Mulangidi KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Mulangidi
KIDIDI KYA KUBHAKA MADIVULU MU INTERNETE
Kimbundu
  • BIBIDYA
  • MADIVULU
  • YÔNGE
  • nwt Afundixi 1:1-21:25
  • Afundixi

O vidyu iwasolo seku luwa.

Tuloloke, kwamoneka kibhidi mu kujikula o vidyu.

  • Afundixi
  • Bibidya Ikôla ya Mundu wa Ubhe
Bibidya Ikôla ya Mundu wa Ubhe
Afundixi

AFUNDIXI

1 Kyoso Jozuwé kyafu o akwa Izalayele* asoto kwijiya o kibanzelu kya Jihova mu kwamba: “Bhukaxi ketu, nanyi wanda tudyangela phala kubhânga ni akwa Kanana?” 2 Jihova watambwijila, wixi: “Judá mwéne wanda dyanga. Nganda bhakula* o ixi yiyi bhu maku mê.” 3 Kyenyiki, Judá wambela phang’yê Ximinyá, wixi: “Zá kumoxi n’eme mu ixi ya ngibhana phala tuye mubhânga ni akwa Kanana. Mukusuluka ngandaya n’eye mu ixi ya kubhana.” Kyenyiki, Ximinyá wayi-nê.

4 Kyoso Judá kyayi, Jihova wabhakula, akwa Kanana ni akwa Mapelezi bhu maku mê. Ene ajibha dikwinyi dya midi dya mayala ku Bezeke. 5 Asange Adonibezeke ku Bezeke, ya abhânge-nê, atolola akwa Kanana ni akwa Mapelezi. 6 Kyoso Adonibezeke kyalenge, a mukayela ya a mukwata, a mubatula o milembu yamakota ya maku ni ya inama. 7 Kyenyiki, Adonibezeke wambe: “Makwinyi asambwadi a jisobha a abatula o milembu yamakota ya maku ni ya inama, ene mubonga kudya moxi a meza’mi. Kala ki nga abhange, kyene we Nzambi kya mu ngibhanga.” Mukusuluka a mwambata mu Jeluzaleme anga ufwila mwenyomo .

8 O mayala akwa Judá abhânge we ni akwa Jeluzaleme, anga atambula o mbanza. Ajibha o athu ni xibhata, o mbanza a ite túbhya. 9 Mukusuluka o mayala akwa Judá, a kulumuka phala kubhânga ni akwa Kanana ku milundu ya Nengebe ni ya Sefelá. 10 Kyenyiki, o mayala akwa Judá asuluka mu kubhânga ni akwa Kanana, atungile ku Hebolone, (mu ukulu o dijina Hebolone dyexile Kidiyate-Halaba), ya ajibha Xexayi, Ahimane ni Talamayi.

11 Mukusuluka ayi mubhânga ni akwa Ndebile. (mu ukulu Ndebile exile mu ixana Kidiyate-Sefele.) 12 Mukiki, Kalebe wambe, wixi: “Diyala dyoso ditolola Kidiyate-Sefele, nganda mubhana mon’ami Akesa phala kukala muhat’wê.” 13 Otiniyele mon’a Kenaji, ndenge ya Kalebe, mwéne wabwika o mbanza. Kyenyiki, Kalebe wamubhana mon’ê Akesa kala muhat’wê. 14 Kyoso mon’a Kalebe kyexile muya kubhata, wabhingi kwa mwadi wê Otiniyele phala kumwehela kubhinga kibhela kwa Kalebe. Kyenyiki, o mon’a Kalebe watuluka ku jumendu,* Kalebe anga u mwibhwidisa, wixi: “Ihi iwamesena?” 15 Mwene watambwijila, wixi: “Ngakudyondo ngibhane dibesá, kuma eye wa ngibhana kibhela mu ixi yala ku lwiji,* ngibhane we Ngulote-Mayime.”* Kyenyiki, mwene wamubhana o ixi ya Ngulote ya Thunda ni Ngulote ya Lwiji.

16 O mbutu ya akwa Kene, o ukowakime wa Mozé, yayi ku mbanza ya maye kumoxi ni mundu wa Judá, ya ayi mu kikangalakata* kya Judá ku mbandu ya lwiji ya Alade. Ayi kwenyoko anga atunga bhukaxi ka mundu. 17 Maji, Judá kumoxi ni phang’yê Ximinyá, ayi mubhânga ni akwa Kanana atungile mu mbanza ya Zefate, ya a itolola.* Kyenyiki, o mbanza a ibhana o dijina dya Holoma.* 18 Mukiki-phe Judá watambula Ngaza ni mbambe yê, Axikilone ni mbambe yê, Ekolone ni mbambe yê. 19 Jihova wakexile mukwatekesa akwa Judá, ene atambula o mbandu ya milundu maji katena kukaya o athu atungile mu honga, mukonda ene akexile ni makalu a jifwelu. 20 Kalebe a mubhana o mbanza ya Hebolone kala kyakanene Mozé, kyenyiki mwene wakaye o ana atatu a Anake atungile kwenyoko.

21 Maji akwa Bejamí kakaye akwa Jebuze atungile mu Jeluzaleme. Kyenyiki, o akwa Jebuze asuluka mu kutunga kumoxi ni akwa Bejamí mu Jeluzaleme kate mu izuwa ya lelu.

22 O mwiji wa Zuze-phe wayi mubhânga ni akwa Betele, Jihova wa akwatekesa. 23 O mwiji wa Zuze wakexile mulonda o mbanza ya Betele, (o mbanza yiyi mu ukulu exile mu ixana Luze.) 24 O alondi amono diyala dyakexile mutunda mu mbanza, kyenyiki amwambela: Twakudyondo, tulondekese o dibokwenu dya mbanza, etu kitwanda kujibha kana.”* 25 O diyala wa edikisa o dibokwenu dya mbanza, ene anga abwika o mbanza ni xibhata, maji eha o diyala ni mwiji wê kuya. 26 O diyala wayi kate ku ixi ya Hiti, watungu mbanza yu wa iluku o dijina dya Luze, didi dyene o dijina dya mbanza kate mu izuwa yalelu.

27 O akwa Manasa katenene kutolola o mbanza ya Bete-Sane ni jisanzala jâ ja a zukamene, né-ngo Tahanake ni jisanzala jâ ja azukamene, né akwa Ndole ni jisanzala jâ ja azukamene, né akwa Ibelayime ni jisanzala jâ ja azukamene, né akwa Mejido ni jisanzala jâ ja azukamene. O akwa Kanana asuluka mu kutunga mu jixi jenyiji. 28 Kyoso akwa Izalayele kyeza mukala ni kutena kwavulu, ene kakaye o athu oso atungile ku Kanana, maji a abhange abhika.

29 O akwa Efalayíme kakaye we akwa Kanana atungile mu Ngezele. O akwa Kanana asuluka mu kutunga mwaxaxi ka akwa Efalayíme ku Ngezele.

30 O akwa Nzebulone kakaye we akwa Kitolone ni akwa Nahalole. O akwa Kanana asuluka mu kutunga mwaxaxi kâ, ene a abhange abhika.

31 O akwa Azele kakaye akwa Haku, akwa Sidónya, akwa Akalabu, akwa Akezibe, akwa Heliba, akwa Afeka ni akwa Lehobo. 32 Kyenyiki, akwa Azele asuluka mu kutunga mwaxaxi ka akwa Kanana atungile mu ixi yenyoyo, mukonda ene ka akaye.

33 O akwa Nafitali kakaye akwa Beteseme ni akwa Bete-Anate maji asuluka mu kutunga mwaxaxi ka akwa Kanana atungile mu ixi yenyoyo. O akwa Beteseme ni akwa Bete-Anate a abhange abhika.

34 O akwa Mamodi kehela kwila, o akwa Dane atunga mu honga, ene abhangesa kwila, o akwa Dane atunga mwene ku milundu. 35 O akwa Mamodi ajiji kutunga ku mulundu wa Helesi ku Ajalone ni ku Salabimu. Mukiki-phe, kyoso mwiji wa Zuze kiweza mukala ni kutena kwavulu, ene abhangesa akwa Mamodi kukala abhika. 36 O mbambe ya akwa Mamodi, yamatekene mu kubanda Akalabimi ni Séla, anga iya kate ku milundu.

2 Kyenyiki, o anju ya Jihova yatundu ku Jidingale anga iya ku Bokimu, i yambe: “Nga mikatula mu Ijitu, eme nga mibheka mu ixi yiyi i ngakanena ku jitata jenu. Eme we ngambe: ‘Nganda kumbidila jinga o kikutu ki ngate ni enu. 2 Maji enu-phe kanenu kubhanga kikutu ni athu akwa ixi yiyi. Mwatokala kubwika o jikalatódyu jâ.’ Enu-phe kimubelesela o dízwi dyami. Mukonda dyahi mwabhange kiki? 3 Mukonda dya kiki, eme we ngambe: ‘Kinganda kaya o ifuxi yiyi ku pholo yenu, ene anda dibhanga mibhetu phala enu. O jinzambi jâ, janda mifidisa kubheza o Nzambi yenu.’”

4 Kyoso o anju ya Jihova kyazwela o ima yiyi ku Izalayele yoso, o mundu wamateka kudila ni dízwi dyaswina. 5 Kyenyiki, o kididi kyenyokyo akiluku o dijina dya Bokimu,* ya abhakula jisata kwa Jihova kwenyoko.

6 Kyoso Jozuwé kyasulu* o akwa Izalayele, kala muthu wayi ku ixi yê yatambula kala undundu, phala kutunga-mu. 7 O akwa Izalayele asuluka ni kusidivila Jihova mu izuwa yoso ya Jozuwé. Asuluka we ni kusidivila Nzambi mu izuwa yoso ya adyakime exile ku mwenyu kyoso Jozuwé kyafu, ejidile o ima yoso yabhangele Jihova phala o mbote ya Izalayele. 8 Ku pholo dyakwenda, Jozuwé mon’a Nune, o selevende ya Jihova wafu, mu kitala kya hama ni dikwinyi dya mivu. 9 Anga a mufunda mu ixi yê ku Timinate-Sela, ku mbandu ya milundu ya Efalayíme, ku mbandu ya thunda ya mulundu wa Ngahaxi. 10 O mwiji woso wenyo wafu, anga kweza mwiji wengi kiwejidile Jihova ni ima yoso yabhangele mwene ku akwa Izalayele.

11 Kyenyiki, o akwa Izalayele abhange ima yayibha ku pholo ya Jihova, ya abheza o iteka ya Bahale. 12 Abhana dikunda kwa Jihova, o Nzambi ya jitata jâ wa akatwile mu ixi ya Ijitu. Akayela o jinzambi jengi, o jinzambi ja ifuxi ya akondolokele. Ene ajifukamena, ya axinga Jihova. 13 Eha kubheza Jihova, ya abheza o iteka ya Bahale ni iteka ya Axitolote. 14 Mukonda dyakiki, o njinda ya Jihova yeza ku thandu dya akwa Izalayele, yu wa abhakula* bhu maku a jinguma jâ, ene ambata o imbamba yâ. Wa abhakula ku jinguma ja akondolokele, katenene dingi kubhânga ni jinguma jâ. 15 Kabasa kididi kyakexile mu ditela, Jihova wakexile mu alungulukila ni ku abhekela divuwa kala kyazwelele Jihova. Kala kya adimwine Jihova, ene akexile mudibhana ni ibhidi yavulu. 16 Maji, Jihova wakexile mu abhana atwameni, akexile mu abhulula bhu maku a jinguma jâ.

17 Maji ene aditunu we kwivwa o atwameni. Abheza jinzambi ja mukwa, ajifukamena. Ni lusolo lwoso, eha o kukayela o njila ya jikuku jâ. O jikuku jâ abelesela o itumu ya Jihova, maji ene kakayela o phangu yâ. 18 Ithangana yoso Jihova kyakexile mu abhana mubhuludi, Jihova wakexile mu kwatekesa o mubhuludi ni kwa abhulula ku jinguma jâ mu izuwa yoso ya mubhuludi. Kuma Jihova wakexile mu akwatela henda mu kukema kwâ, mukonda akexile mu azukutisa ni kwa talatala kyayibha.

19 Maji, kyoso o mubhuludi kyafwa, ene akexile muvutuka mu kubhanga dingi o ima yayibha, o yabhangele o jitata jâ, ndenge, mu kukayela o jinzambi jengi ni ku jibheza ni ku jifukamena. Ene keha o ibhangelu yâ yayibha mba o kifwa kyâ, kya kubhukumuka. 20 Kudisukilu, o njinda ya Jihova yeza ku thandu dya akwa Izalayele yu wambe: “Kuma o kifuxi kiki kikyakumbidila o kikutu ki ngabhange ni jikuku jâ, maji a ngibhukumukina, 21 mu kyenyiki-phe kinganda kaya né ngo kifuxi kimoxi kyaxisa Jozuwé kyoso kyafu.” 22 Nganda bhanga kiki phala kumona se akwa Izalayele anda bhaka o itumu ya Jihova, mu kwendela mu njila kala kya bhangele o jikuku jâ. 23 Kyenyiki, Jihova wehela kwila o ifuxi yiyi inangenena. Ka akaye ni lusolo, né ku abhakula bhu maku a Jozuwé.

3 Yiyi yene o ifuxi yeha Jihova kunangenena phala kulola o akwa Izalayele akambele kubhanga o ita ni akwa Kanana, 2 (phala o miji ya ubhe ya akwa Izalayele, ibhite mu ita. Kifwa yo akambele hanji kubhita mu ima yiyi.) 3 O kitanu kya jinguvulu ja akwa Fidíxa ni akwa Kanana ni akwa Sidónya ni akwa Mahivi, atungile ku milundu ya Libanu, tunde ku mulundu wa Bahale-Helemone ndu ku Lebu-Mahamati.* 4 O ifuxi yiyi yaxala phala kulola akwa Izalayele, phala kumona se akwa Izalayele eji belesela o itumu yabhanene Jihova ku jitata jâ bhukaxi ka Mozé. 5 Mukiki, akwa Izalayele atungile mwaxaxi ka akwa Kanana, akwa Hiti, akwa Mamodi, akwa Mapelezi, akwa Mahivi ni akwa Jebuze. 6 O akwa Izalayele atambula o an’a ahatu a ifuxi yiyi kala ahat’wâ. Ene we abhana o twana twâ twa ahatu phala kukazala ni an’a mala a ifuxi yiyi. Anga amateka kubheza o jinzambi jâ.

7 Kyenyiki, o akwa Izalayele abhange ima yayibha ku mesu a Jihova. Ene ajimbi Jihova Nzambi yâ anga abheza o iteka ya Bahale ni ya Axitalote.* 8 Mukonda dya kiki, o njinda ya Jihova yeza kuthandu dya Izalayele. Mwene anga u abhakula* bhu maku a Kuxane-Lesatayime, o sobha ya Mezopotâmya.* O akwa Izalayele a sidivila sobha Kuxane-Lesatayime mu dinake dya mivu. 9 Kyoso akwa Izalayele kyadikola kwa Jihova mu kubhinga kikwatekesu, Jihova watumikisa Otiniyele mon’a Kenaji, ndenge ya Kalebe phala kubhulula akwa Izalayele. 10 O nzumbi ya Jihova yeza ku thandu dyê. Mwene wakituka o mubhuludi wa Izalayele. Kyoso mwene kyatundu phala kulwa o ita, Jihova wabhakula Kuxane-Lesatayime o sobha ya Mezopotâmya* bhu maku mê, mwene anga utolola sobha Kuxane-Lesatayime. 11 O ixi anga itululuka mu makwinyi awana a mivu. Kyenyiki, Otiniyele mon’a Kenaji wafu.

12 Lwamukwa dingi, akwa Izalayele amateka kubhanga ima yayibha ku pholo ya Jihova. Mukiki-phe, Jihova wabhangesa Engolone, sobha ya Mowabe kukala dingi ni kutena akwa Izalayele ndenge, mukonda akwa Izalayele exile mubhanga ima yayibha ku pholo ya Jihova. 13 Engolone weza we ni akwa Amone ni akwa Amaleke. Ene abhânge ni akwa Izalayele, ya atambula o mbanza ya maye. 14 Akwa Izalayele abhikila Engolone sobha ya Mowabe, mu dikwinyi ni dinake dya mivu. 15 Kyenyiki, akwa Izalayele adikola kwa Jihova mu kubhinga kikwatekesu, Jihova watumikisa mubhuludi. O mubhuludi wexile Ehudi, mon’a Jela watokalele ku mwiji wa Bejamí, wexile kakyasu. Mukubhita thembu, akwa Izalayele atumikisa lubhaku* bhukaxi ka mwene phala Engolone sobha ya Mowabe. 16 Kyenyiki, Ehudi wabhange xibhata yozwikise mu mbandu jiyadi, yexile ni kovadu* imoxi mu kulebha, anga u ikuta moxi a izwatu yê, kuditabela dyê dya kadilu. 17 Mwene wabhana o lubhaku* kwa Engolone, sobha ya Mowabe. Engolone wanetene kyavulu.

18 Kyoso kyazubha kubhana o lubhaku,* Ehudi wayi ni yó a mu kwatekesele kwambata o lubhaku. 19 Kyenyiki, kyoso kyabhixila ku iteka ya matadi* ku Jidingale, mwene wavutuka yu wambe: “Ngala ni njimbu phala kukutudila mu kaswekele, eye u sobha.” O sobha-phe wambe: “Dixibhyenu. Mukiki o jiselevende jê joso jatundu.” 20 Bhenyobho, kyoso sobha kyexile ubheka wê mu dixilu dyê dyatalala ku tala dya inzo, Ehudi wa muzukama. Ehudi wa mwambela, wixi: “Ngala ni njimbu ya Nzambi phala eye. Kyenyiki, o sobha wabalumuka ku kyandu kyê kya ungana.” 21 Mukyenyiki, ni lukwaku lwê lwa kyasu, Ehudi wasungu o xibhata yexile ku ditabela dyê dya kadilu, yu wa ixuku mu mala a sobha. 22 O mubhinyi wabokona kumoxi ni xibhata, o xibhata ya naminina mu banya, mukonda Ehudi kasungu o xibhata yexile mu mala. O midya anga itunda bhu kanga. 23 Ehudi anga ubhitila mu mbalanda* yu wajika o dibhitu dya dixilu dyexile ku thala dya inzo. 24 Kyoso mwene kyayi, o jiselevende ja sobha avutuka ya amono kwila, o mabhitu a dixilu kutala dya inzo a ajika. Kyenyiki ene ambe: “Mwene nange wala mu dixidixilu dyala muxilu dyê dyatalala.” 25 Mu kukingila kyavulu, ene a thandanganyele. Mu kumona kwila mwene kexile mujikula o mabhitu a dixilu dyexile ku thala dya inzo, akwata o sabhi ya ajikula o mabhitu. Ene amono kwila, o ngana yâ wabwile bhoxi, wafwile kya.

