnanngitsumik iluminni ikumasutut ittumik ajortumut pilerissuseqarnertik pissutigalugu iffiortup iffiorfianut imaluunniit uutsivimmut assersuunneqarput. Efraim (Israel) inuiaat allat ileqquinik ileqqoqalernermigut taakkuninngalu ileqalernermigut taakkununnga akulerunnini pissutigalugu timiusiamut saattuliamut, muminneqarsimannginnini pissutigalugu illua-tungaannaa qalassimasumut, assersuunneqarpoq.
○ 9:10 — Moabip narsaani Ba’al-Peorimut ilanngukkamik Israelikkut „guutipilummut kanngunartumut tunniulluinnarput“ (NV). (4 Môrsase 25:1-5) Oqaluut hebræerisooq Hoseasip tassani atugaa isumaqarpoq „tunuarpoq“, „immikkoorpoq“. Israelikkut Guutimut tunniulluinnarsimagaluarput Ba’al-Peorili kiffartuukkumallugu tunuarsimallutik. Pisimasoq tamanna taaneqarpoq immaqa pissutigalugu naalagaaffiup naggueqatigiit qulit piata ajortuliaasa Ba’alimik pallorfiginninneq ajornersarimmassuk. (Húsia 2:10, 15) Mianersoqqussut tamanna uagut tusaaniartigu Jehovamullu tunniulluinnaratta neriorsuuterput unioqqutinngisaannarlutigu. — 1 Korintumiut 10:8, 11.
○ 10:5 — Oqaaseq Beth-Aven (isumaqartoq „Ajorsutsip illua“) Betelimut, isumaqartumut „Guutip illua“, nikanarsaataasumik taaguutigitinneqarpoq. Betel Guutip illugisimagaluarpaa, tassanili nersussuarmik pallorfiginninneq pisimammat ajorsutsip illugilersimavaa. (1 kúngit 12:28-30) Nersussuaq guutipilussiorfiusoq qimaatitaappat inuit amiilaarilissavaat imaluunniit ersigilissallugu. Guutipiluk uumassuseqanngitsoq imminik illersorsinnaasimanngilaq, ingammillu imminik pallorfiginnittut illersorsinnaasimanagit. — Tussiaat 115:4-8.
○ 13:14 — Israelikkut naalakkumanngitsut taamanikkut Sheolip pissaaneranit annaallugit imaluunniit toqumit utertillugit Jehovap sernissorumasimanngilai. Misiginneqatigiumasimanngilai, tassami iliuusiisa ersersimmassuk naakkinnittumik pineqarnissaminnut naleqqutinngitsuusut. Apustili Paulusilli tikkuarpaa Guutip toqu qaqugumut peerumaaraa sunniutaalu suujunnaarsissallugu. Jehovap taamaaliornissaminut pissaaneqarnini ersersippaa Jesus Kristus toqumit Sheolimillu makitikkamiuk, taamaalillunilu uppernarsarpaa kikkut tamarmik Guutip eqqaamasaaniittut ernermi naalagaaffimmini aqutsileruni makitikkumaarai. — Juánase 5:28, 29.