O Vondadi Ié ia Kudibhakula i Ximanesa Jihova!
“Kuma o mundu a di bheka ni vondadi, . . . sakidilenu Jihova.”—AFUNDIXI 5:2.
MIMBU: 150, 10
1, 2. (a) Ihi ia zuela Ilifaji ni Bidade ia lungu ni kiebhi Nzambi kiene mu mona o kikalakalu kietu? (b) Ihi ia zuela Jihova ia lungu ni maka iá?
MIVU iavulu ku dima, maiala atatu ai mu zuela ni selevende ia fiiele ia Nzambi, a mu ixanene Jobe. Diiala dimoxi dijina diê Ilifaji mukua Temane, ua bhange ibhuidisu iambote kua Jobe. Muene uebhula: “Mbebhu ku muthu, Nzambi unganhala-ku kima? Muthu se uala njimu mbote ie-muène ngó, kuabhu. Inga Muteni-a-Ioso kua mu kala ihi, kioso eie ki u kala u muthu ua iuka? Mba muene u tambula-ku kima kiahi, kioso eie ki u iukisa o jinjila jé?” (Jobe 22:1-3) Ilifaji ua banze kuila, o itambuijilu ia ibhuidisu íii iexile, kana. O diiala dia ka mukuá uexile Bidade o Musuuita. Muene ua zuela kuila, sé-ku muthu a tena ku mu ijiia kua Nzambi kala muthu ua fiiele.—Tanga Jobe 25:4.
Jihova muene u tu bhana o idifua mba uhete uoso-uoso. Mu kiki muene u mona se tu bhanga ihi ni ujitu iú
2 Ilifaji ni Bidade a mesenene kubhangesa Jobe kudivua kuila, o nguzu ia kexile mu bhanga phala kusidivila Jihova, ki i kexile ni valolo. O maiala iá, a mesenene kubhangesa Jobe kuxikina kuila, phala Nzambi tua soko ni imbiambia mba tu ibamba. (Jobe 4:19; 25:6) O kuila a kexile mu zuela kiki mukonda exile athu a lenduka? (Jobe 22:29) Mu kidi, Jihova muéne ngó o suke-ku, etu ki tu tena ku disokesa ni muene. Se tu kala ku mulundu mba tu kala mu tala bhoxi kioso ki tuala mu kiphululu, tu tena kumona muene kuila etu tu ofelefele. Maji o kuila kiene ki tu mona Jihova kioso ki tu bhanga nguzu phala ku mu bheza ni kuzokela o Utuminu uê? Kana! Jihova uambe kuila Ilifaji ni Bidade ni Zofale kitatu kiâ, akexile mu zuela makutu. Nzambi ua zuela kuila ua sangulukile mukonda dia Jobe iu ua muixana “mubhik’ami.” (Jobe 42:7, 8) Kienhiki, sumbala tu akua ituxi tu tena ‘kubhanga o kikalakalu kia Nzambi.’
‘IHI I U TENA KU MU BHANA?’
3. Ihi ia zuela Edihu ia lungu ni nguzu i tu bhanga mu kikalakalu kia Jihova? Ni ihi ilombolola o izuelu iê?
3 Munzangala umoxi a muixana Edihu uévu o maka akexile mu tá Jobe ni maiala atatu. Kioso kiabhu o maka, Edihu uebhula Jobe ia lungu ni Jihova. Muene uambe: ‘Se eie uala u muthu ua iuka, ihi i u tena ku mu bhana?’ (Jobe 35:7) O kuila Edihu ua kexile ue mu zuela kuila, o nguzu i tu bhanga phala kusidivila Nzambi ki iala ni valolo? Kana. Jihova ka bazela Edihu kála kia bhangele ni maiala atatu. Edihu ua kexile mu zuela kima kiéngi. Muene ua kexile mu zuela kuila, Jihova ka bhingi athu phala ku mu bheza. Jihova muthu ua tenena, sé-ku kima ki tu tena kubhanga ki bhangesa Jihova kukala ngenji, kusuina, mba kukala suke-ku. Sé phata, Nzambi muéne u tu bhana o idifua mba uhete uoso-uoso. Mu kiki, muene u mona se tua mu bhanga ihi ni ujitu iú.