26 Kuma ene exile mulaleka, Ehudi watena kulenga. Mwene wabhitila bhukaxi ka iteka ya matadi* yu wabhixila ku Seyile. 27 Kyoso kyabhixila, waxiki o koloneta ku milundu ya Efalayíme. O akwa Izalayele akulumuka ku milundu, Ehudi mwene wexile ku pholo yâ. 28 Mwene wa ambela, wixi: Ngikayelyenu mukonda Jihova wabhakula o jinguma jenu akwa Mowabe bhu maku menu. Kyenyiki, a mukayela ya axiti o ididi ya kuzawukila mu ngiji ya Njolodá, phala kufidisa akwa Mowabe kubhita. Ene kehela muthu kuzawuka. 29 Mu kithangana kyenyokyo, ene ajibha dikwinyi dya midi dya athu akwa Mowabe, mayala a nguzu exile mazonda. Kikulenge né ngo muthu umoxi. 30 Kyenyiki, mu kizuwa kyenyokyo, akwa Mowabe a atolola ku akwa Izalayele. O ixi yeza mukala ni kutululuka, mu makwinyi awana a mivu.

31 Sangale mon’a Anate mwéne o mubhuludi wabhingana Ehudi. Mwene wajibha hama jisamanu ja athu akwa Fidíxa ni misongo ya jingombe, yu wabhulula we akwa Izalayele.

4 Kyoso Ehudi kyafu, akwa Izalayele avutuka mu kubhanga dingi ima yayibha ku mesu a Jihova. 2 Kyenyiki, Jihova wa abhakula* bhu maku a Jabine sobha ya Kanana, wexile mutumina ku Hazole. Xixela mwéne wexile o kabhitangu ka masoladi, mwene watungile ku Halosete-Hangoyime. 3 Akwa Izalayele adikola kwa Jihova mu kubhinga kikwatekesu, kuma Jabine* wexile ni hama avwa a makalu a fwelu a ita, yu wexile mu azukutisa kya mu makwinyi ayadi a mivu.

4 O polofeta ya muhatu Debola, muhatu wa Lapidote, mwene wexile mufundisa o akwa Izalayele mu thembu yenyoyo. 5 Mwene wexile muxikama bhoxi a dyaye wa Debola, bhukaxi ka Lamá ni Betele ku milundu ya Efalayíme. O akwa Izalayele exile muya kwa mwene phala kwijiya kyebhi Nzambi kyabatula o maka mâ. 6 Mwene watumu kwixana Balake mon’a Abinowamu mukwa Kadexi-Nafitali, yu wa mwambela: “Jihova o Nzambi ya Izalayele wabhana o kitumu kiki: ‘Ndé* ku mulundu wa Tabola, ambata dikwinyi dya midi dya mayala akwa Nafitali ni akwa Nzebulone. 7 Nganda bheka Xixela o kabhitangu ka masoladi a Jabine ni makalu mê a ita ni masoladi mê bhu ngiji ya Kixone, anga nga abhakula bhu maku mê.’”

8 Mukyenyiki, Balake wa mwambela, wixi: “Se uxikina kuya n’eme, eme ngandaya. Maji se udituna kuya n’eme, eme we kingandaya.” 9 Mwene watambwijila, wixi: “Mu kidi, eme ngandaya n’eye. Maji-phe, o kikowe kya ita yiyi, ki kyanda kala kyé, mukonda Jihova wanda bhakula Xixela bhu maku a muhatu.” Mukusuluka, Debola wabalumuka wayi ni Balake ku Kadexi. 10 Balake wexana akwa Nzebulone ni akwa Nafitali ku Kadexi. O dikwinyi dya midi dya mayala a mukayela, Debola wayi we kumoxi ni mwene.

11 Ebele mukwa Kene, wadisandwile ku akwa Makenezewu, o mbutu ya Hobabe ukowakime wa Mozé. O balaka yê yakexile ku Zananíme, bhwa zukama ni muxi wadikota ku Kadexi.

12 Xixela a mutangela kwila, Balake mon’a Abinowamu wabande ku mulundu wa Tabola. 13 Xixela wabhongolola o makalu mê oso a ita ni lusolo lwoso, hama avwa a makalu a fwelu ni masoladi mê moso phala kuya tunde ku Halosete ya ifuxi kate ku ngiji ya Kixone. 14 Debola wambela Balake, wixi: “Ndé, kuma mu kizuwa kya lelu, Jihova wanda bhakula Xixela bhu maku mé. Jihova ki mwene wa kutwamenena ku pholo?” Balake wakulumuka ku mulundu wa Tabola ni dikwinyi dya midi dya mayala. 15 Mukusuluka, Jihova wabheka kavwanza kwa Xixela, ku makalu mê oso a ita ni ku kifuxi kyê kyoso ku pholo ya Balake. Kyenyiki, Xixela watuluka ku dikalu dyê yu walengela bhoxi. 16 Balake wakayela o makalu oso a ita ni kifuxi kyoso, kate ku Halosete dya ifuxi. Kyenyiki, o masoladi oso a Xixela a ajibha ni xibhata. Kibhwasubhuka né ngo muthu umoxi.

17 Xixela walenge kate mu balaka ya Jayele, muhatu wa Ebele mukwa Kene. Mukonda kwexile kutululuka bhukaxi ka Jabine, sobha ya Hazole ni dibhata dya Ebele, o mukwa Kene. 18 Jayele watambulula Xixela yu wa mwambela: “Za ngana yami, bokoné! Kukale ni wôma. Kyenyiki, mwene wabokona mu balaka yê. Jayele anga umufuta ni mubeletolo.* 19 Kyenyiki, mwene wa mwambela, wixi: “Ngakudyondo, ngibhane tumenya ni nginwe mukonda ngala ni dinyota.” Jayele wajikula o mbinda ya lete yu wa mubhana phala kunwa. Mukusuluka wa mufutu dingi. 20 Mwene wa mutangela, wixi: “Imana bhu mwelu wa balaka. Se kwiza muthu anga ukwibhwidisa: ‘O kwila sayi diyala weza kuku?’ Umutambwijila: ‘Kana.’”

21 Maji Jayele muhatu wa Ebele, wakwata o phaphu ya balaka ni malutelu. Kuma Xixela watohokele, wayile ku kilu kyazongo, Jayele wa muzukama bhofele-bhofele yu wa muxuku o phaphu ku mútwe, he wayi ni ku ibeta ni malutelu. Xixela anga ufwa.

22 Balake wayi kwenyoko musota Xixela. Jayele wayi mu disanga-nê, yu wa mwambela, wixi: “Zá, nganda kulondekesa o diyala diwamusota.” Mwene wabokona ni Jayele yu wamono kwila, Xixela wafu ni phapha ku mútwe.

23 Mu kizuwa kyenyokyo, Nzambi wabhangesa akwa Izalayele kutolola Jabine, sobha ya Kanana. 24 Akwa Izalayele asuluka ni kubhânga dingi ni Jabine o sobha ya Kanana, kate kya mutolola.

5 Mu kizuwa kyenyokyo Debola ni Balake mon’a Abinowamu, embi o mwimbu yú:

 2 “Ximanenu Nzambi mukonda dya yó adibhakula mu Izalayele.

Ni mukonda dya masoladi akambele kukuta o ndemba* yâ.

Embilenu Jihova!

 3 Ivwenu enu mu jisobha! Bhanenu mátwi enu mu jinguvulu!

Nganda kwimbila* Jihova.

Nganda ximana Jihova, o Nzambi ya Izalayele ni mimbu.

 4 Jihova, kyoso kiwatundu ku Seyile,

Kyoso kiwende tunde ku ixi ya Idomo,

O ixi yatunguta, o mvula ya noko,

O matuta alundulula o menya.

 5 Milundu ya lundumuka* ku pholo ya Jihova,

Kate mwene o mulundu wa Sinayi walundumuka ku pholo ya Jihova, o Nzambi ya Izalayele.

 6 Mu izuwa ya Sangale mon’a Anate,

Mu izuwa ya Jayele, mu ikoka kimwexile mu kwendela muthu.

O akwa kwenda njila exile mu bhambukila mu tunjila.

 7 Mu Izalayele kimwexile dingi idimakaji.*

Kimwexile dingi, kate eme, ngi Debola, ki ngabalumuka,

Kate ki ngabalumuka kala ngi mama mu Izalayele.

 8 Ene asolo jinzambi jengi.

Kyenyiki, mu mabhitu a jimbanza mwexile ita.

O makwinyi awana a midi a Izalayele,

Kexile ni ngubu né sosa.

 9 Muxima wami walungila ku atwameni a masoladi a Izalayele,

Adibhakula kumoxi ni mundu.

Ximanenu Jihova!

10 Enu mwa mukwendela mu jijumendu jazele,

Enu mwaxikama mu jitapete ja yuka kinene,

Enu mwa mukwendela mu jinjila,

Xinganekenu o maka enya!

11 O mázwi a yó ateka o menya phala o ibhaku, a evu bhu matabhu.

Kwenyoko azwela o ikalakalu yayuka ya Jihova,

O ikalakalu yayuka ya idimakaji ya Izalayele,

Kyenyiki, o mundu wa Jihova wakulumuka kate bhu mabhitu a mbanza.

12 Balumuka, balumuka, Debola!

Balumuka, balumuka wimbe o mwimbu!

Balumuka Balake! Ambata o athu u wakutu, eye u mon’a Abinowamu!

13 Kyenyiki, o asubhuka adibundu ni atwameni.

O mundu wa Jihova weza kokwami phala kubhânga ni mazonda.

14 O akwa Efalayíme akexile mu honga.

O masoladi mê, eye u Bejamí, akexile kumoxi n’eye,

Ku akwa Makidi kwatundu o atwameni a ita,

Ku Nzebulone, yó akalakala ni mbangala ya yó asola o athu phala kuya mu ita.*

15 O ilamba ya Izakale yakexile kumoxi ni Debola,

Kala kyexile Izakale ni Balake.

Mwene a mutumikisa yu wende kate mu honga.

O miji ya Lubene yakexile ni jiphata javulu.

16 Mukonda dyahi waxikama ku mabunda* ayadi

Mu kwivwa o tufunga twa jimbudi kuxika o jimbendu?

O miji ya Lubene yakexile ni jiphata javulu.

17 Akwa Ngiliyade a nangenena ku sambwa yamukwa ya Njolodá,

Mukonda dyahi o akwa Dane axala bhwala o jinaviyu?

O akwa Azele axikama ni usudi bhu ndundu ya musanza wa kalunga,

Kaxikina kutunda ku matabhu mâ ma jinaviyu.

18 O mundu wa Nzebulone wate o myenyu yâ mu kilwezu, akexile polondo kate mwene phala kufwa ni akwa Nafitali atungu ku milundu.

19 O jisobha jeza ya abhânge ni ene.

Mukyenyiki, o jisobha ja akwa Kanana abhânge,

Ku Tahanake bhwa zukama o menya a Mejido.

Ene katena kwambata ne ngo kima kimoxi kya phalata.

20 O jithéthembwa jabhânge tunde ku dyulu,

Mu jinjila jâ o jithéthembwa jabhânge ni Xixela.

21 O ngiji ya Kixone ya akungulula.

O ngiji yokulu, o ngiji ya Kixone.

O yó ala ni kutena, eme ngayi ni ku adyota-dyota.

22 Mukyenyiki, o makanda a jikabalu abhangesa o mavu kutunguta, Kyoso o jikabalu ja ita ki jayi ni kulenga ni njinda yoso.

23 O anju ya Jihova yambe: ‘Bhubhidilenu Melozo.’

‘Kyene mwene, bhubhidilenu o athu atungu mwenyomo,

Kuma keza mu kwatekesa Jihova,

Keza ni masoladi mukwatekesa Jihova.’

24 Ku ahatu, o wabeta-kota mu ku mubesowala Jayele,

O muhatu wa Ebele mukwa Kene.

Ku ahatu oso atungu mu jibalaka, mwéne wabeta-kota mu ku mubesowala.

25 Mwene wa mubhingi menya, Jayele wa mubhana lete.

Mwene wa mubhana lete mu ditijela dya fwama.

26 Mwene wasununa o lukwaku, yu wakwata o phaphu ya balaka,

Ni lukwaku lwa kadilu wakwata o malutelu ya akalakadi.

Watutujula o mútwe wa Xixela ni malutelu

O mútwe anga ubudika.

27 Mwene wabwila mu inama yê. Bhwa bwila bhwene bhwaxala.

Wabwila bhu inama yê.

Bhenyobho bhwa bwila, bhwene bhwa mutolola.

28 Sayi muhatu wexile mutalela mu njanena.

Mama ya Xixela wexile mu mutalela.

Mwene wexile mudibhwidisa: ‘Mukonda dyahi o dikalu dyê dya mulaleka?

Mukonda dyahi o jibuya ja makanda a jikabalu jamulaleka?’

29 O kilumba kya betele-kota mu unjimu wexile mu mutambwijila.

Kyene, mwene wakexile mubhitulula o izwelu yiyi phala mwéne mwene:

30 ‘Ene nange amuwana o ima yasange.

Kilumba kimoxi, ilumba iyadi phala disoladi dimoxi.

Milele yala ni jikolo javulu phala Xixela, milele yala ni jikolo javulu.

Kizwatu kimoxi kyotunge ni uhete mu jimbandu, mulele wala ni jikolo javulu, izwatu yotunge ni uhete,

Phala o xingu ya yó atambula o ima ya akwa.’

31 O jinguma jé, u Jihova, jibwike kyenyiki.

Maji o yó akuzolo abhenya kala o mwanya.”

O ixi anga ikala ni kutululuka mu makwinyi awana a mivu.

6 O akwa Izalayele avutuka dingi mu kubhanga ima yayibha ku mesu a Jihova. Mukonda dyakiki, Jihova wa abhakula bhu maku a akwa Midiyana mu sambwadi dya mivu. 2 Akwa Midiyana exile muzukutisa akwa Izalayele. Mukonda dya akwa Midiyana, o akwa Izalayele asoto ididi* phala kudisweka, ku milundu, mu makungu ni mu ididi yabhonzele kwasanga. 3 Kyoso akwa Izalayele kyexile mu kuna o jimbutu, o akwa Midiyana ni akwa Amaleke ni athu atungile ku mbandu kutundila o dikumbi, exile muya mubhânga ni ene. 4 Ene exile mu abatamena phala kubhânga nawu ni kuzanga o jimbutu jakunu mu ixi yoso kate ku Ngaza. Kexile mu xisa-ku kima phala akwa Izalayele kudya. Exile mu kwambata o jimbudi, o jingombe mba o jijumendu. 5 Exile mukwiza ni jibalaka jâ ni ibhaku yâ. Ene ni jikamelu jâ avudile kala mahoho, katenene ku akondala. Exile mubokona mu ixi phala ku ibwika. 6 Kiki kyabhangesa akwa Izalayele kukala ni wadyama wavulu mukonda dya akwa Midiyana. O akwa Izalayele adikola kwa Jihova mu kubhinga kikwatekesu.

7 Kyoso akwa Izalayele kyadikola kwa Jihova mu kubhinga kikwatekesu mukonda dya akwa Midiyana, 8 Jihova watumikisa polofeta ku akwa Izalayele. O polofeta wa atangela, wixi: “Kiki kyene kyambe Jihova, o Nzambi ya Izalayele, wixi: ‘Eme nga mikatula mu Ijitu, kyenyiki nga mikatula mu ixi ya ubhika.* 9 Nga mibhulula bhu maku a akwa Ijitu ni kwa yó exile mu mizukutisa, eme nga akaye bhu pholo yenu anga ngi mibhana o ixi yâ. 10 Eme nga myambela, ngixi: “Eme ngi Jihova Nzambi yenu. Kanenu kukala ni wôma wa jinzambi ja akwa Mamodi, mu ixi mu watungu.” Maji ki mu ngibelesela.’”*

11 Ku pholo dya kwenda, o anju ya Jihova yeza anga ixikama bhoxi dya muxi wadikota wexile ku Ofila, watokalele kwa Jowáji, watokala ku mbutu ya Abiyezele. O mon’ê Ngidiyone, wexile mubeta tiliku mu ditangi dya kukamena vinyu, phala o akwa Midiyana ka imone. 12 O anju ya Jihova ya mu tukulukila, i ya mwambela: “Jihova wala n’eye, u dizonda dya nguzu.” 13 Ngidiyone wa mutambwijila, wixi: “Ngiloloke ngana yami. Maji se Jihova wala n’etu, mukonda dyahi o ima yoso yiyi yamubhita n’etu? Kwebhi kwala o ima ya madiwanu yabhange mwene ya tutangela o jitata jetu, kyoso kyambe: ‘Jihova ki mwéne watukatula ku Ijitu’? Kindala Jihova watubhana dikunda, watubhakula bhu maku a akwa Midiyana.” 14 Jihova wa mutale, yu wa mwambela, wixi: “Ndé ni nguzu yoso iwala nayu, eye wanda bhulula o akwa Izalayele bhu maku a akwa Midiyana. K’eme nga mu kutuma?” 15 Ngidiyone wa mutambwijila, wixi: “Ngiloloke Jihova, kyebhi ki nganda tena kubhulula akwa Izalayele? Ku miji yoso ya Manasa, o mwiji wami wene wabeta o kutola. Mudibhata dya tata yami, eme ki ngala ni valolo yavulu.” 16 Maji Jihova wa mwambela, wixi: “Eme nganda kala n’eye, wanda jibha akwa Midiyana kala wa mujibha muthu umoxi ngo.”

17 Kyenyiki, Ngidiyone wa mutambwijila, wixi: “Se ngasange ngalasa bhu mesu mé, ngibhane kijimbwete kya kwila, eye mwene wa muzwela n’eme. 18 Ngakudyondo, kana kutunda bhabha kate ki nganda vutuka ni sata yami anga ngi itula bhu pholo yé.” Mwene wa mutambwijila, wixi: “Nganda xala bhabha kate ki wanda vutuka.” 19 Ngidiyone wabokona monzo, walambe kahombo yu wabhange jimbolo jakambe felemendu ni Efa* imoxi ya fadinya. Mwene wate o xitu bhu ngalu, o muzonge wa ute mu imbya, anga wiza nawu bhu kanga bhoxi dya muxi wadikota, yu wa mubhana.

20 O anju ya Nzambi yakidi ya mwambela: “Kwata o xitu ni jimbolo jakambe o felemendu, tula-ju ku thandu dya ditadi dyadikota anga u nzunzumuna o muzonge ku thandu.” Ngidiyone anga ubhanga kala kya mutendelesa o anju. 21 Kyenyiki, o anju ya Jihova yasununa o mbasá yexile bhu maku yu wa ite ku thandu dya xitu ni ku jimbolo jakambe o felemendu. Anga bhu tuLnda túbhya ku ditadi, twa jokotesa o xitu ni jimbolo jakambe o felemendu. Mukusuluka, o anju ya Jihova yatundu. 22 Ngidiyone watongolola kwila, yexile anju ya Jihova.

