Nunarsuaq tamakkerlugu piviusumik qatanngutigiissuit pilluartut
OQALUTTUARTOQ: WILLIE DAVIS
1934 ajornartorsiornersuup nunarsuaq tamaat eqqorpaa, USA-milu aningaasatigut uivernersuaqarpoq. Clevelandimi Ohiomiittumi suliffissaqanngitsunut ikiuutinik agguaassisarfiup silataani politeeq kommunistivissuarlu parrutilerput. Politeeq igippoq kommunisteq isiginnaartullu ilaat, ataatannik aanaga Vinnie Williams, toqullugit.
KOMMUNISTIT toqutsinerit taakku ammip qalipaataa tunngavigalugu pisutut isikkoqalersinniarsaraat, aanaga qernertumik amiliummat politeerlu qaqortumik amiliulluni. Allagartanik ima qulequtalinnik siaruarteripput: „Clevelandip politiivi ammip qalipaataa tunngavigalugu assigiinngisitsipput“ aamma „Toqutsinerit taakku akiniarneqarlik“. Aanama ilisaanissaanut attuumassuteqartut tamaviisa kommunistit aaqqissullugillu isumagaat. Illerfimmik akiartut assiutigaakka — tamarmik qaqortumik amiliupput partiimullu ilaasortaallutik. Tamarmik assatik peqissimallugit tallitik siaarsimavaat — tamanna kingorna Black Powerimut ilisarnataalerpoq.
Aanama toqunera qaammatinik sisamanik kingoqqullugu inunngorpunga. Alliartorpunga oqalunniarnikut ajoquteqarlunga ertoqerlunga oqaluttarlunga, taamaattumik atuartuunerma ukiuini siullerni oqallorissaasumiittarpunga.
Angajoqqaakka tallimanik ukioqartunga qimassimapput, qatanngutigalu niviarsiaraq anaananni peroriartorpugut. Qulinik ukioqarlunga ilaqutariit aningaasartuutaannut matussutisseeqataajumallunga atuareernerup kingorna taasakuluttut akissarsiulerpunga. Ukiut marluk qaangiuttut atuariartunnginninni atuareernerullu kingorna sulisalerpunga, ilaqutariinnilu aningaasarsiaqarnerpaartaalerlunga. Anaanaga napparsimmavimmut unimmat suliariteqattaartariaqarmallu atuarunnaarpunga ullorlu tamaat sulisalerlunga.
Qatanngutigiissuarnut ilaalerneq
1944-mi illuma nulia atuakkamik „Sandheden skal frigøre jer“-mik (Sallusuissutip inussiaajunnaarsissavaasi, kalaallisuungortitaanngitsoq) Jehovap nalunaajaasuisa ilaannit pissarsivoq, Biibilimillu atuaqqissaaqatigineqaqqaarneranut peqataavunga. Ukioq tamanna ilagiinni Eastsidemiittuni teokratiimik atuarfimmut ilannguppunga. Atuarfimmik nakkutilliisoq Albert Cradockimik ateqarpoq, uattut oqalunniarnermigut ajoquteqarsimavoq ajugaaffiginissaali ilikkarsimallugu. Assut uannut qiimmassaataavoq.
Najugaqarfitsinni Italiamiut, Polenimiut, Ungarnimiut juutillu najugaqarnerupput, ilagiillu ilaaffigisakka inunnik inuiannit taakkunaneersunik allanillu ilaasortaqarput. Illuma nulia uangalu afroamerikanerinit (Amerikamiut qernertumik amillit) siullernut ilaalluta ilagiinnut taakkununnga qaqortumik amiliinnaanerugaluartunut ilaalerpugut, oqaluussisartulli qalipaaterput pillugu paqumisunnermik malussarfiginngisaannarpavut. Tassami akuttunngitsumik neriartoqqusarpaannga.
1956-imi USA-p kujasinnerusortaanut oqaluussisartunik pisariaqartitsiffiunerusumi kiffartorniarlunga nuuppunga. Aasat ilaanni ataatsimeersuariarlunga Ohiomiikkama qatanngutit Clevelandimeersut ilarpassuisa ilassiortorujussuaannga, kiffartornermalu tusarnissaa soqutigisorujussuullugu. Isumassuissusiatigut pingaartoq ilikkarpara, tassa ’namminissaq pinnagu, kisianni allattaaq iluaqutissaat’ eqqumaffigisariaqartoq. — Filípimiut 2:4.
