NDONGIXI
1 Maka atele o mulongexi,* mon’a Davidi, wexile sobha mu Jeluzaleme.
2 “Yoso kingoho!” Kyene kyambe o mulongexi.
“Yoso kingoho mu kingoho! Yoso ukumbu ngo!”
3 Mbote yahi imona o muthu,
Mu ikalakalu yoso ya nguzu, yabhanga mu ngongo mumu?
4 Kutunda mwiji kwiza mwiji,
Maji o ixi inangenena kate ku hádya ni hádya.
5 O dikumbi dibanda anga diboba.*
Divutuka dingi ni lusolo bhu kididi bhu dyatundu.
6 O kitembwe kibhukila ku mbandu ya lwiji anga kikondolokela ku mbandu ya thunda.
Kyenda ni kunyunga kyenyiki, o mu kyabhitile kya, mwene mu kibhita dingi. Kisuluka ni kujinguluka kyenyiki.
7 O menya a jingiji joso, a kungulukila mu musanza wa kalunga. Né kiki, o musanza kiwizala ni menya.
O menya avutuka dingi ku hoto ya jingiji, anga aya dingi ni ku kunguluka.
8 Ima yoso itohokesa.
Maji séku muthu utena ku ijimbulula.
O muthu kasanguluka ni ima yamona.
Kasanguluka we ni ima yevwa.
9 O kima kyene-ku kya, kyene dingi kya keza-ku.
O kyobhange kya, anda kibhanga dingi.
Séku kima kya ubhe mu ngongo.
10 O kwila mu ngongo mwala kima kya ubhe?
Kana, ima yoso yene-ku kya tunde ukulu,
Ande mwene dya ku tuvwala.
11 Séku muthu ulembalala akwa xahulu.
Séku muthu wanda lembalala we yó anda kwiza.
O yá kanda kwalembalala we kwa yó akeza-ku.
12 Eme ngi mulongexi, ngakituka ngi sobha ya Izalayele mu Jeluzaleme. 13 Ngasolo kudilonga ni kutokwesa ni unjimu, o ima yoso yene mubhanga o athu mu ngongo, kifwa, o ikalakalu yabhonzo yabhana Nzambi ku athu, phala akale ni kima kya kubhanga.
14 Ngatonginina yoso yene mubhanga o athu mu ngongo,
Nga imono kwila kingoho, mukwa ni kukayela o kitembwe.
15 O kima kyabhengalala kya, katena dingi ku kiyudika.
O kyakambe-ku, katena ku kikwata konda.
16 Ku muxima wami-phe, ngambe: “Ngala ni unjimu wavulu, oso a ngidyangele-ku mu Jeluzaleme ndenge. Ngala ni unjimu ni kwijiya kwavulu.” 17 Ngabhange yoso, phala kwijiya kyebhi kikala o unjimu ni ulaji ni wowa. Kudisukilu ngamono kwila, kusota kwijiya o ima yiyi mukwa ni kukayela we o kitembwe.
18 O unjimu wavulu, ukatesa o muxima.
O yó ubandekesa o kwijiya kwê, jindolo jê jidibandekesa we.
2 Ku muxima wami ngambe: “Ngikembe hanji ni mwenyu wami ni ngimone se nganda zediwa mu kidi.” Maji ngamono kwila ima yoso yiyi ukumbu ngo.
2 Eme ngambe: “O kwolela mukwa ni kusaluka!”
Eme ngadibhwidisa: “O kukemba kubhekela mbote yahi ku muthu?”
3 Ngasoto kwijiya o ukexilu wambote wa kusanguluka ku mwenyu. Nganu vinyu, maji nga inu ni kilunji phala ki ngidibotese o unjimu. Ngatokwesa we phala kwijiya o wowa ni kwijiya ihi yatokala kubhanga o athu ni izuwa yatolo yala-nayu mu ngongo. 4 Nga kalakala kyavulu. Ngaditungila jinzo, ngakunu milenga ya jiuva. 5 Ngadimi jinjaludi ja makota jexile ni ithulu ni mixi yavulu ibhana ibundu. 6 Ngakande we ixima phala kutekela o ithulu ni mixi i ngakunu. 7 Ngexile ni abhika a mala ni abhika a ahatu, amoxi a avwalela mu inzo yami. Ngasumbu we ibhaku yavulu, jingombe ni jimbudi. Éme ngexile dingi ni ibhaku yavulu, oso a ngidyangele mu Jeluzaleme ndenge. Ngadibhakela phalata ni ulu ni jimbote ja jisobha ni ja akwa jixi jengi. 8 Kwexile jingimbidi ja mala ni ja ahatu exile mu kwimba phala ku ngisangulukisa. Ngexile we ni ima isangulukisa o ana a mala, kifwa muhatu, kyene! Ahatu avulu. 9 O umvwama wami wabetele kota, o wa athu oso a ngidyangele mu Jeluzaleme ndenge. Ngexile hanji ni unjimu.
10 Yoso i ngandalele kubhanga, nga ibhange mwene! Muxima wami wasangulukile ni ima yoso yambote. Ngasangulukile we ni ikalakalu yoso i ngabhangele, mukonda yiyi yene o futu yami mu ikalakalu yoso i ngabhange. 11 Maji kyoso ki ngaxinganeka mu ima yoso i ngabhange ni maku ami ni mu ikalakalu yoso i ngabhange ni nguzu, nga imono kwila kingoho, mukwa ni kukayela o kitembwe. Mu ngongo mumu kimwala kima kyavalolo.