Mu kithangana kyenyokyo, Ngidiyone uzwela, wixi: “Kokolo dyami Jihova, eye u Suke-ku, mukonda ngamono o anju ya Jihova pholo ni pholo!” 23 Maji, Jihova wa mwambela: “Tululuka, kana kukala ni wôma. Eye kiwanda fwa.” 24 Kyenyiki, Ngidiyone watungu kalatódyu bhenyobho phala Jihova. O kalatódyu kaka akexana Jihova Xalom,* kate mu izuwa yalelu, kene kala ku Ofila ya akwa Abiyezele.

25 Mu usuku wenyó, Jihova wa mwambela, wixi: “Kwata o kangombe katokala kwa tat’é, o kangombe ka kayadi kala ni sambwadi dya mivu. Bula o kalatódyu ka Bahale katokala kwa tat’é, anga ubula o philadi ikôla* yala bhu mbandu ya kalatódyu. 26 Kyoso ki wanda tunga o kalatódyu phala Jihova Nzambi yé, ku thandu a ilumbu ni matadi osokejeke kyambote, kwata o kangombe anga u kabhakula kala sata ya kwoha ku thandu a mabaya a philadi ikôla* i wabulu.” 27 Kyenyiki, Ngidiyone wexana dikwinyi dya jiselevende jé, yu wabhange kala kya mutumu Jihova. Maji kuma wexile ni wôma wa athu atokalele kudibhata dya tat’ê ni dya mayala a mbanza, mwene kakibhange mu mwanya, wakibhange mu usuku.

28 Mu kizuwa kyakayela mu kamene, kyoso o mayala kya balumuka, amono kwila o kalatódyu ka Bahale akabulu, ni kwila, o philadi ikôla* yexile bhu mbandu ya kalatódyu a ibulu, o kangombe ka kayadi akabhakula kala sata ku kalatódyu ka ubhe ka tungu. 29 Ene adibhwidisa mudya, exi: “Nanyi wabhange o kima kiki?” Kyoso kyatokwesa, ambe exi: “Ngidiyone mon’a Jowáji, mwene wabhange o kima kiki.” 30 Kyenyiki, o mayala a mbanza ambela Jowáji, exi: “Tubhekele mon’é bhabha ni tu mujibhe, mukonda wabulu o kalatódyu ka Bahale ni philadi ikôla* yexile bhu mbandu a kalatódyu.” 31 Kyenyiki, Jowáji wambela o athu oso exile muzoka-nê, wixi: “Enu mwabhingi mwene kuzokela Bahale? Mwabhingi mwene ku mubhulula? Woso u muzokela, atokala ku mujibha mu kamene kaka. Se mwene nzambi, adizokele, kuma sayi muthu wabulu o kalatódyu kê.” 32 Mu kizuwa kyenyokyo, mwene waluku Ngidiyone o dijina dya Jelubahale* mu kwamba: “Bahale adizokele, kuma sayi muthu wabulu o kalatódyu kê.”

33 O akwa Midiyana ni akwa Amaleke ni yó atungile ku mbandu ku tundila o dikumbi, adibundu kumoxi, azauka o ngiji anga emana mu honga ya Jezelele. 34 Kyenyiki, o nzumbi ya Jihova yeza ku thandu* a Ngidiyone, mwene anga uxika o koloneta. O akwa Abiyezele anga a mukayela. 35 Mwene watumikisa akunji mu madyembu moso ma akwa Manasa. Ene adibhongolola phala ku mu kayela. Watumikisa we akunji mu madyembu a akwa Azele, ku akwa Nzebulone ni ku akwa Nafitali. Ene ayi mudisanga ni mwene.

36 Ngidiyone wambela o Nzambi yakidi, wixi: “Se wanda bhulula Izalayele bhukaxi kami, kala ki wakanena, 37 nganda tula kibha kya kambudi bhu kididi kya kubhyatela. Se o dimume dibetesa ngo o kibha, o mavu anga akukuta, nganda kwijiya kwila wanda bhulula Izalayele bhukaxi kami kala ki wa kanena.” 38 Kiki kyene kyabhiti. Mu kizuwa kyakayela kyoso mwene kyabalumuka mu kamene kaselu, wakame o kibha, o menya atundu-ku atenene kwizalesa ditijela dyadikota. 39 Kyenyiki, Ngidiyone wambela o Nzambi yakidi: “Kana ku ngikwatela njinda, maji ngehele ku kubhinga ngo dingi kima, ngakudyondo. Ngehele ku kubhinga dingi kijimbwete kimoxi ni kibha. Ngakudyondo, o kibha ki kukute, maji bhoxi bhu bete ni mbundu.” 40 Kiki kyene kyabhange Nzambi mu usuku wenyó. O kibha kya kukuta, maji bhoxi bhwa betele ni mbundu.

7 Kyenyiki, Jelubahale kifwa, Ngidiyone ni mundu woso wexile-nê kumoxi, abalumuka mu kamene kaselu ya ayi bhwa zukama ni hoto ya ngiji ya Halodi. Kyoso akwa Midiyana kyakexile ku mbandu ya thunda ya kifuxi kya Ngidiyone, bhwa zukama ni kamulundu ka Molé, mu honga. 2 Jihova wambela Ngidiyone, wixi: “O mayala ala n’eye avulu phala ngibhakule akwa Midiyana bhu maku mé. O akwa Izalayele eji dinanza mukonda dyami, mu kwamba: ‘O lukwaku lwami lwene lwa ngibhulula.’ 3 Kindala ngakudyondo, bhana o ngolokela ku mundu, wa ambela: ‘Woso wala ni wôma, wa muteketa, avutuke kubhata.’” Kyenyiki, Ngidiyone wabhana o ngolokela phala kusandula oso exile ni wôma. Mukiki-phe, makwinyi ayadi ni kiyadi kya masoladi avutuka kubhata. Dikwinyi dya midi dyaxala ni mwene.

4 Kyenyiki, Jihova wambela Ngidiyone, wixi: “O mayala ala n’eye avulu hanji, ambata-wu kate bhwala o menya, bhenyobho nganda ku atela polova. Kyoso ki nganda zwela: ‘Yu wandaya n’eye,’ mwene wandaya n’eye. Maji kyoso ki nganda zwela: ‘yu kandaya n’eye’, mwene kandaya n’eye.” 5 Mwene wambata o mundu kate bhwexile o menya.

Jihova wambela Ngidiyone, wixi: “Oso yó anwa o menya kala kinwa o imbwa, u asandula mwaxaxi ka yó anda fukama phala kunwa o menya.” 6 O yó anu o menya ni maku, atenesa hama jitatu ja mayala. O mayala amukwa, afukama mu kunwa o menya.

7 Jihova wambela Ngidiyone, wixi: “Nganda mibhulula ni hama jitatu ja mayala anu o menya ni maku, anga ngibhakula Midiyana bhu maku enu. Kyenyiki, o mayala amukwa avuteke kubhata.” 8 Kyoso kyazubha kutambula o makudya ni jikoloneta ku mundu, mwene watumu o masoladi amukwa kuvutuka ku mabhata mâ. Waxala ngo ni hama jitatu ja mayala. O jibalaka ja akwa Midiyana jexile mu honga, ku lwiji dyâ.

9 Mu usuku wenyo, Jihova wa mwambela, wixi: “Balumuka, ndé ubhânge ni akwa Midiyana, kuma nga abhakula bhu maku mé. 10 Maji se wala ni wôma wa kubhânga nawu, kulumuka kate ku jibalaka jâ ni mukwatekexi wé Pula. 11 Ivwa yoso ya muzwela ene, mukusuluka wanda kala ni kuswina* phala kubhânga nawu.” Mukonda dyakiki, Ngidiyone ni mukwatexi wé Pula, akulumuka kate bhwa zukama o jibalaka ja kifuxi kya masoladi.

12 O akwa Midiyana ni akwa Amaleke ni athu oso atungile ku mbandu kutundila o dikumbi, ezalesa o honga kala kihoho, o jikamelu jâ katenene kujikondala. Javudile kala o museke ku mbandu a musanza wa kalunga. 13 Kyoso Ngidiyone kyabhixila, kwexile diyala wexile mutangela o nzoji yê kwa mukwa. Mwene wexile muzwela: “Yiyi yene o nzoji ingaloto. Ngamono mbolo ya sevada i iza ni kubolomoka kate mu balaka ya akwa Midiyana, yatula ni nguzu yavulu ku balaka, o balaka anga ibwa. O mbandu yakexile bhoxi, ikala bhulu, o mbandu yakexile bhulu, ikala bhoxi.” 14 Kyenyiki, o mukwa wa mwambela: “Yiyi nange o xibhata ya Ngidiyone mon’a Jowáji, o mukwa Izalayele. Nzambi wabhakula akwa Midiyana ni jibalaka joso, bhu maku mê.”

15 Kyoso Ngidiyone kyevu o nzoji ni dilombolwelu dyé, wafukama phala kubheza Nzambi. Mukusuluka, wavutuka mu balaka ya akwa Izalayele, yu wambe: “Balumukenu, kuma Jihova wabhakula akwa Midiyana bhu maku metu.” 16 Kyenyiki, mwene wa wane o hama jitatu ja mayala mu ibuka itatu, yu wa abhana jikoloneta ni masanga a makota exile ni makongolo moxi. 17 Yu wa ambela wixi: “Ngitalyenu, anga mubhanga kala ki nganda bhanga eme. Kyoso ki nganda bhixila, enu mwatokala kubhanga kala ki nganda bhanga. 18 Kyoso eme ni athu oso ala n’eme ki twanda xika o jikoloneta, enu wenu xikenu o jikoloneta mu jimbandu joso ja balaka anga mu dikola: ‘O ita ya Jihova ni ya Ngidiyone!’”

19 Ngidiyone ni hama a mayala exile-nê kumoxi, abhixila bhwa zukama o jibalaka mu dimatekenu dya kilangidilu kya kayadi kya usuku* kyoso o alangidi kyabhingana akwa. Axiki o jikoloneta, ya abulu o masanga amakota exile bhu maku mâ. 20 Kyenyiki, o ibuka itatu yaxiki o jikoloneta ya abulu o masanga amakota. Akwata o makongolo a tubhya ni lukwaku lwa kyasu, ya axiki o jikoloneta jakwatele bhu lukwaku lwa kadilu, anga adikola: “O xibhata ya Jihova ni ya Ngidiyone!” 21 Kala diyala wemana bhu kididi kyê mu jimbandu ja balaka, o kifuxi kyoso kya masoladi kya jinguma jâ, amateka o kulenga ni kudikola. 22 Kyoso o hama jitatu ja mayala kyexile muxika o jikoloneta, Jihova wabhangesa kwila o kifuxi kyoso kya akwa Midiyana kikala mudixuka jixibhata mudyâ mu jibalaka. O jinguma jalenge kate ku Bete-Xita, aya ku Zelela anga abhixila ku Abele-Mehola bhwa zukama ni Tabate.

23 Mwene wexana mayala akwa Izalayele, akwa Nafitali ni akwa Azele ni akwa Manasa, ene anga akaya akwa Midiyana. 24 Ngidiyone watumikisa akunji mu jimbanza joso ku milundu ya Efalayíme, mu kwamba: “Tulukenu phala kubhânga ni akwa Midiyana. Xitenu o jinjila joso ja kuzawukila tunde ku Bete-Bala ndu ku Njolodá.” Kyenyiki, abhongolola o mayala oso akwa Efalayíme, ya axiti o jinjila joso ja kuzawukila tunde ku Bete-Bala kate ku Njolodá. 25 Ene we akwata Olebe ni Ziyebe o ilamba iyadi ya akwa Midiyana. Olebe a mujibha ku ndanji ya Olebe, o Ziyebe a mujibha mu kididi kya kukamena o vinyu ya Ziyebe. Asuluka ni kukaya akwa Midiyana ya ambata o mútwe wa Olebe ni mútwe wa Ziyebe kwa Ngidiyone ku Njolodá.

8 O mayala akwa Efalayíme ambela Ngidiyone, exi: “Mukonda dyahi wabhange o kima kiki n’etu? Mukonda dyahi kutwixana kyoso ki wayi mubhânga ni akwa Midiyana?” Ene anga azoka-nê kyavulu. 2 Kyenyiki, mwene wa atambwijila, wixi: “O isaka ya jiuva ikanza akwa Efalayíme ki yabeta-kota o ya akwa Abiyezele ndenge? 3 Nzambi wabhakula bhu mak’wenu Olebe ni Ziyebe, o ilamba ya akwa Midiyana. Ihi ingabhange mu kudisokesa n’enu?” Kyoso Ngidiyone kyazwela kiki, ene atululuka.

4 Mukusuluka, Ngidiyone wabhixila ku ngiji ya Njolodá, yu wazawuka o ngiji ya Njolodá. Mwene ni hama jitatu ja mayala akexile ni mwene atohokele maji né kiki, asuluka ni kukaya o jinguma. 5 Kyenyiki, Ngidiyone wambela o mayala akwa Sukote, wixi: “Ngamidyondo bhanenu jimbolo ku mayala a mukwenda n’eme, mukonda abhwila. Eme nga mukaya o jisobha ja akwa Midiyana, Zeba ni Zalumuna.” 6 Kyenyiki o ilamba ya akwa Sukote, exi: “O kwila Zeba ni Zalumuna* wa akwata kya, phala tubhane jimbolo ku kifuxi kyé kya masoladi?” 7 Ngidiyone watambwijila, wixi: “Kyoso Jihova kyanda bhakula Zeba ni Zalumuna bhu maku ami, nganda mibhana kibetu ni muxi wa minya wa kikangalakata.” 8 Mwene anga ubanda ku Penuwele yu wabhingi we jimbolo ku mayala akwa Penuwele, o mayala akwa Penuwele a mutambwijila kala kya mutambwijile o mayala akwa Sukote. 9 Mukyenyiki, mwene wambela o mayala akwa Penuwele, wixi: “Kyoso kinganda vutuka ni kutululuka, nganda bula o sabhalalu yenu.”

10 Zeba ni Zalumuna akexile ku Kadikodi ni kifuxi kya masoladi mâ, ene atenesa dikwinyi ni kitanu kya midi a mayala. Yá ene asubhukile ku kifuxi kyoso kya masoladi kya mbandu ya thunda, mukonda kwafwile hama ni makwinyi ayadi a midi a masoladi exile ni jixibhata. 11 Ngidiyone wasuluka ni kubanda o njila iya kate ku athu atungile ku mbandu kutundila o dikumbi ku Noba ni ku Jokebeha, yu wayi mubhânga ni masoladi akambele kudisokejeka phala o ita. 12 Kyoso Zeba ni Zalumuna kyalenge, mwene wa akayela yu wakwata o jisobha jiyadi jiji ja Midiyana, Zeba ni Zalumuna. O kifuxi kyoso kya masoladi anga kithandanganya.

13 Ngidiyone mon’a Jowáji watundu mu ita yu wejila ku kamulundu ka Helese. 14 Mu njila, mwene wakwata munzangala mukwa Sukote yu wa mwibhwidisa. O munzangala wasoneka o majina a ilamba ni a adyakime akwa Sukote yu wa mubhana-wu. Mu mukanda mwexile makwinyi asambwadi ni sambwadi a majina. 15 Mukusuluka, mwene wayi ku mayala akwa Sukote yu wa ambela, wixi: “Zeba ni Zalumuna ya bhabha, kuma mwa ngixongwena mukonda dya ene, mukwamba: ‘O kwila Zeba ni Zalumuna* wa akwata kya phala tubhane jimbolo ku masolodi mé abhwila* ni nzala?’” 16 Kyenyiki, mwene wakwata o adyakime a mbanza ya Sukote yu wa abeta ni muxi wa minya wakatula mu kikangalakata. 17 Mwene wabulu o sabhalalu ya Penuwele yu wajibha o mayala a mbanza.

18 Mwene webhwidisa Zeba ni Zalumuna, wixi: “Kyebhi kyadifwile o mayala u mwajibha ku Tabola?” Ene a mutambwijila, exi: “Ene adifwile n’eye. Kala muthu mudya, wedile kala mon’a sobha.” 19 Kyenyiki mwene wa ambela: “Ene exile jiphange jami, ana a mam’etu. Kala Jihova kyene ku mwenyu, se ki mwa ajibhile, eme we kingeji mijibha.” 20 Mwene wambela mon’ê wa phande-kumbi Jetéle, wixi: “Balumuka ndé wa ajibhe!” Maji o munzangala kakatula o xibhata, mwene wexile ni woma mukonda wexile hanji munzangala. 21 Kyenyiki, Zeba ni Zalumuna amwambela, exi: “Tujibhe eye mwene, kuma o diyala a mufundisa mukonda dya nguzu yê.” Mukiki, Ngidiyone wajibha Zeba ni Zalumuna, yu wakatula o makembu akexile mu xingu ya jikamelu jâ, oyudike mu kidifwa kya mbeji.

22 Ku pholo dya kwenda o mayala akwa Izalayele ambela Ngidiyone, exi: “Kala u mutwameni wetu, kikale eye ni mon’é ni mulawul’é, mukonda watubhulula bhu maku a akwa Midiyana.” 23 Ngidiyone-phe wa ambela, wixi: Eme kinganda mitumina, mon’ami kanda mitumina we. Jihova mwéne wanda mitumina. 24 Ngidiyone wambe dingi, wixi: “Nganda mibhinga ngo kima kimoxi: Ngibhanyenu o jibixa jimwatambula ku jinguma.” (Kuma akwa Ijimayele akexile muta jibixa mu mazulu.) 25 Ene a mwambela: “Mukidi, twanda kubhana.” Kyenyiki, kala diyala wakatula bixa imoxi ku ima yê yakatula ku jinguma, yu wa itakula bhu divunga. 26 O jibixa ja ulu jabhingi mwene, jatenesa midi hama sambwadi ajixikulu* ja ulu, ku kwadite o makembu a abhange mu ukexilu wa mbeji, o jibixa, o izwatu yakusuka yakexile muzwata o jisobha ja akwa Midiyana ni misanga yakexile muta ku jikamelu.

27 Ngidiyone wakwata o ulu yu wabhange éfode anga u itula mu mbanza yê ku Ofila. Mukiki, akwa Izalayele akala mubheza* kwenyoko, o éfode anga idibhanga mubhetu phala Ngidiyone ni akwa dibhata dyê.

28 Kyenyiki, akwa Midiyana a atolola ku akwa Izalayele, ene kakexile dingi mu akusa.* O ixi ikala ni kutululuka mu makwinyi awana a mivu mu izuwa ya Ngidiyone.

