O Kuila Eie Uene mu Mona o Kikuatekesu Kia Nzambi ku Muenhu Uê?
O “lukuaku lua Jihova luà fumanena ku jiselevende jê.”—IZAIA 66:14.
MIMBU: 32, 26
1, 2. Ihi i banza o athu ia lungu ni Nzambi?
ATHU avulu a xikina kuila, Nzambi ka suu o ima ia bhanga. Ene a banza kuila, Nzambi ka suu o ima i bhita ku mienhu iâ. Mu kifika, ku mbeji ia Kamoxi ka muvu ua 2013, kua bhiti kitembu kia dikota ku ixi ia Filipinas. O kitembu kiki, kia buika ima iavulu. Saí nguvulu mu mbanza uambe: “Nzambi kala bhabha.”
2 Athu amukuá a banza kuila, Nzambi kene mu mona o ima iene mu bhanga. (Izaia 26:10, 11; 3 Nzuá 11) Mu izuua ia poxolo Phaulu, saí athu akexile ué ni ibanzelu íii. Ia lungu ni athu iá, muéne uambe: “A di tunu kusuua Nzambi mu kuijiia kuâ.”—Loma 1:28, 29.
3. (a) Ihi i tua tokala ku dibhuidisa? (b) Ihi ilombolola o “lukuaku” lua Nzambi mu Bibidia?
3 Abha etu? Tuejiia kuma Jihova u mona o ima ioso. Maji o kuila tu xikina kuila, Jihova ua mesena o mbote ietu? O kuila tuene mu mona o kikuatekesu kiê ku muenhu uetu? O “lukuaku” lua Nzambi mu Bibidia, lu lombolola o kutena kuê. Mu kutena kuê, muéne u kuatekesa o jiselevende jê, anga u tolola o jinguma jê. (Tanga Matendelelu 26:8.) Jezú uambe kuila, saí athu eji “mona Nzambi.” (Matesu 5:8) O kuila tuala bhu kaxi ka athu iá? Kiebhi ki tu tena ku “mona Nzambi?” Tua-nda di longa phangu ia athu a a tange mu Bibidia, a mono o kikuatekesu kia Nzambi ku muenhu uâ, ni ia athu a kambe ku mona. Tua-nda di longa ué kiebhi o kixikanu ki tu kuatekesa kumona o kikuatekesu kia Nzambi
ENE A DITUNU KUMONA O KUTENA KUA NZAMBI
4. Mukonda diahi o jinguma ja akua Izalaiele a ditunu kumona o kutena kua Nzambi?
4 M’ukulu, athu avulu a mono kiebhi Jihova kia kuatekesa akua Izalaiele. Amukuá evu o ima ia bhange phala ku a kuatekesa. Jihova ua bhulula o mundu uê ku Ijitu, anga u tolola jinguma javulu mu Ixi ia Kanena. (Josuué 9:3, 9, 10) Sumbala o jisobha jamukuá a mono kiebhi Jihova kia bhulula o mundu uê, ene a ‘dibundu kumoxi, phala kúlua ni Josuué ni Izalaiele.’ (Josuué 9:1, 2) Kioso kia bhange ni akua Izalaiele, o jisobha akexile ni ujitu ua kumona o kutena kua Nzambi. Mukonda dia kutena kua Jihova, “dikumbi-phe diemana muene, o mbeje ue kiómuene, katé kia zubha o kifuxi ku tata o phônzo ku jinguma jâ.” (Josuué 10:13) Maji Jihova ua “kolesa muxima” ua jinguma ja akua Izalaiele, phala ku bhânga ni akuâ Izalaiele. (Josuué 11:20) O jinguma ja akua Izalaiele a a tolola, mukonda ene ka xikinine kuila Jihova ua kexile mu bhângela o mundu uê.
Tua tokala kukala ku mesu azele phala kumona o ima i bhanga Nzambi ku muenhu uetu
5. Ihi ia ditunu Sobha Akabe?
5 Mu kubhita kithangana, Sobha Akabe ua kexile ué ni ujitu ua kumona o kutena kua Nzambi mu veji javulu. Elija ua mu tangela: “Ki kua-ndu suka mbundu mba kunoka mvula, kale k’eme nga ki zuela.” (1 Jisobha 17:1) Kiki kia bhiti mukonda dia kutena kua Nzambi, maji Akabe ka xikina o kidi kiki. Mu kubhita kithangana, Elija ua sambe kua Jihova, Nzambi anga u mu tambuijila mu ku tumikisa túbhia tundé ku diulu. Akabe ua mono o túbhia. Mu ku suluka, Elija ua tangela Akabe kuila, Jihova ueji bheka dingi o mvula. (1 Jisobha 18:22-45) Akabe, ua mono o ima ioso íii ia madiuanu, maji ka xikina kuila, Jihova muéne ua bhangele o ima íii ni kutena kuê. Ihi i tu longa o phangu íii? Tua tokala kukala ku mesu azele phala kumona o ima i bhanga Nzambi ku muenhu uetu.