12 Ngabhange yoso phala kwijiya kyebhi kikala o unjimu, o ulaji ni wowa. Kima kyahi kitena kubhanga o muthu, eme ngi sobha kiluwa ngi kibhanga? Mwene utena ngo kubhanga o kima ki ngabhange kya. 13 Ngamono kwila o unjimu, wabeta kota o wowa ndenge, mukwa ni mukengeji, wabeta kota o kuvunda ndenge.
14 O njimu utongolola kyambote o ima, maji o kyowa wenda mwavundu. Kya ngitetulukila we kwila, o ima ibhita ni njimu yene we imoxi ni ima ibhita ni kyowa. 15 Ku muxima wami-phe ngambe: “Se o ima ibhita ni kyowa yene we ibhita n’eme, abha-phe ngasotela’hi ngo kukala ni unjimu woso yú?” Bhenyobho, ku muxima wami ngambe dingi, ngixi: “Yoso yiyi we ukumbu ngo.” 16 Mukonda kikale o njimu kikale o kyowa, kanda ku alembalala dingi, ku hádya enyoso anda kwa jimba. Kikale o njimu wixi o kyowa, enyoso anda fwa mwene.
17 Kyenyiki, ngazembe o mwenyu yú, mukonda o ikalakalu yoso yexile mubhanga o athu mu ngongo ibhekela ngo dilamba. Yoso kingoho, mukwa ni kukayela o kitembwe. 18 Ima yoso i ngakalakala mu ngongo ya ngi ibhila kya, mukonda nganda ixila yó wanda ngibhingana. 19 Nanyi utena kwijiya se mwene wanda kala njimu mba kyowa? Né kiki, ima yoso i ngakalakala mu ngongo ni nguzu yoso ni unjimu yanda kala yê mwene. Yoso yiyi we ukumbu ngo. 20 Ngaluwala kyavulu mu kuxinganeka mu ikalakalu yoso i ngabhange mu ngongo mumu. 21 Mukonda né mwene se o muthu ukalakala kyavulu ni unjimu ni uhete woso, yoso ya kalakala wanda ixila muthu wengi ka ikalakalela. Yoso yiyi we, ukumbu ngo ni dilamba.
22 Mbote yahi ijila mu ikalakalu ibhanga o muthu mu ngongo ni nguzu yoso phala kukala ni ima yavulu? 23 Izuwa yoso, o ikalakalu yê i mubhekela dilamba ni kuluwala, mu usuku katena kuzeka. Yoso yiyi we ukumbu ngo.
24 O kima kyabeta kota phala o muthu o kudya, o kunwa ni kusanguluka ni mbote ijila mu kikalakalu kyê. Ngatongolola kwila, o ima yiyi itunda we kwa Nzambi yakidi. 25 Nanyi wa ngitundu mu kudya ni kunwa kyambote?
26 O muthu wa muwabhela, mwene u mubhana unjimu, kwijiya, u mutela-ku o kusanguluka. Maji o mukwa ituxi u mubhana o kikalakalu kya kuphopheka jimbote phala kujibhana kwa yó usangulukisa Nzambi. Yoso yiyi we ukumbu ngo, mukwa ni kukayela o kitembwe.
3 Yoso yala ni kithangana kyê, kyene mwene!
Ima yoso yene mubhita mu ngongo yala ni kithangana kyê:
2 Sayi kithangana kya kuvwala ni kithangana kya kufwa;
Kithangana kya kukuna ni kithangana kya kuvuza yoso yokune.
3 Sayi kithangana kya kujibha ni kithangana kya kubhulula;*
Kithangana kya kubula ni kithangana kya kutunga.
4 Sayi kithangana kya kudila ni kithangana kya kwolela;
Kithangana kya kuditenda ni kithangana kya kukina.*
5 Sayi kithangana kya kumwanga o matadi ni kithangana kya kwongeka o matadi;
Kithangana kya kudindwakuna* ni kithangana kya kukamba kudindwakuna.
6 Sayi kithangana kya kusota ni kithangana kya kujimba o kima kyatexika;
Kithangana kya kubhaka ni kithangana kya kutexi.
7 Sayi kithangana kya kutandula ni kithangana kya kutunga;
Kithangana kya kudixibha ni kithangana kya kuzwela.
8 Sayi kithangana kya kuzola ni kithangana kya kuzemba;
Kithangana kya ita ni kithangana kya kutululuka.
9 Mbote yahi imona o muthu mu kikalakalu kyoso kyabhanga? 10 Ngamono o ikalakalu yabhana Nzambi ku athu phala akale ni kya kubhanga. 11 Mwene wabhange yoso ni kuwabha mu kithangana kyê. Mwene wabhange o athu ni hanji ya kukala ni mwenyu wakalelaku. Maji ene anda lembwa kwijiya kyambote o ikalakalu yoso ya Nzambi yakidi.
12 Ngatongolola-phe kwila, o kima kyabeta o kota phala o athu, o kusanguluka ni kubhanga o mbote ku mwenyu wâ woso, 13 ni kwila athu oso we adya, anwa, akemba ni mbote ijila mu ikalakalu yâ. Yoso yiyi we ujitu utunda kwa Nzambi.
14 Ngatongolola we kwila, yoso yabhange o Nzambi yakidi, inangenena. O athu katena kubandekesa mba kukatula-ku kima. O Nzambi yakidi wabhange o ima kyenyiki, phala o athu a mukwatele wôma.