Piffissaq tamaat kiffartorneq annertusisaq
Ukiuni pingasuni piffissara tamaat oqaluussisartooreerlunga imaluunniit pionerioreerlunga 1959-imi novembarimi Brooklyn Betelimi, Jehovap Nalunaajaasuisa qullersaqarfianni New Yorkimiittumi, sulilerpunga. Nassiussuisarfimmi sulisussanngorpunga. Nakkutilliisorput, Klaus Jensen, ineqatigalugu, William Hannan, tamarmik qaqortumik amiliusut, anersaakkut ataatarilerpakka. Taavunga pigama taakku ukiuni 40-ngajanni Betelimi kiffartoreersimapput.
1960-ikkut aallartinneranni Betelimiittut 600-t missaanniipput, 20-llu missaanniiut afroamerikaneriullutik. Taamanikkut USA-mi ammip qalipaataa tunngavigalugu assut eqqissiviilliortoqartalerpoq, qernertumik amillit qaqortumillu amillit akornanni pissutsit sukanganarlutik. Biibilimili ajoqersuutigineqarpoq Guuti nakerisarsiortuunngitsoq, uaguttaaq taamaattariaqartugut. (apustilit suliait 10:34, 35) Betelimi ullaat tamaasa ullaakkorsiornermi anersaakkut oqalliseqartarnitsigut Guutip tamakkununnga isiginnittaasiata akuerinissaanik aalajangersimanerput nakussatsittarparput. — Tussiaat 19:7.
Brooklyn Betelimi kiffartortillunga Lois Ruffin, pioneri Richmondimi Virginiamiittumeersoq, naapippara, 1964-imilu katippugut. Piffissarput tamaat kiffartornissarput aalajangiusimavarput. Taamaattumik katereeratta USA-p kujasinnerusortaanut nuuppugut. Aallaqqaataani specialpioneriuvugut, 1965-imilu angalalluni nakkutilliisungornissannut qaaqqusaavunga. Ukiuni qulini tulliuttuni Kentuckymi, Texasimi, Louisianami, Alabamami, Georgiami, North Carolinami Mississippimilu ilagiit tikeraaqattaartarpavut.
Qatanngutigiiussuserput misilinneqarpoq
Ukiut tamakku allanngornersuaqarfiupput. Kujataanut nuunngikkallaratta qernertumik amillit qaqortumillu amillit avissaartitaaqqapput. Qernertumik amillit inatsisitigut qaqortumik amillit atuarfiini atuaqqusaanngillat, neriniartarfinni qaqortumik amillit ornittagaanni nereqqusaanatik, hotelini qaqortumik amillit ornittagaanni sineqqusaanatik, pisiniarfinni qaqortumik amillit pisiniarfigisartagaanni pisiniaqqusaanatik allaallu imiisivinni qaqortut imertarfigisartagaanni imertaqqusaanatik. 1964-imili USA-mi kongressi innuttaasut pisinnaatitaaffiinut inatsisinik aalajangersaapput, kikkunit tamanit orninneqartartuni, ilaatigut angallannermi, ammip qalipaataa tunngavigalugu assigiingisitsineq inerteqqutaalersillugu. Taamaalilluni ammip qalipaataa tunngavigalugu immikkoortitsinissamut inatsisitigut tunngavissaaruppoq.
Taamaattumik apeqqutaalerpoq ilagiit qaqortumik amiliinnarnik qernertumillu amiliinnarnik ilaasortallit akuleriissinneqalissanersut asaqatigiillutik tunniusimaqatigiillutillu. Imaluunniit inuiaqatigiinnit tatineqarneq, misigissutsillu itsaaniilli pigiliunneqarsimasut, pissutigalugit akuleriissitsinissamut akerliussanerpat? Biibilip inassutaata matuma malinnissaa unamminiarnartuusimavoq: ’Qatanngutigiissutut asaqatigigiitsi ungagiillusi. Ataqqeqatigiigitsi ingiaqattaallusi.’ — Rûmamiut 12:10.
Pissutsinik ajornakusoortitsisoq tassaavoq qernertumik amillit qaqortumillu amillit ilarpassui naligiissutut isiginnginnerat. Utimut eqqaamaneqarsinnaasoq angullugu ingammik kujasinnerusumi isuma nalinginnaasoq tassaasimavoq qernertumik amillit qaqortumit amilinnit atsinnerusumik inissisimaffeqartut. Sumiluunniit, aamma oqaluffeqarfinni, inuit isumaat isummamik tamatuminnga ulikkaarneqarsimapput. Taamaattumik qaqortumik amillit ilaasa qernertumik amillit nalimissut isigiuminaatsippaat. Ukiut tamakku qatanngutigiissuarnut — qernertumik amilinnut qaqortumillu amilinnut tamanut — ilumut misilinneqarfiupput.