4. Kiebhi Jihova kia mona o henda i tu londekesa ku akuetu?
4 Kioso ki tu londekesa henda ni ufiiele kua ió ene mu bheza Jihova, muene u mona o ibhangelu íii, kala tua mu i bhana kua muene. O divulu dia Jisabhu 19:17, di zuela: “Uoso u bindumuna ngadiama, ua sobhesa kua Ngana; Jihova muene hinu u mu futa o mbote iê.” Jihova u mona o henda i tu londekesa ku akuetu ithangana ioso. Sumbala muéne o mubhangi ua ima ioso, maji né kiki, Jihova u sota kumona o imbamba ioso i tu bhanga, kala kima ki tua mu sobhesa. Muene u futa ni maujitu a fuama. O mon’â Nzambi, Jezú, ua londekesa o kidi kiki.—Tanga Luka 14:13, 14.
5. Ibhuidisu iebhi i tua-nda tambuijila mu milongi iii?
5 M’ukulu Jihova ua bhingi kua polofeta Izaia phala kukala mukunji uê ni ku mu sidivila mu ukexilu ua katunda. (Izaia 6:8-10) Sé kulaleka, Izaia ua xikina iu uambe: “Eme’ami-ú, Ngana, ngi tume eme.” Lelu, Jihova u bhana ue ku athu a fiiele o ujitu ua kubhanga o kikalakalu kiê. Mazunda a jiselevende ja fiiele ja Jihova ene mu londekesa o ukexilu ua Izaia. Ene a xikina kusidivila Jihova mu maukexilu avulu ni mu ididi iavulu. Ene a bhanga kiki né muene ni ibhidi, ni ithangana ia bhonzo. Maji, sai iá nange a zuela mudiâ: ‘O ku dibhakula mu sidivisu ia Jihova kima kiambote. Maji o kuila o ki ngi bhanga kiene o kima kia beta-o-kota? Ki kale se nga dibhakula mba kana, o kuila Jihova ka-nda bhangesa kuila o kikalakalu kiê kie ku pholo?’ O kuila ua banze kiá kiki? Tua-nda zuela ia lungu ni izulukutu ia bhiti ku muenhu ua jiselevende jiiadi ja Jihova m’ukulu. O phangu ia Debola ni Balake, ia-nda tu kuatekesa kutambuijila o ibhuidisu iii.
NZAMBI U LUNGULULA O UÔMA MU KUSUINA
6. Ihi ia kexile mu londekesa kuila o kifuxi kia Jabine kieji tolola akua Izalaiele?
6 Balake uexile disoladi mukua Izalaiele. O Debola uexile polofeta ia muhatu. Mu 20 a mivu, o akua Izalaiele akexile ku a ‘bhikisa’ ku diiala mukua Kanana, a mu ixanene sobha Jabine. O masoladi a Jabine, exile ijibhangânga. Mukonda dia kiki, o athu a tungile mu jisanzala ja Izalaiele, akexile ni uôma ua kutunda ku mabhata mâ. O masoladi a Jabine exile ni hama’vua a makalu exile ni ibhôlola ia felu, maji o akua Izalaiele, kexile ni mauta phala kubhânga mba ku di fikidila.—Afundixi 4:1-3, 13; 5:6-8.a (Tala ku luiji.)
7, 8. (a) Iebhi o itendelesu ia dianga ia bhana Jihova kua Balake? (b) Kiebhi akua Izalaiele kia tenene kutolola o kifuxi kia Jabine? (Tala o foto ia dianga.)
7 Mu kusokesa o masoladi a Jabine, ni masoladi akua Izalaiele, o athu akexile mu mona kuila, o akua Izalaiele eji ku a tolola ni lusolo. Maji bhu kaxi ka Debola, Jihova ua tangela Balake uixi: “Ndeie u bhongoluele athu ku mulundu ua Tabola, u katule kuinhi dia midi dia mala ku an’a Nafitali ni an’a Nzebulone. Eme-phe ngi bhangesa kuila Xixela, kabhitangu ka kifuxi kia Jabine, ni makalu-mê ni mundu uê, ng’a bheka mu honga ia Kixone, hé ngi mu bhakula bhu lukuaku lué.”—Afundixi 4:4-7.