15 O ima ya mubhita, yabhitile kya, o ima yakeza-ku yakexile-ku kya, maji o Nzambi yakidi wanda bheka o ima yene musota o athu.*
16 Mu ngongo ngamono-mu we kwila, mu kididi kya kubatula o madimanda kimwala kuyuka. 17 O Nzambi yakidi wanda fundisa o athu ayuka ni athu ayibha, mukonda o ikalakalu yoso yala ni kithangana kyê. Sayi we kithangana phala kubhanga yoso yatokala ku ibhanga.
18 Ku muxima wami, ngixi: “O Nzambi yakidi wehela o athu kubhita ni ibhidi, phala atongolole kwila asokwa ngo ni yama, 19 mukonda, kibhita ni athu, kyene we kibhita ni yama. Enyoso o disukilu dyene dimoxi. Nzambi mwene wa abhana o mwenyu. O muthu ufwa, o kyama kifwa we. Mukonda o muthu kabeta o kota o kyama ndenge, enyoso asokwa ngo. Yoso kingoho! 20 Kikale o athu mba o yama, andaya kididi kimoxi. Enyoso a abhange ni mavu, o kyafwa avutuka we ku mavu. 21 Nanyi mwene utena kwamba kwila, o muthu kyoso kyafwa uya bhulu, o kyama kyoso ki kifwa kiya mu mavu? 22 O kima kyabeta o kota phala o muthu, o kusanguluka ni mbote ijila mu kikalakalu kyê, mukonda yiyi yene o futu yê. Kyoso mwene kyafwa, nanyi dingi utena ku mutangela o ima ya mubhita?
4 Ngatonginina dingi kyebhi o athu kyene mutatesa akwa mu ngongo. Ngamono o masoxi a yó a mu atatesa, maji kibhwexile muthu u a konda o malamba. O yó exile mutatesa akwa, exile ni kutena. O muthu u a konda o malamba kamoneka. 2 Mu kumona kiki, ngaxinganeka kwila o muthu wafu kya wabeta kota, wala ku mwenyu ndenge. 3 Ku athu yá, o wabeta kota yó kamuvwala luwa, mukonda kamono o kuyibha kwene mubhanga o athu mu ngongo.
4 Ngamono we o nguzu ni ikalakalu yoso yene mubhanga o athu, yene mu abhekela lwimbi. Yoso yiyi we ukumbu ngo, mukwa ni kukayela o kitembwe.
5 O kyowa kabhangye kima, kyenyiki, utala hadi ni nzala.
6 O kunyoha bhofele kota, o kukalakala kyavulu ndenge. Kubhanga kiki, mukwa ni kukayela o kitembwe.
7 Mu kutala lwamukwa ngamono dingi ukumbu wengi mu ngongo kala yú: 8 Sayi muthu wala ubhekelele wê, kala ni dikamba, kala ni mona mba phange, maji ukalakala kyavulu. Mwene kasanguluka ni umvwama wala-nawu kya. Mwene kadibhwidisa: “Ki ngal’iki nga mu kalakalela nanyi? Mukonda dyahi ki nga mukemba mu mbote ijila mu kikalakalu kyami?” Ima yiyi we ukumbu ngo, kutala hadi mu kingoho.
9 Kiyadi kota, muthu umoxi ndenge. Mukonda o mbote ijila mu ikalakalu yâ yabeta kota. 10 Mukonda se umoxi udibhala, o mukwa utena ku mukwatekesa kubalumuka. Maji ihi ibhita ni yó wadibhale, wakambe muthu u mukwatekesa kubalumuka?
11 Kikyene ngo, se kiyadi azeka kumoxi, atena kuditemesa. Maji o muthu wazeka-phe ubheka wê uditemesa kyebhi? 12 O muthu wala ubheka atena ku mutolola. Maji kiyadi katena ku atolola ku muthu umoxi. O jingoji jitatu ajibhoto kumoxi, kijibatuka ni lusolo.
13 O munzangala wala ngadyama maji njimu wabeta kota, o sobha wakuka kya maji wakambe o kilunji, kaxikina o jindunge jimubhana akwa, ndenge. 14 Mukonda mwene* watundu mu kaleya phala kukala sobha sumbala a muvwala ngadyama mu utuminu wa sobha wa kukile kya. 15 Ngamono o ima ibhita ni athu oso mu ngongo ni ibhita ni munzangala wabhingana o sobha mu utuminu. 16 Sumbala athu avulu a mukwatekesa, o yó a keza-ku kanda sanguluka-nê. Yú we ukumbu ngo, mukwa ni kukayela o kitembwe.
5 Aluka ni ima i ubhanga kyoso ki uya mu inzo ya Nzambi yakidi. Kota o kuzukama phala kwivwa o ima ya muzwela-ku, kwindi o kubhakula jisata kala kyene mubhanga o yowa, mukonda ene kejiya kwila a mubhanga kyayibha.
2 Kana kuzwela ni lusolo, kana kwehela o muxima wé ku kubhangesa kuzwela sé kuxinganeka bhu pholo ya Nzambi yakidi, mukonda o Nzambi yakidi wala ku dyulu, eye wala mu ixi. Mukonda dya kiki kana kuzwela kyavulu. 3 Kyoso o athu kya tandanganya kyavulu, a mateka kulota jinzoji. O wowa udimonekena mu kuzwela kyavulu. 4 Kyoso ki ukanena kima kwa Nzambi, kulaleke ku kikumbidila, mukonda mwene kawabhela o yowa. Kyoso ki ukanena kubhanga kima, bhanga-kyu mwene. 5 Kota kukamba kukanena kubhanga kima, wixi o kukanena anga ulembwa kukibhanga. 6 Kwehele o dikanu dyé ku kubhangesa kuta kituxi, mba kuzwela bhu pholo ya anju* kwila watondala. Mukonda dyahi weji luwalesa o Nzambi yakidi ni izwelu yé? Se kyene ki ubhanga, mwene kanda kuzediwisa. 7 Kala o kutandanganya kyavulu kubhangesa kulota jinzoji, o kuzwela we kyavulu kubhekela ukumbu. Kyenyiki, xila o Nzambi yakidi.