ENE A MONO O KUTENA KUA JIHOVA
6, 7. Ihi ia xikinine akua Ngibiione ni Lahaba?
6 O akua Ngibiione ka difuile ni jixi ja a kondolokele. Ene a mono o kutena kua Nzambi. Mu veji dia kubhânga ni akua Izalaiele, o akua Ngibiione a soto kubhanga o ukamba ni ene. Mukonda diahi? Ene a bhange kiki mukonda evuile o ima ioso ia bhangele Jihova. (Josuué 9:3, 9, 10) Ene a londekesa o unjimu, mukonda a xikina kuila, Jihova ua kexile mu bhângela akua Izalaiele.
7 Lahaba ua mono ué o kutena kua Jihova. Muéne ka tokalele ku kifuxi kia Izalaiele, maji uevu o ima ia bhangele Jihova phala kubhulula o mundu uê ku Ijitu. Kioso kia mu sange ku alondi aiiadi akua Izalaiele, muéne ua a tangela: “Eme ngejiia kuma, Jihova ua mi bhana muene ixi ienhi’ii.” Lahaba ua xikinine kuila, Jihova ueji mu bhulula kumoxi ni muiji uê.—Josuué 2:9-13; 4:23, 24.
8. Kiebhi o akua Izalaiele a mono o kutena kua Nzambi?
8 O akua Izalaiele ka di fuile ni Sobha Akabe, mukonda ene a xikinine kuila, Nzambi ua tambuijila o musambu ua Elija mu ku tumikisa o túbhia tundé ku diulu. Ene a dikolele: ‘Jihova muene ngó Nzambi!’ (1 Jisobha 18:39) Ene a xikinine ni kidi kioso kuila, a monene o kutena kua Nzambi.
9. Kiebhi ki tu tena kumona o kikuatekesu kia Jihova lelu?
9 Tua di longo phangu iambote ni ia iibha i tu kuatekesa kuijiia ihi ilombolola o ‘lukuaku lua Nzambi,’ mba o kutena kua Nzambi. Kioso ki tuijiia Jihova ni ídifua iê, tu mona o lukuaku luê ni ‘mesu a kifika.’ (Efezo 1:18) Kiki ki tu suínisa kukaiela o phangu ia jiselevende ja fiiele jo’ukulu ni ja lelu, a mono kiebhi Jihova kia kuatekesa o mundu uê. Maji o kuila saí ima ilondekesa kuila, Jihova ua mu kuatekesa o mundu uê lelu?
IHI ILOMBOLOLA O KUTENA KUA NZAMBI LELU
10. Ihi ilondekesa kuila, Jihova ua mu kuatekesa o mundu uê lelu? (Tala o foto ia dianga.)
10 Kuene ima iavulu ilondekesa kuila, Jihova ua mu kuatekesa o mundu uê lelu. Tuene mu kuívua phangu javulu ja athu a bhingi kikuatekesu kua Nzambi mu musambu, anga a mona kuila, muéne ua a tambuijila. (Jisálamu 53:2) Mu kifika, kioso kia kexile mu boka mu ixi ia Filipinas, Allan ua sange muhatu ua kexile mu dila. Muéne uambe: “Mu kizuua kienhokio, mu kamene, o muhatu ua bhingile kua Jihova phala ku mu tumikisa o Jimbangi jê.” Kioso kiexile munzangala, o muhatu ua di longele o Bibidia ni Jimbangi ja Jihova, maji kioso kia sakana, muéne uai mu tunga mu mbanza iéngi. Mukonda dia kiki, muéne ueha o ku di longa o Bibidia. Sé kulaleka, Nzambi ua tambuijila o musambu uê. O kima kiki kia tula ku muxima uê. Ande dia ku bhita muvu, muene ua bhakula o muenhu uê kua Jihova ni ku mu batizala.
O kuila ua mu sota ndunge phala kumona o kikuatekesu kia Jihova ku muenhu uê? (Tala o kaxi 11-13)
11, 12. (a) Kiebhi Jihova kiene mu kuatekesa o jiselevende jê? (b) Jimbulula kiebhi Jihova kia kuatekesa o phange ia muhatu.