29 Jelubahale mon’a Jowaji, uvutuka kubhata dyê anga ukala kwenyoko.

30 Ngidiyone wexile ni makwinyi asambwadi a ana,* mukonda wexile ni ahatu avulu. 31 O muhatu wakexile ku Xikeme, wa muvwalela we mon’a diyala, yu wa muluku o dijina dya Abimeleke. 32 Ngidiyone mon’a Jowaji wafu, a mufundu mumbila ya tat’ê Jowaji, ku Ofila ya akwa Abiyezele. Mwene wakukile mwene kyavulu.

33 Ki kulaleka kyavulu kyoso Ngidiyone kyafu, akwa Izalayele avutuka mu kubheza* o jinzambi ja makutu ya asolo Bahale-Belite kala nzambi yâ. 34 Akwa Izalayele ajimbi Jihova Nzambi yâ, wa abhulula bhu maku a jinguma jâ joso ja akondolokele. 35 Ene kalondekesa henda né ngo ku dibhata dya Jelubahale, kifwa Ngidiyone, kumbote yoso yabhange ku Izalayele.

9 Mu kubhita thembu, Abimeleke mon’a Jelubahale wayi muzwela ni jiphange ja man’yâ ku Xikeme yu wambela enyoso ku dibhata dya kukwé,* wixi: 2 “Ngamidyondo ebhwidisenu o atwameni* oso akwa Xikeme: ‘Ihi yabeta-kota phala enu? Ku mitumina ku makwinyi asambwadi a ana a Jelubahale, inga ku muthu umoxi ngo? Lembalalenu kwila, etu twatokala ku mwiji umoxi.’”*

3 Kyenyiki, o jiphange ja man’yâ abhixidisa o izwelu yê ku atwameni oso a Xikeme. O mixima yâ yalungile kwa Abimeleke kuma ambe: “Mwene phangyetu.” 4 Kyenyiki, amubhana makwinyi asambwadi a mabele a phalata ya tembulu* ya Bahale-Belite. Abimeleke anga ufuta nayu mayala abhumu, adikake, phala kwenda-nê. 5 Mukusuluka, wayi kubhata dya tat’ê, ku Ofila, wajibha o jiphange jê ku ditadi, o twana twa Jelubahale, kifwa makwinyi asambwadi a mayala, o wasubhuka-ku ngo ni mwenyu Jotamu, o kasule ka Jelubahale mukonda wadiswekele.

6 O atwameni a Xikeme ni akwa Milo, adyongeka anga Abimeleke amubhanga sobha bhwa zukama ni muxi wadikota bhwa zukamene ni kamulundu ka Xikeme.

7 Kyoso kyatangela o maka ya kwa Jotamu, mu kithangana kyenyokyo mwene wayi ku mulundu wa Ngedizine yu wemana kwenyoko. Anga udikola ni dizwi dyaswina, wixi: “Ngivwenu enu mu atwameni a Xikeme, o Nzambi wanda mivwa.

8 “Sayi kizuwa o mixi yayi musola sobha phala ene. Kyenyiki ambela o muxi wa mudiva exi: ‘Kala u sobha yetu.’ 9 O muxi wa mudiva wambe, wixi: ‘O kwila ngeji kweha kubhana máji abhana kijingu kwa Nzambi ni ku athu phala kutumina* o mixi yamukwa?’ 10 Kyenyiki, o mixi yambela o muxi wa mufiku, ixi: ‘Zá ukale sobha yetu.’ 11 O muxi wa mufiku wa ambela, wixi: ‘O kwila ngeji kweha kwima o ibundu yami yambote, yatowala, phala kutumina* o mixi yamukwa?’ 12 Mukusuluka, o mixi yambela o muxi wa muvidi, ixi: ‘Zá ukale sobha yetu.’ 13 O muxi wa muvidi wa ambela, wixi: ‘O kwila ngeji kweha kwima o vinyu isangulukisa Nzambi ni athu phala kutumina* o mixi yamukwa?’ 14 Mukusuka-ku, o mixi yambela o muxi wa minya, ixi: ‘Zá ukale sobha yetu.’ 15 Kyenyiki, o muxi wa minya wambela o mixi yoso, wixi: ‘Se mwamesena mwene ku ngi unda kala ngi sobha yenu, zenu mudisweke bhoxi dya kilembeketa kyami. Maji-phe se kana, kutunde tubhya ku muxi wa minya anga tujokotese o sedulu ya Libanu.’

16 Kyenyiki-phe, o kwila mwalondekesa unjimu ni kidi, mukusola Abimeleke kala sobha? O kwila mwabhange mwene mbote kwa Jelubahale ni kwa yo atokala kubhata dyê? O kwila mwa mutalatala kala kyafwamene? 17 Kyoso tat’etu kyabhânge bhu kididi kyenu, mwene wate o mwenyu wê mu kilwezu phala kumibhulula bhu maku a akwa Midiyana. 18 Maji lelu, enu mwalungulukila o dibhata dya tat’etu, enu mwajibha makwinyi a sambwadi atwana twê ku ditadi. Mukusuluka, mwasolo Abimeleke mona wa mubhika wa tat’etu kala sobha ya atwameni a Xikeme mukonda phang’enu. 19 Se lelu mukusola Abimeleke kala sobha mwamubhanga mbote kwa Jelubahale ni kwa yo atokala ku dibhata dyê, sangulukenu ni Abimeleke, mwene we asanguluke ni enu. 20 Maji se kana, kutunde tubhya kwa Abimeleke tujokotese o atwameni a Xikeme ni a Bete-Milo. Kutunde tubhya ku atwameni a Xikeme ni a Bete-Milo tujokotese Abimeleke.”

21 Kyenyiki, Jotamu walengela ku Behele yu watungu kwenyoko mukonda dya phang’yê Abimeleke.

22 Abimeleke watumina* mu Izalayele mu mivu itatu. 23 Nzambi wabhangesa kwila bhukala unguma* bhukaxi ka Abimeleke ni atwameni a Xikeme, ene anga alungulukila Abimeleke. 24 Kiki kyabhiti phala kuvutula phonzo ku usweya wabhange ku makwinyi asambwadi a ana a Jelubahale, phala o kikuma kya manyinga kibwe ku thandu a phang’yê Abimeleke ni ku thandu a atwameni a Xikeme mu ku kwatekesa Abimeleke kujibha o jiphange jê. 25 Kyenyiki, o atwameni a Xikeme atula mayala ku milundu phala ku mubatamena. Ene akexile munyana o athu oso akexile mubhita mu ikoka. Mukubhita thembu atangela o ima yiyi kwa Abimeleke.

26 Kyenyiki, Ngahale mon’a Hebede ni jiphange jê ayi ku Xikeme, o atwameni a Xikeme anga amudyelela. 27 Ene ayi ku mabhya, a kanze jiuva ya ajikame, anga abhanga fesa. Mukusuluka, abokona monzo ya nzambi yâ, adi, anu, ya abhubhidila Abimeleke. 28 Ngahale mon’a Hebede wambe: “Nanyi mwene Xikeme ni Abimeleke phala tu musidivile? Mwene ki mon’a Jelubahale, o Zebule ki mwéne o mukwatekexi wê? Sidivilenu o mayala a Hamolo tata ya Xikeme. Mukonda dyahi mweji sidivila Abimeleke? 29 Tamanu se o mundu wexile ku mbandu yami, eme ngeji katula Abimeleke ku usobha. Mukusuluka, mwene wambela Abimeleke, wixi: “Bandekesa masoladi mé, wize mubhânga n’eme.”

30 Kyoso Zebule o kilamba kya mbanza, kyevu o izwelu ya Ngahale mon’a Hebede, njinda yamukwata. 31 Kyenyiki, watumikisa akunji kwa Abimeleke mu kaswekele phala ku mutangela: “Ngahale mon’a Hebede ni jiphange jê ala ku Xikeme, ya a mufunyisa o athu mu mbanza phala ku kulungulukila. 32 Mu kiki-phe, mu usuku zá ni mayala mê phala kwabatamena mu mukawu. 33 Kyoso ki kwandakya, ubalumuka selu, ubwike o mbanza. Kyoso Ngahale kyanda kwiza mubhânga n’eye, bhanga yoso phala ku mutolola.*

34 Kyenyiki, Abimeleke ni mayala exile kumoxi ni mwene abalumuka mu usuku, ya abatamena akwa Xikeme mu ibuka iwana. 35 Kyoso Ngahale mon’a Hebede kyatundu, ayi kate bhwa zukama o dibhitu dya mbanza, Abimeleke ni mayala mê atundu bhwa batamene. 36 Kyoso Ngahale kyamono o mundu, wambela Zebule, wixi: “Tala, ku milundu kwa mutuluka athu.” Zebule wamwambela, wixi: “Eye wamufika kwila o kilembeketa kya milundu athu.”

37 Mukusuluka, Ngahale wambe: “Tala! Kwala athu amutuluka kutala dya mulundu. O kibuka kyamukwa kya mukwijila mu njila ya muxi wadikota wa Meyonenime.” 38 Zebule wambe: “O dikanu dyakubhu. K’eye, wambe: ‘Abimeleke nanyi mwene phala tu musidivile?’ Yú ki wene o mundu u waxongwena? Kindala ndé ubhânge nawu”

39 Kyenyiki, Ngahale utunda mu kutwamenena o atwameni a Xikeme anga ubhânga ni Abimeleke. 40 Abimeleke wakaye Ngahale, mwene anga ulenga. Avulu a ajibha mu njila kate bhu mwelu wa mbanza.

41 Abimeleke wasuluka mu kutunga ku Aluma, Zebule wakaye ku Xikeme, Ngahale ni jiphange jê. 42 Mu kizuwa kyakayela, o mundu wayi kate ku mukawu. Abimeleke anga amutangela o maka ya. 43 Kyenyiki, mwene wawanuna o mundu mu ibuka itatu, yu wa abatamena mu mukawu. Kyoso kyamono o mundu kutunda mu mbanza, mwene wayi mubhânga nawu, yu wa ajibha. 44 Abimeleke ni ibuka yexile kumoxi ni mwene, ayi ya adisokejeka, ya emana bhu dibhitu dya mbanza, kyoso o ibuka iyadi yamukwa kiyayi mubhânga ni yó exile mu mukawu, ya a ajibha. 45 Abimeleke wabhânge ni athu a mbanza mu kizuwa kyoso kya muvimba, yu wa atolola. Mwene wajibha o athu oso exile-mu. Mwene wabulu o mbanza, yu wamwange môngwa mu mbanza.

46 Kyoso o atwameni a mbanza ya Xikeme kyeza mu kwijiya o ima yiyi, mu kithangana kyenyokyo ayi mudisweka mu tembulu* ya Ele-Belite. 47 Kyoso kyatangela kwa Abimeleke kwila o atwameni oso a Xikeme ayi mudisweka kwenyoko, 48 Abimeleke ni mayala oso akexile-ne kumoxi abande ku mulundu wa Zalamone. Abimeleke wakwata dikuwa, wabatula luthangu lwa muxi, yu walutula bhu kisuxi kyê, anga wambela o mayala mê, wixi: “Lengulukenu! Bhangenu kala kingabhange eme!” 49 O mayala oso abatula jithangu ya akayela we Abimeleke. Kyenyiki, akondoloka o kididi ni jithangu ya akite mu túbhya. kyenyiki enyoso exile mu sabhalalu ku Xikeme afu, kwafu midi ya athu, mayala ni ahatu.

50 Mukusuluka, Abimeleke wayi kate ku Tabeze ukala kwenyoko phala kubhânga ni akwa Tabeze anga wa atolola. 51 Kwexile sabhalalu yadikota mukaxi ka mbanza, o mayala oso ni ahatu ni atwameni a mbanza, alengela mwenyomo. Adijikila mwenyomo anga abanda kate bhu thala dya sabhalalu. 52 Abimeleke wayi kate ku sabhalalu yu wa ibwika ni tubhya. 53 Kyenyiki, sayi muhatu watakula ditadi dya kuhuhila nadyu ku mútwe wa Abimeleke, o mútwe wabudika, o wongo watundu. 54 Mwene wexana o mukwatekexi wakexile mukwambata o mata mê, yu wa mwambela: “Sunga o xibhata yé u ngijibhe, phala kazwele kwila o muhatu mwene wa mujibha.’” Kyenyiki o mukwatekexi u muxuka ni xibhata mwene anga ufwa.

55 Kyoso o mayala akwa Izalayele kyamono kwila Abimeleke wafu, enyoso avutuka ku mabhata mâ. 56 Nzambi wavutwila kwa Abimeleke o kuyibha kwoso kwa bhangele kwa tat’ê, mukujibha o makwinyi asambwadi a jiphange jê. 57 Nzambi wabhangesa kwila o kuyibha kwoso kwa mayala akwa Xikeme, kwize ku thandu dyâ. Mukyenyiki, o ima yabhiti kala kya bhubhidila Jotamu mon’a Jelubahale.

10 O wakayela kwa Abimeleke, Tola, diyala mukwa Izakale, mon’a Puwa, mon’a Dodo, mwene wamateka kubhulula Izalayele. Mwene watungile ku Xamidi, ku milundu ya Efalayíme. 2 Mwene wazokela Izalayele mu makwinyi ayadi ni kitatu kya mivu. Mukusuluka mwene wafu ya a mufundu ku Xamidi.

3 Anga kukayela Jayile mukwa Ngiliyade, mwene wazokela akwa Izalayele mu makwinyi ayadi ni kiyadi kya mivu. 4 Mwene wexile ni makwinyi atatu a twana, exile mu sambela ku makwinyi atatu a jijumendu, ene exile ni makwinyi atatu a jimbanza ajixana Havote-Jayile, kate mu izuwa ya lelu jala mu ixi ya Ngiliyade. 5 Mukusuluka Jayile wafu ya a mufundu ku Kamone.

6 O akwa Izalayele avutuka dingi mukubhanga ima yayibha bhu mesu a Jihova, anga amateka kusidivila o nzambi Bahale, o iteka ya Axitolote, o nzambi ya Sídya, o jinzambi ja Sidónya, o jinzambi ja Mowabe, o jinzambi ja akwa Amone, ni jinzambi ja akwa Fidíxa. Ene abhana dikunda kwa Jihova, kexile mu musidivila dingi. 7 Kyenyiki, Jihova ukala ni njinda yavulu ya akwa Izalayele, anga wa abhakula* bhu maku a akwa Fidíxa ni a akwa Amone. 8 Ene exile mutatesa kyavulu ni kubhinjika o akwa Izalayele mu muvu wenyo. Mu dikwinyi ni dinake dya mivu exile mutatesa kyavulu akwa Izalayele atungile kusambwa dya Njolodá, o ixi yatokalele ku akwa Mamodi ku Ngiliyade. 9 O akwa Amone exile we muzawuka o ngiji ya Njolodá phala kubhânga ni akwa Judá, ni akwa Bejamí ni akwa Efalayíme. Mu kubhanga kiki, exile mubheka hadi yavulu ku akwa Izalayele. 10 Kyenyiki, akwa Izalayele adikola kwa Jihova mu kubhinga kikwatekesu mu kwamba: “Twate kituxi kokwé, kuma twabhana dikunda kwa Nzambi yetu, etu twa musidivila o jibahale.”

11 Kyenyiki, Jihova wambela akwa Izalayele, wixi: “O kwila eme ki ngi mibhulula ku Ijitu ni bhu maku a akwa Mamodi ni bhu maku a akwa Amone ni bhu maku a akwa Fidíxa? 12 Ki ngi mibhulula we bhu maku a akwa Sidónya, ni bhu maku a akwa Amaleke, ni bhu maku a akwa Midiyana, kyoso ene kya mizukutisa? Kyoso ki mwadikola kokwami, eme nga mibhulula bhu maku mâ. 13 Maji mwa ngibhana dikunda, mwasidivila jinzambi jengi. Mukonda dyakiki, kinganda mibhulula dingi. 14 Ndenu mubhinge kikwatekesu ku jinzambi ji mwasolo, ene a mibhulule mu kithangana kiki kya kutata kwenu. 15 Maji akwa Izalayele ambela Jihova, exi: “Twate kituxi. Bhanga n’etu yoso yakuwabhela ku mesu mê, maji twakudyondo tubhulule mu kizuwa kyalelu. 16 Ene abwika o jinzambi jengi jexile mwaxaxi kâ, anga asidivila Jihova. Nzambi-phe ki mubhonza kumona o hadi yakexile mutala akwa Izalayele.

17 Kyenyiki, akwa Amone a exana ya adibhongolola ku Ngiliyade, akwa Izalayele adibhongolola ku Mixipa. 18 O mundu ni ilamba ya Ngiliyade adyambela mudyâ, exi: “Nanyi wanda tutwamenena mu kubhânga ni akwa Amone? Mwene akituke o mutwameni wa athu oso atungu ku Ngiliyade.”

11 Jefete, mukwa Ngiliyade wexile dizonda. Mwene wexile mon’a kidyanzunga, o tat’ê wexile Ngiliyade. 2 Kyenyiki, o muhatu wa Ngiliyade wavwala we twana. Kyoso o twana ki twakulu, akaye Jefete, ya ambe: “Kiwanda tambula undundu ku dibhata dya tat’etu mukonda eye u mona wa muhatu wengi.” 3 Kyenyiki, Jefete walenge o jiphange jê, yu wayi mutunga mu ixi ya Tobe. O mayala akambele ikalakalu adibundu ni mwene, ya a mukayela.

4 Mukubhita thembu, akwa Amone abhânge ni akwa Izalayele. 5 Kyoso akwa Amone kyamateka kubhânga ni akwa Izalayele, o adyakime akwa Ngiliyade ayi ku Tobe mutakana Jefete ni lusolo lwoso. 6 Ene ambela Jefete exi: “Zá ukale kabhitangu k’etu ni tubhânge ni akwa Amone.” 7 Kyenyiki, Jefete wambela o adyakime a Ngiliyade, wixi: “K’enu mwa ngizembe? K’enu mwa ngikaye kubhata dya tat’etu? Mukonda dyahi mweza muzwela n’eme mu kithangana kiki ki mwatate?” 8 Kyenyiki, o adyakime a Ngiliyade ambela Jefete, exi: “Kyene kya tubhangesa kwiza muzwela n’eye, se wiza kumoxi n’etu anga mubhânga ni akwa Amone, wanda kala u mutwameni wa athu oso atungu ku Ngiliyade.” 9 Kyenyiki, Jefete wambela o adyakime a Ngiliyade, wixi: “Se ngivutuka n’enu phala kubhânga ni akwa Amone, Jihova anga wa abhakula bhu maku mami, nganda kala ngi mutwameni wenu.” 10 Kyenyiki, o adyakime a Ngiliyade ambela Jefete, exi: “Jihova akale mbangi* yetu, se kitubhange o ima i wa muzwela.” 11 Kyenyiki, Jefete wayi ni adyakime a Ngiliyade, o mundu anga umubhanga mutwameni ni kabhitangu. Ku Mixipa, Jefete wabhitulula o izwelu yoso ku pholo ya Jihova.