8 Ene a bhangele ngolokela mu kubhinga athu, phala kuia mu luua o ita. Mu kiki, 10.000 a maiala, a di bhakula ku Mulundu ua Tabola. Mu kusuluka, Balake ni masoladi mê a mateka kubhânga ni jinguma jâ, mu kididi a kixanene Taanake. (Tanga Afundixi 4:14-16.) O kuila Jihova ua kuatekesa akua Izalaiele? Ua a kuatekesa. Kia tukumuka, kua mateka kunoka nvula, o kididi kia kukutile kiezala ni malóua. O kizulukutu kiki, kia kuatekesa akua Izalaiele. Balake ua landemeka o masoladi a Xixela mu dikanga dia 24 kia ji kilómetulu, katé bhu kididi a k’ixana Halosete. Mu njila, o dikalu dia ita dia Xixela dia naminina mu malóua. Muene ua tuluka mu dikalu, iú ua lengela kua Zananíme, mba kididi kia zukama ni Kadexi. Kuenhoko, Xixela uai mu di sueka mu balaka ia muhatu a muixanene Jaiele. Kuma Xixela ua tohokele kiavulu, uai lusolo ku kilu. Kiexile ku kilu, Jaiele ni kusuina kuoso, ua mu jibha. (Afundixi 4:17-21) Jihova ua kuatekesa akua Izalaiele kutolola o jinguma! b (Tala ku luiji.)
MAUKEXILU A KUMONA O SIDIVISU IA KUDIBHAKULA
9. Disá diebhi di tu katula mu divulu dia Afundixi 5:20, 21 ia lungu ni ita ia bhangele akua Izalaiele ni Xixela?
9 Tu tena kudilonga dingi ia lungu ni izulukutu ia bhiti mu kibatulu kia 4 kia divulu dia Afundixi, mu kutanga o kibatulu kia kaiela. O divulu dia Afundixi 5:20, 21 di tu tangela: “Katé ni jithéthembua ku diulu ja di te-mu, jithéthembua mu [njila] jâ jala kúlua ni Xixela. Honga ia Kixone ia a kungulula.” O kuila o jianju ja kuatekesa o akua Izalaiele kuluua o ita? Inga kua nokene mvula ia matadi? O Bibidia ki i jimbulula o maka enhá. Maji tu tena kuzuela kuila, Jihova ua bhulula o mundu uê, mu kunokesa mvula ia dikota mu kididi kienhókio, ni mu kithangana kia tokala. Mukonda dia kiki, o 900 a makalu ka tenene kuenda kiambote. O divulu dia Afundixi 4:14, 15, di londekesa kuila, mu ithangana itatu, o akua Izalaiele a londekesa kuila, Jihova muéne ua a kuatekesele kutolola o jinguma jâ. Ku 10.000 a masoladi a Izalaiele, sé-ku muthu ua tokalele ku tambula o kijingu kia kutolola o jinguma.
10, 11. Ihi ilombolola “Mezolo?” Mukonda diahi a i bhubhidile?
10 Kindala, tua-nda mona kima kia mukuá, kiala ni valolo ia dikota. Kioso akua Izalaiele kia zubha kutolola o jinguma jâ, Debola ni Balake, a mateka kuimba, phala kuximana Jihova. Ene akexile mu zuela mu muimbu: “Mezolo mu bhubhididienu, Anju ia Jihova ua kiambe, akua-bhata dienhodio a bhubhididienu kiaiibha muene, mukonda ka tundile mu banda Jihova, mu banda Jihova kumoxi ni makuenze mê.”—Afundixi 5:23.
11 Ihi ilombolola Mezolo? Ki tuejiia kiambote o dilomboluelu. Maji, o dibhebhu dia jikinisa o Mezolo ioso. Nange Mezolo iexile mbanza. Maji o athu a mbanza íii, ka xikina kudibhakula phala kukuatekesa Balake mu ita. Kuma kuinhi dia midi dia athu a di bhakuile phala kubhânga ni akua Kanana, nange o athu a tungile ku Mezolo, evuile ue o ngolokela. Mba nange Mezolo, o kididi mua lengele Xixela, phala Balake ka mu kuate. Nange o akua Mezolo akexile ni kutena kua kukuata Xixela, maji ka ki bhange. Xinganeka o athu kumona o disoladi didi dia nguzu, kulenga mu ikoka iâ phala kubhulula o muenhu. Ene a tokalele kubhanga kima, phala kuzokela o vondadi ia Jihova. Se a ki bhangele, muene ueji ku a besoala. Maji kioso kia kexile ni kithangana kia kubhanga kima phala kuzokela Jihova, ene ka ki bhange. O athu akua Mezolo, ka difuile ni Jaiele, mukonda Jaiele ua londekesa kusuina.—Afundixi 5:24-27.