11 Jiselevende javulu ja Jihova a mono o kikuatekesu kiê, kioso kia xisa o ukexilu ua kuxibha makanha ni diamba, ni ukexilu ua kumona o ufusa. Saí iâ ambe kuila, a di suínisine kiá phala kuxisa o ukexilu iú mu nguzu iâ, maji a lembua. Maji kioso kia bhingi kikuatekesu kua Jihova, muéne ua a bhana “o nguzu i lenda ioso.” Mu kiki, ene a xisa o maukexilu iâ a iibha.—2 Kolindo 4:7; Jisálamu 37:23, 24.
Jihova u kuatekesa ué o jiselevende jê ku dibhana ni ibhidi iâ
12 Jihova u kuatekesa ué o jiselevende jê ku dibhana ni ibhidi iâ. Amy ua mono o kikuatekesu kiki. A mu bhanene o kikalakalu kia kukuatekesa kutunga Kididi Kia Ubhezelu, ni inzo phala o akunji a jixi jengi ku ixi ia tokala ku Oceano Pacífico. O ijila ia ixi ienióio ki i difuile ni ijila mu ixi iê, ki ku kexile mukengeji né menha, o ikoka ia kexile ni menha avulu, muéne ua kexile ni ngunzu ia muiji uê ua tungile dikanga, ua tungile ué mu kadixilu kófele mu hotele. Saí kizuua, muéne ua zuela mu ukexilu ua iibha ni phange ia muhatu ua kexile mu kalakala nê kumoxi. Mu kubhita kathangana, muéne ua divu kia iibha, mukonda dia kima kia bhangele. Kioso kia vutuka mu dixilu diê mua vundile, muéne ua bhingi kikuatekesu kua Jihova mu musambu. Kioso kieza o mukengeji, muéne ua tange milongi ia lungu ni Xikola ia Ngiliiade mu Mulangidi. O milongi ia kexile mu zuela ia lungu ni ibhidi ia kexile mu dibhana na-iu. Muéne uambe: “Nga divu kuma Jihova ua kexile mu zuela n’eme mu usuku uenhó. Kiki kia ngi kuatekesa kusuluka ni kubhanga o kikalakalu kiami.”—Jisálamu 44:25, 26; Izaia 41:10, 13.
13. Ihi ilondekesa kuila Jihova ua kuatekesa o mundu uê kuzokela o kikalakalu kia kuboka?
13 Jihova u longa ué o mundu uê kuzokela o kikalakalu kia kuboka o njimbu iambote. (Filipe 1:7) Mu kifika, kioso kia tu fidisa kubhanga o kikalakalu kia kuboka kuala o jinguvulu, tuia mu inzo ia kufundisa phala kuzokela o kikalakalu kietu. Tundé ku muvu ua 2000, tua tolola kiá 268 a maka ndenge ku mundu uoso. Ku ioso íii, 24 tua tolola ku Corte Européia dos Direitos Humanos. Tu tena kumona kuila, sé-ku muthu u tena kufidisa o lukuaku lua Nzambi!—Izaia 54:17; tanga Izaia 59:1.
14. Ihi dingi ilondekesa kuila, Nzambi uala bhu kaxi k’etu?
14 O kikalakalu kia kuboka o njimbu iambote ku mundu uoso, kilondekesa ué o kutena kua Nzambi. (Matesu 24:14; Ikalakalu 1:8) Sumbala ka difu, o jiselevende ja Jihova ku mundu uoso a dibundu kumoxi, mukonda Jihova uene mu a kuatekesa. O ukamba iú tu u mona ngó bhu kaxi ka mundu uê! Katé muene ni athu ka bheza Jihova a zuela: ‘Mu kidi, Nzambi uala n’enu.’ (1 Kolindo 14:25) Tuene mu mona ima iavulu ilondekesa kuila, Jihova uala bhu kaxi ka mundu uê. (Tanga Izaia 66:14.) Abha eie? O kuila uene mu mona o kikuatekesu kia Jihova ku muenhu uê?
O KUILA UENE MU MONA O KIKUATEKESU KIA JIHOVA KU MUENHU UÊ?
15. Mukonda diahi, saí ithangana ki tu mono o kikuatekesu kia Nzambi ku muenhu uetu?
15 Saí ithangana, nange ki tu mono o kikuatekesu kia Nzambi ku muenhu uetu. Mukonda diahi? Kioso ki tu dibhana ni ibhidi iavulu, nange tu jimba kuila, Jihova ua tu kuatekesa kiá mu veji javulu. Kiki kia bhitile ni Elija. Muéne uexile muthu ua suína, maji kioso kia kexile ku mu sota kua Mvuale Jezabele phala ku mu jibha, muéne ua kexile ni uôma uavulu. Mu kithangana kieniókio, muéne ua jimbile kuila, Jihova ua mu kuatekesele kiá. O Bibidia i zuela kuila, Elija ua mesenene kufua. (1 Jisobha 19:1-4) Kuebhi kueji sanga o kikuatekesu ni nguzu? Muéne ua tokalele kusota o kikuatekesu kia Jihova!—1 Jisobha 19:14-18.