12 Mukusuluka, Jefete watumikisa akunji kwa sobha ya akwa Amone, mukwamba: “Unguma wahi u wa ngikwatela phala kwiza mubhânga n’eme mu ixi yami?” 13 O sobha ya akwa Amone wambela o akunji atumikisa Jefete, wixi: “Mukonda Izalayele watambula o ixi yami kyoso kyatundu ku Ijitu, tunde ku Anone kate ku Jaboke ndu ku Njolodá. Kindala ngibhanenu o ixi sé jinvunda.” 14 Maji Jefete watumu dingi o akunji kwa sobha ya akwa Amone, 15 yu wa ambela:

“Kiki kyene kyambe Jefete: ‘Akwa Izalayele katambula o ixi ya akwa Mowabe né ngo o ixi ya akwa Amone. 16 Kuma kyoso akwa Izalayele kyatundu ku Ijitu, endela mu kikangalakata kate mu Kalunga Kakusuka, ya abhixila mu ixi ya Kadexi. 17 Mukusuluka, akwa Izalayele atumikisa akunji kwa sobha ya Idomo phala ku mwambela, exi: “Twakudyondo, twehele kubhita mu ixi yé,” maji o sobha ya Idomo waditunu. O akwa Izalayele abhingi we kwa sobha ya Mowabe phala kwa ehela kubhita maji mwene we waditunu. Mukonda dyakiki, akwa Izalayele ayi mutunga mu ixi ya Kadexi. 18 Mu kwendela mu kikangalakata, akondoloka o ixi ya Idomo ni ya akwa Mowabe. Abhitila ku mbandu kutundila o dikumbi mu ixi ya akwa Mowabe, anga akala mu ixi ya Anone. Ene kabokona mu ixi ya Mowabe kuma o ixi ya Anone yexile o mbambe ya akwa Mowabe.

19 “Mukusuluka, akwa Izalayele atumikisa akunji kwa Sihone, o sobha ya akwa Mamodi, o sobha ya Hexebone. Akwa Izalayele ambe, exi: “Twakudyondo twehele kubhita mu ixi yé phala tubhixile ku ixi yatutokala.” 20 Maji Sihone kadyelele ku akwa Izalayele phala kubhita mu ixi yê. Kyenyiki, Sihone wexana o mundu wê, ya ayi kate ku Jahaze, ya abhânge ni akwa Izalayele. 21 Mukonda dyakiki, Jihova o Nzambi ya Izalayele, wabhakula Sihone ni mundu wê bhu maku a Izalayele. Mukyenyiki, ene a atolola. Akwa Izalayele anga atambula o ixi ya akwa Mamodi. 22 Atambula o ixi ya akwa Mamodi tunde ku Anone kate ku Jaboke, tunde mu kikangalakata kate ku ngiji ya Njolodá.

23 “Jihova o Nzambi ya Izalayele mwéne wakaye akwa Mamodi ku pholo ya mundu wê Izalayele, kindala-phe eye wamesena kukaya akwa Izalayele? 24 Eye kiwene mutambula o ima yoso ikubhana o nzambi yé Kemoxi? Etu we twanda tambula o ixi yanda tubhana Jihova Nzambi yetu. 25 O kwila eye wabeta-kota o Balake mon’a Zipolo ndenge? O kwila sayi kizuwa, mwene wadikwata kya ni Izalayele mba wabhânge nawu? 26 Kyoso Izalayele kyatungile ku Hexebone ni mu jisanzala ja atokalele, ni ku Alowele ni jisanzala ja atokalele, ni mu jimbanza jakexile mu jimbandu ja Anone mu hama jitatu ja mivu, mukonda dyahi enu kimuxinganeka kujitambula mu thembu yenyoyo? 27 Kingikute kituxi, maji eye wa mubhanga kima kyayibha mukwiza mubhânga n’eme. Lelu, Jihova akale o mufundixi bhu kaxi ka mundu wa akwa Izalayele ni ka mundu wa akwa Amone.’”

28 Maji o sobha ya akwa Amone, kabhana mátwi ku njimbu yatumikisa Jefete.

29 O nzumbi ya Jihova yeza kwa Jefete, mwene anga uzawuka Ngiliyade ni Manasa phala kuya ku Mixipa ya Ngiliyade. Ku Mixipa ya Ngiliyade wasuluka kate ku akwa Amone.

30 Mukusuluka, Jefete wabhange kikutu ni Jihova mukwamba: “Se ubhakula akwa Amone bhu maku ami, 31 o muthu wanda tunda mu inzo yami phala ku ngitambulula, kyoso kinganda vutuka ni kutululuka mu ita ni akwa Amone, wanda tokala kwa Jihova. Eme nganda mubhakula kala sata ya kwoha.”

32 Kyenyiki, Jefete wayi mubhânga ni akwa Amone, Jihova wa abhakula bhu maku mê. 33 Mwene wajibha athu avulu, tunde ku Alowele kate ku Minite makwinyi ayadi a jimbanza ndu kwa Abele-Helami. Mukyenyiki, akwa Amone a atolola kwala akwa Izalayele.

34 Mukusuka-ku, Jefete wabhixila ku Mixipa, o mon’ê wa muhatu mwene weza mu mutambulula ni kukina ni kuxika kangoma. Mwéne ngo wexile o mon’ê umoxi-élele, kexile dingi ni mona wengi, kikale wa diyala mba wa muhatu. 35 Kyoso mwene kya mumono, watandula o izwatu yê yu wadikola: “Ayiwe mon’ami tata! Eye wa ngiluwalesa kyavulu,* kuma wadibhange u muthu u nganda mubhakula. Eme ngabhange kikutu* kwa Jihova.”

36 Mwene wa mutambwijila, wixi: “Tata yami se wabhange kikutu ni Jihova, bhanga n’eme kala ki wakikanena. Mukonda Jihova wa kukwatekesa kuvutwila phonzo ku jinguma jê, akwa Amone.” 37 Mwene wambela tat’ê wixi: “Nganda kubhinga ngo kima kimoxi: Ngehele ngo kuya ku mulundu mukonda kinganda kazala dingi. Ngandaya-ku ngo eme ni makamba mami.”*

38 Mwene wa mwambela, wixi: “Ndé!” Kyenyiki mwene wa mwehela kuya phala kukala-ku mbeji jiyadi. Mukiki, mwene wayi ku mulundu ni makamba mê phala kudila mukonda keji kazala dingi. 39 Kudisukilu dya mbeji jiyadi, mwene wavutuka kwa tat’ê. Kyenyiki, Jefete wakumbidila o kikanenu kyabhangele kyalungu ni mon’ê. Mwene nuka wazekele ni diyala. O kiki kyakituka kijila mu Izalayele. 40 Mivu yoso, mu izuwa iwana ku muvu, o ilumba ya akwa Izalayele exile muya mukunda mon’a Jefete, o mukwa Ngiliyade, phala ku muximana.

12 Kyenyiki, o mayala akwa Efalayíme a exana ya ayi kate ku Zafone,* ya ambela Jefete, exi: “Mukonda dyahi kutwixana phala kuya kumoxi n’eye kyoso ki wazawuka o ngiji phala kuya mubhânga ni akwa Amone? Twanda kujikila monzo yé, o inzo anga tu ita tubhya.” 2 Mukyenyiki, Jefete wa ambela, wixi: “Eme ni mundu wami twakexile mu mvunda yadikota ni akwa Amone. Ngamixana phala ku ngikwatekesa, maji enu ki mu ngibhulula bhu maku mâ. 3 Kyoso ki ngamono kwila enu kimwanda ngibhulula, ngasolo kuta o mwenyu wami mu kilwezu, eme ngayi mubhânga ni akwa Amone, Jihova anga wa abhakula bhu maku’ami. Kyenyiki, mukonda dyahi enu lelu mweza mubhânga n’eme?”

4 Mukusuluka, Jefete wabhongolola o mayala a Ngiliyade, ya ayi mubhânga ni akwa Efalayíme. O mayala a Ngiliyade atolola akwa Efalayíme, ambele: “Enu mu akwa Ngiliyade mwatungu mwaxaxi ka akwa Efalayíme ni Manasa, mwalengela ngo mu Efalayíme.” 5 O akwa Ngiliyade axiti o ididi ya kuzawukila ya ngiji ya Njolodá yakexile ku pholo ya Efalayíme. Kyoso o mukwa Efalayíme kyakexile mulenga, mwene wakexile muzwela: “Ngehelyenu kubhita.” O mayala akwa Ngiliyade akexile mu mwibhwidisa: “Eye u mukwa Efalayíme?” Kyoso kyakexile mutambwijila: “Kana!” 6 ene akexile mu mwambela: Twakudyondo, zwela hanji xibolete, maji mwene wakexile muzwela, sibolete, mukonda kexile mutena kutumbula kyambote o kizwelu kiki. Kyenyiki, ene akexile mu mukwata ni ku mujibha bhwa zukama ni ididi ya kuzawukila ya Njolodá. Kyenyiki, ajibha makwinyi awana ni kiyadi kya midi kya akwa Efalayíme.

7 Jefete wazokela akwa Izalayele mu mivu isamanu. Mukusuluka, Jefete o mukwa Ngiliyade wafu, ya amufundila mu mbanza yê, ku Ngiliyade.

8 Ibizani mukwa Beleme, wazokela akwa Izalayele kyoso Jefete kyafu. 9 Mwene wexile ni makwinyi atatu a an’a mala ni makwinyi atatu a an’a ahatu. Watumikisa o makwinyi atatu a an’a ahatu phala kukazala ni mayala katokala ku mwiji wê yu wabheka makwinyi atatu a ahatu phala kukazala ni an’ê a mala. Mwene wazokela akwa Izalayele mu sambwadi dya mivu. 10 Mukusuka-ku, Ibizani wafu, ya a mufundila ku Beleme.

11 Mukusuluka, Elone mukwa Nzebulone, wazokela akwa Izalayele. Mwene wazokela akwa Izalayele mu dikwinyi dya mivu. 12 Mukusuka-ku Elone mukwa Nzebulone wafu, ya amufundila ku Ajalone mu ixi ya Nzebulone.

13 Mukusuluka, Abadoni mon’a Hilele, mukwa Pilatone uzokela Izalayele. 14 Mwene wexile ni makwinyi awana a an’a mala ni makwinyi atatu alawula a mala, akexile mu mondala ku makwinyi asambwadi a jijumendu. Mwene wazokela akwa Izalayele mu dinake dya mivu. 15 Mukusuka-ku, Abadoni mon’a Hilele o mukwa Pilatone wafu, ya a mufundila ku Pilatone mu ixi ya Efalayíme ku mulundu wa akwa Amaleke.

13 O akwa Izalayele avutuka dingi mu kubhanga ima yayibhila Jihova. Jihova anga wa abhakula bhu maku a akwa Fidíxa mu makwinyi awana a mivu.

2 Mu thembu yenyoyo, kwakexile diyala mukwa Zola, watokalele kumwiji wa akwa Dane, dijina dyê Manowa. O muhatu wê wexile mbaku, kexile muvwala. 3 Sayi kizuwa o anju ya Jihova yamoneka kwa muhatu, yu wa mwambela: “Sumbala eye kwamuvwala, maji wanda kwimita, wanda vwala mon’a diyala. 4 Dilange phala kunwe vinyu mba uhôlwa wengi. Kana kudya kima kya kasana. 5 Eye wanda kwimita, wanda vwala mon’a diyala, katokala ku mubhuta o mútwe mukonda o mona wanda kala nazilé ya Nzambi tunde mu mala. Mwéne wanda bhulula akwa Izalayele bhu maku akwa Fidíxa.”

6 Mukusuluka, o muhatu wayi mutangela mwadi wê, wixi: “Sayi diyala dya Nzambi yakidi weza muzwela n’eme, o pholo yê ikwatesa wôma, yedi kala anju ya Nzambi yakidi. Ki nga mwibhwidisa se mwene mukwahi, mwene we kangitangela o dijina dyê. 7 Maji mwene wa ngambela, wixi: ‘Wanda kwimita, wanda vwala mon’a diyala. Kana kunwa vinyu mba uhôlwa wengi, kana kudya kima kyakasana. Mukonda o mona wanda kala nazilé ya Nzambi tunde mu mala kate ku ufwilu wê.’”

8 Manowa wadyondela Jihova, wixi: “Ngiloloke Jihova! Ngakudyondo, tumikisa dingi o diyala dya Nzambi yakidi di watumikisa. Eze mutulonga se ihi itwatokala o kubhanga ni mona utwanda muvwala.” 9 Kyenyiki, o Nzambi yakidi wevu Manowa. O anju ya Nzambi yakidi anga iza dingi kyoso o muhatu kyaxikamene mu mukáwu. O mwadi wê Manowa kexile-nê kumoxi. 10 O muhatu wayi ni kulenga mutangela mwadi wê, wixi: “Talesa, o diyala dyejile muveji iná, weza dingi.”

11 Mukusuluka, Manowa wabalumuka yu wayi kumoxi ni muhat’wê. Kyabhixila bhwexile o diyala, Manowa webhwidisa: “Éye wazwelele ni muhat‘wami?” Mwene wa mutambwijila: “Xe, eme mwene.” 12 Manowa wambe, wixi: “Kibhite kala ki wazwela! Kyebhi ki twatokala kusasa o mona ni ihi yanda bhanga mwene?” 13 O anju ya Jihova yambela Manowa, ixi: “O muhat’wé watokala kubhanga yoso i nga mutangela. 14 Mwene katokala kudya kima kitunda ku muxi wa muvidi, katokala kunwa vinyu mba uhôlwa wengi. Katokala we kudya kima kyakasana, watokala kubhanga o ima yoso i nga mutumu.”

15 Manowa wambela o anju ya Jihova, wixi: “Ngakudyondo, kana kuya hanji. Twanda kulambela kahombo.” 16 O anju ya Jihova yambela Manowa: “Né mwene se ngixala, kinganda tena kudya o kudya ku wanda ngilambela. Maji se wamesena kubhana sata ya kwoha kwa Jihova, utena kukibhanga.” Manowa kejidile kwila o yó wexile anju ya Jihova. 17 Manowa wambela o anju ya Jihova, wixi: “Dijina dyé nanyi, phala tu kujingise kyoso kyanda dikumbidila o izwelu yé?” 18 Maji o anju ya Jihova yambe: “Mukonda dyahi wamesena kwijiya o dijina dyami, se dyene dikôla?”

19 Manowa wakwata o kahombo ni sata ya jimbutu, yu wa ibhakula kwa Jihova ku thandu a ditadi. Kyoso Manowa ni muhat’wê kyexile mutala, o anju yabhange kima kya madiwanu. 20 Kyoso o mulengu wa tubhya wexile mu kalatódyu wexile mubanda ku dyulu, Manowa ni muhat’wê amono o anju ya Jihova kubanda ku dyulu bhukaxi ka mulengu wa tubhya wexile mu kalatódyu. Mu kithangana kyenyokyo, ene afukama ni pholo bhoxi. 21 O anju ya Jihova ki itukulukila dingi Manowa ni muhat’wê. Kyenyiki, Manowa watongoloka kwila yó wexile mwene anju ya Jihova. 22 Manowa wambela o muhat’wê, wixi: “Mukidi, etu twanda fwa, mukonda twamono Nzambi.” 23 Maji o muhatu wa mwambela, wixi: “Se Jihova wamesenene kutujibha, keji xikina o sata yetu ya kwoha ni sata yetu ya jimbutu. Keji tulondekesa we o ima yoso yiyi ni kutwambela o ima yoso itwevu.”

24 Ku pholo dya kwenda, o muhatu wavwala mona dyala, wamuluku o dijina dya Sasawu. O kamona wexile mukula, Jihova anga uya ni ku mubesowala. 25 Mukubhita thembu, o nzumbi ikôla ya Jihova yeza ku thandu dyê, kyoso mwene kyakexile ku Mahane-Dani, bhukaxi ka Zola ni Xitaholi.

14 Sasawu wakulumuka ku Timinate, mwene wamono-ku muhatu mukwa Fidíxa. 2 Kyenyiki, wavutuka kubhata yu wambela manya ni tat’ê, wixi: “Ku Timinate ngamono-ku muhatu mukwa Fidíxa nga muwabhela kyavulu. Ngamesena kwila mu mubhenga,* n’a kale muhat’wami.” 3 Maji, tat’ê ni mam’ê a mwambela, exi: “O kwila kutena kusota muhatu mwaxaxi ka jiphange jetu ni ku mundu wetu? Watokala mwene kusota muhatu mwaxaxi ka akwa Fidíxa akambe ku asaya?” Maji Sasawu watambwijila tat’ê, wixi: “Mubhengyenu mukonda mwene o muhatu watokala phala eme.”* 4 O tat’ê ni mam’ê kejidile kwila Jihova mwene wexile mubhanga o ima yiyi. Mukonda Mwene wexile musota ndunge phala kutolola akwa Fidíxa, kuma o akwa Fidíxa ene exile mutumina akwa Izalayele mu izuwa yenyoyo.

5 Sasawu wakulumuka ku Timinate kumoxi ni jitata jê. Kyoso kyabhixila ku mixi ya mividi ku Timinate, wadisange ni hoji yakexile muzuma. 6 Kyenyiki, Jihova wa mubhana kutena bhukaxi ka nzumbi yê ikôla. Ni maku ahatu, mwene watandula o hoji mu luyadi kala wa mutandula kahombo. Maji mwene katangela o maka yá ku jitata jê. 7 Mukusuluka, Sasawu wakulumuka ku Timinate, yu wadizwelesa ni muhatu. Mwene wexile hanji o muhatu wa wabhele ku mesu mê.

8 Ku pholo dya kwenda, kyoso mwene kyexile muvutuka kya kubhata mu kwambata o muhatu, wa bhambuka phala kutala o hoji ya jibhile. Ku ifuba ya hoji, wasange-ku ndumba ya jinyuki ni wiki. 9 Mwene wakatula o wiki ni maku yu wa udi kyoso kyexile mukwenda. Kyabhixila bhwexile o jitata jê, wa abhana we n’adi. Maji ka atangela kwila wakatwile o wiki mu ifuba ya hoji.