Tua bhingi kutonginina kiambote o ibanzelu ietu ia lungu ni sidivisu ietu kua Nzambi
12. Kala kilondekesa o divulu dia Afundixi 5:9, 10, kiebhi o athu a a tumbula mu jivelusu jiji, kala ni ukexilu umoxi? Mukonda diahi tua tokala kudilanga?
12 O divulu dia Afundixi 5:9, 10, di tu londekesa kuila, o ukexilu ua kuinhi dia midi dia athu a di bhakuile, ki uene umoxi ni ua athu a kambele kudibhakula. Debola ni Balake a ximana o athu enhá, exi: “Ilolo ia Izalaiele, a di bheka ni vondadi mu kúlua.” Ene kexile kala o athu akexile mu “sambela ku jibûlu,” akexile mu di zangeleka ni kumona kuila, ka tokalele kudibhakula mu kikalakalu kienhókio. O athu a tumbula kala athu a xikama “ku jixalemanda ja iuka kinéne,” ni ió akexile mu “bhita mu jinjila, a zediuile ku muenhu. Maji, o a di bhakuile ai kumoxi ni Balake mu luua o ita ku milundu ia Tabola, ni mu honga ia Kixone. O athu a mesenene kukala ni muenhu uambote, a a tangela: ‘Xinganekienu.’ Ene a tokalele kuxinganeka kiambote mu ima ia kambe o kubhanga, kioso kia kexile ni kithangana kia kudibhakula phala kubhanga o sidivisu ia Jihova. Lelu, tua bhingi ue kutonginina kiambote o ibanzelu ietu ia lungu ni sidivisu ietu kua Nzambi.
13. O kuila o muiji ua Lubene, Dane, ni Asele, ua difu ni ua Nzebulone, ni Nafitali?
13 O kuinhi dia midi dia athu a tenene kumona ni mesu mâ, kiebhi Jihova kia londekesa kuila, muéne ngó Suke-ku, ni Mubhani ua Itumu. Ene a tenene kuzuela ku akuâ, ia lungu ni ima ia monene, kioso kia zuela “o maka ma uzonda ua Jihova.” (Afundixi 5:11) Maji o muiji ua Lubene, Dane, ni Asele, a suu dingi o jimbote jâ, kala o jimbudi, jibaluku, ni kididi kia kuata jibaluku, mu veji dia kubhanga o sidivisu ia Jihova. (Afundixi 5:15-17) O miji ia mukuá, ki ia kexile ni ukexilu iú. O muiji ua Nzebulone ni ua Nafitali, a tundu “mu kanga; kuala o mvunda iavulu, ka xikina kulenga,” mukonda a mesenene kukuatekesa Debola ni Balake. (Afundixi 5:18) Tu tena kudilonga disá dia dikota mu maukexilu a miji íii kumona o sidivisu ia kudibhakula.
“SAKIDILENU JIHOVA!”
14. Kiebhi ki tu londekesa kuila tua mu kuatekesa o utuminu ua Jihova?
14 Lelu etu ki tuene mu zokela o utuminu ua Jihova bhu kaxi ka ita. Mu veji dia kiki, tu bhana o kikuatekesu kietu, bhu kaxi ka kikalakalu kia kuboka. Mu izuua ia lelu kua bhingi dingi athu, phala kubhanga o sidivisu ia Jihova, m’ukulu ndenge. Mazunda a jiphange ja ahatu ni ja maiiala, ni minzangala, a mu dibhakula, phala kubhanga o sidivisu mu maukexilu avulu. Mu kifika, avulu a mu kalakala kala aboki a thembu ioso, ku Betele, ku tunga Ididi ia Ubhezelu, ia iônge ia makota ni ia ilunga. Sai tufunga a kalakala ni nguzu ioso, phala kukuatekesa o jiphange mu ididi ia kusaka ni kusokejeka o iônge ia makota. Tu tena kudielela ni kidi kioso kuila, Jihova ua uabhela o kikalakalu kietu, ni kuila muene ka-nda jimba o nguzu i tu bhanga mu sidivisu iê.—Jihebeleu 6:10.