8 Se umona kwila mu mbanza yé o ngadyama a mu mutatesa, o bhu kididi kya kubatula o madimanda kibhwala kuyuka, kana kudiwana. Mukonda o muthu wala ni ungana a mutonginina kwa yó wa mutundu mu ungana, o yá we, sayi mukwa wa atundu mu ungana.
9 Né kiki, o kudya kwa athu yá kutunda ku mabhya. Kate mwene ni sobha, o kudya kwê kutunda we ku mabhya.
10 Woso wazolo o phalata, o phalata kiyanda mu kuma. O muthu wazolo o umvwama, kasanguluka ni umvwama wala-nawu kya. Yoso yiyi we ukumbu ngo.
11 Kyoso o jimbote ki jivula, avulu we adya-ku. O ngana yê utena kumona-ku mbote yahi? Mwene ujitala ngo ni meswê, kwabhu!
12 O mubhika kilu kyê kitowala, né se wadi kyatolo mba wadi kyavulu. Maji o mvwama, jimbote jê kijimwehela kuzeka.
13 Kima kyamukwa kyayibha ki ngamono mu ngongo, kyenyiki: O muthu u dilundila jimbote javulu, phala o kuyibha kwê mwene. 14 Umvwama wê udibota mukonda dya kuta wenji ubobesa o kitadi. Kyoso kya kala ni mona, kakala ni kima phala kubhana kala undundu kwa mon’ê.
15 O muthu kya mu vwala wiza ni thuxi, o kyanda fwa, kanda kwambata we kima. Mu yoso ya kalakala, kanda kwambata-ku kima.
16 Yú we wíndwa ngo: O muthu kyoso kya muvwala keza ni kima, o kyoso kyafwa, kambata we kima. Mbote yahi ijila mu kukalakala ni nguzu yoso phala kukala ni kima kyakambe o valolo? 17 Izuwa yoso udya mwa vundu, utata, ukata, uluwala kyavulu.
18 O kima ki ngamono kwila kyawabha, kyenyiki: O muthu kudya ni kunwa, kukemba ni mbote ijila mu ikalakalu yabhanga mu ngongo, izuwa yoso ya mwenyu wê ya mubhana o Nzambi yakidi, mukonda yiyi yene o futu yê. 19 Kyoso Nzambi yakidi kyabhana umvwama ni jimbote ku muthu, o muthu yú anga umona mbote mu ima yiyi, mwene watokala kuxikina o futu yiyi ni kusanguluka mu kikalakalu kyê kya nguzu. Yú ujitu wa Nzambi. 20 Mwene kanda xinganeka kyavulu mu izuwa ya mwenyu wê, mukonda o Nzambi yakidi wa muzediwisa kyavulu.
6 Sayi kima kyengi kyayibha kyene mubhita ni athu avulu mu ngongo, kyenyiki: 2 O Nzambi yakidi wabhana umvwama, jimbote ni kijingu ku muthu n’akale ni yoso yamesena. Maji o Nzambi yakidi kamubhana o kutongoloka n’a sanguluke ni ima yenyiyi, sumbala muthu wengi utena kumona-ku mbote. Yú we ukumbu ngo, kuyibha kwadikota. 3 Se o diyala dikala ni hama ya twana, anga ukala ku mwenyu mu mivu yavulu kate kya kuka, maji né kiki kamono mbote mu ima yoso yala-nayu, ande dya kufwa, ngamba ngixi: O kabwetele kafu ande dya ku kavwala kabeta kota, mwene ndenge. 4 Atale ngo hadi ya ku kavwala, kedi kala kafwila mwavundu, né dijina ka muluku-nadyu hanji. 5 Sumbala o kabwetele kaka kikamono o dikumbi, kikejiya we kima, kene kabeta kota, o diyala dyodyo ndenge. 6 Mbote yahi imona o muthu mu kukala ku mwenyu mu midi jiyadi ja mivu, se mwene kasanguluka? O disukilu dya athu oso kidyene dimoxi?
7 O muthu ukalakala kyavulu phala kukala ni kudya, maji né kiki, kene mu sanguluka. 8 O kwila o njimu wabeta kota o kyowa ndenge? O kwila o ngadyama ubhanga yoso phala kudidikila wabeta kota, o muthu wala mvwama ndenge? 9 Kota o kusanguluka ni yoso itwala-nayu, kwindi kusota o ima kitutena kukala-nayu. Yú we ukumbu ngo, mukwa ni kukayela o kitembwe.
10 Ima yoso yene-ku yala kya ni dijina, o muthu we a mwijiya kya o kifwa kyê. Mwene katena kubhânga ni yó wa mutundu mu kutena. 11 O kuzwela kyavulu, ukumbu ngo, kikubhekela mbote ku muthu. 12 Nanyi wejiya o kima kyambote kyatokala kubhanga o muthu ku mwenyu wê mu ngongo, ki unangye, ubhita mukwa ni kilembeketa? Nanyi utena kutangela ku muthu, o ima yanda bhita kyoso kyanda fwa?