10 Sasawu ni Tat’ê akulumuka kate bhwexile o muhatu. Sasawu anga ubhana fesa yadikota mukonda kiki kyene kyexile o kifwa kya minzangala ya mala. 11 Kyoso o athu kya a amono, ene abheka makwinyi atatu a mayala phala ku mukwatekesa. 12 Kyenyiki, Sasawu wa ambela: “Ngamidyondo, nganda mitela sabhu. Se mu sambwadi dya izuwa mu ngilombolola o sabhu, nganda mibhana makwinyi atatu a izwatu ya linyu ni makwinyi atatu a izwatu yamukwa. 13 Maji se mulembwa kulombolola o sabhu, mwanda ngibhana makwinyi atatu a izwatu ya linyu ni makwinyi atatu a izwatu yamukwa.” Ene amwambela, exi: “Tutangele o sabhu, twamesena ku ivwa.” 14 Mwene wambe wixi:

“Moxi dya mukwa kudya, mwatundu kudya.

O moxi dya mukwa nguzu, mwatundu kima kyatowala.”

Mu izuwa itatu ene alembwa ku ilombolola. 15 Mu kizuwa kya kawana ambela o muhatu wa Sasawu, exi: “Ndé u nganale mwadi wê, phala utubhane o dilombolwelu dya sabhu. Se kukibhange, eye ni dibhata dyoso dya tat’enu twanda myoha ni tubhya. Mbe mwa twixana bhabha phala ni muxale ni jimbote jetu?” 16 Kyenyiki, o muhatu wa Sasawu wadidi bhu pholo yê, yu wa mwambela: “Eye nange wa ngizembe! Eye kiwangizolo. Eye wate sabhu ku mundu wami, maji kwangitangela o dilombolwelu.” Sasawu wa mutambwijila, wixi: “Eme kingazwela o dilombolwelu né ngo ku jitata jami. Mukonda dyahi ngeji kutangela?” 17 Mu kithangana kyoso kya fesa ya sambwadi dya izuwa, mwene wasuluka ni kudila bhu pholo yê. Mu kubhixila mu kizuwa kya kasambwadi, Sasawu wa mulombolola o sabhu, mukonda mwene wa mujijidika. Mukusuluka, o muhatu wayi mutangela o dilombolwelu ku mundu wê. 18 Kyenyiki, mu kizuwa kya kasambwadi ande dya dikumbi kuboba,* o mayala a mbanza amutangela:

“Ihi yatowala dingi o wiki ndenge?

Ihi yabeta kukala ni nguzu o hoji ndenge?”

Mwene wa atambwijila, wixi:

“Se muhat’wami ka mikwatekesele,*

Kimwejitena ku ngilombolwela o sabhu.”

19 Kyenyiki, o nzumbi ya Jihova ya mubhana kutena. Mwene wayi kate ku Axikilone, wajibha-ku makwinyi atatu a mayala. Wakwata o izwatu yâ yu wa ibhana ku mayala atambwijila o sabhu yê. Mwene wexile ni njinda yavulu kyoso kyavutuka kubhata dya tat’ê.

20 Mukusuluka, o muhatu wa Sasawu a mubhana ku mukwatekexi umoxi wa fesa, yó wayile mu muxinjikila.

15 Mukubhita thembu, mu izuwa ya kubhongolola o tiliku, Sasawu wayi mukunda muhat’wê yu wambata hombo. Kyabhixila kwenyoko, mwene wambe: “Ngamesena kukala ni muhat’wami mu xilu.” Maji o tata ya muhat’wê kamwehela kubokona. 2 O tata ya muhatu wê wa mwambela, wixi: “Ngabanzele kwila wa muzembe, mukiki-phe nga mubhana ku mukwatekexi wé wa fesa, wa muxinjikila. O ndeng’yê kabeta kota mu kuwabha mwene ndenge? Ngakudyondo, kala ni mwene.” 3 Mukyenyiki, Sasawu wa ambela, wixi: “Muveji yiyi o akwa Fidíxa kanda tena ku ngitatela mu kima kyayibha ki nganda kwabhanga.”

4 Kyenyiki, Sasawu wakwata hama jitatu ja mikenge. Mukusuluka, wakwata makongolo yu wakwata o mikenge mu iyadi-iyadi yu wa ikutu o mikila, anga utula o makongolo bhukaxi ka mikila. 5 Mukusuluka wate o tubhya ku makongolo yu weha o mikenge mu mabhya a jimbutu ja akwa Fidíxa. Mwene woha o ima yoso, kikale o ita ya jimbutu ni jimbutu ka jibhongolwele luwa, ni mividi ni midiva.

6 Akwa Fidíxa ebhwidisa: “Nanyi wabhange o kima kiki?” Ene a atambwijila exi: “Sasawu o holome ya mukwa Timinate, mukonda mwene wakwata o muhatu wa Sasawu yu wamubhana ku mukwatekexi wê wa fesa, wayile mu muxinjikila.” Mukonda dya kiki, akwa Fidíxa abande, ya até mu tubhya o muhatu ni tat’ê. 7 Sasawu wa ambela, wixi: “Se kyene ki mwabhangi-ki, eme kinganda nyoha kate ki ngi mivutwila o phonzo.” 8 Kyenyiki wa ajibha umoxi-umoxi, wajibha athu avulu. Mukusuluka, wakulumuka yu wadisweka ku ndanji ya Etamu.

9 O akwa Fidíxa abande ya akexile mu Judá, ayi kate ku Leyí. 10 O mayala akwa Judá a ebhwidisa, exi: “Mukonda dyahi mweza mubhânga n’etu?” O akwa Fidíxa atambwijila, exi: “Tweza mukuta Sasawu, phala ku mubhanga kala kya tubhange mwene.” 11 Mukyenyiki, midi jitatu ja mayala akwa Judá atuluka kate ku ndanji ya Etamu, ya ambela Sasawu: “Eye kwejiya kwila akwa Fidíxa ene a mu tutumina? Mukiki-phe, mukonda dyahi wabhange o ima yiyi?” Mwene wa atambwijila, wixi: “Eme nga avutwila o ima ya ngibhange.” 12 Ene anga amwambela, exi: “Tweza mu kukuta phala ku kubhakula bhu maku a akwa Fidíxa.” Kyenyiki, Sasawu wa atambwijila, wixi: “Ngikanenyenu kwila, kimwanda ngikwama.” 13 Ene a mwambela, exi: “Kana, kitwanda kujibha, twanda kukuta ngo ni ku kubhakula kwa ene.”

Mukiki, a mukutu ni jingoji jiyadi ja ubhe, ya a mubhangesa kutunda bhu ndanji bhwa diswekele. 14 Kyoso kyabhixila ku Leyí, akwa Fidíxa adikola ni kisangusangu kyoso mu ku mumona. O nzumbi ya Jihova ya mubhana kutena, o jingoji jamukutile naju mu maku jabatuka kala ajite mu tubhya, anga jibwa bhoxi. 15 Mwene wasange kifuba kya lunganzwanzwa lwa jumendu kilukukuta luwa, wa lukatula, yu wajibha nayu midi ya mayala. 16 Mukusuluka, Sasawu wambe:

“Ni lunganzwanza lumoxi lwa jumendu ngajibha ndumba ya jinguma!

Ni lunganzwanza lumoxi lwa jumendu ngajibha midi ya mayala.”

17 Kyoso kyazubha o kuzwela kiki, watexi o lunganzwanza. O kididi kyokyo anga ukiluka o dijina dya Lamate-Leyí.* 18 Mukusuluka, wexile ni dinyota dyavulu yu wasambe kwa Jihova mu kwamba: “Eye wabhangesa o selevende yé kutolola o jinguma joso jiji. O kwila wanda ngehela mwene kufwa ni dinyota ni kubwa bhu maku a athu akambe ku asaya?” 19 Nzambi wabhangesa kutunda menya ku dikungu dyexile ku Leyí. Kyoso Sasawu kyanu, o nguzu yavutuka mu mukutu, mwene anga uswina dingi. Mukonda dyakiki, o kididi kyokyo wakiluku o dijina dya Ene-Hakole.* Kyene kyala ku Leyí kate mu izuwa yalelu.

20 Sasawu wazokela Izalayele mu makwinyi ayadi a mivu, kyoso akwa Fidíxa kyexile mutumina o ixi.

16 Sayi kizuwa Sasawu wayi ku Ngaza, wasange-ku muhatu kidyanzunga, yu wabokona mu dibhata dyê. 2 Ambela akwa Ngaza, exi: “Sasawu wala bhabha.” Kyenyiki, amubatamena o usuku woso bhu mwelu wa mbanza. Ene adixibha usuku woso, kuma akexile mu banza: “Kyoso kikwanda kya, twanda mujibha.”

3 Kyenyiki, Sasawu wazeka kwenyoko, kate mu kaxi ka usuku. Mukusuluka, wabalumuka mukaxi ka usuku, wakwata o mabhitu a mbanza, wa avuza ni jipiladi jiyadi ja kwatele o dibhitu. Wa ate mu kisuxi, yu wa ambata kate kuthandu dya mulundu wakexile ku Hebolone.

4 Kyabhiti o ima yiyi, mwene weza mu kuwabhela muhatu watungile mu honga ya Soleke, amwixana Dalila. 5 Kyenyiki, o jinguvulu ja akwa Fidíxa ayi kwa Dalila, ya a mwambela, exi: “Sota kunganala* Sasawu phala wijiye kwebhi kwa mutunda o nguzu yê, ni kyebhi kitutena ku mukwata, ni ku mukuta ni ku mutolola. Se ubhanga kiki, kala muthu mudyetu wanda kubhana midi ni hama ya mabele ya phalata.

6 Ku pholo dya kwenda, Dalila wambela Sasawu, wixi: “Ngakudyondo, ngitangele kwebhi kwamutunda o nguzu yé yoso ni ihi yatena ku kukuta nayu phala ku kutolola.” 7 Sasawu wa mutangela: “Se angikuta ni sambwadi dya jingoji ja mifula ki jakukuta luwa, kinganda kala ni nguzu, nganda soka ngo ni muthu woso-woso. 8 Kyenyiki, o jinguvulu ja akwa Fidíxa amubhekela sambwadi dya jingoji ja ubhe ja mifula, ki jakukuta luwa. Mwene anga umukuta naju. 9 O mayala akwa Fidíxa amubatamena mu xilu. O muhatu wê anga udikola, wixi: “Akwa Fidíxa ala bhabha, Sasawu.” Kyenyiki, mwene wabatula o jingoji sé kubhanga nguzu yavulu, kala kibatuka o ngoji ya linyu yote mu tubhya. Mukiki, ene katena kwijiya kwebhi kwexile mutunda o nguzu yê.

10 Kyenyiki, Dalila wambela Sasawu, wixi: “Eye wa nginganala,* wa ngitangela makutu! Kindala, ngakudyondo, ngitangele ihi yatena o kubhanga phala ku kukuta.” 11 Kyenyiki, mwene wa mwambela: “Se mungikuta ni jingoji ja ubhe, kakutu naju luwa kima, kinganda kala ni nguzu mu mukutu. Nganda sokela ni muthu woso-woso.” 12 Kyenyiki, Dalila wakwata o jingoji ja ubhe, yu wamukutu. Anga udikola: “Akwa Fidíxa ala bhabha, Sasawu!” (O mayala amubatamene kya mu xilu.) Mwene wabatula o jingoji jexile mu maku, kala jidinya.

13 Ku pholo dya kwenda, Dalila wambela dingi Sasawu, wixi: “Kate kindala eye wa nginganala, wa ngitangela makutu. Ngitangele, ihi yatokala kubhanga phala ku kukuta.” Mwene wa mutambwijila, wixi: “Ukwata sambwadi dya jingindu jami mu mútwe, anga ujikuta ni jidinya ja kutunga naju.” 14 Kyenyiki, mwene wakwata o phaphu, yu wa ite mu jingindu. Anga udikola: “Akwa Fidíxa ala bhabha, Sasawu!” Mwene wabalumuka ku kilu, wakatula o phaphu ya mutele mu jingindu, yu wabatula o jidinya.

15 Kyenyiki Dalila wa mwambela, wixi: “Kyebhi ki utena kuzwela kwila wangizolo, se ki wa mu ngitangela o ima ya kukala ku muxima? Eye wa nginganala mulutatu, kungitangela kwebhi kwamutunda o nguzu yé yoso yiyi. 16 Kuma izuwa yoso wexile mu mutatesa ni ku mu jijidika, kya mukumine kya kyavulu, kexile mutena dingi. 17 Mukusuka-ku, mwene wa mutangela ya mukexile ku muxima, wixi: “O ndemba yami, nuka a ibhutile, mukonda ngi nazile ya Nzambi tunde kya ngivwala.* Se o ndemba yami a ibhuta, kinganda kala ni nguzu. Nganda zoza, nganda sokela ni athu oso.”

18 Kyoso Dalila kyamono kwila, wa mutangela yoso yexile ku muxima, watumu kwixana o jinguvulu ja akwa Fidíxa ni lusolo, mu kwamba: “Zenu, mukonda muveji yiyi, mwene wangitangela yamukala ku muxima.” Kyenyiki, o jinguvulu ja akwa Fidíxa ayi muzwela-nê, ya ambata o kitadi. 19 Mwene wa muzekesa ku jiphuna jê. Mukusuluka, Dalila wexana diyala phala kumubatula o sambwadi dya jingindu ku mútwe. Kyenyiki, mwene watenene kya kubhanga yoso ya mesenene ni mwene, kuma o nguzu yexile nayu, yakexile mubhwa mu mukutu. 20 Kyenyiki, o muthu wadikola: “Sasawu, akwa Fidíxa ala bhabha!” Mwene wabalumuka ku kilu, yu wambe: “Nganda ditunda kyambote kala ki ngene muditunda kya muveji jamukwa ni kubhulula o mwenyu wami.” Mwene-phe kejidile kwila Jihova wamuxisa. 21 Kyenyiki, o akwa Fidíxa amukwata, ya amukubula o mesu. Mukusuluka, amwambata ku lwiji ya Ngaza, amukutu ni jingoji ja ngondo, anga ukituka muzuki wa jimbutu mu kaleya. 22 Mukubhita thembu, o ndemba yamateka dingi kukula.

23 O jinguvulu ja akwa Fidíxa adibhongolola phala kubhana sata yadikota kwa nzambi yâ Dangoni, ni kubhana fesa, kuma exile muzwela: “O nzambi yetu watubhakwila Sasawu nguma yetu, bhu maku metu!” 24 Kyoso o mundu kya mumono, aximana nzambi yâ, mukwamba: “O nzambi yetu wabhakula o nguma yetu, bhu maku metu. Yó wexile mubwikisa o ixi yetu, ni kujibha athu avulu ku mundu wetu.”

25 Kuma ene asangulukile kyavulu, ambe: “Exanenu Sasawu ni tu mutobhese.” Kyenyiki, exana Sasawu mu kaleya phala ku mutobhesa. Amwimanesa bhukaxi ka jiphiladi jiyadi. 26 Mukusuluka, Sasawu wambela o munzangala wa mukwatele bhu maku, wixi: “Ngehele ngikwate o jiphiladi jiyadi jifikidila o inzo, phala ngixamenene-ku.” 27 (Mu kithangana kyenyokyo, o inzo yezalele ni mayala ni ahatu. O jinguvulu joso ja akwa Fidíxa, kwene kwexile. O kutala dya inzo kwexile midi jitatu, ja mayala ni ahatu, exile mutala kyoso kyexile mutobhesa Sasawu.)

28 Sasawu wadyondela Jihova, wixi: “Jihova eye u Ngana, Suke-ku, ngakudyondo, ngilembalale, ngibhane ngo dingi nguzu mu lumoxi, ngakudyondo Ngana Nzambi. Ngehele kuvutwila phonzo ku akwa Fidíxa mukonda dya dyesu dyami dimoxi.

29 Mukusuluka, Sasawu waxamenena ku jiphiladi jiyadi, jexile mufikidila o sabhalalu. Philadi imoxi wa ikwata ni lukwaku lwa kadilu, o philadi yamukwa ni lukwaku lwa kyasu. 30 Sasawu wadikola, wixi: “Ngifwe kumoxi ni akwa Fidíxa. Mukusuluka, mwene walundula o jiphiladi ni nguzu yoso yexile nayu, o sabhalalu anga ilundumuka ku thandu a jinguvulu ni oso exile kwenyoko. Kyenyiki, mukufwa mwene wajibha dingi athu, kyoso kyexile ku mwenyu ndenge.

31 Ku pholo dya kwenda, o jiphange jê ni mwiji woso wa tat’ê, a kulumuka phala kuya mutakana o kimbi kyê. Akyambata, ya akifundu, bhukaxi ka Zola ni Xitaholi, bhu mbila ya tat’ê Manowa. Sasawu wazokela Izalayele mu makwinyi ayadi a mivu.

17 Sayi diyala watungile ku milundu ya Efalayíme, amwixanene Mika. 2 Mwene wambela manyâ, wixi: “O midi ni hama a mabele a phalata a kunyana, u ngakwívu o kuloka, éme nga akatula.” Kyenyiki manyâ wa mwambela, wixi: “Jihova a kubesowale mon’ami.” 3 Kyenyiki, mwene wavutwila o midi ni hama a mabele a phalata kwa manyâ, yu wambe: “Nganda bhakula o phalata kwa Jihova sé kufula. Kindala ngi kuvutwila o phalata.”

4 Kyoso mwene kyavutula o kitadi kwa manyâ, manyâ wakwata hama jiyadi ja mabele a phalata, yu wajibhana ku mukwa kubhanga o iteka. Mwene wabhange iteka iyadi, anga a itula mu inzo ya Mika. 5 O diyala didi Mika, wakexile ni inzo, mwakexile mubhezela-mu o jinzambi ja iteka. Mwene wabhange efode, ni iteka ya jinzambi jamukwa.* Ku twana twê, wasolo-bho mona umoxi phala ku musidivila kala mukunji. 6 Mu thembu yenyoyo, mu Izalayele kimwexile sobha. Kala muthu wexile mubhanga o kima kyafwama ku mesu mê.*

7 Sayi munzangala mukwa Beleme ya Judá, watokalele ku mwiji wa Judá. Mwene wexile Levita, watungile kya kwenyoko thembu. 8 O munzangala watundu mu mbanza ya Beleme ya Judá mu kusota kididi phala kutunga. Kyoso kyayi, wabhixila mu inzo ya Mika, ku milundu ya Efalayíme. 9 Mika wa mwibhwidisa, wixi: “wamutunda kwebhi? Mwene watambwijila, wixi: “Eme ngi Levita ya Beleme ku Judá. Ngamusota kididi phala kutunga-mu.” 10 Mukusuluka, Mika wa mwambela, wixi: “Kala n’eme, ngisidivile kala tata yami,* ni mukunji. Nganda kufuta dikwinyi dya mabele a phalata ku muvu ni ku kubhana izwatu ni kudya.” Kyenyiki, o Levita wabokona monzo ya Mika. 11 Mukiki, o mukwa Levi waxikina kukala ni Mika. Mwene anga ukituka kala mon’a Mika. 12 Mika wasolo we o munzangala mukwa Levi phala kusidivila kala mukunji. Kyenyiki mwene utunga mu inzo ya Mika. 13 Mika wambe, wixi: “Kindala ngejiya kwila Jihova wanda ngitalatala kyambote, kuma o mukwa Levi wakituka mukunji wami.”