Ande dia kusola kubhanga kima, xinganeka, se ihi ia-nda bheka, ku muiji ué ni mu kilunga (Tala o kaxi 15)
15. Kiebhi ki tu tena kuijiia se ki tua mu zoza mu sidivisu ia Jihova?
15 Tua tokala kutonginina o ukexilu uetu ua kumona o kudibhakula ku sidivisu mu vondadi ietu. Tua tokala kudibhuidisa: ‘O kuila nga mu kuehela akuetu kubhanga o kikalakalu kioso? O kuila nga mu suua dingi o jimbote, o sidivisu ia Jihova ndenge? Inga nga mu kaiela o phangu ia kusuina ia Balake, Debola, Jaiele, ni ia 10.000 mu kubhanga ioso phala kusidivila Jihova? Nga mu banza kuenda mu mbanza, mba ixi iéngi phala kunganhala dingi kitadi, ni kukala ni jimbote ku muenhu? Se kiki kidi, o kuila nga mu samba kua Jihova, phala kuijiia kiebhi o ima ien’ii i tena kulungulula o ima ku muiji uami ni mu kilunga?’ c (Tala ku luiji.)
16. Sumbala ima ioso ia tokala kua Jihova, né kiki, ihi i tu tena ku mu bhana?
16 Jihova u tu bhana o ujitu uonene ua kukuatekesa o utuminu uê. Tundé mu izuua ia Adá ni Eva, Diabhu ua mesena kuila, athu oso a kale ku mbandu iê; anga a bhana dikunda kua Jihova. Maji kioso ki tu zokela o utuminu ua Jihova, tu londekesa kuila, tua solo kukala ku mbandu ia Jihova. O kixikanu ni ufiiele uetu, ku tu suinisa kudibhakula phala kusidivila Jihova. Kubhanga kiki ku mu sangulukisa kiavulu. (Jisabhu 23:15, 16) Mukonda dia kikuatekesu ki tu bhana ni ufiiele uetu, Nzambi ietu u tena ku vutuila Satanaji mu kixonguenu kiê. (Jisabhu 27:11) O ku belesela kuetu, kima ki tu tena kubhana kua Jihova, ki mu uabhela kiavulu. Ki mu bhekela ue kisangusangu kia dikota.
17. Ihi i tu longa o divulu dia Afundixi 5:31 ia lungu ni ima ia-nda bhita ku hádia?
17 Kua kambe ngó, athu oso mu ixi, a-nda sola o utuminu ua Jihova. Tua mu kinga o kizuua kiki ni hânji ioso! Tu divua kala Debola ni Balake kioso kiembi: “Nguma jé, u Jihova, ji buike kienhiki, oso-phe a ku zola, a benhe kala dikumbi, kioso ki di tunda ni nguzu iê ia kumuika.” (Afundixi 5:31) Kiki kia-nda bhita kioso Jihova kia-nda buikisa Satanaji ni mundu uê uaiibha. Kioso kia-nda mateka o ita ia Alumajedone, Jihova ka-nda bhindamena dingi athu a dibhakula phala kutolola o jinguma jê. Mu veji dia kiki, tua-nda ‘ku imana’, anga ‘tu mone kiá o ubhulukilu ua-nda ku tu bhana Jihova.’ (2 Malunda 20:17) Lelu, tuala ni ujitu ua dikota ua kuzokela o utuminu ua Jihova ni kusuina kuoso.
18. Kiebhi o ku dibhakula kué, ku tena kusuinisa akuenu?
18 Debola ni Balake a mateka o muimbu ua kikóue phala kuximana Jihova, ki phala muthu mu xitu kana. Ene embi: “Kuma o mundu a di bheka ni vondadi mu kúlua ita, sakidilenu Jihova.” (Afundixi 5:1, 2) Kiene ue kimoxi n’etu, kioso tu sidivila Jihova kuoso kuoso kuala kibhindamu, tu suinisa ue akuetu ku ‘sakidila Jihova!’
a Kibhôlola, kima kia difu ni njangu ia lebha, iatu kiavulu. O ibhôlola, akexile mu i ta mu jimbandu ja makalu. Mu kiki, o makalu enhó exile ue mauta a kubuikisa o athu.
b U tena kutanga dingi ia lungu ni maka enhá mu Mulangidi ua 1 ua Kakuinhi ua 2015, mbandu 12-15.
c Tala milongi iala ni diambu “Maka Alungu ni Kitadi” mu Mulangidi ua 1 ua Kavua ka 2015.