7 O kukala ni fuma yambote kota,* o máji anuha kyambote ndenge. O kizuwa kya kufwa kota, o kizuwa kya kuvwala ndenge. 2 Kota o kuya mu inzo ya thambi, kwindi o kuya mu inzo mwala o fesa, mukonda athu oso ene mufwa. Oso ala ku mwenyu atokala kuxinganeka o maka yá. 3 Kota o kuluwala, kwindi o kwolela, mukonda o kuluwala kubhangesa o muthu kukala ni idifwa yambote.* 4 O njimu kyoso kya kala monzo ya thambi, uxinganeka kyavulu ku mwenyu. Maji o kyowa ithangana yoso uxinganeka ngo mu kutonoka.
5 Kota kwivwa o kibazelu kya njimu, kwindi kwivwa o kiximanu kya* yowa. 6 Mukonda, o kwolela kwa yowa, kwa sokwe ngo ni jisoso ja jihwinyi* jamubaza bhu jiku. Yoso yiyi ukumbu ngo. 7 Maji o kutata kutena kubhangesa o njimu kubhanga o ima kala kibhanga o dilaji. Kutambula kitadi kya mangonya, kuzanga o muxima.
8 Kota o disukilu dya kima, kwindi o dimatekenu dyê. Kota o kukala ni mwanyu, kwindi o kudizangeleka. 9 Kana kuthathamana ni lusolo, mukonda o yowa yene yala ni kifwa kiki.
10 Kana kuzwela: “O ima m’ukulu ya wabhele dingi, o lelu ndenge,” mukonda o njimu kene muzwela kiki.
11 O undundu u wabha dingi kumoxi ni unjimu. Kima kyambote phala o athu. 12 Kala o kitadi ki tukwatekesa mu ithangana yabhonzo, o unjimu utukwatekesa we mu ithangana ya kutata. Maji o kwijiya kumoxi ni unjimu kwabeta dingi kota, mukonda ulanga o mwenyu wa yó alana-wu.
13 Yalungu ni kikalakalu kya Nzambi yakidi, o kima kyabhange mwéne ni kubhengalala, nanyi utena ku kiyukisa? 14 Mu kizuwa kyambote, bhanga o mbote ni kusanguluka. Maji watokala kutongolola kwila, o Nzambi yakidi wehela o izuwa yambote ni izuwa yabhonzo kubhita, phala o athu kejiye yanda bhita ni ene ku hádya.
15 Ngamono ima yavulu ku mwenyu wami: Athu ayuka afwa mu kuyuka kwâ, athu ayibha akala mivu yavulu ni mwenyu, sumbala ni ima yayibha yabhanga.
16 K’ukale u muthu wambote kinene, o unjimu kana ku uvudisa. Kubhanga kiki kweji ku kubhekela wíndwa. 17 K’usole kukala u muthu wayibha, k’usole we kukala muthu watobho. U fwila-hi ngo mu unzangala wé? 18 Kota o kukayela kitendelesu kimoxi, maji o kya mukwa kana kudituna-kyu. Mukonda o muthu uxila Nzambi, uzediwa mu kubhanga kiki.
19 O muthu wala njimu wabeta kota, o kwinyi dya athu mu mbanza ala ni kutena, ndenge. 20 Mukonda mu ngongo séku muthu wayuka ubhanga ngo mbote mu mbote, kate kituxi.
21 Kana we kubhana mátwi ku maka oso azwela o athu, phala kwívwe selevende yé ku kuzwela kyayibha.* 22 Mukonda eye wejiya kyambote kwila, lwavulu kya luwazwela ima yayibha yalungu ni akwenu.
23 Ngatongolola o ima yoso yiyi ni unjimu, éme ngambe: “Nganda kala ngi njimu.” Maji ngedi té, ngalembwa. 24 Yoso yabhiti kya, ibhonza ku itongolola. Yedi kala yala mwa zongo. Ki itetulukila muthu, kibhwala muthu utena ku itongolola. 25 Eme ngasolo kwijiya, kutokwesa ni kusota o unjimu phala kwijiya se mukonda dyahi o ima yene mubhita kiki ni kutongolola o athu ene mubhanga o phulu, ni yowa yene mubhanga o ima ya ulaji. 26 Ngatongolola kwila, o muhatu wedi kala wanda wa kuta unyanga, walulu dingi o kufwa ndenge. O muxima wê mukwa ni mawanda amakota, o maku mê mukwa ni malubhambu. O yó usangulukisa o Nzambi yakidi, kabu mu mubhetu wê. Maji o mukwa ituxi, o muhatu mwenyó u mukwata.
27 O mulongexi wambe: “Talenu o ima i ngamono. Ngatokwesa ima yavulu phala ku itongolola. 28 Maji o ima i ngexile musota ni nguzu yoso ki nga isange. Mwaxaxi ka midi a mayala, ngasange-bhu diyala dimoxi dyayuka. Maji ku ahatu, kingasange-ku né ngo muhatu umoxi. 29 Mu yoso i ngatokwesa, ngatongolola kwila, o Nzambi yakidi wabhange o athu ni kuyuka. Maji éne-ku asolo kukayela o jinjila jâ.
8 Nanyi wasokela ni njimu? Nanyi wejiya kubatula kyambote o maka? O njimu pholo yê ibhenya, ki idisuwata kana.
2 Eme ngi kwambela: “Belesela o kitumu kya sobha, mukonda dya kikanenu ki wabhange kwa Nzambi. 3 Bhwala mwene, kana kutunda-bhu ni lusolo. Kana kujiza kubhanga kima kya muyibhila, mukonda mwene utena kubhanga yandala. 4 O kizwelu kya sobha kyala ni kutena. Nanyi utena ku mwambela, wixi: ‘Ihi i wa mubhanga?’”