18 Mu izuwa yenyoyo, mu Izalayele kimwexile sobha. O mwiji wa akwa Dane exile musota kididi phala kutunga-mu mukonda, kate mu kithangana kyenyokyo ene katambwile undundu mwaxaxi ka miji ya akwa Izalayele.

2 O akwa Dane asolo mayala atanu atokala ku mwiji wâ, mayala aswina, akwa Zola ni Xitaholi, ya a atumikisa phala kulonda o ixi. A ambela, exi: “Ndenu mulonde o ixi.” Kyoso kyabhixila ku milundu ya Efalayíme, mu inzo ya Mika, azeka mwenyomo. 3 Kyoso kyazukama mu inzo ya Mika, evu o dízwi* dya munzangala mukwa Levi. Mukyenyiki, ayi kwa mwene ya a mwibhwidisa: “Nanyi wakubheka bhabha? Ihi i wa mubhanga mu kididi kiki? Mukonda dyahi wala bhabha?” 4 Mwene wa atambwijila, wixi: “O Mika wa ngibhange kiki ni kiki. Mwene wa ngisolo phala kumusidivila kala mukunji.” 5 Mukusuluka a mwambela, exi: “Twakudyondo, ebhwidisa Nzambi se twanda ditunda kyambote mu njila itwamubhanga.” 6 O mukunji wa atambwijila, wixi: “Ndenu ni kutululuka, Jihova wanda mi kwatekesa mu njila yiyi i mwa mubhanga.”

7 Kyenyiki, o kitanu kya mayala ayi, ya abhixila ku Layíxi. Ene amono kwila o mundu watungile kwenyoko kabhindamene o kikwatekesu kya kifuxi kyengi, kala o akwa Sidónya. Ene atungile ni kutululuka. Mu ixi yenyoyo, kimwexile athu akexile mu abhinjika, exile dikanga dya akwa Sidónya, ene kexile mudibhana ni ifuxi yamukwa.

8 Kyoso ene kyavutuka ku jiphange jâ ku Zola ni ku Xitaholi, o jiphange jâ a ebhwidisa, exi: “Kyebhi kyende o ima!” 9 Ene a atambwijila, exi: “Tuye mubhânga nawu, mukonda twamono kwila o ixi yawabha kyavulu. Mukonda dyahi enu mwala ni hele? Kimulaleke kuya mutambula o ixi. 10 Kyoso kimwanda bhixila kwenyoko, mwanda sanga mundu ki wa thandanganya ni kima, ni ixi yadikota. Nzambi wabhakula bhu maku menu, ixi yala ni ima yoso i mwa bhindamena.

11 Kyenyiki, hama asamanu a mayala a mwiji wa akwa Dane, adisokejeka phala o ita, atundu ku Zola ni ku Xitaholi. 12 Ene abande anga emana bhwa zukama ni Kidyate-Jadimi, ku Judá. Mukonda dyakiki, o kididi kyenyokyo kyala ku mbandu kufwila o dikumbi ku Kidyate-Jadimi, akixana Mahane-Dani,* kate mu izuwa yalelu. 13 Kyatundu kwenyoko, ayi ku milundu ya Efalayíme, anga abhixila mu inzo ya Mika.

14 O mayala atanu alondele o ixi ya Layíxi, ambela o jiphange jâ, exi: “Enu mwejidile kwila mu inzo yiyi mwala éfodi ni iteka* itatu? Banzenu kyambote mu yoso imwanda bhanga.” 15 Emana kwenyoko, ya ayi kudibhata dya munzangala mukwa Levi, mu inzo ya Mika, anga a mwibhwidisa kyebhi kyala mwene. 16 Maji o hama asamanu a mayala akwa Dane adisokejekele phala o ita, emana bhu mwelu wa dibhitu. 17 O mayala atanu alondele o ixi, abokona phala kukatula o iteka itatu ni efodi. (O mukunji wexile bhu mwelu wa dibhitu dya mbanza kumoxi ni hama asamanu a mayala, adisokejekele phala o ita.) 18 Ene abokona mu inzo ya Mika, akatula o iteka ni éfodi. O mukunji wa ebhwidisa, wixi: “Ihi i mwa mubhanga?” 19 Maji ene a mwambela, exi: “Dixibhe! Kana kuzwela kima.* Zá kumoxi n’etu, ukale u tat’etu* ni mukunji wetu. Ihi yabeta-kota? Kukala mukunji phala o dibhata dya muthu umoxi ngó, inga kukala mukunji phala mwiji wadikota mu Izalayele? 20 O mukunji wa kiwabhela. Mwene wakwata o iteka ni éfodi, yu wayi kumoxi ni ene.

21 Mukyenyiki, ene amateka o njila yâ, ya atula o an’a ndenge, o ibhaku, ni ima yâ ya valolo ku pholo dyâ. 22 Kyoso akwa Dane kyakexile kya dikanga dya inzo ya Mika, o mayala atungile bhwa zukamene o inzo ya Mika adibhongolola phala ku akayela, ya a asange. 23 Kyoso kya handekela akwa Dane, ene avutuka ya ebhwidisa Mika: “Ihi yamubhita n’eye? Mukonda dyahi wabhongolola o athu ya?” 24 Mwene wa atambwijila: “Enu mwakatula o jinzambi ji ngabhange, mwambata we o mukunji wami. Ihi i ngasubhuka nayu? Kyenyiki-phe, kyebhi ki mu ngibhwidisa, se ihi yamubhita n’eme? 25 Akwa Dane amutambwijila, exi: “Kana kuzwela kiki n’etu. Mukonda sayi mayala athathamana mukaxi ketu, atena ku kujibha ni kujibha yó atokala ku dibhata dyê.” 26 Kyenyiki, o akwa Dane, asuluka ni kwenda o njila yâ. Mika mukumona kwila, ene abetele kota mu nguzu mwene ndenge, wavutuka kubhata dyê.

27 Kyoso akwa Dane kyazubha kukatula o ima yabhangele Mika, ya amutambula o mukunji wê, ayi ku Layíxi. O akwa Layíxi, atungile ni kutululuka, ka thandanganyele ni kima. Akwa Dane ajibha o athu atungile mwenyomo ni xibhata, ya ate túbhya mu mbanza. 28 Kibhwexile muthu weji bhulula o mbanza, mukonda yene yakexile dikanga dya akwa Sidónya. Ene we kakexile mudibhana ni ifuxi yamukwa. O mbanza yakexile mu honga yatokalele ku Bete-Lehobo. Mukusuluka, akwa Dane atungulula o mbanza, ya atungu mwenyomo. 29 O mbanza a iluku o dijina dya Dane, o dijina dya tata yâ, Dane mon’â Izalayele. Maji m’ukulu o dijina dya mbanza dyexile Layíxi. 30 Kyabhiti o ima yiyi, akwa Dane abhange kiteka phala ene. O Jonatá mon’a Ngelexone mon’a Mozé, ni twana twê, ene exile musidivila kala akunji phala o kifuxi kya Dane kate mu kizuwa kya a ambata ku ubhika. 31 Ene emika o kiteka kyabhangele Mika. Kyene kya nangenena kwenyoko, izuwa yoso kyoso o inzo ya Nzambi yakidi yakexile ku Silo.

19 Mu izuwa yenyoyo, mu Izalayele kimwexile Sobha. Sayi diyala mukwa Levi, watungile ku maxokololo a milundu ya Efalayíme, wasakana muhatu mukwa Beleme ya Judá. 2 Maji o muhat’wê wate phanda, mwene yu wa mwehela kuvutuka kubhata dya tat’ê ku Beleme. O muhatu wakexile kwenyoko mu mbeji jiwana. 3 O diyala wamukayela phala ku mubhinga n’a vutuke kubhata. Mwene wambata o mukwatekexi wê ni jumendu jiyadi. Kyabhixila, o muhatu wa mutambulula kubhata dya tat’ê. Kyoso o tata ya muhatu kya mumono, wasanguluka mu kudisanga-nê. 4 Kyenyiki, o ukowakime, o tata ya muhatu, wa mubhingi phala kukala kwenyoko mu izuwa itatu. Ene anga adya, anwa, mwene uzeka kwenyoko izuwa itatu.

5 Mu kizuwa kya kawana, kyoso kyabalumuka mukamene kaselu phala kwenda o njila, o tata ya muhatu wambela o holome, wixi: “Dyenu kama phala mukale ni nguzu,* ni muye kiwa.” 6 Kyenyiki, kiyadi kyâ axikama, adi, ya anu kumoxi. O tata ya muhatu wambela holom’yê, wixi: “Zeka bhabha, u sangulukise o muxima wé.” 7 Kyoso o diyala kyabalumuka phala kuya kya, o ukowakime wa mudyondela phala kuxala. Mukyenyiki, mwene wazeka dingi kwenyoko.

8 Mu kizuwa kya katanu, kyoso mwene kyabalumuka mukamene kaselu phala kwenda njila, o tata ya muhatu wa mwambela: “Ngakudyondo! Dya kama phala ukale ni nguzu.” Mukyenyiki, kiyadi kya akala kwenyoko, anga asuluka ni kudya kate mu ngoloxi. 9 Kyoso o diyala kyabalumuka mu kamene phala kuya kya ni muhat’wê ni mukwatekexi wê, o ukowê, o tata ya muhatu, wa mwambela, wixi: “Talesa, kwa muvunda kya, ngakudyondo, zeka o usuku wenyú, o dikumbi dya boba kya. Zeka dingi o usuku wenyú, u sangulukise o muxima wê. Mungu mukamene, mutena kubalumuka selu, ni kwenda o njila ya kuvutuka kubhata* dyenu. 10 Maji o diyala kamesenene kuzeka dingi kwenyoko. Kyenyiki, wabalumuka, wende o njila kate ku Jebuze, kifwa Jeluzaleme. Mwene wambatele o jijumendu jê jiyadi jambatele o mabunda, wakexile ni muhat’wê ni mukwatekexi wê.

11 Kyoso kyazukamene mu mbanza ya Jebuze, o dikumbi dyexile muboba kya. Kyenyiki, o mukwatekexi webhwidisa ngana yê, wixi: “O kwila tutena kwimana hanji mu mbanza yiyi ya akwa Jebuze ni kuzeka kuku? 12 Maji o ngana yê wa mutambwijila, wixi: “Kitutokala kwimana mu mbanza yangene, mukonda o mundu watungu bhabha ki akwa Izalayele. Tusuluke kate ku Ngibeya. 13 Mukusuluka, mwene wambela o mukwatekexi wê, wixi: “Tubhixile kate ku Ngibeya, mba ku Lama. Mu ididi yiyi, twanda sola-mu kididi kimoxi phala tuzeke-mu.” 14 Kyenyiki, asuluka ni kwenda, kyoso kyabhixila bhwa zukama ni mbanza ya Ngibeya ya Bejamí, o dikumbi dyakexile muboba kya.

15 Mukyenyiki, abhixila ku Ngibeya, ya abokona mu mbanza phala kuzeka-mu. Kyabokona mu mbanza, axikama bhu kididi mubhita athu avulu, maji seku muthu wa atambulula phala kwa azalela kubhata dyê. 16 Mukusuka-ku, mu usuku kweza mwadyakime wakuka kya, wexile mutunda mukalakala mu dibhya dyê. Mwene wexile mukwa Efalayíme, maji mu kithangana kyenyokyo, watungile ku Ngibeya. Mukidi, o athu atungile mu mbanza ya Ngibeya exile akwa Bejamí. 17 Kyoso o mwadyakime kyamono o musonyi bhu kididi mubhita athu avulu, wa mwibhwidisa: “Eye wa mutunda kwebhi, wamuya kwebhi?” 18 Mwene watambwijila: “Twa mutunda ku Beleme ya Judá, etu twamuya ku maxokololo a milundu ya Efalayíme, ngatungu kwenyoko, éme nga muvutuka ku inzo ya Jihova,* maji seku muthu wa ngitambulula mu inzo yê. 19 Twala ni yangu ni kudya kwasoko phala o jijumendu jetu, twala we ni mbolo ni vinyu phal’eme, phala o muhatu ni mukwatekexi wetu. Kikutukambe kima.” 20 Kyenyiki, o mwadyakime wa mwambela wixi: “O kutululuka kukale n’eye! Nganda kubhana yoso i wabhindamena. Maji kana kuzeka bhabha, bhu kididi mubhita athu avulu.” 21 Kyenyiki, mwene wa ambata mu inzo yê, yu wabhana kudya ku jijumendu. Mukusuluka, asukula o inama yâ, adya anga kunwa.

22 Kyoso ene kya sangulukile, kweza mayala ayibha akondoloka o inzo, anga amateka kulundula o dibhitu, ya ambela o madyakime, o mukwa dibhata, exi: “Tubhula o diyala dyeza m’onzo yé bhu kanga, phala tuzeke-nê. 23 Kyenyiki, o mukwa dibhata watundu, yu wa ambela, wixi: “Kana phange jami! Kanenu kubhanga o kima kiki kyayibha. Ngamidyondo, o diyala didi mujitu mu inzo yami. Kanenu kubhanga o kima kiki kibhekela jisonyi. 24 O mon’ami muzeletete ni muhatu wa diyala didi, ya bhabha. Ngehelenu kwabheka bhu kanga ni mubhange yoso i mwamesena. Maji kanenu kubhanga o kima kiki kibhekela jisonyi, ku diyala didi.”

25 Maji o mayala kamubhana mátwi. Kyenyiki, o diyala wexile o musonyi, wakwata ku muhat’wê yu wamwambata bhu kanga phala kwabhana-nê. Ene azeka-nê usuku woso, a mubhange ufusa kate mu makolombolo. Mu kamene, kyoso kyexile mukya, a mutumu kya kuya. 26 Mu kamenemene kaselu, o muhatu wabhixila yu wabu bhu mwelu wa inzo ya mwadyakime, bhwa kexile ngana yê. Mwene ukala kwenyoko, kate kikukya. 27 Kyoso o ngana yê kyabalumuka mu kamene, yu wajikula o dibhitu dya inzo phala kusuluka ni njila yê, wamono o muhat’wê wabu bhu mwelu wa inzo, o maku wa atandeleka bhu dibhitu. 28 Mwene wa mwambela: “Balumuka tuyetu.” Maji kamutambwijila. O diyala wa mukwata, wamute ku jumendu, yu wamwambata kate kubhata dyê.

29 Kyoso kyabhixila kubhata dyê, wakwata o phoko, wabatujula o muhat’wê mu dikwinyi ni kiyadi kya jimbandu. Anga ujitumikisa mu madyembu oso a Izalayele. 30 Oso amono o kima kiki, ambe exi: “Tunde akwa Izalayele kyatundile mu Ijitu kate mu izuwa yalelu, o kima kiki nuka kyabhitile. Xinganekenu* mu maka yá, dizwelesenu ni mututangele se ihi i twatokala o kubhanga.

20 Kyenyiki, o Izalayele yoso yatundu ku Dane ni ku Beleseba ni ku ixi ya Ngiliyade, athu oso anga adyongeka kumoxi* ku pholo ya Jihova ku Mixipa. 2 Kyenyiki, o atwameni a mundu ni miji yoso ya Izalayele amoneka ku pholo ya mundu wa Nzambi, hama jiwana ja midi a masoladi akexile ni jixibhata.

3 O akwa Bejamí eza mu kwijiya kwila akwa Izalayele abandele ku Mixipa.

Kyenyiki, o mayala akwa Izalayele ebhwidisa: “Tutangelyenu, o kima kiki kyayibha kinene, kyabhiti kyebhi?” 4 Kyenyiki, o diyala wavu o muhatu amujibha watambwijila, wixi: “Eme ngabhixila ku Ngibeya ya Bejamí kumoxi ni muhatu wami phala kubhita-ku o usuku. 5 O akwa Ngibeya* a ngilungulukila, akondoloka o inzo mu usuku. Ene amesenene ku ngijibha, maji muveji dya kubhanga kiki, abhange ufusa ku muhatu wami, mwene yu wafu. 6 Kyenyiki, ngakwata ku kimbi kya muhatu wami, ngakibatujula mu jimbandu jimbandu, eme nga jitumikisa ku madyembu a akwa Izalayele, kuma o kima kyabhange mu Izalayele kyayibha kinene, kikwatesa jisonyi. 7 Kindala-phe, enu mu mundu woso wa Izalayele, zwelenu ihi i mubanza ni mubhane kayula.”

8 O mundu woso* wadyambela mudya, exi: “Se-ku muthu wanda vutuka mu balaka yê mba ku dibhata dyê. 9 Kindala, kiki kyene kitwanda bhanga ni akwa Ngibeya: “Tutenu jisolote ni tuye mubhânga nawu. 10 Ku ifuxi yoso ya Izalayele, ku hama, tusola-ku dikwinyi dya mayala, ku midi, tusola-ku hama ya mayala, ku dikwinyi dya midi, tusola-ku midi ya mayala phala kusokejeka kudya, phala o masoladi andaya mubhânga ni akwa Ngibeya ya Bejamí. Kuma abhange kima kibhekela jisonyi mu Izalayele.” 11 Kyenyiki, o mayala oso akwa Izalayele abhange kikutu phala kuya mubhânga ni akwa Ngibeya.

12 Mukusuluka, o miji yoso ya Izalayele yatumikisa mayala ku miji yoso ya Bejamí, mukwamba: Mukonda dyahi mwaxaxi kenu mwabhiti o kima kiki kyayibha kinene? 13 Kindala, tubhakulyenu o mayala ayibha akwa Ngibeya, phala twajibhe ni tuzubhe o kuyibha mu Izalayele.” Maji akwa Bejamí aditunu kubhana o matwi ku jiphange jâ akwa Izalayele.

14 Mukusuluka, akwa Bejamí atundu mu mbanza, adibhongolola ku Ngibeya phala kubhânga ni akwa Izalayele. 15 Mu kizuwa kyenyokyo o akwa Bejamí adibhongolola mu jimbanza jâ, atenesa makwinyi ayadi ni samanu a midi a mayala akexile ni jixibhata. Kwakexile we hama sambwadi a masoladi akwa Ngibeya abetele kukala ni uhete. 16 Mu kifuxi kyenyiki hama sambwadi a masoladi akexile ni uhete, enyoso exile kakyaso. Kala muthu mudyâ, mukutakula o ditadi ni mbalafunda,* kakexile mu lweza né ngo lundemba.