Qujanartumik ilagiinni akuleriissitsinissaq annerusutigut ajunngitsumik qisuariarfigineqarpoq. Ukiuni hundredelikkuutaani qaqortumik amillit qutsinnerusumik inissisimaffeqartutut isigineqartitaasimanerat sorlanilluarsimasoq ullormiit ullormut peerneqarsinnaanngilaq. Akuleriissitsinerli aallartimmat qatanngutitsinnit ilassilluarneqarpoq, amerlanerillu imminnut naapinnertik nuannaarutigaat.
Soqutiginarpoq inuit allaat nalunaajaasuunngitsut ilaasa ilagiinni akuleriissitsinissaq tapersersormassuk. Assersuutigalugu Lanettemi Alabamamiittumi naalagaaffilersaartarfimmut saniliusut aperineqarsimapput qernertumik amillit tamaani ataatsimiigiartalernissaat ajorineraat. Arnap utoqqasaap qaqortumik amillip qatanngut angut qernertumik amilik assammillugu ima oqarfigisimavaa: „Najugaqarfitsinnut aggertalernissannut Guutinnillu pallorfiginninnissannut tikilluaqqusaavutit.“
Etiopiami qatanngutit aalajaatsut
1974-imi nuannaarutigalugu Napasuliaq Alapernaarsuiffiup Biibilimik Atuarfiani Gileadimi New Yorkimiittumi qaammatini tallimani affarmilu ajoqersuiartortitanik ilinniartitsinermut peqataavugut. Etiopiamut Afrikamiittumut ajoqersuiartortitaasussanngorpugut. Nunami tassani kaasari, Haile Selassie, tunuartitaaqqammerpoq parnaarunneqarsimallunilu. Oqaluussinerput inerteqqutaalersinneqarsimammat kristumiunut qatanngutigiissuarnut qanimut asannittumillu attaveqarnerput pingaarteqaarput.
Pallorfiginninnermut ilumoortumut aalajaannertik pissutigalugu kingorna parnaarussaasut ilarpassui najugaqatigalugillu kiffartoqatigaavut. Allaat ikinngutitta asasatta ilaat pillaatitut toqutaasimapput. Adera Teshome, Jehovas Vidners Årbog for 1992-imi quppernermi 177-imi asseqartoq, ilagiinni Etiopiap illoqarfiisa pingaarnersaanni, Addis Abebamiittuni, utoqqaanertaaqatigaara. Taanna ukiuni pingasuni parnaarussaaqqareerluni pillaatitut toqunneqarpoq. Soorunami nulia aliasuttorujussuuvoq. Taamaattumik ukiualuit qaangiuttut pioneritut kiffartornermini nuannaarpaloqisoq takullugu nuanneqaaq.
Worku Abebe, qatanngut aalajaatsoq alla, arfineq-pingasoriarluni toqumut eqqartuussaasarsimavoq. Ersitsanngisaannarporli! Kingullermik takugakku siutini paarsisut aallaasimik qisuttaanik sequmissimasaat takutippaa. Quiasaarluni oqarfigaanga aallaasip qisuttaanik ullaakkorsiortinneqartarlunilu, ulloqeqqasiortinneqartarlunilu unnukkorsiortinneqartarluni. Maanna toqoreersimalerpoq, qatanngutinilli asannittumik eqqaamaneqarluni.
Hailu Yemiru, qatanngut asanartoq alla, eqqaamalluarpara. Taanna nuliaminut asanninnermigut maligassiuilluarsimavoq. Nulia tigusaasimavoq; naartummalli ernissamaalerlunilu Hailup parnaarussivimmi pisortaasut aperisimavai nuliaminut taarsiulluni nammineq parnaarussaaginnarsinnaanerluni. Hailu kingorna uppernerminik aalajangiusimanniinnarnini pissutigalugu toqunneqarpoq. — Juánase 15:12, 13; Evfisumiut 5:28.
Etiopiap politikkikkut nalorninartorsiornera pissutigalugu 1976-imi Kenyamut nuuppugut. Ukiuni arfineq-marlunni angalalluta kiffartorpugut qatanngutit Afrikap nunataasa ilarpassuiniittut tikeraartarlugit — ilaatigut Kenyamiittut, Etiopiamiittut, Sudanimiittut, Seychelleriniittut, Ugandamiittut Tanzaniamiittullu. Aamma uanga Burundimut Rwandamullu aallartitanut, nunani taakkunani sulinerput inerteqqutaajunnaarsinniarlugu naalakkersuisut atorfilittaannik oqaloqatiginnikkiartortunut, ilaallunga angalasarsimavunga.