5 Woso ubelesela o kitumu, kanda mubhanga kima kyayibha. O njimu, utongolola o kithangana ni ukexilu watokala wa kubhanga o ima. 6 Sumbala o hadi ya athu mu ngongo yavulu, ima yoso atokala ku ibhanga mu kithangana ni mu ukexilu watokala. 7 Se séku muthu wejiya yanda bhita ku hádya, nanyi utena kuzwela kyebhi kyanda bhita o ima ku hádya?
8 Kala o muthu katena kwamba kwila o mwenyu wami ukole, kikwala we muthu utena kulenga o kizuwa kya kufwa kwê. O yó ubhanga o phulu katena kubhuluka, mukwa ni disoladi katena kulenga o ita.
9 Ngamono o ima yoso yiyi, éme ngakwata kuxinganeka mu ima yoso yexile mubhanga o athu mu ngongo, kyoso o athu exile ni ungana kyexile mutumina akwa, o mundu wexile mutala hadi. 10 Eme ngamono kyoso kyafundu o athu ayibha, yó exile mubokona ni kutunda mu kididi kikôla. Maji mu mbanza mwabhange o kuyibha, o athu akexile mu ajimba ni lusolo. Yú we ukumbu ngo.
11 O athu ene muswina ni kubhanga o ima yayibha, mukonda kyoso kyabhanga ima yayibha, ka afundisa mu kithangana kyatokala. 12 Sumbala o mukwa ituxi utondala mu luhama, anga ukala ku mwenyu mu mivu yavulu, ngejiya kwila o yó axila o Nzambi yakidi a zediwa, mukonda dya wôma wa mukwatela. 13 Maji o mukwa phulu ulembwa kukala kyambote, kanda kala ku mwenyu mu mivu yavulu, mukwa ni kilembeketa kibhita ni lusolo, mukonda mwene kala ni wôma wa Nzambi.
14 Ngamono dingi kima kyamukwa kya ukumbu kyene mubhita mu ngongo, kyenyiki: Sayi athu ayuka, abhita ni ima yayibha yatokalele kubhita ni akwa phulu. Sayi akwa phulu, abhita ni ima yambote yatokalele kubhita ni athu ayuka. Ngamono kwila, yoso yiyi we ukumbu ngo.
15 Kyenyiki, ngatendelesa o athu kwila, atokala kusanguluka mukonda phala o muthu, kibhwala kima kyabeta kota mu ngongo kala o kudya, kunwa ni kusanguluka. O muthu watokala mwene kusanguluka ni ima yiyi, kyoso kyaya ni kukalakala izuwa yoso ya mwenyu wê, ya mubhana o Nzambi yakidi mu ngongo.
16 Ngasolo kukala ni unjimu ni kutokwesa yoso yene mubhanga mu ngongo, kate ni kilu ki ngikimono, kikale mu mwanya kikale mu usuku.* 17 Kyenyiki, ngaxinganeka mu ikalakalu yoso ya Nzambi yakidi, ngatongolola kwila, o athu katena kwijiya yoso ibhita mu ngongo. Né mwene se abhanga yoso phala ku ijiya, ene katena. Né mwene se amba kwila, ala ni unjimu wasoko phala kutongolola, ene katena.
9 Kyenyiki, ngaxinganeka mu ima yoso yiyi, eme ngatongolola kwila o athu ambote, o jinjimu ni ibhangelu yâ, enyoso ala bhu maku a Nzambi yakidi. O athu kejiya se o yó a adyangele adizolele kyavulu mba adizembele kyavulu. 2 Enyoso o disukilu dyâ dyene dimoxi. Kikale o muthu wayuka ni yó wakambe o kuyuka, o muthu wambote wakambe kukasana ni yó wakasana, yó abhakula jisata ni yó akamba kubhakula o jisata. O muthu wambote wasokwe ngo ni mukwa ituxi. O muthu ukanena kima wasokwe we ngo ni yó uxinganeka ande dya kukanena. 3 Kuma o athu ejiya kwila sayi kizuwa anda fwa, abhanga ima yayibha ithangana yoso. Abhanga ima ya ulaji ku mwenyu wâ woso, kate kyafwa.
4 O athu ala ni mwenyu ala hanji ni kidyelelu, mukonda o imbwa yala ni mwenyu yabeta kota, o hoji yafu ndenge. 5 O athu ala ku mwenyu ejiya kwila anda fwa, maji o athu afu kya kejiya dingi kima, kanda tambula dingi kima,* mukonda athu oso anda ku ajimba, 6 katena we dingi kuzola, kuzemba, mba kukala ni difuba dya akwâ. Ku ima yoso ibhita mu ngongo, ene kabhange-ku dingi kima.
7 Nde udye ni unwe o vinyu yé ni muxima wa sanguluka, mukonda o Nzambi yakidi wasanguluka ni ima i wa mubhanga. 8 Watokala kuta izwatu yazele, ku mútwe wé kimukambe máji. 9 Kemba ni muhat’wé wa kazola, mu izuwa yoso ya mwenyu wé, ya kubhana Nzambi mu ngongo. Kyene, o izuwa yoso ya mwenyu wé ki inange, mukonda yiyi yene o futu ya ikalakalu yoso i wene mubhanga mu ngongo. 10 Yoso i wamesena kubhanga, bhanga-yu ni nguzu yé yoso,* mukonda mu Mbila* mu wandaya kimwala kikalakalu mba ixinganeku, mba kwijiya mba unjimu.