17 O mayala akwa Izalayele abhongolola hama jiwana ja midi a masoladi akexile ni jixibhata, ene exile mazonda, o akambele-ko ngo akwa Bejamí. 18 Ene abande ku Betele phala kwijiya o kibanzelu kya Nzambi. O mundu wa Izalayele webhwidisa: “Nanyi wanda tukala ku pholo phala kubhânga ni akwa Bejamí?” Jihova wa atambwijila, wixi: “Akwa Judá ene anda kala ku pholo.”

19 Mu kamene kaselu akwa Izalayele abalumuka, ya ayi kate bhwa zukamene o mbanza ya Ngibeya phala kubhânga nawu.

20 Akwa Izalayele anga eza phala kubhânga ni akwa Bejamí. O masoladi adisokejeka phala kubhânga ku Ngibeya. 21 Mukyenyiki akwa Bejamí atundu ku Ngibeya. Mu kizuwa kyenyokyo ajibha makwinyi ayadi a midi akwa Izalayele. 22 Maji o masoladi akwa Izalayele alondekesa kuswina, ya adisokejeka dingi phala kubhânga kala kyabhangele mu kizuwa kya dyanga. 23 Akwa Izalayele abande anga adila bhu pholo ya Jihova kate mu usuku, ya ebhwidisa Jihova, exi: “O kwila twatokala dingi kuya mubhânga ni jiphange jetu, o mundu wa Bejamí?” Jihova watambwijila, wixi: “Bandenu, mubhânge nawu.”

24 Kyenyiki, muveji ya kayadi akwa Izalayele ayi kate bhwexile akwa Bejamí. 25 Akwa Bejamí atundu ku Ngibeya phala kubhânga ni ene mu kizuwa kya kayadi, ene ajibha dikwinyi ni dinake a midi ndenge akwa Izalayele, enyoso exile ni jixibhata. 26 Mukonda dyakiki o mayala oso akwa Izalayele abande kate ku Betele, ene adidi ya axikama bhenyobho ku pholo ya Jihova. Mu kizuwa kyenyokyo, afulu o kudya kate mu usuku, ya abhakula jisata ja kwoha ni jisata ja paze kwa Jihova. 27 Mukusuluka, o mayala akwa Izalayele asoto o kibanzelu kya Jihova, mukonda o Alaka ya Kikutu kya Nzambi yakidi yakexile kwenyoko. 28 (Mu thembu yenyoyo, Fineya mon’a Eliyazale, mon’a Alá, wakexile musidivila* kala mukunji.) Ene ebhwidisa: “O kwila tutena dingi kubanda phala kubhânga ni jiphange jetu, o mayala akwa Bejamí, inga kituye dingi?” Jihova wa atambwijila, wixi: “Bandenu kuma mungu nganda kwa abhakula bhu maku menu.” 29 Mukusuluka, akwa Izalayele atumu mayala phala kubatama bhwa zukamene o mbanza ya Ngibeya.

30 Akwa Izalayele abande ku Ngibeya phala kubhânga ni akwa Bejamí mu kizuwa kya katatu, ya adisokejeka phala kubhânga kala kyabhangele muveji jamukwa. 31 Kyoso akwa Bejamí kyatundu phala kubhânga ni kifuxi kya Izalayele, a abhangesa kuya dikanga. Kyenyiki, kala kyabhangele kya, amateka kujibha o mayala akwa Izalayele mu ikoka. Kikoka kimoxi kiya kate ku Betele, o kyamukwa kiya kate ku Ngibeya, ajibha makwinyi atatu a mayala akwa Izalayele mu mukáwu. 32 Kyenyiki, akwa Bejamí ambe: “Twa mwatolola kala ki twabhangele kya.” Mukiki, o akwa Izalayele, ambe: “Tuvutuke bhofele kudima phala kwabhangesa kukala dikanga dya mbanza, n’a kale mu ikoka.” 33 Kyenyiki, o mayala akwa Izalayele atundu mu ididi yâ ya adisokejeka phala kubhânga ku Bahale-Tamale. Kyoso o masoladi akwa Izalayele abatamene kyatundu, ya adisokejeka bhwa zukamene ni akwa Ngibeya, abhânge nawu. 34 Kyenyiki, o dikwinyi dya midi dya masoladi akwa Izalayele akexile dingi ni uhete wa kubhânga, abhixila ku Ngibeya, o ita yatemene kyavulu. Maji akwa Bejamí kejidile kwila o kibwikilu kyâ kyazukamene.

35 Jihova watolola akwa Bejamí bhu pholo ya akwa Izalayele. Mu kizuwa kyenyokyo, akwa Izalayele ajibha makwinyi ayadi a midi ni kitanu ni hama ya mayala akwa Bejamí, enyoso akexile ni jixibhata.

36 O akwa Bejamí abanzele kwila ejitolola o mayala akwa Izalayele, kyoso ene kyavutuka kudima bhu pholo yâ. Maji akwa Izalayele avutukile kudima mukonda adyelele kwila akwa Bejamí eji kwatolola kwa yó abatamene ku Ngibeya. 37 O mayala abatamene atundu ni lusolo lwoso ya atolola o mbanza ya Ngibeya. Ene adimwange ya ajibha o athu oso mu mbanza ni xibhata.

38 O mayala akwa Izalayele adibakanesa ni mayala abatamene kwila ejibhangesa kutunda dixi mu mbanza kala kijimbwete.

39 Kyoso o mayala akwa Izalayele kyavutukile bhofele kudima, o mayala akwa Bejamí amateka kubhânga ni ku ajibha. Ajibha makwinyi atatu a mala akwa Izalayele. Kyenyiki ene ambe: “Se phata, twa mwatolola dingi kala kitwatolola muveji yatundumu.” 40 O dixi anga dimateka kubanda mu mbanza kala dituta. Kyoso akwa Bejamí kyasakuka kudima, ene amono o mulengu wa túbhya mu mbanza yoso wa mubanda ku dyulu. 41 Mukusuluka, akwa Izalayele avutuka ya a mateka kubhânga nawu. O mayala akwa Bejamí aluwalele kyavulu, mukonda amono kwila o kibwikilu kya atula. 42 Mukyenyiki, alenge ku pholo ya mayala akwa Izalayele ya aditela mu kikangalakata, maji katenene kubhuluka mukonda o mayala akexile mutunda mu mbanza akexile mu ajibha. 43 Akwa Izalayele akondoloka akwa Bejamí, a akayela ni nguzu yoso, a ajibha bhwa zukama ni mbanza ya Ngibeya, ku mbandu kutundila o dikumbi. 44 Mukusuka-ku, dikwinyi ni dinake dya midi a mayala akwa Bejamí afu, enyoso exile mazonda.

45 O mayala akwa Bejamí, alengela mu kikangalakata ku ndanji yala ku Limone. O akwa Izalayele ajibha midi jitanu mu ikoka, ya asuluka ni kwa kaya kate ku Ngidome. Kwenyoko ajibha-ku dingi midi jiyadi ja mayala ndenge. 46 Mu kizuwa kyenyokyo, akwa Izalayele ajibha makwinyi ayadi ni kitanu kya midi a mayala akwa Bejamí akexile ni jixibhata, enyoso exile mazonda. 47 Maji hama samanu a mayala alengela mu kikangalakata mu ndanji ya Limone, anga akala kwenyoko ku Limone mu mbeji jiwana.

48 O mayala akwa Izalayele avutuka phala kutolola akwa Bejamí, ajibha ni xibhata, o athu oso mu mbanza ni yama. O jimbanza joso mwabhitile ajite túbhya.

21 O mayala akwa Izalayele abhange kikutu ku Mixipa, mukwamba: “Kana muthu mudyetu wanda bhana mon’ê kala muhatu ku diyala mukwa Bejamí.” 2 Mukonda dyakiki, o mundu wayi kate ku Betele, axikama kwenyoko ku pholo ya Nzambi yakidi kate o dikumbi kidyexile muboba kya. Adyondela, exile mudila ni kuluwala kwavulu. 3 Ene exile muzwela: “Jihova Nzambi ya Izalayele, mukonda dyahi o kima kiki kyabhiti mu Izalayele? Mukonda dyahi lelu kweji kamba mwiji mu Izalayele?” 4 Mu kizuwa kya kayela o mundu wabalumuka mukamene kaselu, ya atungu kwenyoko kalatódyu phala kubhana jisata ja kwoha ni jisata ja paze.

5 Mukusuluka, o mundu wa Izalayele wambe: “Mwiji webhi mu Izalayele wakambe kubanda phala kudyongeka ku pholo ya Jihova?” Mukonda abhangele kikutu kya kwila, woso keji moneka ku pholo ya Jihova ku Mixipa, atokalele ku mujibha. 6 O mundu wa Izalayele wakwatela henda kwa phang’yâ Bejamí, mukonda dya ima yabhitile ni ene. Ene ambe: “Lelu kwabwika mwiji umoxi mu Izalayele. 7 Ihi itwatokala o kubhanga phala kusanga ahatu phala yo asubhuka-ku? Mukonda twabhange kikutu kwa Jihova kya kwila, kitweji kwabhana an’etu phala kukala ahat’wâ.”

8 Ene ebhwidisa, exi: “Mu ifuxi ya akwa Izalayele, mwiji webhi wakambe o kumoneka ku pholo ya Jihova ku Mixipa?” Kyabhiti kwila, se-ku muthu mukwa Jabezi ya Ngiliyade wayile mu dyongeka ni mundu. 9 Kyoso kya kondala o athu, amono kwila akwa Jabezi ya Ngiliyade kexile-bhu. 10 Kyenyiki, o adyakimi a kyonge atumikisa dikwinyi ni kiyadi kya midi a mayala exile mazonda. A ambela, exi: “Ndenu, jibhenu ni xibhata o akwa Jabezi ya Ngiliyade, kikale ahatu, kikale ana-ndenge. 11 Mubhanga kiki: Mujibha o mayala oso azekele kya ni muhatu, ni ahatu oso azekele kya ni diyala.” 12 Mwaxaxi ka akwa Jabezi ya Ngiliyade, asange-mu hama jiwana ja ilumba exile mizeletete, kazekele hanji ni mayala. Kyenyiki, a ambata mu balaka ku Silo mu ixi ya Kanana.

13 Mukusuluka, akwa Izalayele atumikisa njimbu ku akwa Bejamí exile ku ndanji ya Limone, mu ku akanena kwila kweji kala paze mwaxaxi kâ. 14 Kyenyiki, o mayala akwa Bejamí avutuka. A abhana o ahatu a akatwile ni mwenyu ku Jabezi ya Ngiliyade, maji kasange ahatu asoko phala o mayala oso akwa Bejamí. 15 O mundu wakwatela henda ku akwa Bejamí mukonda dya ima yabhitile. Kuma Jihova wabhange o mwiji wa Izalayele ku diwanuna. 16 O adyakime a kyonge ambe, exi: “Se o ahatu oso akwa Bejamí a ajibha, ihi-phe i twatokala o kubhanga phala kusanga ahatu phala o mayala yá asubhuka?” 17 Ene ambe, exi: “O yo asubhuka ni mwenyu ku akwa Bejamí, atokala kusuluka ni undundu wâ phala ki bhukale mwiji ujimuka mu Izalayele. 18 Mukiki-phe, etu kitutokala kubhana an’etu phala kukala ahat’wâ mukonda o mundu wa Izalayele wabhange o kikanenu kiki: ‘Lamba dya yo ubhana muhatu ku akwa Bejamí.’”

19 Kyenyiki, ambe: “Mivu yoso kwene mukala fesa phala Jihova ku Silo, ku mbandu ya thunda ku Betele, ni ku kikoka kiya ku Betele ku mbandu ku tundila o dikumbi ndu ku Xikeme, ni ku mbandu ya lwiji ku Libona.” 20 Mukusuluka, ambela o mayala akwa Bejamí exi: “Ndenu, mubatamene ku mixi ya mividi. 21 Kyoso ki mwanda mona o ilumba* ya akwa Silo a mutunda ni kukina, kala muthu mudyenu atunde bhoxi dya muxi wa muvidi anga ukwata-ku muhatu mwaxaxi ka ilumba ya akwa Silo. Mukusuluka, vutukenu ku ixi yenu. 22 Se o jitata jâ mba o jiphange jâ eza mudikola kokwetu, twanda kwatangela: ‘Tukwatelyenu henda mukonda dyâ. Mukonda mu ita kitwatena kukwata ahatu asoko phala kwabhana. Enu se mwa abhanene we muhatu mweji kala we ni kikuma.’”

23 Kyenyiki, o mayala akwa Bejamí abhange kala kya atendelesa. Kala muthu mudyâ wakwata-ku muhatu mwaxaxi ka ilumba exile mukina. Mukusuluka, avutuka ku undundu wâ, atungulula o jimbanza jâ ya atungu mwenyomo.

24 O akwa Izalayele anga aya, kala muthu ku kifuxi kyê ni ku mwiji wê. Kala muthu ku ixi yê yatambula kala undundu.

25 Mu izuwa yenyoyo kimwexile sobha mu Izalayele. Kala muthu wexile mubhanga ya muwabhele ku mesu mê.*

Mu Heba.: “an’a Izalayele.”

Mba, “nga ibhakula.”

Mba nange, “mwene wabeta jindamba kyoso kyexile ku jumendu.”

Mba, “ku Nengebe.”

Dilombolola, “jimbasiya mba matigela a menya.”

Tala o Dilombolwelu.

Tala o Dilombolwelu.

Dilombolola, “kibwikilu.”

Mba, “twanda kutalatala ni henda.”

Dilombolola, “akwa kudila.”

Mba, “kyaxalesa.”

Mu Heba.: “wa asumbisa.”

Mba, “mu dibokwenu dya Mahamate.”

Tala o Dilombolwelu.

Mu Heba.: “wa asumbisa.”

Mu Heba.: “Ala-Nahalayime.”

Mu Heba.: “Ala.”

Nange yu wene wexile o ukexilu wa kufuta o lubhaku.

Nange kovadu yabutu, yala ni 38 a jisentimetulu. Tala o Kiba. B14.

Nange yu wene wexile o ukexilu wa kufuta o lubhaku.

Nange yu wene wexile o ukexilu wa kufuta o lubhaku.

Mba nange, “ku matadi.”

Mba nange, “kididi bhu bokona o munza.”

Mba nange, “ku matadi.”

Mu Heba.: “wa asumbisa.”

Mu Heba.: “mwene.”

Mba, “usokejeke o mayala mê.”

Mba, “mubele, kibele.”

Nange, “kijimbwete kya kwila, abhange kikanenu mba adibhakula kwa Nzambi.”

Mba, “nganda bhanga mwimbu.”

Mba nange, “yateketa.”

Mba, “yajimuka.”

Mba nange, “yó akalakala ni falamenda ya kusoneka.”

Kifwa, “mabunda ambata o yama.”

Mba nange, “kox’a mavu.”

Mu Heba.: “mu inzo ya abhika.”

Mu Heba.: “kevu o dízwi dyami.”

Kifwa, 22 a jilitulu. Tala o Kiba. B14.

Kilombolola “Jihova mukwa paze.”

Tala o Dilombolwelu.

Tala o Dilombolwelu.

Tala o Dilombolwelu.

Tala o Dilombolwelu.

Dilombolola “Bahale adizokele mudyê.”

Mu Heba.: “ya muvungina.”

Mu Heba.: “o maku mê anda swina.”

Kifwa, tunde mu ola ya 22 ndu mu ola ya 2, ku makolombolo.

Mu Heba.: “o maku a Zeba ni Zalumuna.”

Mu Heba.: “o maku a Zeba ni Zalumuna.”

Mba, “atohoka.”

Kifwa, xikulu imoxi yasokele 11,4 ya jigrama. Tala o Kiba. B14.

Mu Heba.: “akwa Izalayele ate undumbu mu nzumbi.”

Mu Heba.: “kabhetula o mitwe.”

Mu Heba.: “wexile ni makwinyi asambwadi a ana atundu muditabela dyê.”

Mu Heba.: “akwa Izalayele abhange undumbu mu nzumbi.”

Mu Heba.: “mwiji wa dibhata dya tata ya man’yâ.”

Mba nange, “o athu avu o ixi.”

Mu Heba.: “etu twala tu ifuba, tu xitu yenu.”

Mba, “inzo.”

Mu Heba.: “kubhuka ku thandu a mixi yamukwa.”

Mu Heba.: “kubhuka ku thandu a mixi yamukwa.”

Mu Heba.: “kubhuka ku thandu a mixi yamukwa.”

Mba, “wedile kala kilamba.”

Mu Heba.: “watumikisa nzumbi yayibha.”

Mba, “mubhange yoso i utena kubhanga ni maku mé.”

Mba, “inzo.”

Mu Heba.: “wa asumbisa.”

Mu Heba.: “yó wivwa.”

Mu Heba.: “wa ngifukamesa.”

Mu Heba.: “ngajikula o dikanu dyami.”

Mba, “kudila ni makamba mami, mukonda kinganda kazala, lembwa.”

Mba nange, “azawukila ku mbandu ya thunda.”

Kilombolola, “o jindandu ja diyala, aya mudikunda o maka ni jindandu ja mon’a muhatu anga ambata o muhatu.”

Mu Heba.: “mwéne wa ngiwabhela ku mesu ami.”

Mba nange, “ande dya mwene kubokona mu dixilu dyê.”

Mu Heba.: “se ki mwakalakalele ni kangombe kami.”

Dilombolola, “kididi kya dileka lwa nganzwanza.”

Dilombolola, “fixi ya menya ya yó udikola.”

Mba, “bhomba.”

Mba, “wa ngitobhesa.”

Mu Heba.: “tunde mu mala dya mam’etu.”

Mu Heba.: “Telafim.” Tala o Dilombolwelu.

Mba, “kyamono kwila kyene kyatokala.”

Mba, “ndongixi.”

Mba, “o uzwelelu wa.”

Dilombolola, “o kididi kwatula o jibalaka ja akwa Dane.”

Mu Heba.: “Telafim.” Tala o Dilombolwelu.

Mu Heba.: “xita o dikanu dyê ni lukwaku.”

Mba, “ndongixi.”

Mba, “muximbakatese o muxima.”

Mu Heba.: “mu balaka yenu.”

Mba nange, “ngi sidivila mu inzo ya Jihova.”

Mba, “mixima yenu ixinganeke mu maka yá.”

Mu Heba.: “kala muthu umoxi.”

Mba nange, “avu o ixi.”

Mu Heba.: “kala muthu umoxi.”

Tala o Dilombolwelu.

Mu Heba.: “wakexile mu kwimana.”

Mu Heba.: “twana twa.”

Mba, “kyamono kwila kyene kyatokala.”

    Madivulu Muoso Kimbundu (2008-2025)
    Kutunda
    Kubokona
    • Kimbundu
    • Kuwanena akwenu
    • Yakuwabhela
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ijila
    • Kikutu Kyetu
    • Definições de privacidade
    • JW.ORG
    • Kubokona
    Kuwanena akwenu