16. Kiebhi ki tu tena kumona o kikuatekesu kia Jihova kioso ki tu dibhana ni ibhidi?
16 Jobe ua thandanganhele kiavulu ni ibhidi iê. Mukonda dia kiki, muéne ka kexile mu mona o maka mu ukexilu ua Jihova. (Jobe 42:3-6) Saí ithangana, nange tu kamba ué kumona o kikuatekesu kia Nzambi, mukonda dia ibhidi ietu. Ihi i tena ku tu kuatekesa kumona o kikuatekesu kia Nzambi? Tua tokala kuxinganeka mu ima i zuela o Bibidia ia lungu ni ibhidi ietu. Se tu bhanga kiki, tua-nda mona kuila Jihova muthu ua kidi. Mu kiki, tua-nda zuela ué: “Nga kuívua jinga ngó ni mátui mami; maji o kiki, mesu’ami ala ku ku mona.”
O kuila eie ua mu kuatekesa akuenu kuijiia Jihova? (Tanga o kaxi 17, 18)
17, 18. (a) Kiebhi ki u tena kumona o kikuatekesu kia Nzambi ku muenhu uê? (b) Jimbulula phangu ilondekesa kiebhi Jihova kia mu tu kuatekesa lelu.
17 Kiebhi ki u tena kumona o kikuatekesu kia Jihova ku muenhu uê? Tu di longe phangu jitanu. Kia dianga, nange ua mono kuila, Jihova ua ku kuatekesa kuijiia o kidi. Kaiadi, nange u di lembalala o kithangana ki uai mu kiônge, eie uevu o diskursu, anga uambe: “O milongi íii phala eme!” Katatu, nange eie ua mono kuila, Jihova ua tambuijila o misambu iê. Kauana, nange eie ua mesenene kudibhakula mu sidivisu ia Jihova, anga u mona kiebhi kia kukuatekesa kusuua o mbambe íii. Tanu, nange eie ua xisa o kikalakalu kiê mukonda kia kexile mu kufidisa kubhanga o sidivisu ia Jihova, anga u mona o kikumbidilu kia kikanenu kiki: “Eme nuka nga kà mi xisa.” (Jihebeleu 13:5) Kioso ki tu kala ni ukamba uambote ni Jihova, ki ki bhonzo kumona o kikuatekesu kia Jihova ku muenhu uetu.
18 Phange Sarah, ua tokala ku ixi ia Kénia, uambe: “Nga sambe ia lungu ni dixibulu di nga mono kuila, ka kexile mu bhana valolo ku milongi ia Bibidia. Ng’ebhula Jihova se nga tokalele kusuluka ni ku longa o dixibulu didi mba kana. Kioso ki nga zuela ‘Kiene,’ o mutelembe uami ua xiki. O dixibulu dia Bibidia dia ngi xindi phala ku ngi tangela kuila, ua mesena kuia mu kiônge n’eme! Nga sasumuka!” Se tu sota kumona o ima ia mu tu bhangela Nzambi, tua-nda mona kuila, muéne ua mu tu kuatekesa. Phange Rhonna ua tungu ku Ásia, uambe kuila, ku bhinga thembu phala kumona kiebhi Jihova kia tu kuatekesa ku muenhu. Muéne uambe dingi: “Se u bhanga kiki, ua-nda diuana mu kumona kuila, Jihova ua mesena kiavulu o mbote ietu!”
19. Ihi dingi i tua tokala kubhanga phala kumona o kikuatekesu kia Nzambi?
19 Jezú ua zuela kuila, o athu a-nda “mona Nzambi,” a tokala kukala ni “muxima” ua zele. (Matesu 5:8) Ihi ilombolola o izuelu íii? Tua tokala kukolokota mu kubanza mu ima iambote ni kuxisa o ima ioso ia iibha. (Tanga 2 Kolindo 4:2.) Mu milongi íii, tua mono kuila, phala kumona o kikuatekesu kia Nzambi, tua tokala kukolokota mu kusuínisa o ukamba uetu ni muéne. Mu milongi ia-nda kaiela, tua-nda mona kiebhi o kixikanu ki tena ku tu kuatekesa kumona dingi o kikuatekesu kia Jihova ku muenhu uetu.