11 Eme ngamono dingi kima kyengi mu ngongo: O yó asakamana kene-ku alenga dingi ni lusolo ithangana yoso, o mazonda kene ngo ene mutolola o ita, o jinjimu kene mukala ni kudya ithangana yoso, o yó adimuka kene mukala ni umvwama ithangana yoso, o yó ala ni kwijiya, kene muzediwa ithangana yoso. Mukonda enyoso atena kubhita mu ithangana yabhonzo ni mu ibhidi ka ifikile. 12 O muthu kejiya o kithangana kyê kya kufwa. Kala o jimbiji kya jikwata mu wanda, ni jinjila kya jikwata mu dibhebhe, kyene we kibhita ni athu kyoso o wíndwa ki wa atula mu kithangana ni mbandu.
13 Mu ngongo ngamono-mu we phangu ya unjimu, o phangu yiyi ya ngibhangesa kudiwana. 14 Kwexile mbanza yofele, o mayala atungile-mu atolele, kyenyiki, kweza sobha wala ni ungana wavulu phala kubhânga-nawu, wa ikondoloka, watungu ilumbu yamakota phala ku ixitila. 15 Mu mbanza mwenyomo, mwexile ngadyama ya diyala maji wexile njimu, mwene watena kubhulula o mbanza mukonda dya unjimu wê. Maji kana-ku muthu waxinganeka dingi o diyala dyodyo. 16 Ku muxima wami, ngambe ngixi: “O unjimu wala kota o nguzu ndenge, né kiki, o unjimu wa ngadyama ka usuwu. Kyoso kyazwela, kana-ku muthu u mubhana mátwi.”
17 Kota kwivwa izwela o jinjimu ni kutululuka kwoso, kwindi kwivwa o kudikola kwa yó a mutumina mwaxaxi ka yowa.
18 O unjimu wala kota o jifalamenda joso ja kubhângela-naju mu ita ndenge, maji muthu umoxi mukwa ituxi utena kuzanga ima yavulu yambote.
10 Kala o jihamwe jafu jitena kuzanga o máji anuha kyambote, o wowa né se watolo, utena kuxidisa o wendelu wa njimu wafumana kyambote.
2 O njimu wehela o muxima wê kumwendesa mu njila yatokala, maji o kyowa-phe wehela o muxima wê ku mwendesa mu njila yayibha. 3 O kyowa ulondekesa kwila kala ni kilunji kabasa njila yaditela, athu oso atena kukimona kwila mwene kyowa.
4 Se o mutwameni u kukwatela njinda, bhu kididi kyé kusondoloke-bhu, mukonda o kubatama kufidisa o muthu kuta ituxi yavulu.
5 Ngamono dingi kima kya mukwa kyayibha mu ngongo: O kutondala kwa athu ala ku ungana. 6 O yowa a atula mu ididi ya ungana, maji o jimvwama kana.
7 Ngamono abhika kwendela mu jikabalu, maji o ilamba yexile mu kwendela bhoxi kala abhika.
8 Woso ukanda dikungu utena kubwila-mu, woso ubula o phalelu ya matadi, atena ku munumata ku nyoka.
9 Woso ututa o matadi, o matadi atena ku mukwama. Woso ubhasa o jihwinyi ukala mu kilwezu.*
10 Se falamenda yaxibhi anga akamba ku izwika, kwanda bhinga nguzu yavulu phala kubatula-nayu. Maji o unjimu uzediwisa.
11 Se o nyoka inumata ande dya ku itobhesa, mbote yahi yanda mona o mukwa kutobhesa o nyoka?
12 O ima izwela o njimu ibhekela mbote, maji o ima izwela o kyowa, i mubhekela wíndwa. 13 O izwelu yê ya dyanga, wowa, o izwelu yê yasukina ulaji ubhekela wíndwa. 14 Maji o kyowa usuluka ni kuzwela.
O muthu kejiya yanda bhita. Nanyi utena ku mutangela o ima yanda bhita ku hádya?
15 O kikalakalu kya kyowa ki mutohokesa, mukonda mwene kejiya kate mwene kusanga o njila ya kuvutuka mu mbanza.
16 Ihi yanda bhita ni ixi yabhingi kwila, o sobha mona ndenge hanji, o ilamba yê a mateka kudya mu kamene? 17 O ixi yanda zediwa se a itumina ku mon’a sobha, o ilamba yê adya mu kithangana kyatokala phala kusunga nguzu, muveji dya kukodiwa ngo.
18 Mukonda dya kuvula o umonya, o mikambu ya inzo ilangumuka, kyene, mukonda dya usudi, o inzo ikala mu mbomba.
19 O mbolo* a ibhanga phala kusangulukisa o muthu, o vinyu a ibhanga we phala kusangulukisa o muxima. Maji ni kitadi o muthu utena kusumba yoso ya bhindamena.
20 O sobha kana ku muzwela kyayibha, né mwene mu ixinganeku. O ngenji kana we ku muzwela kyayibha kyoso ki uya muzeka mu hama yé, mu xilu dyé. Mukonda se ukibhanga, o kanjila katena kwambata o izwelu yé. Kyene, sayi njila itena kutangela ku akwenu yoso i wazwela.
11 Takula o mbolo yé mu menya, mukonda mu kubhita izuwa yavulu, wanda isange dingi. 2 Wanena o ima i wala-nayu ni sambwadi mba dinake dya athu, mukonda eye kiwejiya se mu ngongo hádya mwanda bhita divuwa.
3 Kyoso matuta kya xikatela, kwanda noka mvula mu ixi. Se muxi ubwila ku mbandu ya lwiji mba ku mbandu ya thunda, wanda xale mwene bhu wabwil’obho.