1992-imi januaarimi, suliatta inerteqqutaajunnaarnerata kingorna siullermeerluni ataatsimeersuarnermut peqataajartorluta, Etiopiamiikkatta nuanneqaaq. Najuuttut 7000-iusut ilarpassui imminnut ilisarisimanngillat, qatanngutit ikittunnguakkuutaarlutik katersuuttarsimagaluarmata. Ataatsimeersuarnerup ulluini tamani amerlanerit nalunaaquttap-akunnerinik marlunnik siusinaarlutik ataatsimeersuarfimmeereertarput, qatanngutigiissuartullu asaqatigiittutut ataatsimooqatigiinnerput nuannaarutiginiarlugu unnussuarmut tamaaniittarlutik.
Allamik nagguilinnik uumissuineq ajugaaffigineqarpoq
Allamik nagguilinnik uumissuineq ukiuni hundredelikkuutaani Afrikami atuussimavoq. Burundimi Rwandamilu naggueqatigiit amerlanerussuteqartut, hutukkut tutsikkullu, ukiorpassuarni uumissoqatigiissimapput. Nunat marluk taakku 1962-imi Belgiamut nunasiaajunnaarmatali naggueqatigiit marluk taakkua akornanni akerleriissuteqartarnerit inuit tuusintilippassuit toqutaanerannik kinguneqarsimapput. Taamaattumik naggueqatigiit assigiinngitsut taakku ilaat Jehovamut nalunaajaasunngorsimasut eqqisseqatigiillutik suleqatigiittut takullugit nuanneqaaq. Asanninneq piviusoq akunnerminni ersersitaat inuppassuit sallusuissummut Bibilimeersumut tusaajumalernerannik kinguneqarsimavoq.
Aamma Kenyami naggueqatigiit assigiinngitsut, soorlu kambakkut, kikuyukkut luokkullu, akornanni aporaanneqakulasarpoq. Tamanna Kenyami Jehovap innuttaasa kristumiut qatanngutigiissuit akornanni pissutsinit allaanerulluinnarpoq. Tassami taakku naggueqatigiinnit assigiinngitsuneersut naalagaaffilersaartarfinni isumaqatigiillutik pallorfiginneqatigiipput. Taakkua ilarpassuinik, allanik nagguilinnik uumissuijunnaarlutik qatanngutiminnut angutinut arnanullu allamik nagguilinnut asanninnermik piviusumik ersersitsisalersunik, takunnissimanera immikkut pisinnaatitaaffittut isigaara.
Qatanngutigiissuit ilaaffigisavut pilluaatigaavut
Ukiut 50-it Guutip peqatigiissortaanut ilaaffigisimasakka kingumut qiviaraangakkit Jehovamut erneranullu, Jesus Kristusimut, qujamasunnermik uummatiga ulikkaartarpoq. Taakku nunarsuarmi naammassisimasaat takullugit tupigusunnaqaaq. Ilumoorpoq Guutip innuttaasa akornanni ajornartorsiuteqartarsimammat, ullumikkullu aamma ajornartorsiutinik takkuttoqartarluni. Ilimagineqarsinaaanngilarli ukiuni hundredelippassuarni Satanip silarsuaata allamik nagguilinnik uumissuinermik siuarsaasimanera ullormiit ullormut peerneqarsinnaanngitsoq. Sulimi naammalluinnanngitsuuvugut. — Tussiaat 51:7.
Jehovap peqatigiissortai silarsuarmut sanilliukkaangakkit nunarsuaq tamakkerlugu qatanngutigiiussutsitsinnik piviusumik qujamasuutiginninnermik uummatiga ulikkaartarpoq. Clevelandimi qatanngutit asannittut uannik sallusuissummi perorsaasimasut suli eqqaamavakka. Qatanngutillu qernertumik amillit qaqortumillu amillit USA-p kujasinnerusortaaniittut paqumisuutitik qatanngutigiittut asanninnermik qamannga pisumik taarseraat takulerakkit nuannaarsimaqaanga. Kingorna Afrikami nammineq isinnik takulerakku qanoq ililluni Jehovap oqaasiata allamik nagguilinnik uumissuineq piiarsinnaagaa, nunarsuaq tamakkerlugu qatanngutigiiussutsitsinnut suli annermik qujamasuutiginninnerulersimavunga.
Kunngi David eqqorluartumik ima oqarsimavoq: „Iluarlunilu nuannillaaraaq qatanngutigiit isumaqatigiillutik najortigiileraangata.“ — Tussiaat 133:1.
[Qupp. 30-mi assiliartaq]
Aanama ilisaanera
[Qupp. 31-mi assiliartaq]
Jehovap nalunaajaasui tutsikkunneersut hutukkunneersullu nuannaarlutik ataatsimooqatigiipput
[Qupp. 32-mi assiliartaq]
Uanga nuliaralu Lois