4 Woso ulandukila mu kutala o kitembwe, kanda kuna. Woso we ulandukila mu kutala o matuta, kanda bhongolola.
5 Nzambi mwéne wabhange o ima yoso. Kala ki wakambe kwijiya kyebhi ki dibhanga o ifuba ya kabwetele mu mala* dya manyâ, kyene we ki wakambe kwijiya o kikalakalu kya Nzambi yakidi.
6 Kuna o mbutu yé mu kamene, maku mé kanyohe kate kuma ki kumateka o kuvunda, mukonda kiwejiya se mbutu yebhi yanda sabhuka, mba janda sabhuka jene joso.
7 O mukengeji wawabha, o muthu udivwa kyambote mu kutala o dikumbi. 8 Se muthu ukala ku mwenyu mu mivu yavulu, watokala kusanguluka izuwa yoso ya mwenyu wê. Maji katokala kujimba kwila, o izuwa ya malamba ni izuwa ya kuvunda nange yanda vula. Yoso yanda kwiza-ku, ukumbu ngo.
9 Eye u munzangala, kemba, sanguluka mwene mu izuwa ya unzangala wé. Kayela o njila isangulukisa o muxima wé. Bhanga o ima ya kuwabhela. Maji lembalala kwila, o Nzambi yakidi, wanda kufundisa mu ima yoso yiyi. 10 Kyenyiki, lenga o ima yoso itatesa o muthu ni ima ibhekela ndolo ku muxima, mukonda o undenge ni unzangala, kingoho.
12 Mu izuwa ya unzangala wé, lembalala Yó wa kubhange, mukonda kwanda kwiza izuwa ya kutata ni mivu i wanda kwamba, wixi: “Ki ngasanguluka dingi ni mwenyu wami.” 2 Kyoso o dikumbi, o mukengeji, o mbeji ni jithéthembwa ki jivundu luwa anga kwiza dingi matuta, kyoso o mvula ki ibatuka, 3 mu kizuwa kyoso o alangidi a jinzo kyamateka o kuteketa, kyoso mayala a nguzu kyatohoka anga a fukama, o ahatu kazuku dingi mukonda atolo, kyoso o ilumba ki itala mu njanela amona ngo kuvunda, 4 kyoso o mabhitu a jinzo bhu mbandu a ikoka kyadijika, kyoso kisosoloka o jibuya ja akwa kuzuka, kyoso athu kyabalumuka mukonda dya tunjila twa mu kwimba, kyoso ahatu oso kyaya ni kwimba ni dízwi dya xiyi; 5 kyoso ene kya tandanganya mukonda dya ilwezu mu njila, kyoso mumendowela ki ubhana ithulu, o dihoho didihuha, o kibundu kibhana o hanji ya kudya kibaza, mukonda o muthu wa mukwendela mu njila yambata mwalunga,* akwa kuditenda a mukwendela mu ikoka; 6 ande dya kubatuka o lubhambu lwa phalata, ande dya kututujula o ditijela dya ulu, ande dya kubula o disanga dyazukama bhu fixi ya menya, ande dya kubula o dilola di kwatekesa kusunga o menya mu kixima. 7 Kyenyiki, o fufuta ivutuke ku mavu ku yatundu, o nguzu ya mwenyu ivutuka kwa Nzambi yakidi, yó wa ibhele ku athu.
8 “Yoso kingoho mu kingoho!” Kyene kyambe o mulongexi. “Yoso yiyi ukumbu ngo.”
9 O mulongexi wexile njimu, walongo we ku athu o ima yejidile. Mwene waxinganeka yu watokwesa ima yazongo phala ku isoneka mu ukexilu wa jisabhu. 10 O mulongexi wasoto izwelu yambote, wasoneka o maka ni kuyuka kwoso.
11 O izwelu ya mukwa unjimu, yedi kala jisongo. O maka azwela, mukwa ni jipheleku jophaphe kyambote, o izwelu yê yatundu ku mubhidi umoxi ngo. 12 Kikyene ngo, nga kudimuna mon’ami: O athu anda soneka madivulu avulu, kikwanda kala disukilu, maji o kudibhakula kyavulu mu ku atanga kubhangesa o muthu kubhwila.
13 Mu ima yoso i ngevu, o disukilu dyê dyenyidi: “Xila o Nzambi yakidi, belesela o itumu yê, mukonda kiki kyene kyatokala kubhanga o muthu. 14 O Nzambi yakidi wanda fundisa o athu mukonda dya ibhangelu yâ, kate ni yosweke wanda imona se yawabha mba yayibha.
Mba, “ndongixi. Yó ubhongolola o athu.”
Mba, “difwa.”
Mu Heba.:“kusaka.”
Mu Heba.:“kutuka-tuka.”
Mba, “kudibhubhala.”
Mba nange, “yoyo yatexika.”
Nange kya mulombolola o munzangala wala njimu.
Mba, “mukunji.”
Mba, “kukala ni wendelu wambote.”
Mu Heba.: “mukonda o pholo kyoso ki idisuwata, o muxima ukala dingi kyengi.”
Mu Heba.: “mwimbu wa.”
Mu Heba.: “minya.”
Mba, “kukubhubhidila.”
Mba nange, “o athu kene muzeka kikale mu mwanya kikale mu usuku.”
Mba, “futu”
Mu Heba.:“yoso yamesena kubhanga o lukwaku lwé.”
Mba, “Seol.” Tala o Dilombolwelu.
Mba nange, ”watokala kudilanga-naju.”
Mba, “kudya.”
Mu dimi dya Hebalayiku, bhabha atumbula o kutena kwa Nzambi, kukolesa o ifuba ya mona wala mu mala.
Mu Heba.: “mu kididi mwanda nyoha tembu yavulu.”